Δωρεάν Μαθήματα Διοίκηση Επιχειρήσεων

Διοίκηση Επιχειρήσεων

1          ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

Περιεχόμενα [show]

1.1       Έννοια και χαρακτηριστικά του οικονομικού οργανισμού

Θα ήταν μεγάλη παράλειψη να αναλυθεί η επιστήμη της Οργάνωσης και Διοίκησης χωρίς προηγουμένως να προσδιοριστεί το πεδίο δράσης της επιστήμης αυτής. Το πεδίο εφαρμογής της Οργάνωσης και Διοίκησης είναι απεριόριστο. Πολλά από τα στοιχεία της επιστήμης αυτής έχουν βρει άμεση εφαρμογή από τον άνθρωπο, είτε ως αυτόνομο άτομο είτε ως μέλος μιας ομάδας. Η Οργάνωση και Διοίκηση, όμως, έχει οπωσδήποτε μεγαλύτερη εφαρμογή όπου υπάρχει η ομάδα και η συλλογική δράση για την επίτευξη κάποιου αντικειμενικού σκοπού. Κατά κύριο λόγο, λοιπόν, το πεδίο δράσης αυτής της επιστήμης είναι οι οργανισμοί, και μάλιστα οι οικονομικοί οργανισμοί. Πριν γίνει οποιαδήποτε αναφορά στην επιχείρηση, θεωρείται σκόπιμο να διευκρινιστεί η έννοια του όρου «Οργανισμός».

Οργανισμός είναι ένα σύνολο οργανωμένων ανθρώπων, που εργάζονται μαζί, για την εκπλήρωση ενός κοινού σκοπού.

Το Πανεπιστήμιο, το Ι.Ε.Κ., μία γαλακτοβιομηχανία, μια ποδοσφαιρική ομάδα είναι οργανισμοί. Τα παραπάνω σύνολα ανήκουν στην κατηγορία των οργανισμών γιατί χαρακτηρίζονται από τρία κοινά στοιχεία:

  1. Έχουν όλα έναν ξεκάθαρο σκοπό.
  2. Απαρτίζονται όλα από ανθρώπους.
  3. Έχουν, το καθένα ξεχωριστά, μια δική του δομή που καθορίζει και περιορίζει τη συμπεριφορά των μελών του.

1.2       Στοιχεία και συστατικά μέρη της επιχείρησης

1.2.1        Στοιχεία που χαρακτηρίζουν την επιχείρηση ως οικονομικό οργανισμό

Πολλοί ερευνητές και συγγραφείς έχουν κατά καιρούς προσπαθήσει, χωρίς να το κατορθώσουν μέχρι σήμερα, να δώσουν έναν εννοιολογικό ορισμό που να καλύπτει πλήρως τον όρο «Επιχείρηση». Ο λόγος της αποτυχίας τους είναι απλός: η επιχείρηση ως όρος και ιδέα είναι από μόνη της πολύπλοκη. Γίνεται δε περισσότερο δύσκολη η προσπάθεια να δοθεί ένας εννοιολογικός ορισμός της επιχείρησης, από το γεγονός ότι ο τρόπος προσέγγισης του όρου από κάθε ερευνητή και συγγραφέα είναι διαφορετικός (πχ. άλλοι τη βλέπουν ως οικονομικό και άλλοι ως κοινωνικό οργανισμό).

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όπου γίνεται αναφορά σε αυτές τις σημειώσεις στον όρο «Επιχείρηση», αυτή θα εννοείται ως οικονομικός οργανισμός. Αυτή η άποψη προτιμήθηκε, επειδή υπάρχει κοινή παραδοχή όσων ασχολούνται με την επιχείρηση πως οι σκοποί που επιδιώκει είναι κατά κύριο λόγο οικονομικοί. Έτσι, με βάση αυτή την άποψη:

Επιχείρηση είναι μια οργανωμένη προσπάθεια ανθρώπων που αποσκοπεί, με την ικανοποίηση των αναγκών των πελατών της, να μεγιστοποιήσει τα κέρδη της κατά επαναλαμβανόμενο τρόπο.

Τα στοιχεία, επομένως, που χαρακτηρίζουν την επιχείρηση ως οικονομικό οργανισμό είναι τα εξής:

  1. Η οργανωμένη προσπάθεια των μελών της.
  2. Η ικανοποίηση των αναγκών των καταναλωτών ή πελατών του τμήματος της αγοράς που έχει επιλέξει να ικανοποιήσει, προσφέροντάς τους προϊόντα ή παρέχοντάς τους υπηρεσίες με κέρδος.
  3. Η επιδίωξη του κέρδους. Το κέρδος είναι βασικό κίνητρο για την ανάληψη επιχειρηματικής πρωτοβουλίας. Δεν υπάρχει επιχείρηση που να μην επιδιώκει το κέρδος, γιατί εάν τα έσοδα της είναι μικρότερα από τα έξοδα της, τότε δεν μπορεί όχι μόνο να αναπτυχθεί, αλλά ούτε και να επιβιώσει.
  4. Το κέρδος πρέπει να επαναλαμβάνεται. Το στοιχείο αυτό του ορισμού είναι πολύ σημαντικό, γιατί η επανάληψη του κέρδους συνδέεται με τη διάρκεια ζωής της επιχείρησης.

1.2.2        Τα συστατικά μέρη της επιχείρησης

Η επιχείρηση πέρα από οικονομικός οργανισμός έχει και τη μορφή του ανοικτού συστήματος που επηρεάζεται συνεχώς από το περιβάλλον της, καθώς λαμβάνει εισροές και συγχρόνως ενεργεί για να μετασχηματίσει αυτές τις εισροές σε εκροές.

Έτσι, τα συστατικά μέρη της επιχείρησης είναι:

  1. Οι εισροές, που είναι το ανθρώπινο δυναμικό, οι επιδεξιότητες, οι γνώσεις, η εκπαίδευση, οι πληροφορίες, η μεθοδολογία, τα υλικά, η ενέργεια και το κεφάλαιο.
  2. Η παραγωγική διαδικασία – εξυπηρέτηση πελατών, που επιλέγονται σύμφωνα με το είδος της επιχείρησης.
  3. Οι εκροές, που παίρνουν τη μορφή προϊόντων ή εκφράζονται σε υπηρεσίες/πληροφορίες.

Οι εισροές μιας επιχείρησης αποτελούν τους παραγωγικούς της πόρους, που στη συνέχεια μεταποιούνται ή συναρμολογούνται (μετασχηματίζονται) σε τελικά αγαθά ή υπηρεσίες, που είναι οι εκροές της. Με άλλα λόγια, ο,τιδήποτε παράγει μια επιχείρηση είναι οι εκροές της. Σε κανονικές συνθήκες οι εκροές θα πρέπει να είναι μεγαλύτερης αξίας από τις εισροές. Όταν ισχύει αυτό μπορούμε να θεωρούμε τη διαδικασία μετατροπής ως διαδικασία προστιθέμενης αξίας. Οι τρεις πιθανές καταστάσεις τις οποίες αντιμετωπίζει μια επιχείρηση είναι οι ακόλουθες:

  1. Εισροές > εκροές: Η επιχείρηση έχει ζημιά, αφού οι συντελεστές της παραγωγής (οι εισροές) είναι μεγαλύτερης αξίας από τις εκροές.
  2. Εισροές = εκροές: Η επιχείρηση βρίσκεται στο νεκρό σημείο.
  3. Εισροές < εκροές: Η επιχείρηση έχει κέρδος, αφού η αξία των εκροών είναι μεγαλύτερη από την αξία των εισροών.

1.3       Παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία της επιχείρησης

Οι επιχειρήσεις βρίσκονται μέσα σε ένα περιβάλλον που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν. Η διοίκηση πρέπει συχνά να ανταποκρίνεται σε παράγοντες του περιβάλλοντος (πχ. νομικοί, κοινωνικοί και τεχνολογικοί) η δράση των οποίων επιβαρύνει τη σύγχρονη επιχείρηση. Οι παράγοντες αυτοί διακρίνονται σε:

  • Εξωτερικούς (αποτελούν το εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης)
  • Εσωτερικούς (αποτελούν το εσωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης)

1.3.1        Το εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης

Οι παράγοντες του εξωτερικού περιβάλλοντος που επηρεάζουν τον τρόπο λειτουργίας μιας επιχείρησης είναι:

  • Κοινωνικοί
  • Πολιτικοί
  • Οικονομικοί
  • Τεχνολογικοί

Κοινωνικοί παράγοντες: Στους κοινωνικούς παράγοντες περιλαμβάνονται: (α) η δημογραφική κατάσταση και οι δημογραφικές τάσεις (αφορά τη μελέτη των πληθυσμών), και (β) η εργασιακή ηθική και οι προσωπικές αξίες (αφορά τη σπουδαιότητα την οποία αποδίδει το άτομο στην εργασία). Καθένας από αυτούς τους παράγοντες επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο η διοίκηση της επιχείρησης εκπληρώνει το έργο της. Κάθε χώρα έχει το δικό της ιδιαίτερο κοινωνικό περιβάλλον και, καθώς η επιχειρηματική δραστηριότητα γίνεται διεθνής, η διοίκηση μιας επιχείρησης πρέπει να κατανοεί την ιδιαιτερότητα κάθε χώρας.

Ακολουθούν δύο παραδείγματα για να γίνουν περισσότερο κατανοητοί οι κοινωνικοί παράγοντες. Ως προς τη δημογραφική κατάσταση και τις δημογραφικές τάσεις, είναι χρήσιμο για ένα διοικητικό στέλεχος που προγραμματίζει την κατασκευή ενός νέου εργοστασίου να γνωρίζει τις περιοχές προς τις οποίες κινείται μεγάλος αριθμός ανθρώπων, καθώς η επιλογή του τόπου εγκατάστασης μιας βιομηχανίας (εντάσεως εργασίας) εξαρτάται από την ύπαρξη αρκετού εργατικού δυναμικού. Ως προς την εργασιακή ηθική και τις προσωπικές αξίες, το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι επιθυμούν ένα εργασιακό περιβάλλον που να λειτουργεί ως πρόκληση και να παρέχει ευκαιρίες για προσωπική και επαγγελματική εξέλιξη, έχει επιπτώσεις τόσο στο συνολικό προγραμματισμό της εργασίας όσο και στην παροχή κινήτρων από την πλευρά της επιχείρησης.

 

Πολιτικοί παράγοντες: Οι νόμοι είναι ο πρωταρχικός τρόπος με τον οποίο οι πολιτικοί παράγοντες επηρεάζουν μια επιχείρηση. Όλες οι επιχειρήσεις πρέπει να ανταποκρίνονται στο νομικό περιβάλλον όταν η διοίκησή τους λαμβάνει αποφάσεις. Ενώ φαίνεται πως οι παράγοντες που επηρεάζουν μια επιχείρηση είναι νομικοί, στην ουσία είναι πολιτικοί, και αυτό γιατί πολλές φορές οι επιχειρήσεις επιδιώκουν να επηρεάσουν τη νομοθετική διαδικασία δρώντας στην πολιτική αρένα (lobbying). Για παράδειγμα, μια επιχείρηση μπορεί να δημιουργήσει μια ένωση με άλλες εταιρείες που έχουν παρόμοιες απόψεις, και όλες μαζί να προσπαθούν να επιτύχουν την αλλαγή ενός νόμου.

 

Οικονομικοί παράγοντες: Όπως ήδη αναφέρθηκε, η επιχείρηση χρησιμοποιεί πόρους (εισροές) για να παράγει αγαθά και υπηρεσίες (εκροές). Όλα αυτά συντελούνται στα πλαίσια του γενικότερου οικονομικού περιβάλλοντος, που επηρεάζει τον καθένα από αυτούς τους παράγοντες. Τα διοικητικά στελέχη μιας επιχείρησης πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους την κατάσταση της οικονομίας όταν παίρνουν αποφάσεις για την επιχείρηση. Παράγοντες όπως η ίδια η οικονομία, οι πελάτες και οι προμηθευτές μιας επιχείρησης, καθώς και οι ανταγωνιστές της, πρέπει να συνεκτιμώνται κατά τη Λήψη Αποφάσεων.

 

Ορισμένα παραδείγματα θα ξεκαθαρίσουν την έννοια των οικονομικών παραγόντων.  Ως προς την οικονομία, η διοίκηση της επιχείρησης, όταν λαμβάνει αποφάσεις, πρέπει να έχει υπόψη της την οικονομική κατάσταση της χώρας, όπως τον υψηλό πληθωρισμό, τα υψηλά επιτόκια και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας. Ως προς τους πελάτες, είναι προφανές ότι η επιχείρηση κατά τη λήψη των αποφάσεων πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες τους (πχ. να έχουν ένα συγκεκριμένο προϊόν στο σωστό μέρος, τη σωστή χρονική στιγμή και στη σωστή μορφή του). Ως προς τους προμηθευτές, αν υπάρχουν πολλοί, θα υπάρχει υψηλός ανταγωνισμός μεταξύ τους και οι απαιτούμενες πρώτες ύλες για την επιχείρηση θα προσφέρονται στην καλύτερη τιμή, ωστόσο αν υπάρχουν λίγοι πιθανοί προμηθευτές, η επιχείρηση θα υποχρεωθεί να πληρώνει υψηλές τιμές πρώτων υλών. Ως προς τους ανταγωνιστές, αν υπάρχει υψηλός ανταγωνισμός στην αγορά που δραστηριοποιείται η επιχείρηση, οι τιμές των προϊόντων της πρέπει να είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικές.

 

Τεχνολογικοί παράγοντες: Οι τεχνολογικοί παράγοντες έχουν τα σημαντικότερα αποτελέσματα στην επιχείρηση, αφού οι τεχνολογικές αλλαγές στο εξωτερικό περιβάλλον συχνά γίνονται γρήγορα αισθητές από την επιχείρηση. Η επιχείρηση ίσως να είναι προσηλωμένη σε μια μορφή τεχνολογίας, να κάνει μεγάλες επενδύσεις κεφαλαίου σε μηχανές και ανθρώπινη εκπαίδευση, και ξαφνικά να εμφανιστεί μια καινούρια, πιο σύγχρονη και αποτελεσματική από άποψη κόστους τεχνολογία. Το γεγονός αυτό θα την αναγκάσει να προσαρμοστεί στα καινούρια δεδομένα. Εάν αυτό είναι αδύνατο, θα σταματήσει, σταδιακά ή αμέσως, την παραγωγή του συγκεκριμένου προϊόντος. Υπάρχουν δύο κύριες περιοχές του τεχνολογικού περιβάλλοντος τις οποίες πρέπει να λαμβάνει υπόψη της η διοίκηση της επιχείρησης όταν παίρνει αποφάσεις. Αυτές είναι: (α) η διαδικασία εκσυγχρονισμού (πχ. προσπάθεια για έρευνα και ανάπτυξη) και (β) η διαδικασία μεταφοράς τεχνολογίας (πχ. με ποιόν τρόπο θα εισαχθεί αποτελεσματικά η νέα τεχνολογία στην επιχείρηση).

1.3.2        Το εσωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης

Τα στοιχεία που βρίσκονται μέσα στην επιχείρηση και είναι διαθέσιμα να χρησιμοποιηθούν για την εκπλήρωση των στόχων της ονομάζονται επιχειρησιακοί πόροι. Αυτοί αποτελούν τους παράγοντες του εσωτερικού περιβάλλοντος που επηρεάζουν τον τρόπο λειτουργίας μιας επιχείρησης και είναι οι ακόλουθοι:

  • Χρηματοδοτικοί πόροι
  • Φυσικοί πόροι
  • Ανθρώπινοι πόροι
  • Τεχνολογικοί πόροι

Χρηματοδοτικοί πόροι: Όλες οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη από χρηματοδοτικούς πόρους για τις συντελούμενες λειτουργίες τους και για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξής τους. Αν η επιχείρηση είναι αποδοτική, τα χρήματα που έχουν κερδηθεί μπορεί να παραμείνουν στην επιχείρηση και να χρησιμοποιηθούν για να χρηματοδοτήσουν την επιθυμητή ανάπτυξη (παρακρατηθέντα κέρδη). Αυτή η πηγή πόρων χρηματοδότησης είναι συχνά ανεπαρκής για τη χρηματοδότηση του επιθυμητού επιπέδου ανάπτυξης, επομένως πρέπει να βρεθούν άλλες πηγές χρηματοδότησης, εκτός της επιχείρησης. Υπάρχουν δύο βασικές πηγές για τις επιχειρήσεις: (α) το δανειακό κεφάλαιο (αποτελεί το δανειζόμενο στην επιχείρηση κεφάλαιο για επιχειρηματική χρήση, πχ. τα τραπεζικά δάνεια και οι πιστώσεις) και (β) το μετοχικό κεφάλαιο (αποτελεί το κεφάλαιο που αντιπροσωπεύουν οι μετοχές).

Φυσικοί πόροι: Οι φυσικοί πόροι μιας επιχείρησης περιλαμβάνουν: (α) τις εγκαταστάσεις και το μηχανολογικό εξοπλισμό, (β) το μηχανισμό διανομής και (γ) τα αποθέματα πρώτων υλών. Το καθήκον της διοίκησης είναι να εξασφαλίζει ότι τα εργοστάσια είναι εγκατεστημένα σε περιοχές όπου οι τοπικές αξίες συμβάλλουν στη μεταποιητική επιχείρηση και όπου υπάρχει κατάλληλη τοπική προσφορά εργασίας. Επίσης, πρέπει να επιτυγχάνονται κατάλληλες και ασφαλείς προμήθειες πρώτων υλών. Η διαθεσιμότητα των πρώτων υλών και οι τοπικές αξίες της κοινότητας στην οποία είναι εγκατεστημένο το εργοστάσιο θα ασκήσουν επιρροή στη Λήψη Αποφάσεων από τη διοίκηση της επιχείρησης. Η διοίκηση εκτιμά περιοδικά τον τρόπο με τον οποίο αποκτώνται και χρησιμοποιούνται οι φυσικοί πόροι της επιχείρησης. Αυτοί οι πόροι είναι τελικά τα εργαλεία τα οποία χρησιμοποιεί η διοίκηση προκειμένου να μεγιστοποιήσει τα κέρδη της επιχείρησης.

 

Ανθρώπινοι πόροι: Οι άνθρωποι που δουλεύουν σε μια επιχείρηση είναι οι ανθρώπινοι πόροι της. Ανταποκρίνονται στις ανάγκες μιας επιχείρησης να αποκτήσει τις απαιτούμενες επιδεξιότητες για μια αποδοτική και αποτελεσματική δραστηριότητα. Η διοίκηση της επιχείρησης αντιμετωπίζει τέσσερα κύρια καθήκοντα στον τομέα των ανθρώπινων πόρων. Το πρώτο είναι να αποκτήσει τους εργαζομένους που είναι αναγκαίοι. Το δεύτερο καθήκον είναι να τοποθετήσει τους κατάλληλους εργαζομένους στην κατάλληλη θέση. Αυτό μπορεί να απαιτήσει εκτεταμένη εκπαίδευση των εργαζομένων. Το τρίτο καθήκον το οποίο αντιμετωπίζει ένα διοικητικό στέλεχος στον τομέα των ανθρώπινων πόρων είναι να παράσχει κίνητρα για αποτελεσματική απόδοση, η οποία να οδηγεί σε αποδεκτά επίπεδα παραγωγικότητας της εργασίας. Αυτό είναι εξαιρετικά πολύπλοκο καθήκον, όσο πολύπλοκοι είναι και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι. Το τελευταίο καθήκον το οποίο πρέπει να εκπληρώνει ένα διοικητικό στέλεχος είναι να αξιολογεί την απόδοση του εργαζομένου.

 

Τεχνολογικοί πόροι: Οι τεχνολογικοί πόροι αναφέρονται στο επίπεδο της τεχνολογίας η οποία εφαρμόζεται σε μια επιχείρηση. Η διοίκησή της πρέπει να επιλέγει το κατάλληλο επίπεδο τεχνολογίας σε συνάρτηση με τους στόχους της και το ανάλογο επίπεδο ικανότητας των ανθρώπινων πόρων της οι οποίοι είναι αναγκαίοι για να λειτουργήσει η εφαρμοζόμενη τεχνολογία. Μια επιχείρηση μπορεί να μη χρειάζεται την τελευταία λέξη της τεχνολογίας για να λειτουργήσει αποτελεσματικά, αλλά αν είναι αναγκαίο ένα υψηλότερο επίπεδο κατάρτισης των εργαζομένων της για να λειτουργήσει μία νέα τεχνολογία, η επιχείρηση πρέπει είτε να εκπαιδεύσει στις νέες μεθόδους τους εργαζομένους τους οποίους έχει, είτε να προσλάβει νέους, οι οποίοι έχουν ήδη την πρόσθετη εκπαίδευση. Αυτή η εκπαίδευση μπορεί να αποκτηθεί στο εσωτερικό της επιχείρησης με μαθήματα τα οποία παρέχει η ίδια, ή στο εξωτερικό περιβάλλον, δηλαδή σε οργανισμούς μαθητείας και επαγγελματικής εκπαίδευσης.

1.4       Δομικά σχήματα – μορφές επιχειρήσεων

Από την κατηγορία και το είδος μιας επιχείρησης θα εξαρτηθεί η μορφή της οργάνωσης και ο τύπος της διοίκησης που θα εφαρμοσθούν. Έτσι, η αναφορά στις διάφορες κατηγορίες επιχειρήσεων που υπάρχουν αποτελεί μια αναγκαιότητα για την επιστήμη της Οργάνωσης και Διοίκησης. Στη συνέχεια παρατίθενται οι κυριότερες διακρίσεις των επιχειρήσεων, οι οποίες βασίζονται στα ακόλουθα κριτήρια:

  • Αντικείμενο απασχόλησης
  • Νομική μορφή
  • Μέγεθος

1.4.1        Διάκριση ανάλογα με το αντικείμενο απασχόλησης

Οι επιχειρήσεις με βάση το αντικείμενο απασχόλησης διακρίνονται σε:

  • Επιχειρήσεις πρωτογενούς παραγωγής
  • Επιχειρήσεις δευτερογενούς παραγωγής
  • Επιχειρήσεις τριτογενούς παραγωγής
  • Επιχειρήσεις μικτού αντικειμένου δράσης

Επιχειρήσεις πρωτογενούς παραγωγής: Ασχολούνται με την εκμετάλλευση του υπεδάφους, τις γεωργικές καλλιέργειες, την κτηνοτροφία, την εκμετάλλευση του θαλασσίου πλούτου και των άλλων αγαθών που υπάρχουν στη φύση. Τα προϊόντα της πρωτογενούς παραγωγής, είτε μεταβιβάζονται στη δευτερογενή παραγωγή για περαιτέρω επεξεργασία ή μεταποίηση, είτε αποτελούν προϊόντα άμεσης κατανάλωσης. Έτσι, στην κατηγορία αυτή υπάγονται οι μεταλλευτικές, γεωργικές, κτηνοτροφικές, αλιευτικές, δασικές κ.ά. επιχειρήσεις.

Επιχειρήσεις δευτερογενούς παραγωγής: Έχουν ως αντικείμενο την επεξεργασία, τη μεταποίηση ή μετατροπή των προϊόντων που παράγουν οι επιχειρήσεις πρωτογενούς παραγωγής σε νέα έτοιμα προϊόντα με τη χρησιμοποίηση διαφόρων μηχανικών, χημικών ή άλλων τεχνικών μέσων. Γενικά οι επιχειρήσεις δευτερογενούς παραγωγής διακρίνονται σε βιοτεχνικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις.

 

Επιχειρήσεις τριτογενούς παραγωγής: Ασχολούνται με τη διάθεση και τη διανομή των προϊόντων των δύο πρώτων κατηγοριών, τη διευκόλυνση των συναλλαγών, καθώς και την παροχή κάθε φύσης υπηρεσιών. Έτσι, αυτές διακρίνονται σε εμπορικές επιχειρήσεις, σε τουριστικές, σε επιχειρήσεις μεταφορών, τραπεζικές, ασφαλιστικές κλπ.

Επιχειρήσεις μικτού αντικειμένου δράσης: Ανήκουν όχι μόνο σε μία από τις παραπάνω κατηγορίες επιχειρήσεων αλλά σε περισσότερες. Έτσι, μια επιχείρηση μπορεί να έχει ως αντικείμενο επιχειρηματικής δραστηριότητας ένα προϊόν που προέρχεται από το συνδυασμό πρωτογενούς και δευτερογενούς ή και τριτογενούς παραγωγής. Στην περίπτωση αυτή μιλάμε για κάθετη οργάνωση των επιχειρήσεων.

1.4.2        Διάκριση ανάλογα με τη νομική μορφή

Από την ιδιότητα του φορέα και τη νομική μορφή της επιχείρησης εξαρτάται: (α) η διάρκεια ζωής της επιχείρησης, (β) η πιστοληπτική της ικανότητα, (γ) η έκταση της ευθύνης που αναλαμβάνει και (δ) ο τρόπος οργάνωσης και διοίκησής της.

Φορείς των επιχειρήσεων μπορεί να είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Φυσικό πρόσωπο είναι κάθε άτομο που έχει το «δικαίωμα της δικαιοπραξίας». Νομικό πρόσωπο, σύμφωνα με το άρθρο 61 του Αστικού Κώδικα, είναι ένωση προσώπων για την επιδίωξη ορισμένου σκοπού. Από άποψη νομικής μορφής υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες επιχειρήσεων:

  • Οι Ατομικές
  • Οι Εταιρικές
  • Οι Συλλογικές

Ατομικές επιχειρήσεις: Φορέας της ατομικής επιχείρησης είναι ένα άτομο απασχολούμενο μόνο του ή βοηθούμενο από κάποιον αριθμό ατόμων. Οι ατομικές επιχειρήσεις είναι συνήθως μικρές επιχειρήσεις και αποτελούν την παλαιότερη μορφή επιχείρησης που πρωτοεμφανίστηκε στις μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, στις βιοτεχνίες και στις μικρές μονάδες λιανικού εμπορίου. Η συχνή εμφάνιση της ατομικής επιχείρησης οφείλεται στο γεγονός ότι για την έναρξή της δεν απαιτείται από το νόμο κάποιο ελάχιστο ποσό κεφαλαίου, ώστε να αρχίσει κάποιος τη δραστηριότητα του, ούτε ιδιαίτερες διατυπώσεις για τη λειτουργία της.

Πλεονεκτήματα της ατομικής επιχείρησης θεωρούνται: (α) η προσαρμοστικότητα που παρουσιάζει στις μεταβολές του περιβάλλοντος, (β) η γρήγορη Λήψη Αποφάσεων, και (γ) η προσωπική επαφή του ιδιοκτήτη με τους πελάτες του. Αντίθετα, η ατομική επιχείρηση έχει τα εξής μειονεκτήματα: (α) δεν υπάρχει εξειδίκευση, αφού συνήθως όλες οι δραστηριότητες εκτελούνται από τον ιδιοκτήτη επιχειρηματία, (β) τα κεφάλαια είναι συνήθως μικρά, και (γ) ο χρόνος της επιχειρηματικής δραστηριότητας εξαρτάται από την ικανότητα και τη διάρκεια ζωής του ιδιοκτήτη.

Εταιρικές επιχειρήσεις: Οι εταιρικές επιχειρήσεις προέρχονται από τη συνεργασία δύο ή περισσοτέρων ατόμων, που συνδέονται μεταξύ τους με εταιρικό δεσμό. Η συνεργασία μπορεί να οφείλεται είτε στην ανάγκη εξεύρεσης κεφαλαίων για την επιχείρηση είτε στην ανάγκη ενίσχυσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας είτε και στους δύο αυτούς λόγους. Οι εταιρικές επιχειρήσεις διακρίνονται σε:

  • Προσωπικές εταιρείες
  • Κεφαλαιουχικές εταιρείες

Στις προσωπικές εταιρείες η προσωπικότητα των εταίρων έχει πρωταρχική σημασία. Η φήμη της επιχείρησης στην αγορά, η φερεγγυότητα της, καθώς επίσης η συνέχιση της δραστηριότητάς της εξαρτώνται από την προσωπικότητα των ατόμων που την απαρτίζουν. Οι προσωπικές εταιρείες, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία της χώρας μας, διακρίνονται σε:

  1. Ομόρρυθμες Εταιρείες (Ο.Ε.)
  2. Ετερόρρυθμες Εταιρείες (Ε.Ε.)
  3. Εταιρείες συμπλοιοκτησίας
  4. Συμμετοχικές ή αφανείς εταιρείες

Στις κεφαλαιουχικές εταιρείες κυριαρχεί κυρίως το κεφάλαιο των εταίρων και όχι το προσωπικό στοιχείο. Στις κεφαλαιουχικές εταιρείες ανήκουν:

  • Ανώνυμες Εταιρείες (Α.Ε.)
  • Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.)
  1. Ομόρρυθμες Εταιρείες (Ο.Ε.): Η ομόρρυθμη εταιρεία ιδρύεται από δύο ή περισσότερα άτομα, τα οποία συνδέονται με συγγενικό δεσμό ή με στενή γνωριμία. Σκοπός των εταίρων είναι η διενέργεια εμπορικών πράξεων κάτω από την εμπορική επωνυμία και η πραγματοποίηση κέρδους. Οι εταίροι ευθύνονται προσωπικά και απεριόριστα με όλη την περιουσία τους για όλες τις υποχρεώσεις της εταιρείας. Για τη σύστασή της απαιτείται καταστατικό και η δημοσίευσή του στο πρωτοδικείο της έδρας της. Η ζωή της είναι συνδεδεμένη με τη ζωή των εταίρων και είναι αδύνατη η προσχώρηση νέου εταίρου χωρίς την έγκριση και των υπολοίπων μελών. Στο καταστατικό αναφέρονται οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των εταίρων, οι λόγοι λύσεως και ο τρόπος περάτωσης των εργασιών της ομόρρυθμης εταιρείας. Η ομόρρυθμη εταιρεία είναι πολύ διαδεδομένη μεταξύ μικρών επιχειρήσεων.
  1. Ετερόρρυθμες Εταιρείες (Ε.Ε.): Η ετερόρρυθμη εταιρεία είναι και αυτή προσωπική εταιρεία. Η βασική διαφορά από την ομόρρυθμη εταιρεία είναι ότι ένας τουλάχιστον από τους εταίρους ευθύνεται με όλη του την περιουσία, ως ομόρρυθμος εταίρος και ένας τουλάχιστον εταίρος είναι ετερόρρυθμος, δηλαδή ευθύνεται περιορισμένα και μέχρι του ποσού της εισφοράς του. Έτσι η ετερόρρυθμη εταιρεία περιλαμβάνει προσωπικά και κεφαλαιουχικά στοιχεία. Η ύπαρξη εταίρων που ευθύνονται περιορισμένα είναι ένα στοιχείο που προσεγγίζει την ετερόρρυθμη στις κεφαλαιουχικές εταιρείες. Οι ετερόρρυθμοι εταίροι δεν θεωρούνται έμποροι, αλλά απλοί χρηματοδότες της εταιρείας και δε συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων. Για τη σύστασή της απαιτείται καταστατικό και δημοσίευση του. Η διαδικασία είναι η ίδια με εκείνη της ομόρρυθμης εταιρείας.
  1. Εταιρείες συμπλοιοκτησίας: Η συμπλοιοκτησία είναι ένας ιδιόρρυθμος τύπος εταιρείας, που ιδρύεται με σκοπό τη συνεκμετάλλευση ενός κοινού πλοίου. Οι δαπάνες και οι ευθύνες των συμπλοιοκτητών είναι ανάλογες με το ποσοστό συγκυριότητας επί του πλοίου.
  1. Συμμετοχικές ή αφανείς εταιρείες: Η συμμετοχική ή αφανής εταιρεία διαφέρει από τους λοιπούς εταιρικούς τύπους κατά το ότι ένας μόνο από τους εταίρους, που καλείται εμφανής ή διαχειριστής, αναπτύσσει τη δραστηριότητα της εταιρείας, ενώ οι υπόλοιποι εταίροι ονομάζονται αφανείς. Η γρήγορη εκμετάλλευση ευκαιριών και η γρήγορη, χωρίς ιδιαίτερες διατυπώσεις σύσταση και διάλυσή της είναι ένα από τα βασικότερα πλεονεκτήματα της.
  • Ανώνυμες Εταιρείες (Α.Ε.): Ο θεσμός της Ανώνυμης Εταιρείας θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, αφού με αυτόν είναι δυνατή η συγκέντρωση μεγάλων κεφαλαίων προερχομένων από οποιαδήποτε πηγή, κατηγορία αποταμιευτών ή χώρα, ενώ, συγχρόνως, τη διοίκηση της ανώνυμης εταιρείας αναλαμβάνουν, κατά τεκμήριο, ικανά στελέχη. Το κεφάλαιο της ανώνυμης εταιρείας διαιρείται σε ίσα μερίδια τα οποία ονομάζονται μετοχές. Κάθε μέτοχος ευθύνεται μέχρι του ποσού της μετοχής του και μπορεί ελεύθερα να μεταβιβάσει τις μετοχές του σε άλλο πρόσωπο, χωρίς να επηρεάζεται η εταιρεία. Πλεονεκτήματα της Ανώνυμης Εταιρείας είναι: (α) η περιορισμένη ευθύνη των μετόχων για τα χρέη της εταιρείας μέχρι του ποσού της εισφοράς τους, (β) η εύκολη μεταβίβαση των μετοχών, (γ) η μεγάλη πιστοληπτική της ικανότητα, και (δ) η δυνατότητα στελέχωσης της εταιρείας με ικανά στελέχη. Βασικότερα μειονεκτήματα της εταιρείας αυτής θεωρούνται: (α) η αυξημένη δυσκολία για την ίδρυσή της λόγω των πολλών διατυπώσεων, (β) η συγκέντρωση των κεφαλαίων που απαιτούνται για την ίδρυσή της, και (γ) η δυσκολία προσαρμογής της στις αλλαγές του περιβάλλοντος, επειδή συνήθως οι αποφάσεις δε λαμβάνονται γρήγορα.
  • Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης (Ε.Π.Ε.): Ο θεσμός της Ε.Π.Ε. έχει γνωρίσει μεγάλη επιτυχία στη χώρα μας, γιατί συνδυάζει τα πλεονεκτήματα της Ομόρρυθμης Εταιρείας και εκείνα της Ανώνυμης Εταιρείας. Η Ε.Π.Ε. χρησιμοποιείται για δραστηριότητες μικρότερης κλίμακας από αυτές των Α.Ε. Το κεφάλαιό της διαιρείται σε μερίδια, που αποκτούν διάφορα άτομα, τα οποία ευθύνονται αποκλειστικά και μόνο για τα μερίδια που κατέχει το καθένα. Η Ε.Π.Ε. διοικείται από τη Συνέλευση των Εταίρων και το διαχειριστή ή τους διαχειριστές.

Συλλογικές Επιχειρήσεις: Στις συλλογικές επιχειρήσεις συγκαταλέγονται οι συνεταιρισμοί, οι σύλλογοι, τα σωματεία, τα ιδρύματα κλπ. Σκοπός των συλλογικών αυτών επιχειρήσεων δεν είναι κατ’ ανάγκη η εξασφάλιση κερδών, αλλά η εξυπηρέτηση γενικότερων σκοπών των μελών τους. Ο Συνεταιρισμός είναι η βασικότερη μορφή συλλογικής επιχείρησης. Ο Συνεταιρισμός είναι εταιρεία στην οποία τόσο ο αριθμός των συνεταίρων όσο και τα συνεταιριστικά μερίδια μπορεί να μεταβάλλονται. Σκοπός του Συνεταιρισμού είναι η προαγωγή των συμφερόντων καθενός από τα μέλη του, και αυτό επιτυγχάνεται με τη συνεργασία όλων των μελών. Οι συνηθέστεροι συνεταιρισμοί είναι οι προμηθευτικοί, οι καταναλωτικοί, οι οικοδομικοί κλπ.

Αφού αναφέρθηκαν οι τρεις βασικές κατηγορίες επιχειρήσεων από άποψη νομικής μορφής (ατομικές, εταιρικές και συλλογικές), αξίζει σε αυτό το σημείο να γίνει μια σύντομη αναφορά σε δύο ακόμα ειδικές μορφές επιχειρήσεων:

  • Τους συνασπισμούς επιχειρήσεων
  • Τις πολυεθνικές επιχειρήσεις

Συνασπισμοί Επιχειρήσεων: Με την ανάπτυξη των επιχειρήσεων δημιουργήθηκαν νέες μορφές εταιρειών, που προέρχονται από τη συγκέντρωση και συγχώνευση επιχειρήσεων. Συγκέντρωση επιχειρήσεων καλείται η τάση των επιχειρήσεων για συνένωση και διαμόρφωση μεγάλων μονάδων. Η συγκέντρωση των επιχειρήσεων περιλαμβάνει τρεις βασικές μορφές:

  1. Την κάθετη συγκέντρωση, όπου λαμβάνουν μέρος επιχειρήσεις που ανήκουν σε διαδοχικά στάδια της παραγωγικής διαδικασίας (π.χ. κλωστήριο, υφαντήριο, φινιριστήριο).
  2. Την οριζόντια συγκέντρωση, στην οποία συμμετέχουν ομοειδείς επιχειρήσεις του ίδιου κλάδου, που συνεργάζονται για να μειώσουν το μεταξύ τους ανταγωνισμό και
  3. Τη συμπληρωματική συγκέντρωση, κατά την οποία μία από τις συνασπισμένες επιχειρήσεις παράγει συμπληρωματικά προϊόντα για την άλλη (π.χ. επιχείρηση που παράγει μπαταρίες συνενώνεται με μια αυτοκινητοβιομηχανία).

Οι παραπάνω συνδέσεις και συγχωνεύσεις των επιχειρήσεων αρχίζουν από την απλή προφορική συμφωνία και καταλήγουν μέχρι την πλήρη συγχώνευσή τους. Οι βασικότερες μορφές ένωσης και συγχώνευσης επιχειρήσεων είναι οι παρακάτω:

  1. Κονσέρν: Ένωση Ανωνύμων Εταιρειών (Α.Ε.), που ανταλλάσσουν τις μετοχές τους και διατηρούν ακέραιη τη νομική τους υπόσταση. Χάνουν, όμως, σε ένα βαθμό, τη διοικητική και οικονομική τους αυτοτέλεια.
  2. Καρτέλ: Πρόκειται για συμβατικές, εμφανείς ή αφανείς συνεργασίες επιχειρήσεων, που διατηρούν τη νομική, διοικητική και οικονομική τους αυτοτέλεια, με στόχο την άσκηση κοινής εμπορικής πολιτικής. Αποβλέπουν, επίσης, στην εξουδετέρωση του μεταξύ τους ανταγωνισμού.
  3. Τραστ: Επιχειρηματικές ενώσεις, που προέρχονται από την πλήρη συγχώνευση των επιχειρήσεων. Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν στόχο την εξασφάλιση μονοπωλιακής κυριαρχίας στην αγορά.
  4. Χόλντινγκ: Είναι εταιρείες των οποίων η περιουσία αποτελείται από ένα μεγάλο αριθμό μετοχών άλλων εταιρειών και έχουν ως σκοπό να ασκήσουν έλεγχο επί των εταιρειών αυτών.

Πολυεθνικές Επιχειρήσεις: Είναι οι επιχειρήσεις που κατορθώνουν να έχουν μία μητρική εταιρεία σε μια χώρα και θυγατρικές σε άλλες. Οι βασικότεροι λόγοι που κάνουν μια μητρική εταιρεία να επεκτείνει τις δραστηριότητές της σε άλλες χώρες και να ονομαστεί πολυεθνική μπορεί να είναι η εκμετάλλευση νέων αγορών, η εκμετάλλευση των άφθονων και φθηνών πρώτων υλών, η εξασφάλιση χαμηλού κόστους παραγωγής κλπ. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να επεκτείνει τις δραστηριότητες της μια μητρική εταιρεία σε άλλες χώρες και αυτοί είναι:

  1. Οι εξαγωγές: Υπάρχουν εταιρείες εισαγωγών σε ξένες χώρες που βοηθούν τη μητρική εταιρεία να εξάγει τα προϊόντα της σε αυτές τις χώρες. Υπάρχουν διάφορες μορφές συνεργασίας μεταξύ μιας επιχείρησης εισαγωγών και της μητρικής επιχείρησης.
  2. Η αποθήκευση και η εμπορία: Η αποθήκευση και η εμπορία των προϊόντων της μητρικής εταιρείας σε μια ξένη χώρα μέσω μιας θυγατρικής εταιρείας αποτελεί την πρώτη μορφή πολυεθνικής επιχείρησης.
  3. Η συναρμολόγηση ή συσκευασία: Στην περίπτωση αυτή τα εξαρτήματα και όχι τα ολοκληρωμένα προϊόντα μεταφέρονται από τις εγκαταστάσεις της μητρικής εταιρείας στις εγκαταστάσεις της θυγατρικής εταιρείας που εδρεύει σε ξένη χώρα. Η ολοκλήρωση της συναρμολόγησης γίνεται στις εγκαταστάσεις της θυγατρικής εταιρείας και στη συνέχεια προχωρεί στη διάθεση των έτοιμων πλέον προϊόντων.
  4. Άμεση επένδυση σε ξένη χώρα: Ο τρόπος αυτός αποτελεί την πιο προηγμένη μορφή πολυεθνικής επιχείρησης. Με τον τρόπο αυτό η εταιρεία παράγει εξαρχής τα προϊόντα και τα διαθέτει στην αγορά όπου έχει την έδρα της ή και σε άλλες χώρες. Σήμερα πολλές από τις αυτοκινητοβιομηχανίες χρησιμοποιούν αυτό τον τρόπο για να προωθήσουν τα προϊόντα τους.

Πολλές χώρες, και κυρίως οι υποανάπτυκτες, παρέχουν κίνητρα για την προσέλκυση των πολυεθνικών επιχειρήσεων, γιατί πιστεύουν ότι έτσι συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξή τους. Υπάρχουν, ωστόσο, για τις φιλοξενούσες χώρες ορισμένα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που προκύπτουν από τη δράση των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Τα βασικότερα πλεονεκτήματα από την εγκατάσταση των πολυεθνικών επιχειρήσεων στις φιλοξενούσες χώρες είναι: (α) η αύξηση της απασχόλησης, (β) η μείωση των τιμών, (γ) η μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας (know-how). Τα πλεονεκτήματα αυτά συμβάλλουν στην οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη της φιλοξενούσας χώρας. Ως μειονεκτήματα μπορούν να αναφερθούν τα εξής: (α) συνήθως οι πολυεθνικές επιχειρήσεις δημιουργούν μονοπωλιακές καταστάσεις στην αγορά της φιλοξενούσας χώρας, (β) η στροφή της κατανάλωσης σε μη αναγκαία καταναλωτικά προϊόντα, (γ) οι ομοειδείς επιχειρήσεις της φιλοξενούσας χώρας κλείνουν, αφού δεν μπορούν να αντέξουν τον ανταγωνισμό της πολυεθνικής επιχείρησης.

1.4.3        Διάκριση ανάλογα με το μέγεθος

Οι επιχειρήσεις ανάλογα με το μέγεθός τους διακρίνονται σε:

  • Μικρές
  • Μεγάλες

Τα κριτήρια κατάταξης των επιχειρήσεων στις δύο αυτές κατηγορίες διαφέρουν από χώρα σε χώρα, γιατί δεν είναι ούτε ενιαία ούτε και σταθερά. Τα βασικότερα κριτήρια κατάταξης των επιχειρήσεων είναι:

  1. Ο ετήσιος κύκλος εργασιών.
  2. Ο ετήσιος μέσος όρος (Μ.Ο.) του αριθμού των εργαζομένων.
  3. Η αξία των στοιχείων του ισολογισμού.

Για τη χώρα μας δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία ως προς τον αριθμό των επιχειρήσεων που ανήκουν σε καθεμία από τις παραπάνω κατηγορίες. Σύμφωνα με στοιχεία ερευνών, μόνο το 2% ανήκει στην κατηγορία των μεγάλων επιχειρήσεων. Ανεξάρτητα από τα κριτήρια που θα ληφθούν υπόψη για τη διάκριση των επιχειρήσεων σε μικρές και μεγάλες, αυτές παρουσιάζουν τόσο πλεονεκτήματα όσο και μειονεκτήματα, τα οποία παρουσιάζονται συγκεντρωτικά στον Πίνακα 1.

 ΜΙΚΡΕΣΜΕΓΑΛΕΣ
Προσαρμόζονται γρήγορα στις μεταβολές του περιβάλλοντος.+
Η εποπτεία του προσωπικού είναι άμεση και αποτελεσματική.+
Ο επιχειρηματίας έχει άμεση επαφή με τους πελάτες του.+
Ίδρυση, έγκριση, λειτουργία και διάλυση χωρίς να απαιτούνται πολλές διατυπώσεις.+
Τα γενικά τους έξοδα είναι μικρά.+
Χρησιμοποιούν υψηλής τεχνολογίας μηχανολογικό εξοπλισμό.+
Εφαρμόζουν καταμερισμό της εργασίας και έτσι επιτυγχάνουν αύξηση της παραγωγικότητας.+
Προμηθεύονται σε μεγάλες ποσότητες τις πρώτες ύλες από τις πηγές παραγωγής, με τους καλύτερους όρους.+
Προσελκύουν το καλύτερο ανθρώπινο δυναμικό.+
Έχουν μεγάλη πιστοληπτική ικανότητα, που τους επιτρέπει να συνάπτουν μακροπρόθεσμα δάνεια με ευνοϊκούς όρους.+
Έχουν τη δυνατότητα της επιστημονικής διερεύνησης της αγοράς, που τους επιτρέπει να λαμβάνουν ορθολογικές επιχειρηματικές αποφάσεις.+

Πίνακας 1: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων

Με βάση τα παραπάνω πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των μικρών και των μεγάλων επιχειρήσεων, ποιο είναι τελικά το άριστο μέγεθος της επιχείρησης; Με γνώμονα τις επιδιώξεις του επιχειρηματία, άριστο μέγεθος είναι αυτό που του δίνει όσο το δυνατόν περισσότερα συνολικά καθαρά κέρδη. Πολλές φορές όμως το άριστο μέγεθος υπαγορεύεται σε συνδυασμό με άλλους στόχους που επιδιώκει η επιχείρηση, όπως: (α) η δυνατότητα ορθολογικής και αποτελεσματικής διοίκησης της επιχείρησης, (β) η άμεση επικοινωνία του επιχειρηματία με τους πελάτες και τους προμηθευτές του, (γ) η γρήγορη προσαρμογή στις αλλαγές του επιχειρησιακού περιβάλλοντος, (δ) η δυνατότητα διάθεσης κεφαλαίων για έρευνα με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας και τη μείωση του κόστους των προϊόντων.

1.5       Οι λειτουργίες στον επιχειρησιακό χώρο

Σε όλη τη διάρκεια της ροής των διαδικασιών, από την εισροή των πόρων μέχρι την εκροή τους ως προϊόντα ή υπηρεσίες και τη διάθεσή τους για την ικανοποίηση των αναγκών των πελατών, δημιουργείται στην επιχείρηση μια σειρά από λειτουργίες.

Λειτουργία είναι ένα σύνολο σχετικών δραστηριοτήτων, που έχουν ως σκοπό την επίτευξη και υλοποίηση των αντικειμενικών στόχων της επιχείρησης.

Οι λειτουργίες αναλαμβάνονται από υπεύθυνα στελέχη των επιχειρήσεων με εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία. Έτσι σε κάθε επιχείρηση πρέπει να υπάρχουν ορισμένες ομάδες εργασίας, οι οποίες αναλαμβάνοντας διάφορες λειτουργίες προσπαθούν να πετύχουν τους αντικειμενικούς στόχους της επιχείρησης αυτής.

Οι λειτουργίες στον επιχειρησιακό χώρο διακρίνονται σε:

  • Επιχειρηματικές
  • Διαχειριστικές
  • Διοικητικές

1.5.1        Οι επιχειρηματικές λειτουργίες

Οι επιχειρηματικές λειτουργίες αναφέρονται στις αποφάσεις και τις ενέργειες της διοίκησης πάνω σε ορισμένα σημαντικά θέματα που αφορούν τον εν γένει προσανατολισμό της επιχείρησης. Τέτοιες αποφάσεις περιλαμβάνουν:

  1. Τι θα παραχθεί;
  2. Πόσο θα παραχθεί;
  3. Πού θα παραχθεί;
  4. Πώς θα παραχθεί;
  5. Για ποιόν θα παραχθεί;

Παρεμφερείς είναι και οι ενέργειες που αφορούν την εξασφάλιση των πρώτων υλών, του μηχανολογικού εξοπλισμού, της αποθήκευσης, των προϊόντων κλπ. Οι παραπάνω δραστηριότητες – τμήματα της παραγωγικής διαδικασίας, που έχουν ως στόχο τη συνολική δραστηριοποίηση των τμημάτων της επιχείρησης προς επίτευξη των κοινών σκοπών της, μπορούν να διαιρεθούν σε επιμέρους και πιο εξειδικευμένες λειτουργίες, όπως για παράδειγμα:

  1. Υπηρεσία αγορών: Ασχολείται με τη διαδικασία επιλογής των προμηθευτών και γενικά των πηγών εφοδιασμού πρώτων υλών, μηχανημάτων, εξοπλισμού κλπ. Ο ρόλος της είναι πολύ σημαντικός διότι έχει να κάνει με βασικούς συντελεστές διαμόρφωσης του κόστους, της ποιότητας και της εμφάνισης γενικά του προϊόντος καθώς και με σημαντικά θέματα προγραμματισμού της παραγωγικής διαδικασίας.
  2. Υπηρεσία αποθηκών (συντήρησης): Κάθε επιχείρηση προμηθεύεται υλικά, πρώτες ύλες, ανταλλακτικά κλπ. για να καλύψει τις άμεσες ή μελλοντικές ανάγκες της. Αυτά πρέπει να αποθηκευτούν σωστά, να προστατευτούν και να προωθηθούν έγκαιρα στα αντίστοιχα τμήματα ή στην αγορά, όταν ζητηθούν.

Στην αρμοδιότητα της επιχειρηματικής λειτουργίας ανήκει ακόμη και το σύνολο των ενεργειών που πρέπει να γίνουν προκειμένου να μετατραπεί η πρώτη ύλη σε εμπόρευμα ικανό να πάρει τη θέση του στην κατανάλωση και να προσελκύσει το ενδιαφέρον του καταναλωτή. Το σύνολο των παραπάνω ενεργειών μπορεί να επιμερισθεί στις παρακάτω ειδικές λειτουργίες:

  1. Μελέτη και σχεδιασμός προϊόντων: Πριν από κάθε παραγωγική δραστηριότητα είναι απαραίτητο κάθε επιχείρηση να μελετήσει το προϊόν, το οποίο προτίθεται να παράγει. Η μελέτη θα πρέπει να αφορά την ποιότητά του, την εμφάνισή του, τη λειτουργικότητά του και γενικά να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καταναλωτών, διαφορετικά το προϊόν δε θα γίνει αποδεκτό από τον καταναλωτή.
  2. Παραγωγή προϊόντος: Αφορά τις λειτουργίες που απαιτούνται προκειμένου να μετατραπούν οι σκέψεις και τα σχέδια σε προϊόν, μέσα σε ορισμένο χρονικό διάστημα και μάλιστα στην ποιότητα και την ποσότητα που απαιτεί η αγορά που στοχεύει να καταλάβει η επιχείρηση.
  3. Ποιοτικός έλεγχος προϊόντος: Ο ποιοτικός έλεγχος, ο οποίος γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό συνίσταται στον εντοπισμό των ελαττωματικών προϊόντων, έτσι ώστε να μην προωθηθούν στην αγορά και δημιουργήσουν πρόβλημα στην επιχείρηση.
  4. Συντήρηση εξοπλισμού και εγκαταστάσεων: Η λειτουργία αυτή συνίσταται στη φροντίδα και την ευθύνη για τη συντήρηση και επισκευή του πάγιου και μηχανολογικού εξοπλισμού, των μεταφορικών μέσων και των άλλων εγκαταστάσεων της επιχείρησης.
  5. Έρευνα και ανάπτυξη: Αποβλέπει κυρίως στην επιστημονική και τεχνική έρευνα για την ανακάλυψη και εφαρμογή νέων μεθόδων παραγωγής καθώς και καινοτομικών προϊόντων ή υπηρεσιών. Στόχος της μπορεί να είναι η βελτίωση των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων, η αύξηση της παραγωγικότητάς τους, η μείωση του κόστους παραγωγής, η προτυποποίηση των προϊόντων κλπ.

1.5.2        Οι διαχειριστικές λειτουργίες

Στον τομέα αυτό εντάσσονται οι δραστηριότητες που αποβλέπουν στην εξεύρεση των απαιτούμενων κεφαλαίων, στην παρακολούθηση των λογιστικών τους κινήσεων και γενικά στην κατάρτιση των απαιτούμενων οικονομικών και στατιστικών πινάκων που θα λειτουργούν ως οδηγός των επιχειρηματικών αποφάσεων. Οι συγκεκριμένες λειτουργίες αυτού του τομέα είναι:

  • Η εξασφάλιση των απαιτούμενων κεφαλαίων
  • Οι λειτουργίες του Marketing
  1. Εξασφάλιση των απαιτούμενων κεφαλαίων: Απαιτείται για τη λειτουργία και την ανάπτυξη της επιχείρησης, την αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων και των ταμειακών αποθεμάτων και γενικά την αποτελεσματικότερη διαχείριση των οικονομικών της επιχείρησης. Πολλές φορές σε ορισμένες επιχειρήσεις ενώ ο στόχος είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους τους, όταν αυτό επιτευχθεί γίνεται αλόγιστη σπατάλη αντί να τοποθετηθεί πάλι στην παραγωγική διαδικασία ή σε άλλες μορφές επενδύσεων με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο.

Οι λειτουργίες που συνιστούν το Marketing αναφέρονται στις απαραίτητες έρευνες και ενέργειες για την αποκάλυψη και τον εντοπισμό των αναγκών του καταναλωτή και την αποτελεσματικότερη προώθηση των προϊόντων στην αγορά, και μπορούν να ομαδοποιηθούν ως ακολούθως:

  1. Έρευνα αγοράς: Η έρευνα της αγοράς για τον εντοπισμό και την ανάδειξη των αναγκών του καταναλωτή αποτελεί πρωταρχικό μέλημα της επιχείρησης. Τελικά το προϊόν θα πρέπει να απευθύνεται σε μία αγορά, της οποίας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά πρέπει να γνωρίζει η επιχείρηση. Αναλύοντας αυτά τα χαρακτηριστικά θα είναι σε θέση η επιχείρηση να προβεί στη λήψη συγκεκριμένων μέτρων πολιτικής (Marketing Mix).
  2. Προώθηση πωλήσεων: Η ενημέρωση του καταναλωτικού κοινού σχετικά με την ύπαρξη ενός προϊόντος και των δυνατοτήτων (πλεονεκτημάτων) που αυτό διαθέτει έναντι των άλλων για την αποτελεσματικότερη κάλυψη των αναγκών των καταναλωτών, είναι βασικές λειτουργίες για την αύξηση των πωλήσεων ενός προϊόντος. Φυσικά στο σημείο αυτό σημαντικό ρόλο παίζει και η διαφήμιση.
  3. Συσκευασία προϊόντος: Οι απαιτήσεις του καταναλωτή τόσο σε ποιότητα προϊόντος, όσο και σε ποιότητα συσκευασίας αναγκάζουν την επιχείρηση στη συνεχή βελτίωση της τεχνολογικής της υποδομής και των μεθόδων παραγωγής, έτσι ώστε τα προϊόντα της να είναι ασφαλή από αλλοιώσεις, να προφυλάσσονται σωστά από τις μεταβολές του περιβάλλοντος και να διατηρούν τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά καθ’ όλη τη διάρκεια που βρίσκονται στην αγορά.
  4. Πωλήσεις – διανομή των προϊόντων: Η διάθεση των προϊόντων εξασφαλίζει στην επιχείρηση τα χρηματικά μέσα για την επιβίωσή της. Έτσι η λειτουργία που καθορίζει τα ανώτατα ή τα κατώτατα όρια της τιμής είναι σημαντική και πρέπει να λαμβάνει υπόψη: (α) σε ποιόν πελάτη απευθύνεται το προϊόν και πώς θα διατηρηθεί αυτός, (β) ποιος τρόπος πληρωμής θα επιλεγεί, (γ) πώς θα διαμορφωθεί το δίκτυο διανομής των προϊόντων για να πετύχει το χαμηλότερο κόστος με τη μεγαλύτερη απόδοση όσον αφορά την εξυπηρέτηση των πελατών κλπ.

1.5.3        Οι διοικητικές λειτουργίες

Οι διοικητικές λειτουργίες αποτελούν τις κεντρικές λειτουργίες που ασκεί η διοίκηση της επιχείρησης, είναι δηλαδή το κέντρο λήψης των τελικών αποφάσεων. Οι λειτουργίες αυτές είναι οι σπουδαιότερες που λαμβάνονται μέσα στην επιχείρηση και είναι ζωτικής σημασίας για αυτή. Ο πρώτος που τις συστηματοποίησε το 1915 ήταν ο Γάλλος μηχανικός Η. Fayol, ο οποίος κατέληξε στη λεγόμενη «κλασική ομαδοποίησή» τους. Σύμφωνα με αυτή, τα διοικητικά στελέχη όλων των επιπέδων ασκούν διοίκηση ασχολούμενα με τις εξής λειτουργίες:

  1. Προγραμματισμός: Αναφέρεται στην πρόβλεψη του μέλλοντος και την ετοιμασία του σχεδίου δράσης.
  2. Οργάνωση: Αναφέρεται στο κτίσιμο της δομής (υλικής και ανθρώπινης) της επιχείρησης.
  3. Διεύθυνση: Αναφέρεται στη διατήρηση των δραστηριοτήτων μεταξύ του προσωπικού.
  4. Συντονισμός: Αναφέρεται στην αλληλοσύνδεση, ενοποίηση και εναρμόνιση όλων των δραστηριοτήτων και των προσπαθειών.
  5. Έλεγχος: Αναφέρεται στη φροντίδα, ώστε όλα όσα συμβαίνουν να διέπονται από τους καθιερωμένους κανόνες και να υποτάσσονται στις εκπεφρασμένες δομές της εξουσίας.

Σημειώνεται ότι πολλές μεταγενέστερες προσεγγίσεις ενοποιούν τις λειτουργίες του Συντονισμού και της Οργάνωσης και επιπλέον αναγνωρίζουν ως ξεχωριστή λειτουργία τη Λήψη Αποφάσεων.

2          Η ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ – ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

2.1       Η έννοια και το περιεχόμενο της Οργάνωσης και Διοίκησης

Έχουν κατά καιρούς προταθεί διάφοροι ορισμοί της Οργάνωσης και Διοίκησης (Μάνατζμεντ). Σύμφωνα με ένα πρόσφατο ορισμό:

Μάνατζμεντ είναι η δραστηριότητα κατά την οποία εργάζεται κανείς μαζί και μέσω άλλων ανθρώπων, για την ολοκλήρωση τόσο των στόχων της επιχείρησης όσο και των στόχων των ατόμων που εργάζονται σε αυτήν.

Με βάση τον παραπάνω ορισμό είναι εμφανές ότι το Μάνατζμεντ:

  1. Δίνει έμφαση στον ανθρώπινο παράγοντα μέσα στην επιχείρηση.
  2. Δίνει έμφαση στο αποτέλεσμα που πρέπει να επιτευχθεί, δηλαδή σε στόχους, και λιγότερο σε πράγματα ή δραστηριότητες.
  3. Εισάγει την ιδέα ότι η επίτευξη των στόχων της επιχείρησης θα πρέπει να συνδέεται με την επίτευξη των στόχων των μελών της.

Δύο είναι τα βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν το Μάνατζμεντ:

  • Η αποδοτικότητα
  • Η αποτελεσματικότητα

Η αποδοτικότητα αποτελεί ζωτικό στοιχείο του Μάνατζμεντ και αναφέρεται στη σχέση μεταξύ των εισροών και εκροών. Εάν η εκροή είναι μεγαλύτερη από μια δεδομένη εισροή, τότε υπάρχει αύξηση της αποδοτικότητας. Επίσης, εάν με μια μικρότερη εισροή υπάρχει η ίδια εκροή, τότε έχουμε πάλι αύξηση της αποδοτικότητας. Τα διοικητικά στελέχη ασχολούνται με εισροές, όπως οι οικονομικοί πόροι, το ανθρώπινο δυναμικό και ο μηχανολογικός εξοπλισμός. Αυτές όμως δεν προσφέρονται σε αφθονία (είναι σπάνιες), οπότε το ενδιαφέρον των διοικητικών στελεχών είναι η αποδοτική τους εκμετάλλευση. Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι ένας βασικός στόχος του Μάνατζμεντ είναι η ελαχιστοποίηση του κόστους των πόρων.

Δεν αρκεί, όμως, μόνο η αποδοτικότητα. Το Μάνατζμεντ ασχολείται και με την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων που έχουν αναληφθεί, δηλαδή σκοπεύει και στην αποτελεσματικότητα. Έτσι, όταν τα διοικητικά στελέχη επιτυγχάνουν τους στόχους της επιχείρησης, τότε λέγεται πως αυτά είναι αποτελεσματικά. Επομένως, η αποδοτικότητα αναφέρεται στα μέσα και η αποτελεσματικότητα στην αποπεράτωση ενός έργου.

2.2       Η σημασία του Μάνατζμεντ για την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων

Οι λειτουργίες της διοίκησης έχουν εφαρμογή και είναι απαραίτητες σε όλες τις μορφές επιχειρήσεων, μικρές ή μεγάλες, κερδοσκοπικές ή μη κερδοσκοπικές, βιομηχανίες ή επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών.

Επίσης, όλα τα στελέχη όλων των επιπέδων της διοικητικής ιεραρχίας εφαρμόζουν τις ίδιες θεμελιώδεις λειτουργίες της διοίκησης. Είναι δυνατόν μια μικρή επιχείρηση να μην έχει πολλά επίπεδα διοικητικής ιεραρχίας όπως έχουν οι μεγάλες. Ανεξάρτητα, όμως, από τον αριθμό των διοικητικών επιπέδων, όλα τα στελέχη εφαρμόζουν τις λειτουργίες της διοίκησης. Ακόμα και ο πιο μικρός επιχειρηματίας είναι υποχρεωμένος να ασκεί τις λειτουργίες της διοίκησης, εάν θέλει να πετύχει τους στόχους του.

Εδώ πρέπει να γίνει μια αντιδιαστολή μεταξύ των λειτουργιών της διοίκησης (που είναι καθολικές για όλα τα επίπεδα της διοικητικής ιεραρχίας) και των λειτουργιών της επιχείρησης. Οι λειτουργίες των επιχειρήσεων, ή των οργανισμών γενικά, διαφέρουν από επιχείρηση σε επιχείρηση. Εκείνο μόνο που διαφέρει κατά την εφαρμογή των λειτουργιών της διοίκησης είναι ο χρόνος που δαπανούν για κάθε λειτουργία τα στελέχη των διαφόρων επιπέδων της διοικητικής ιεραρχίας.

Συνολικά, η σημασία του Μάνατζμεντ για την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων καταδεικνύεται από τα εξής:

  1. Με το κατάλληλο Μάνατζμεντ και το χειρισμό του ανθρώπινου παράγοντα είναι δυνατό να αυξηθεί η παραγωγικότητα της εργασίας του προσωπικού, ώστε με τα ίδια άτομα να παράγεται περισσότερο έργο, χωρίς ποιοτική υποβάθμιση.
  2. Το Μάνατζμεντ είναι εκείνο που μπορεί να ελαττώσει τις θυσίες (σε κόπο και κόστος) για την πραγματοποίηση ενός αποτελέσματος που αν δεν είναι το άριστο δυνατό θα τείνει προς αυτό.
  3. Το κατάλληλο Μάνατζμεντ μπορεί να επιτύχει τη βελτίωση της αποδοτικότητας των κεφαλαίων της επιχείρησης, με την καλύτερη αξιοποίηση τους, ώστε να αποδίδουν υψηλότερα καθαρά κέρδη.

2.3       Η εξέλιξη της επιστήμης της Οργάνωσης και Διοίκησης

Η επιστήμη της Οργάνωσης και Διοίκησης ακολούθησε και αυτή, όπως όλες οι επιστήμες, την εξέλιξη του πολιτισμού. Οι περισσότερες, όμως, θεωρίες αναπτύχθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες, με αφετηρία το 1911, όπου ο F.W. Taylor με την εργασία του με τίτλο «Αρχές Επιστημονικής Διοίκησης» έβαλε τα θεμέλια για μια επιστημονική θεώρηση της διοίκησης και για αυτό και πολύ σωστά αναγνωρίστηκε ως πατέρας της επιστήμης της Διοίκησης.

Ένας άλλος επιστήμονας, εξίσου σημαντικός, της ίδιας εποχής, ήταν ο Η. Fayol, ο οποίος πραγματοποίησε πολλές μελέτες και έρευνες σε θέματα Οργάνωσης και Διοίκησης. Από όλες τις εργασίες του, εξέχουσα θέση κατέχει εκείνη με τον τίτλο «Γενική και Βιομηχανική Διοίκηση». Στην εργασία του αυτή παρουσιάζει τη διοίκηση ως ένα ξεχωριστό σώμα γνώσεων, που εφαρμόζεται σε όλες τις ομαδικές δραστηριότητες.

Ακολούθως, θα αναφερθούν πολύ περιληπτικά και επιλεκτικά οι τάσεις των διαφόρων σχολών διοίκησης που έχουν αναπτυχθεί μέχρι σήμερα.

Εμπειρική σχολή: Οι υποστηρικτές αυτής της σχολής πιστεύουν πως η διοίκηση είναι περισσότερο τέχνη παρά επιστήμη. Εκείνο που χρειάζεται, επομένως, σύμφωνα με αυτούς είναι να μελετηθούν οι διάφορες περιπτώσεις που αντιμετώπισαν τα κατά καιρούς διοικητικά στελέχη. Η μελέτη αυτών των περιπτώσεων, με εντοπισμό των λαθών και των επιτυχιών των προηγουμένων στελεχών, θα βοηθήσει τα επόμενα στελέχη και όσους σπουδάζουν την επιστήμη της Οργάνωσης και Διοίκησης. Με αυτό τον τρόπο, θα μάθουν καλύτερα και θα εφαρμόσουν πιο αποτελεσματικές τεχνικές σε παρόμοιες περιπτώσεις.

Η μελέτη της εμπειρίας του παρελθόντος παρουσιάζει ένα σοβαρό μειονέκτημα: οι περιπτώσεις του παρελθόντος δεν είναι πάντα ίδιες με εκείνες που αντιμετωπίζει ένα διοικητικό στέλεχος σήμερα. Εξάλλου, ακόμη και σε φαινομενικά όμοιες περιπτώσεις, ο τρόπος προσέγγισης θα είναι διαφορετικός. Αυτό, γιατί τόσο η χρονική στιγμή όσο και το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον είναι συνήθως διαφορετικά. Επίσης, αυτή η θεώρηση δεν παρέχει τη δυνατότητα στο μελετητή να αναπτύξει κάποια γενική αρχή που θα ισχύει σε ένα μεγάλο αριθμό περιπτώσεων.

Η σχολή της ανθρώπινης συμπεριφοράς: Η σχολή αυτή δίνει έμφαση στις διαπροσωπικές σχέσεις. Οι οπαδοί αυτής της σχολής πιστεύουν πως, αφού η διοίκηση επιτυγχάνει τους στόχους της μέσω του ανθρώπου, η έμφαση πρέπει να δοθεί στον ανθρώπινο παράγοντα. Έτσι, αναπτύχθηκαν θεωρίες από τη σχολή αυτή για τις ανθρώπινες σχέσεις, την ηγεσία και την παρακίνηση, οι οποίες βασίζονται στην ψυχολογία του ατόμου.

Από τη σχολή, όμως, αυτή αγνοούνται παντελώς οι λειτουργίες του Προγραμματισμού και της Λήψης Αποφάσεων, της Οργάνωσης και του Ελέγχου. Το να γνωρίζει κανείς μόνο ατομική ψυχολογία δεν είναι αρκετό για να γίνει ένα καλό διοικητικό στέλεχος.

Η σχολή της θεωρίας και των αποφάσεων: Οι οπαδοί της σχολής αυτής επικεντρώνουν την προσοχή τους στη λήψη των αποφάσεων από ένα άτομο ή από μια ομάδα ατόμων και στην ανάλυση της διαδικασίας Λήψης Αποφάσεων. Τελευταία, ορισμένοι θεωρητικοί έχουν χρησιμοποιήσει τη θεωρία της Λήψης Αποφάσεων για να εξετάσουν ολόκληρη την επιχείρηση. Η σχολή αυτή επικεντρώνει όλη την προσοχή της στη λήψη των αποφάσεων. Διοίκηση των επιχειρήσεων, όμως, δεν είναι μόνο η Λήψη Αποφάσεων. Ένα διοικητικό στέλεχος ασχολείται και με τις άλλες λειτουργίες της διοίκησης.

Η σχολή των συστημάτων: Η ιδέα των συστημάτων έχει εφαρμοστεί ευρέως. Οι οπαδοί της πιστεύουν πως το όλον ισούται με το άθροισμα των μερών του. Τα συστήματα έχουν όρια, αλλά παράλληλα επηρεάζονται και επηρεάζουν το περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται.

Η σχολή της μαθηματικής προσέγγισης: Οι οπαδοί της σχολής αυτής θεωρούν τη διοίκηση μια λογική διαδικασία που μπορεί να διατυπωθεί με μαθηματικούς συμβολισμούς και σχέσεις. Τα μαθηματικά οπωσδήποτε είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη διοίκηση, όμως δεν είναι δυνατόν να εκφραστούν τα πάντα με σύμβολα και τύπους.

Η σχολή της λειτουργικής προσέγγισης: Οι θεωρητικοί της σχολής αυτής πήραν στοιχεία, ιδέες, αρχές και τεχνικές από την υπάρχουσα προσέγγιση της επιστήμης της Οργάνωσης και Διοίκησης, καθώς και από άλλες επιστήμες. Έγινε μια προσπάθεια να αναπτυχθεί ένα θεωρητικό πλαίσιο με πρακτική εφαρμογή. Η σχολή αυτή ξεχωρίζει ποια στοιχεία ανήκουν στη σφαίρα της διοίκησης και ποια όχι. Δημιουργεί ένα σύστημα ταξινόμησης των στοιχείων εκείνων που αναλύουν τις βασικές λειτουργίες της διοίκησης, δηλαδή του Προγραμματισμού και Λήψης Αποφάσεων, Οργάνωσης, Στελέχωσης, Διεύθυνσης, Καθοδήγησης και Ελέγχου. Αυτός ακριβώς είναι και ο προσανατολισμός που φαίνεται ότι χρειάζεται η σύγχρονη ελληνική ή διεθνής επιχείρηση.

2.4       Οι βασικές αρχές της Διοίκησης

Αφού η διοίκηση αποτελεί ένα καθολικό φαινόμενο πρέπει να υπάρχουν κάποιες γενικές αρχές που θα τη χαρακτηρίζουν, ανεξάρτητα από τον τομέα που αυτή εκδηλώνεται. Μπορούμε να κατατάξουμε αυτές τις αρχές σε τρεις βασικές ομάδες. Πιο αναλυτικά:

  • Αρχές για τις ανθρώπινες σχέσεις
  • Αρχές αποτελεσματικότητας της παραγωγής
  • Αρχές γενικής φύσης ως προς τη Διοίκηση

2.4.1        Αρχές για τις ανθρώπινες σχέσεις

Οι αρχές για τις ανθρώπινες σχέσεις συνίστανται:

  1. Στην υποταγή του ατομικού συμφέροντος στο γενικό (επιχειρησιακό) συμφέρον. Αυτό μπορεί να γίνει κυρίως με το παράδειγμα των ηγετών προς το προσωπικό, την έμφαση στη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων επιπέδων της οργάνωσης, την ύπαρξη δίκαιων αποφάσεων, την ενεργητική και σωστή Λήψη Αποφάσεων κλπ.
  2. Στην επιλογή των καταλληλότερων συνεργατών και χρησιμοποίηση ατόμων με επαγγελματικές ικανότητες στις διάφορες θέσεις της επιχείρησης.
  3. Στην εφαρμογή αποκεντρωτικού συστήματος διοίκησης και εκχώρηση κινήτρων και εξουσιών προς τα κατώτερα στρώματα του προσωπικού, προκειμένου να αναπτύξει δραστηριότητες και να εμφανίσει τις ικανότητές του.
  4. Μονιμότητα του προσωπικού ιδιαίτερα σε θέσεις κλειδιά για να υπάρχει συνέχεια και αποτελεσματική λειτουργία της επιχείρησης.
  5. Πρωτοβουλία τόσο των ανώτερων ηγετικών στελεχών όσο και του κατώτερου προσωπικού, η οποία φυσικά έχει να κάνει με θέματα εκχώρησης εξουσίας και παροχής κινήτρων.
  6. Ενότητα προσωπικού και της κατεύθυνσης των αποφάσεων για να μην υπάρχει σύγχυση των επιδιωκόμενων στόχων.
  7. Εφαρμογή της αρχής της σπουδαιότερης λύσης, δηλαδή να αποφεύγεται η κατασπατάληση των πόρων και του χρόνου σε επουσιώδη θέματα αφού μπορούν να επιτευχθούν σημαντικότερα.
  8. Εφαρμογή των αποτελεσματικότερων μεθόδων παραγωγής για να γίνει δυνατή η αύξηση της παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής.
  9. Συμμετοχή των εργαζομένων στη λήψη των αποφάσεων που τους αφορούν.

2.4.2        Αρχές αποτελεσματικότητας της παραγωγής

Με τις αρχές αυτές η αύξηση της αποτελεσματικότητας της παραγωγής επιτυγχάνεται με τον καταμερισμό των έργων και την εξειδίκευση της εργασίας, τόσο της τεχνικής όσο και της διοικητικής. Κάθε εργαζόμενος με τον καταμερισμό αποκτά μεγαλύτερη επιδεξιότητα στη θέση του. Κάθε συχνή αλλαγή στη θέση εργασίας συνεπάγεται χάσιμο χρόνου και ανάγκη προσαρμογής, γεγονότα που έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην απόδοση του εργαζομένου και δημιουργούν την αίσθηση της ρευστότητας προς τον επιδιωκόμενο σκοπό.

2.4.3        Αρχές γενικής φύσης ως προς τη Διοίκηση

Στην κατηγορία αυτή μπορούμε να κατατάξουμε τις παρακάτω αρχές:

  1. Εξουσία: Δεν νοείται ιεραρχικά δομημένη οργάνωση εάν σε κάθε βαθμίδα της δεν αναθέτει ευθύνη και αρμοδιότητες που να αντιστοιχούν στο επίπεδο εξουσίας που κατέχει. Η εξουσία απορρέει από την ίδια τη θέση που κατέχει κανείς στην οργάνωση. Κατά τον Fayol ενώ η καταστατική επιβολή (τυπική) στηρίζεται στην ιεραρχική θέση, η προσωπική επιβολή (άτυπη) προέρχεται από τη γνώση, την πείρα, τις ηθικές αξίες κλπ. που πολλές φορές έχουν μεγαλύτερη ισχύ και δίνουν αίγλη στο πρόσωπο που τις κατέχει.
  2. Πειθαρχία: Πολλές φορές ακούγοντας τον όρο πειθαρχία θεωρούμε ότι πρόκειται για κάτι εντελώς επιτακτικό. Πειθαρχία είναι όμως η εσκεμμένη και συνειδητή συμμόρφωση στις λαμβανόμενες αποφάσεις και οδηγίες. Είναι μια εντελώς ελεύθερη πράξη και υπακούουν όλοι οι ελεύθεροι άνθρωποι, οι οποίοι είναι πεπεισμένοι ότι αυτό επιβάλλει ο σκοπός που επιδιώκει η επιχείρηση, άρα και αυτοί μαζί. Η πειθαρχία ως συνειδητή πλέον πράξη είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ύπαρξη κάθε οργανωμένου συνόλου. Πειθαρχία είναι στην ουσία η υπακοή, η προθυμία, η ενεργητικότητα, η έκφραση του σεβασμού στις καθιερωμένες αρχές που πρέπει να διέπουν κάθε οργανωμένη μορφή δράσης. Στην περίπτωση απειθαρχίας επιβάλλεται η λήψη μέτρων και επιβολή κυρώσεων (σε προχωρημένη μορφή) προκειμένου να περιοριστεί η επανάληψή της και ο σωφρονισμός των υπαιτίων.
  3. Ενότητα Διοίκησης (ή εντολών): Η αρχή αυτή συνίσταται στο ότι ο καθένας μέσα στην επιχείρηση πρέπει να παίρνει εντολές από ένα προϊστάμενο, ο δε προϊστάμενος να γνωρίζει ποιους έχει υφισταμένους.
  4. Ενότητα κατεύθυνσης: Σύμφωνα με την αρχή αυτή πρέπει σε μια επιχείρηση να υπάρχει ένα ενιαίο πρόγραμμα, μια κατεύθυνση και όλες οι αποφάσεις και οι οδηγίες να κατευθύνονται προς αυτή. Βέβαια πρέπει να υπάρχουν επιμέρους προγράμματα, όμως όλα μαζί πρέπει να συντείνουν προς το γενικότερο στόχο της επιχείρησης.
  5. Αμοιβές εργασίας: Η αμοιβή της εργασίας πρέπει να είναι ανάλογη πρώτα από όλα με τους γενικότερους οικονομικούς όρους και συνθήκες (ακρίβεια ζωής, ανθηρότητα της επιχείρησης κλπ.) και ανάλογη με την παραγωγικότητα του εργαζομένου. Η αμοιβή πρέπει να ικανοποιεί και τα δύο μέρη (τον εργαζόμενο και τον εργοδότη), να υποκινεί τον εργαζόμενο να παρέχει το μέγιστο των δυνατοτήτων του και φυσικά να βρίσκεται μέσα στα όρια της λογικής και των αντικειμενικών δυνατοτήτων της επιχείρησης. Υπέρμετρες απαιτήσεις και από τις δύο πλευρές μπορεί να οδηγήσουν σε καταστρεπτικούς ανταγωνισμούς με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις και για τις δύο πλευρές. Οι διάφοροι τρόποι προσδιορισμού της αμοιβής (κατά χρόνο, τεμάχιο ή συνολική απόδοση) θα πρέπει να εξετασθούν από τη Διοίκηση που πρέπει να αποφασίσει για τον αποτελεσματικότερο τρόπο αμοιβής.
  6. Συγκέντρωση: Η συγκέντρωση της εξουσίας δεν αποτελεί ένα διοικητικό σχήμα το οποίο μπορούμε να επιλέξουμε ανά πάσα στιγμή. Τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά του πρέπει να σταθμιστούν στην κάθε ξεχωριστή περίπτωση και με βάση το συνολικό καλό πρέπει να αποφασιστεί. Γενικά όμως στις μεγάλες επιχειρήσεις και στις επιχειρήσεις με περίπλοκες εργασίες πρέπει να λειτουργεί ένα αποκεντρωτικό σύστημα εξουσίας, το οποίο στην πράξη είναι και το πιο αποτελεσματικό.
  7. Ιεραρχική κλίμακα: Ο Fayol τη θεωρεί σαν μια αλυσίδα προϊσταμένων ξεκινώντας από τα ανώτερα κλιμάκια και καταλήγοντας στα κατώτερα. Η ιεραρχία είναι μία διατεταγμένη σειρά προσώπων που δείχνουν και την πορεία που ακολουθούν οι εντολές (από πάνω προς τα κάτω) και οι αναφορές (αντίστροφα). Μερικές φορές για να γίνει πιο γρήγορα κάποια συγκεκριμένη εργασία, επιτρέπεται και η παρέκκλιση από την κανονική ιεραρχική οδό με την προϋπόθεση ότι και τα ενδιάμεσα στελέχη της ιεραρχίας θα λάβουν γνώση εκ των προτέρων και θα εγκρίνουν αυτή την ενέργεια.
  8. Τάξη: Η Οργάνωση και Διοίκηση ως επιστήμη της μεθοδικής τάξης πρέπει να χαρακτηρίζεται πρώτα από όλα η ίδια από τάξη. Με την έννοια αυτή εννοούμε ότι θα πρέπει κάθε πράγμα να έχει τη συγκεκριμένη θέση του, να υπάρχει εργονομική οργάνωση της παραγωγικής ροής και γενικότερα να μην επικρατεί αταξία.

2.5       Οι βασικές λειτουργίες της Διοίκησης

Κάθε διοικητικό στέλεχος, προκειμένου να ολοκληρώσει το έργο που του έχει ανατεθεί, δραστηριοποιείται (λειτουργεί) κατάλληλα. Η δραστηριότητα (λειτουργία) του είναι πολύπλευρη και αδιαίρετη. Είναι πολύπλευρη, γιατί θα πρέπει το στέλεχος να εναρμονίσει, να συντονίσει και να καθοδηγήσει τους παραγωγικούς συντελεστές και μάλιστα το βασικότερο από αυτούς, δηλαδή τον άνθρωπο, για να επιτευχθούν οι συγκεκριμένοι στόχοι της επιχείρησης ή γενικά του οργανισμού.

Η φύση των λειτουργιών είναι αδιαίρετη, γιατί το στέλεχος θα πρέπει ταυτόχρονα να καθοδηγεί, να ελέγχει, να προγραμματίζει και να οργανώνει. Η επιστήμη, όμως, της Οργάνωσης και Διοίκησης προσπαθεί να διαχωρίσει την όλη λειτουργία του διοικητικού στελέχους σε επιμέρους λειτουργίες. Ο διαχωρισμός αυτός, έστω και πλασματικός, βοηθά στην καλύτερη ανάλυση και κατανόηση του όλου προβλήματος, τόσο για αυτούς που σπουδάζουν την επιστήμη της Οργάνωσης και Διοίκησης όσο και για τα ήδη υπάρχοντα στελέχη των επιχειρήσεων.

Τα στελέχη των επιχειρήσεων θα γνωρίζουν, για παράδειγμα, ότι όταν τους ζητούν οι ανώτεροί τους προτάσεις δράσης για το νέο επιχειρηματικό έτος, βρίσκονται στην αρχή της επιμέρους λειτουργίας που λέγεται «Προγραμματισμός και Λήψη Αποφάσεων». Όταν θέλουν να ζητήσουν μεγαλύτερη προσπάθεια από τους υφισταμένους τους, για να επιτευχθεί κάποιο αποτέλεσμα, αυτό θα το πετύχουν με τη σωστή υποκίνηση, που ανήκει στην επιμέρους λειτουργία που λέγεται «Διεύθυνση».

Για τις επιμέρους αυτές λειτουργίες υπάρχει ένα πλούσιο θεωρητικό πλαίσιο σε τεχνικές και μεθόδους, το οποίο πρέπει να γνωρίζουν τόσο αυτοί που ασκούν διοίκηση όσο και αυτοί που επιθυμούν να ασκήσουν. Δεν υπάρχει απόλυτη ομοφωνία εκ μέρους των συγγραφέων και των μελετητών σχετικά με την υποδιαίρεση της λειτουργίας της διοίκησης σε επιμέρους λειτουργίες. Για τις ανάγκες του παρόντος μαθήματος η λειτουργία της διοίκησης υποδιαιρείται και κατατάσσεται στις επιμέρους λειτουργίες ως εξής:

  • Προγραμματισμός και Λήψη Αποφάσεων
  • Οργάνωση
  • Διεύθυνση και ανθρώπινος παράγοντας
  • Έλεγχος

2.5.1        Προγραμματισμός και Λήψη Αποφάσεων

Προγραμματισμός είναι η διαδικασία καθορισμού των στόχων της επιχείρησης και η επιλογή μιας μελλοντικής πορείας δράσης για την επίτευξή τους. Επειδή ο Προγραμματισμός απαιτεί εκ των προτέρων καθορισμό δράσης, η Λήψη Αποφάσεων έχει ενσωματωθεί στη διαδικασία του Προγραμματισμού. Η σχέση μεταξύ Προγραμματισμού και Λήψης Αποφάσεων είναι τόσο στενή, ώστε πολλοί συγχωνεύουν τις δύο αυτές λειτουργίες κάτω από την κοινή ονομασία «Προγραμματισμός και Λήψη Αποφάσεων». Με τη λειτουργία αυτή:

  1. Διατυπώνονται προτάσεις μελλοντικής δράσης, λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες της επιχείρησης και τις πιθανές επιδράσεις του περιβάλλοντος.
  2. Καθορίζονται οι στόχοι ή τα προβλήματα της επιχείρησης.
  3. Καθορίζονται και αναλύονται οι πιθανές εναλλακτικές λύσεις.
  4. Επιλέγεται η καλύτερη λύση.
  5. Τέλος, αρχίζει η διαδικασία του σχεδίου δράσης για υλοποίηση της απόφασης, δηλαδή, ο καθορισμός των υπο-στόχων των διαφόρων τμημάτων. Αρχίζει ο συντονισμός των λειτουργιών για την επιτυχία των στόχων της επιχείρησης.

2.5.2        Οργάνωση

Οργάνωση είναι η διαδικασία κατανομής της εργασίας μεταξύ ομάδων και ατόμων και ο συντονισμός των ενεργειών τους, με σκοπό να επιτευχθούν οι στόχοι της επιχείρησης. Με την Οργάνωση καθορίζεται, επίσης, η εξουσία και η ευθύνη των διοικητικών στελεχών και διαμορφώνονται οι διάφορες βαθμίδες εξουσίας και ευθύνης, δηλαδή τα διάφορα επίπεδα της διοικητικής ιεραρχίας της επιχείρησης.

Στην Οργάνωση εντάσσονται και οι διαδικασίες στελέχωσης, εκείνες δηλαδή που θα εξασφαλίσουν την επιλογή του κατάλληλου προσωπικού, την εκπαίδευση και την ενεργοποίησή του. Η λειτουργία αυτή θα δημιουργήσει στην επιχείρηση το κατάλληλο κλίμα για ένα ικανοποιημένο προσωπικό.

2.5.3        Διεύθυνση και ανθρώπινος παράγοντας

Τα διοικητικά στελέχη ασχολούνται με τη λειτουργία της Διεύθυνσης όταν παρακινούν και κατευθύνουν τις ενέργειες των υφισταμένων τους, επιλύουν τις διαφορές μεταξύ αυτών και επιλέγουν τον πιο αποτελεσματικό τρόπο επικοινωνίας.

2.5.4        Έλεγχος

Η λειτουργία αυτή αναφέρεται στην αποδοτική ολοκλήρωση των στόχων της επιχείρησης. Για παράδειγμα, τίθενται τα ερωτήματα εάν πέτυχε η επιχείρηση τον επιθυμητό κύκλο εργασιών, τα επιθυμητά κέρδη, ή εάν αυξήθηκε το ενδιαφέρον των εργαζομένων για την επιτυχία των στόχων της επιχείρησης. Με αυτή τη λειτουργία μετράται ο βαθμός απόδοσης όλων των διοικητικών στελεχών, σε όλα τα επίπεδα της διοικητικής ιεραρχίας. Για το σκοπό αυτό:

  1. Καθορίζονται πρότυπα.
  2. Συγκρίνονται τα πρότυπα με τα πραγματοποιηθέντα.
  3. Γίνονται οι απαραίτητες διορθώσεις ενώ καταβάλλεται προσπάθεια για να επιτευχθούν οι προγραμματισμένοι στόχοι της επιχείρησης.

2.6       Τα διοικητικά στελέχη

2.6.1        Ο ρόλος των διοικητικών στελεχών στα διάφορα επίπεδα διοίκησης

Τα διοικητικά στελέχη εργάζονται σε ένα χώρο που ονομάζεται οργανισμός (ο ορισμός του οποίου έχει δοθεί στο Κεφάλαιο 1). Ο οργανισμός αυτός έχει μία δομή, η οποία περιλαμβάνει κανονισμούς όπως, για παράδειγμα, την επιλογή ορισμένων ατόμων ως «αρχηγούς», που τους δίδεται εξουσία και καθοδηγούν τους υπολοίπους. Οι κανονισμοί αυτοί μπορεί, επίσης, να περιγράφουν το έργο κάθε θέσης εργασίας, για να ξέρει ο καθένας τις αρμοδιότητές του.

Όλοι όσοι εργάζονται σε έναν οργανισμό δεν είναι διοικητικά στελέχη. Συγκεκριμένα, τα μέλη ενός οργανισμού κατατάσσονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

  • Εργάτες ή υπάλληλοι
  • Διοικητικά στελέχη

Εργάτες ή υπάλληλοι είναι τα άτομα εκείνα που τους έχει ανατεθεί η εκτέλεση κάποιου συγκεκριμένου έργου ή κάποιας συγκεκριμένης εργασίας, χωρίς να έχουν καμία ευθύνη επίβλεψης επί της εργασίας των άλλων εργαζομένων. Εργάτης ή υπάλληλος, για παράδειγμα, είναι αυτός που θα παραλάβει τις αιτήσεις για την έκδοση πιστοποιητικού σπουδών, ο ταμίας σε μια τράπεζα, ο σερβιτόρος ενός εστιατορίου, αυτός που εργάζεται σε μια σειρά παραγωγής-κατασκευής πλυντηρίων ρούχων κλπ.

Σε αντιδιαστολή με τον υπάλληλο ή εργάτη, διοικητικό στέλεχος ονομάζεται εκείνο το μέλος του οργανισμού που κατευθύνει τις δραστηριότητες των άλλων μελών του οργανισμού. Το στέλεχος μπορεί, παράλληλα με το διοικητικό του έργο, να επιτελεί και εκτελεστικό έργο. Για παράδειγμα, σε ένα μικρό συνεργείο αυτοκινήτων, ο εργοδηγός που έχει αναλάβει τα ηλεκτρολογικά των αυτοκινήτων επιτηρεί αυτούς που εργάζονται κάτω από αυτόν, αλλά εργάζεται και ο ίδιος για την ολοκλήρωση του έργου που τους έχει ανατεθεί. Επομένως, για να ασκεί κανείς διοικητικά καθήκοντα πρέπει να έχει υφισταμένους.

Τα διοικητικά στελέχη κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες, ανάλογα με το επίπεδο της διοικητικής ιεραρχίας στο οποίο ασκούν εξουσία. Έτσι, υπάρχουν στελέχη του πρώτου επιπέδου στη διοικητική ιεραρχία, του δεύτερου επιπέδου, του τρίτου επιπέδου και στελέχη που βρίσκονται στην κορυφή της διοικητικής ιεραρχίας.

Οι τίτλοι που δίδονται στα διοικητικά στελέχη των διαφόρων επιπέδων της διοικητικής ιεραρχίας ποικίλλουν και εξαρτώνται από το είδος της επιχείρησης. Έτσι, για παράδειγμα:

  1. Τα στελέχη του πρώτου επιπέδου της διοικητικής ιεραρχίας συνήθως ονομάζονται επόπτες. Σε μια βιομηχανία, τα διοικητικά στελέχη του πρώτου επιπέδου μπορεί να ονομάζονται εργοδηγοί.
  2. Τα διοικητικά στελέχη του δεύτερου επιπέδου ονομάζονται προϊστάμενοι (τμήματος, πωλήσεων περιοχής Α’, μονάδας κ.λπ.).
  3. Στο τρίτο επίπεδο της διοικητικής ιεραρχίας, στις διευθύνσεις, ο τίτλος του διοικητικού στελέχους είναι ανάλογος με το αντικείμενο της διεύθυνσης που ασκεί. Έτσι, συνήθως υπάρχει Διευθυντής Μάρκετινγκ, Παραγωγής, Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών, Προμηθειών κ.λπ.
  4. Τέλος, αυτός που βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας της ιεραρχίας μπορεί να ονομάζεται: Γενικός Διευθυντής, Διευθύνων Σύμβουλος, Αντιπρόεδρος κλπ.

2.6.2        Η σχέση διοίκησης και εκτέλεσης

Οι διαφορές μεταξύ διοίκησης και εκτέλεσης είναι σημαντικές. Είναι απολύτως απαραίτητο εκείνοι που έχουν τόσο διοικητικές όσο και εκτελεστικές αρμοδιότητες να είναι σε θέση να διακρίνουν αυτές τις διαφορές και να μην είναι της άποψης ότι όλοι πρέπει να ασχολούνται με όλα για να υπάρχει αλληλοκάλυψη.

Ως προς τη διοίκηση, κάθε μεσαίο διοικητικό στέλεχος αποτελεί για το χώρο του μία μικρογραφία του Γενικού Διευθυντή. Φυσικά δεν έχει τις δικές του γενικές αρμοδιότητες όμως μπορεί να εφαρμόσει στον τομέα του στόχους που να είναι εφικτοί και να προάγουν το γενικό καλό. Δεν έχει την αρμοδιότητα της οργάνωσης της εργασίας στην επιχείρηση, όμως μπορεί να οργανώνει αποτελεσματικά την εργασία των ανθρώπων που ηγείται. Είναι ο άμεσος συνδετικός κρίκος της επιχείρησης (ως οργανωσιακής δομής) με τους εργαζομένους και πολλά θέματα (ισορροπίες) εξαρτώνται από τις σχέσεις του με τους υφισταμένους του και από τον τρόπο που υλοποιεί τις εντολές της Διοίκησης. Πρέπει να μεριμνά για τη σωστή λειτουργία των τμημάτων, να φροντίζει να επιλύονται τα προβλήματα άμεσα και να μην συσσωρεύονται, να εκμεταλλεύεται και να στηρίζεται στις ικανότητες των συνεργατών του και να προσπαθεί να μην επιβάλει με άκομψο τρόπο τις απόψεις του, αλλά να πείθει και να δέχεται παρατηρήσεις και υποδείξεις και να τις υλοποιεί όταν διαπιστώνει ότι έχει άδικο. Πολλές φορές οι αντιδικίες προέρχονται από εγωιστικές τάσεις και μη κατανόηση του ρόλου του καθενός. Για την επίτευξη όλων αυτών πρέπει να έχει τις γνώσεις και τις ικανότητες που χρειάζεται. Η εκπαίδευση και η συνεχής (εφ’ όρου ζωής) μετεκπαίδευσή του αποτελεί το μοναδικό τρόπο για να μπορεί να επιβληθεί.

Ως προς την εκτέλεση, αυτή αφορά μια διαφορετική εργασία και απαιτεί άλλες γνώσεις και ικανότητες, γιατί ο ρόλος της είναι διαφορετικός. Μπορεί ο ρόλος της να είναι αποκλειστικά εκτελεστικός, δηλαδή η υλοποίηση των αποφάσεων των ανωτέρων, ωστόσο δεν πρέπει να στερείται συγκεκριμένων πρωτοβουλιών και δυνατότητας προτάσεων για βελτιώσεις της παραγωγικής διαδικασίας ή του προϊόντος. Σε πολλές επιχειρήσεις υπάρχουν σχετικά μέτρα υποκίνησης των εργαζομένων (ηθικά και χρηματικά) προκειμένου οι τελευταίοι να συμβάλλουν στη βελτίωση της παραγωγικής διαδικασίας ή των παραγόμενων προϊόντων. Δεν πρέπει όμως στο όνομα της πρωτοβουλίας να παρατηρούνται σημαντικές αποκλίσεις από τις εντολές γιατί υπάρχει ο κίνδυνος λαθών με τεράστιες συνέπειες για την επιχείρηση.

2.7       Οι σύγχρονες τάσεις της Οργάνωσης και Διοίκησης

Όλες οι επιστήμες χαρακτηρίζονται από μια δυναμική, αυτό όμως συμβαίνει ιδιαίτερα στην επιστήμη της Οργάνωσης και Διοίκησης, αφού επηρεάζεται άμεσα από τις μεταβλητές δυνάμεις του περιβάλλοντος. Έτσι, κατά καιρούς, γίνεται λόγος στον κόσμο των επιχειρήσεων, τόσο από τους θεωρητικούς επιστήμονες όσο και από τα στελέχη των επιχειρήσεων, για διάφορες θεωρίες και έννοιες, όπως:

  • Διοίκηση Ολικής Ποιότητας (Total Quality Management)
  • Επιχειρηματικός Επανασχεδιασμός (Business Re-engineering)
  • Διοίκηση Πληροφοριών και Γνώσης (Knowledge Management)
  • Διοίκηση Κινδύνου (Risk Management)

2.7.1        Διοίκηση Ολικής Ποιότητας

Στο σημερινό έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις, η ποιότητα είναι άκρως αναγκαία και θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της επιχειρησιακής στρατηγικής τους. Η παραγωγή προϊόντων και η παροχή υπηρεσιών ποιότητας απαιτούν πλήρη δέσμευση, προς την κατεύθυνση αυτή, ολόκληρης της επιχείρησης. Με βάση αυτή τη θεώρηση έχει αναπτυχθεί μια θεωρία που έχει ως σκοπό να τονίσει αυτή την ανάγκη και δίνει την κατευθυντήρια γραμμή για την επιτυχία αυτού του στόχου, η οποία ονομάζεται Διοίκηση Ολικής Ποιότητας (Total Quality Management).

Το επιχειρηματικό περιβάλλον απαιτεί σήμερα από τα διοικητικά στελέχη να αναπτύσσουν συνεχώς τις κατάλληλες στρατηγικές, προκειμένου να διατηρήσουν το μερίδιο της αγοράς που κατέχει η επιχείρησή τους. Η προσπάθεια των στελεχών θα είναι οπωσδήποτε μεγαλύτερη εάν βάλουν ως στόχο την αύξηση του μεριδίου αυτού.

Η τιμή έπαψε να είναι ο βασικός καθοριστικός παράγοντας επιλογής για τους καταναλωτές. Η ποιότητα έχει αντικαταστήσει την τιμή. Έρευνες δείχνουν ότι οκτώ στους δέκα αγοραστές, στη διεθνή βιομηχανική και καταναλωτική αγορά, θεωρούν την ποιότητα ίσης ή μεγαλύτερης σημασίας από την τιμή κατά το στάδιο της απόφασης αγοράς.

Πολλές μεγάλες επιχειρήσεις έχουν αναγνωρίσει την ανάγκη να αναπτύξουν μια σαφή στρατηγική γύρω από την αρχή της ποιότητας. Αυτό το επιτυγχάνουν με την αποδοχή της θεωρίας της Ολικής Ποιότητας. Η υιοθέτηση, όμως, της θεωρίας αυτής δεσμεύει την εταιρεία να αποδεχθεί ορισμένα από τα χαρακτηριστικά της, όπως:

  1. Η ποιότητα δεν είναι ούτε τεχνική λειτουργία ούτε αφορά ένα τμήμα της επιχείρησης. Είναι μια συστηματική διαδικασία που επεκτείνεται σε ολόκληρη την επιχείρηση.
  2. Η ποιότητα είναι φροντίδα όλων, για αυτό θα πρέπει να υπάρχει η κατάλληλη οργανωτική δομή στην επιχείρηση για την εφαρμογή της θεωρίας της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας.
  3. Πρέπει να δίνεται έμφαση στη βελτίωση της ποιότητας σε ολόκληρη την επιχειρησιακή δραστηριότητα, και όχι μόνο στο στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας. Είναι απαραίτητος ο προσανατολισμός προς την κατεύθυνση αυτή των λειτουργιών Μάρκετινγκ, Έρευνας και Ανάπτυξης Προϊόντων, Προμηθειών, καθώς και όλων των υπηρεσιών που απαιτούνται για την υποστήριξη ενός προϊόντος ποιότητας.
  4. Η επίτευξη της ποιότητας πρέπει να προωθείται με κριτήρια εξωτερικά (του καταναλωτή – πελάτη), και όχι εσωτερικά (της επιχείρησης). Πρέπει να βασίζεται στις επιθυμίες και ανάγκες του αγοραστή, και όχι σε εσωτερικές προοπτικές, όπως είναι η απόδοση.
  5. Τα μέτρα για την επίτευξη της ποιότητας πρέπει να στηρίζονται στην κατάλληλη νέα τεχνολογία, αρχίζοντας από το σχεδιασμό μέχρι τη μέτρηση και τον έλεγχο της ποιότητας με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή.
  6. Η επίτευξη εκτεταμένης βελτίωσης της ποιότητας πρέπει να βασίζεται στη συμμετοχή και στη συμβολή όλων των εργαζομένων, και όχι σε μια ομάδα ειδικών.

2.7.2        Επιχειρηματικός Επανασχεδιασμός

Ο επιχειρηματικός επανασχεδιασμός επικεντρώνεται στην οργάνωση της επιχείρησης μέσω των διεργασιών και όχι μέσω των λειτουργικών τμημάτων. Με τον επιχειρηματικό επανασχεδιασμό επιχειρείται ο ριζικός επανασχεδιασμός των διεργασιών μιας επιχείρησης, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της. Ο επιχειρηματικός επανασχεδιασμός έχει ευρύτερη εφαρμογή στη λειτουργία της παραγωγής.

Με την εφαρμογή του επιχειρηματικού επανασχεδιασμού στον τομέα της παραγωγής διαπιστώνεται πως πολλές θέσεις εργασίας δεν είναι απαραίτητες και ότι πρέπει να καταργηθούν. Για να έχει επιτυχία αυτή η θεώρηση στην επιχείρηση θα πρέπει πρώτα να γίνει αποδεκτή από τα διευθυντικά στελέχη της και στη συνέχεια αυτά να προχωρήσουν στις απαραίτητες αλλαγές.

2.7.3        Διοίκηση Πληροφοριών και Γνώσης

Η ανάγκη για ευαισθητοποίηση στις μεταβολές των απαιτήσεων των πελατών οδηγεί στην ανάγκη άμεσης συλλογής πληροφοριών, άμεσης Λήψης Αποφάσεων και άμεσης υλοποίησης αυτών, στοιχεία που αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά του σύγχρονου οικονομικού περιβάλλοντος.

Είναι γεγονός ότι η ικανότητα της επιχείρησης να μαθαίνει και να αλλάζει πιο γρήγορα από τους ανταγωνιστές της ίσως είναι το μόνο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που δεν αντιγράφεται. Κατά συνέπεια, η κερδοφόρα ανάπτυξη μιας επιχείρησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό, από την ικανότητα της να μαθαίνει, τον τρόπο με τον οποίον η επιχείρηση αυτή μπορεί να αξιοποιεί τη γνώση που αποκτά προκειμένου να καταστεί ευέλικτη, γιατί έτσι μόνο θα κατορθώσει να υλοποιήσει τους μελλοντικούς της στόχους. Επομένως, σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον ανοιχτό στην παγκόσμια αγορά και ταυτόχρονα μη προβλέψιμο, η διαχείριση της γνώσης και η μάθηση αναδεικνύονται ως αναγκαία και αναπόσπαστα στοιχεία της στρατηγικής μιας επιχείρησης.

Οι ροές γνώσεων περιλαμβάνουν το σύνολο των διαδικασιών, γεγονότων και δραστηριοτήτων μέσω των οποίων δεδομένα, πληροφορίες, και γνώσεις μετασχηματίζονται από τη μια κατάσταση στην άλλη. Ένα Γενικό Μοντέλο Γνώσεων χρησιμοποιείται για να απλοποιεί την ανάλυση της ροής των γνώσεων. Το μοντέλο οργανώνει τη ροή των γνώσεων σε τέσσερις βασικές περιοχές δραστηριότητας:

Δημιουργία γνώσεων: Αυτή αφορά στις δραστηριότητες που συνδέονται με την εισαγωγή νέων γνώσεων στο σύστημα και περιλαμβάνει την ανάπτυξη, την ανακάλυψη και την αφομοίωση γνώσεων.

Διατήρηση γνώσεων: Περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες που διαφυλάσσουν τις γνώσεις και επιτρέπουν να παραμείνουν στο σύστημα μετά την εισαγωγή τους. Περιλαμβάνει, επίσης, εκείνες τις δραστηριότητες που διατηρούν τη βιωσιμότητα των γνώσεων εντός του συστήματος.

Μεταβίβαση γνώσεων: Αναφέρεται στις δραστηριότητες που συνδέονται με τη ροή των γνώσεων από ένα μέρος σε άλλο. Περιλαμβάνει την επικοινωνία, τη μετάφραση, τη συνομιλία, το φιλτράρισμα και την εξήγηση.

Χρησιμοποίηση γνώσεων: Περιλαμβάνει τις δραστηριότητες και τα γεγονότα που συνδέονται με την εφαρμογή των γνώσεων στις επιχειρηματικές διεργασίες.

Το Γενικό Μοντέλο των Γνώσεων καθορίζει τη διαδοχή των περιοχών δραστηριότητας με αιτιατή αλληλουχία. Όμως, στην πραγματικότητα, όλες οι ροές γνώσεων, εκτός από τις πιο αυστηρά αυτοματοποιημένες, περιλαμβάνουν πολύπλοκα συστήματα που αποτελούνται κυρίως από μη συγχρονικές διαδικασίες. Το μοντέλο είναι πολύτιμο, ακριβώς επειδή συσχετίζει ατομικές, εξαιρετικά δυναμικές συμπεριφορές και διαδικασίες με περιοχές γενικής δραστηριότητας. Τέλος, το μοντέλο επιτρέπει στους αναλυτές να ανακαλύπτουν ατομικές ροές γνώσεων βοηθώντας τους να εξετάζουν και να κατανοούν με ποιον τρόπο οι γνώσεις καθιστούν δυνατές συγκεκριμένες πράξεις και αποφάσεις.

2.7.4        Διοίκηση Κινδύνου

Κάθε επιχείρηση διατρέχει πολλούς κινδύνους. Τα περιουσιακά στοιχεία μιας επιχείρησης είναι εκτεθειμένα σε κινδύνους, όπως καταστροφές από φωτιά, πλημμύρες, τυφώνες και άλλες θεομηνίες. Επίσης, τα περιουσιακά στοιχεία μιας επιχείρησης μπορεί να καταστραφούν από βανδαλισμούς, σαμποτάζ ή από άλλες ταραχές. Οι κίνδυνοι αυτοί είναι δυνατόν να στοιχίσουν τη ζωή μιας επιχείρησης. Έτσι, τα στελέχη της επιχείρησης θα πρέπει να βρουν τρόπους για την αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων και αυτό το επιτυγχάνουν με τη βοήθεια της Διοίκησης Κινδύνου.

Ως κίνδυνος ορίζεται η πιθανότητα να υποστεί ένα άτομο ή μια επιχείρηση ζημιά. Υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες κινδύνων:

Ο κερδοσκοπικός κίνδυνος: Κερδοσκοπικός είναι ο κίνδυνος όπου υπάρχει πιθανότητα να χάσει ή να κερδίσει κανείς. Μια επιχείρηση που επενδύει μεγάλα ποσά στην ανάπτυξη νέων προϊόντων αναλαμβάνει έναν κερδοσκοπικό κίνδυνο. Εάν οι πωλήσεις των νέων προϊόντων δεν καλύψουν το κόστος ανάπτυξης, παραγωγής και πώλησής τους, τότε η επιχείρηση έχει ζημιά. Σε όλα τα είδη των επιχειρήσεων τα διοικητικά στελέχη αναλαμβάνουν πάντα έναν αριθμό κερδοσκοπικών κινδύνων.

Ο καθαρός κίνδυνος: Αντίθετα με τον κερδοσκοπικό κίνδυνο, ο καθαρός κίνδυνος είναι πάντα δυσμενής. Ένα καλό παράδειγμα καθαρού κινδύνου είναι η ζημιά σε περιουσιακά στοιχεία από πυρκαγιά.

Η διαδικασία που ακολουθεί η Διοίκηση Κινδύνου αποτελείται από τα ακόλουθα στάδια:

  1. Προσδιορισμός του κινδύνου.
  2. Εκτίμηση του κινδύνου.
  3. Υιοθέτηση μιας μεθόδου για την αντιμετώπιση του κινδύνου.

Υπάρχουν τρεις βασικές μέθοδοι, τις οποίες χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση των κινδύνων. Αυτές είναι οι ακόλουθες:

Η αποφυγή του κινδύνου: Με τη μέθοδο αυτή η επιχείρηση προσπαθεί να αποφύγει όσο το δυνατόν περισσότερους κινδύνους. Για να αποφύγει, για παράδειγμα, τον κίνδυνο της φωτιάς στο κτήριο, ενοικιάζει το χώρο στον οποίο θα εγκαταστήσει τη βιοτεχνία ή βιομηχανία, αντί να τον αγοράσει.

Η μείωση του κινδύνου: Αρκετές φορές είναι αδύνατον να αποφύγει κανείς τον κίνδυνο, μπορεί όμως να τον μειώσει. Πολλές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν συστήματα συναγερμού ή τοποθετούν αυτόματα συστήματα πυρόσβεσης στα επικίνδυνα σημεία της εγκατάστασης, προκειμένου να περιορίσουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς,

Η ασφάλιση του κινδύνου: Με τη μέθοδο αυτή η επιχείρηση πληρώνει ένα ασφάλιστρο και έτσι μεταφέρει τον κίνδυνο στην ασφαλιστική εταιρεία.

3          Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Η ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

3.1       Η διαδικασία του Προγραμματισμού

Προγραμματισμός είναι η διαδικασία καθορισμού των στόχων και η επιλογή μιας μελλοντικής πορείας δράσης για την επίτευξη των στόχων αυτών.

Ο Προγραμματισμός γεφυρώνει το κενό ανάμεσα στη θέση που βρισκόμαστε τώρα και σε εκείνη που στοχεύουμε να βρεθούμε μελλοντικά. Με άλλα λόγια, ο Προγραμματισμός βοηθά στην υλοποίηση των στόχων της επιχείρησης στο απώτερο μέλλον και όχι, βέβαια, την επόμενη μέρα. Το μέλλον, όμως, δεν προβλέπεται. Παρά ταύτα, τα διοικητικά στελέχη είναι υποχρεωμένα να προσπαθούν να καθορίζουν τι θα μπορούσε να συμβεί στο μέλλον εάν υιοθετούσαν τη μία ή την άλλη πορεία δράσης. Έτσι, ο Προγραμματισμός ασχολείται με τη μελλοντική αποτελεσματικότητα των αποφάσεων που θα ληφθούν σήμερα. Για να γίνει περισσότερο κατανοητή η λειτουργία του Προγραμματισμού, είναι χρήσιμο να παρουσιαστεί η διαδικασία του.

Οι φάσεις του Προγραμματισμού είναι επαναλαμβανόμενες και αλληλοεπηρεαζόμενες και πρέπει να εξετάζονται ταυτόχρονα.

Πρώτη φάση – Καθορισμός των στόχων: Η πρώτη φάση της διαδικασίας του Προγραμματισμού είναι ο καθορισμός των στόχων της επιχείρησης. Οι στόχοι αποτελούν, βασικά, το σημείο εκκίνησης, αφού παρέχουν την κατεύθυνση για όλες τις άλλες λειτουργίες της διοίκησης. Αφετηρία των στόχων αποτελούν οι εκάστοτε παρουσιαζόμενες ευκαιρίες στο περιβάλλον της επιχείρησης. Για παράδειγμα, οι ιδέες για νέα προϊόντα ή υπηρεσίες προς ικανοποίηση συγκεκριμένων αναγκών των καταναλωτών αποτελούν την αφετηρία επιλογής των νέων στόχων για μια επιχείρηση.

Δεύτερη φάση – Προτάσεις των διοικητικών στελεχών: Μετά τον καθορισμό των στόχων, τα διοικητικά στελέχη θα πρέπει να αναπτύξουν προτάσεις σχετικά με το μελλοντικό περιβάλλον μέσα στο οποίο θα υλοποιηθούν οι στόχοι. Αυτό συνίσταται, βασικά, στην πρόβλεψη των γεγονότων ή των συνθηκών εκείνων που είναι δυνατόν να επηρεάσουν την επίτευξη των στόχων.

Τρίτη φάση – Λήψη Αποφάσεων: Η τρίτη φάση της διαδικασίας του Προγραμματισμού περιλαμβάνει την επιλογή της εναλλακτικής λύσης που θα συμβάλλει καλύτερα στην υλοποίηση των στόχων της επιχείρησης. Τα στάδια για τη λήψη μιας απόφασης είναι:

  1. Ο προσδιορισμός των διαφόρων εναλλακτικών λύσεων.
  2. Η ανάλυση των εναλλακτικών λύσεων.
  3. Η επιλογή της καλύτερης εναλλακτικής λύσης.

Τέταρτη φάση – Εφαρμογή του προγράμματος δράσης: Από τη στιγμή που έχει υιοθετηθεί ένα πρόγραμμα δράσης, αυτό πρέπει να εφαρμοστεί. Τα προγράμματα από μόνα τους δεν εγγυώνται την επιτυχία μιας επιχείρησης. Τα διοικητικά στελέχη θα πρέπει να πάρουν την πρωτοβουλία να μετατρέψουν τα προγράμματα σε δράση.

Πέμπτη φάση – Αξιολόγηση του προγράμματος: Τελικά, τα προγράμματα και οι εφαρμογές τους πρέπει να υποβάλλονται συνεχώς σε έλεγχο. Ο έλεγχος αυτός πρέπει να γίνεται τόσο κατά τη διάρκεια της υλοποίησης των προγραμμάτων όσο και μετά την ολοκλήρωσή τους. Όλα τα διοικητικά στελέχη είναι υπεύθυνα για την εκτίμηση των αποτελεσμάτων του Προγραμματισμού. Η σύγκριση των πραγματικών αποτελεσμάτων με τα αναμενόμενα είναι αναγκαία, γιατί έτσι βελτιώνεται η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων που ήδη υλοποιούνται. Επίσης, με το σύστημα της επαναπληροφόρησης που διαθέτουν οι επιχειρήσεις, θα γίνει καλύτερη επεξεργασία των μελλοντικών προγραμμάτων που πρόκειται να εκπονηθούν.

3.2       Η αναγκαιότητα του Προγραμματισμού

Ο Προγραμματισμός είναι απαραίτητος για κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα. Η αναγκαιότητα του Προγραμματισμού γίνεται περισσότερο εμφανής από τους παρακάτω λόγους:

Το περιβάλλον της επιχείρησης είναι δυναμικό: Τα πάντα μεταβάλλονται. Αυτό ισχύει σήμερα για την ελληνική επιχείρηση περισσότερο παρά ποτέ. Το οικονομικό, τεχνολογικό, κοινωνικό και νομικό περιβάλλον της επιχείρησης μεταβάλλονται με ραγδαίους ρυθμούς. Σε αυτό το περιβάλλον καλείται η σημερινή επιχείρηση να αναπτύξει τη δική της προσαρμοστικότητα. Η επιχείρηση θα πετύχει την προσαρμογή της στις αλλαγές του περιβάλλοντος μόνο με τη βοήθεια της λειτουργίας του Προγραμματισμού. Ο αποτελεσματικός Προγραμματισμός επιτρέπει στο διοικητικό στέλεχος να είναι σε θέση να επηρεάζει το μέλλον και όχι απλώς να το αποδέχεται. Αν και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το άγνωστο με ακρίβεια 100%, η πείρα δείχνει ότι είναι καλύτερο να βαδίζει κανείς προς το μέλλον με κάποια προετοιμασία.

Η σημερινή παραγωγή είναι εντάσεως κεφαλαίου: Λόγω της τεχνολογικής προόδου, η επιχείρηση είναι υποχρεωμένη να προσαρμόζεται στις αλλαγές του περιβάλλοντος, που μεταφράζεται σε αποδοχή της νέας τεχνολογίας και των νέων μεθόδων παραγωγής. Ζούμε στην εποχή του αυτοματισμού, το οποίο σημαίνει για την επιχείρηση δέσμευση μεγάλων κεφαλαίων σε αυτόματο μηχανολογικό εξοπλισμό. Ο φορέας της σημερινής επιχείρησης, προκειμένου να προχωρήσει σε μια νέα επένδυση, δηλαδή στην αγορά ενός αυτόματου μηχανήματος, πρέπει να είναι σχεδόν βέβαιος πως για 3-5 έτη θα έχει μια εξασφαλισμένη αγορά για τα προϊόντα που θα παράγει το αυτόματο μηχάνημα. Το χρονικό αυτό διάστημα των 3-5 ετών μπορεί να είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο, ανάλογα με το ύψος της επένδυσης και το είδος του παραγόμενου προϊόντος. Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι η σημερινή επιχείρηση έχει ανάγκη από ένα μακροχρόνιο και συστηματικό Προγραμματισμό. Για να υπάρξει, όμως, ένας τέτοιου είδους Προγραμματισμός, τα διοικητικά στελέχη πρέπει να διαθέτουν ειδικές γνώσεις, ευρύτητα πνεύματος και δημιουργική φαντασία και η επιχείρηση να φροντίζει για την ανεύρεση και πρόσληψη στελεχών με τέτοιες ικανότητες.

Ο Προγραμματισμός δείχνει την κατεύθυνση και παρέχει ένα αίσθημα ευθύνης: Χωρίς προγράμματα οι επιχειρήσεις περιορίζονται στο να αντιδρούν απλώς στα καθημερινά γεγονότα που συμβαίνουν στο περιβάλλον τους. Αντίθετα, ο Προγραμματισμός, επικεντρώνοντας την προσοχή σε συγκεκριμένους στόχους, βοηθά τα διοικητικά στελέχη να παίρνουν αποφάσεις για το μέλλον στα πλαίσια μιας ευρύτερης προοπτικής. Επίσης, αυτός ο κοινός στόχος κάνει τα διοικητικά στελέχη ικανά να συντονίζουν και να ενοποιούν τις ενέργειές τους. Για παράδειγμα, για να συνεργαστούν αποτελεσματικά ξεχωριστά τμήματα της επιχείρησης (μάρκετινγκ, παραγωγή, λογιστήριο κλπ.), πρέπει να υπάρχει ένα ουσιαστικό και ολοκληρωμένο πρόγραμμα, που να δείχνει την κατεύθυνση. Επίσης, όλοι οι εργαζόμενοι επωφελούνται από τον Προγραμματισμό. Από τη στιγμή που οι στόχοι μιας επιχείρησης έχουν καθοριστεί σαφώς, οι εργαζόμενοι μπορούν να ελέγχουν σε ποιο βαθμό η εργασία τους συμβάλλει στην επίτευξη αυτών των στόχων. Στη συνέχεια, όταν οι στόχοι επιτευχθούν, οι εργαζόμενοι μπορούν και πρέπει να μοιράζονται το αίσθημα της επιτυχίας. Να αισθάνονται, δηλαδή, πως αυτοί είναι οι δημιουργοί, οι βασικοί συντελεστές που βοήθησαν την επιχείρηση να υλοποιήσει τους στόχους της. Εάν αυτό το αίσθημα ενισχυθεί με την ενημέρωση και ενθάρρυνση των εργαζομένων, αυτοί μπορεί να βοηθήσουν αποτελεσματικά τόσο κατά το στάδιο εκπόνησης των προγραμμάτων όσο και κατά την υλοποίησή τους.

Από τον Προγραμματισμό εξαρτώνται οι άλλες λειτουργίες της διοίκησης: Χωρίς προγράμματα ως οδηγό, όλες οι άλλες λειτουργίες της διοίκησης είναι περιορισμένης αξίας. Ο Προγραμματισμός βάζει τη βάση για τις άλλες λειτουργίες της διοίκησης. Από αυτή την άποψη είναι μοναδικός, αφού συνεπάγεται τον καθορισμό των στόχων της επιχείρησης. Αυτό και μόνο δίνει στον Προγραμματισμό την πρωτοκαθεδρία. Οι στόχοι πρέπει να καθορίζονται προτού ληφθούν αποφάσεις, για το ποια θα είναι, για παράδειγμα, η καλύτερη Οργάνωση, Στελέχωση και Καθοδήγηση του προσωπικού και ποιος τελικά θα είναι ο καλύτερος Έλεγχος για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι. Από τη στιγμή που θα καθοριστούν οι στόχοι, τα διοικητικά στελέχη μπορούν να οργανώσουν τη δομή της επιχείρησης προκειμένου να πετύχουν την πραγματοποίησή τους. Όταν δημιουργηθεί η δομή της επιχείρησης, προσλαμβάνεται το κατάλληλο προσωπικό και τα διοικητικά στελέχη μπορούν να στρέψουν την προσοχή τους στην αποτελεσματική Διεύθυνση και στην ανάπτυξη θετικών διαπροσωπικών σχέσεων. Τέλος, με τον Έλεγχο κρίνεται αν οι στόχοι της επιχείρησης έχουν εκπληρωθεί.

3.3       Καθορισμός στόχων

Μια αρκετά διαδεδομένη προσέγγιση της διοίκησης των επιχειρήσεων είναι η Διοίκηση βάσει Στόχων (Management by Objectives). Η Διοίκηση βάσει Στόχων είναι ένα σύστημα διοίκησης κατά το οποίο, αυτός που προΐσταται μιας διοικητικής ιεραρχίας θέτει για κάθε υφιστάμενό του σαφείς στόχους, που πρέπει να επιτευχθούν.

Η φιλοσοφία αυτής της προσέγγισης είναι να εισαγάγει όλα τα στελέχη στο συγκεκριμένο στόχο της επιχείρησης, έτσι ώστε να κάνουν το στόχο της επιχείρησης δικό τους στόχο. Μόλις το πρόβλημα (δηλαδή ο στόχος) γίνει κατανοητό από τα στελέχη και γενικά από όλους τους εργαζόμενους μιας επιχείρησης, αυτοί θα προσπαθήσουν να δώσουν λύση στο πρόβλημα. Με άλλα λόγια, σε αυτή την περίπτωση τα στελέχη όλων των επιπέδων της διοικητικής ιεραρχίας θα δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους προκειμένου να υλοποιηθεί ο στόχος ή οι στόχοι που έχουν τεθεί από την επιχείρηση. Για να γίνει, όμως, αποδεκτός ο υπο-στόχος από τον υφιστάμενο, θα πρέπει ο στόχος αυτός να συζητηθεί και να επεξηγηθεί από κοινού μεταξύ προϊσταμένου και υφισταμένου. Τονίζεται ότι με βάση τους στόχους και υπο-στόχους που έχουν τεθεί και το βαθμό υλοποίησής τους γίνεται η εκτίμηση της απόδοσης κάθε στελέχους της επιχείρησης.

3.3.1        Η διαδικασία της Διοίκησης βάσει Στόχων

Η διαδικασία της Διοίκησης βάσει Στόχων αναλύεται σε πέντε στάδια.

Στάδιο 1 – Συζήτηση για τις απαιτήσεις της εργασίας: Ο προϊστάμενος συναντάται με τον υφιστάμενο για να συζητήσουν τις απαιτήσεις της εργασίας που καλείται ο υφιστάμενος να εκτελέσει. Η επικοινωνία είναι βασικό στοιχείο σε αυτό το στάδιο. Ο προϊστάμενος πρέπει να ενημερώσει τον υφιστάμενο για τους στόχους που έχει θέσει η διοίκηση της επιχείρησης. Να του εξηγήσει ποιο ακριβώς «κομμάτι» από το γενικό στόχο πρέπει να αναλάβει ο υφιστάμενος, προκειμένου η επιχείρηση να επιτύχει το στόχο της. Σε αυτό το στάδιο δίνεται η ευκαιρία στον υφιστάμενο να καταλάβει ποιες θα πρέπει να είναι οι προτεραιότητές του, προκειμένου να εκτελέσει το έργο που θα του ανατεθεί.

Στάδιο 2 – Ανάπτυξη των ειδικών στόχων του υφισταμένου: Εδώ ο υφιστάμενος αναπτύσσει τους δικούς του ειδικούς στόχους, προκειμένου να εκτελέσει το έργο που του έχει ανατεθεί από το γενικότερο στόχο, σύμφωνα με όσα συμφωνήθηκαν στο πρώτο στάδιο. Οι ειδικοί στόχοι πρέπει να είναι: (α) σαφείς και σύντομοι, (β) κατορθωτοί, (γ) μετρήσιμοι, (δ) απόλυτα σύμφωνοι με τους γενικούς στόχους της επιχείρησης, και (ε) να συνοδεύονται με την προβλεπόμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης τους.

Στάδιο 3 – Συζήτηση των ειδικών στόχων του υφισταμένου: Κατά το στάδιο αυτό, ο προϊστάμενος συναντά τον υφιστάμενο και συζητά τους ειδικούς στόχους τους οποίους έχει θέσει ο τελευταίος, προκειμένου να εκτελέσει το έργο που του είχε ανατεθεί κατά το πρώτο στάδιο. Συμφωνούνται από κοινού οι ειδικοί αυτοί στόχοι. Έτσι ο υφιστάμενος γνωρίζει πλέον ξεκάθαρα ποιο είναι το έργο που πρέπει να εκτελέσει και με ποια σειρά.

Στάδιο 4 – Καθορισμός των προτύπων και σημείων ελέγχου: Από πολύ νωρίς πρέπει, από κοινού μεταξύ προϊσταμένου και υφισταμένου, να καθορίζονται πρότυπα και σημεία ελέγχου για την ολοκλήρωση του έργου που έχει ανατεθεί στο δεύτερο. Τα σημεία ελέγχου παρέχουν την ευκαιρία να γίνουν τυχόν διορθώσεις στους ειδικούς στόχους, εξαιτίας αλλαγών που πηγάζουν από τη διοίκηση της επιχείρησης ή από εξωτερικούς παράγοντες. Συνήθως, αποφασίζονται ένα ή δύο σημεία ελέγχου κατά την περίοδο εκτέλεσης του έργου.

Στάδιο 5 – Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων: Με την ολοκλήρωση του έργου, ο προϊστάμενος και ο υφιστάμενος αποφασίζουν από κοινού να αξιολογήσουν το έργο που έχει ανατεθεί στον υφιστάμενο. Η αξιολόγηση θα πρέπει να είναι αμερόληπτη και η συζήτηση πρέπει να διεξαχθεί σε χαμηλούς τόνους. Εάν τα αποτελέσματα είναι θετικά, ο υφιστάμενος θα πρέπει να λάβει την αναμενόμενη αναγνώριση για το έργο του.

3.3.2        Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της Διοίκησης βάσει Στόχων

Η εμπειρία δείχνει πως υπάρχουν πλεονεκτήματα αλλά και προβλήματα κατά την εφαρμογή της Διοίκησης βάσει Στόχων. Το σύστημα αυτό διοίκησης, επειδή έχει μεγάλη εφαρμογή στους διάφορους τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας, είναι φυσικό να συγκεντρώνει πολλούς επαίνους αλλά και πολλές επικρίσεις. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι τα προβλήματα δεν οφείλονται τόσο στην ίδια τη μέθοδο αλλά στην κακή εφαρμογή της από μέρους της διοίκησης της επιχείρησης. Στον Πίνακα 2 αναφέρονται ορισμένα από τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα αυτής της μεθόδου.

ΜειονεκτήματαΠλεονεκτήματα
Να μην υπάρχει αρκετή υποστήριξη από τη διοίκηση της επιχείρησης.Βελτιώνει την επικοινωνία μεταξύ προϊσταμένου και υφισταμένου.
Σε περίπτωση επιτυχίας του στόχου να μην αναγνωρίζεται η συμβολή του υφισταμένου.Βελτιώνει τη χρησιμοποίηση των εισροών (προσωπικό, ενέργεια, πρώτες ύλες κλπ.).
Οι στόχοι να μην καθορίζονται τέλεια.Βοηθά στην ανάπτυξη των υφισταμένων.
Να δημιουργείται γραφειοκρατία.Βοηθά στην απόδοση των εργαζομένων.
Να μην υπάρχει σωστή καθοδήγηση για την ολοκλήρωση του έργου που έχει ανατεθεί.Βελτιώνει τα κριτήρια για την αξιολόγηση του έργου των εργαζομένων.
Αδυναμία τροποποίησης στόχων, εάν αυτό χρειαστεί.Βοηθά στο γενικό Προγραμματισμό της επιχείρησης.
Να υπάρχει σπατάλη χρόνου. 
Η αξιολόγηση να μην είναι αμερόληπτη. 

Πίνακας 2: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της Διοίκησης βάσει Στόχων

3.4       Διατύπωση πολιτικής

Πολιτικές είναι το σύνολο των κατευθυντηρίων οδηγιών που διευκολύνουν τα διοικητικά στελέχη στη λήψη των αποφάσεων και στη δράση τους, αφήνοντάς τους περιθώρια ανάληψης πρωτοβουλιών μέσα στα πλαίσια που αυτές ορίζουν. Σε κάθε οργανισμό διαμορφώνονται αναγκαστικά πολλές πολιτικές σε κάθε λειτουργία του, για παράδειγμα πολιτικές μάρκετινγκ (πχ. «δυναμική διείσδυση στα Βαλκάνια», «προσφορά εξειδικευμένων υπηρεσιών»), πολιτικές προσωπικού (πχ. «παροχή κινήτρων που ικανοποιούν τη δημιουργική διάθεση των εργαζομένων»), πολιτικές παραγωγής (πχ. «ανάπτυξη της καθετοποιημένης παραγωγής», «παραγωγή μόνο ανακυκλώσιμων προϊόντων»).

Η επιλογή των πολιτικών σε όλους τους τομείς της λειτουργίας των επιχειρήσεων αντικατοπτρίζει τη γενική οργανωσιακή κουλτούρα, παρόλο που πολλές φορές επιβάλλονται από εξωτερικούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα από τη δύναμη επιρροής των εργατικών σωματείων, των κυβερνητικών πολιτικών, του ανταγωνισμού, κλπ. Επιπλέον, πολλές πολιτικές παράγονται από το εσωτερικό περιβάλλον των οργανισμών, από τη διοίκηση του ανώτερου επιπέδου ή από αποφάσεις που σε προηγούμενες χρονικές περιόδους είχαν ληφθεί.

Οι εύστοχα διατυπωμένες πολιτικές εξασφαλίζουν:

  1. Σταθερότητα δράσης σε ολόκληρο τον οργανισμό.
  2. Συντονισμό αποφάσεων και ενεργειών.
  3. Ενότητα κατεύθυνσης και εντολών.
  4. Συνέπεια προγραμμάτων και διαδικασιών.
  5. Διατήρηση υγιών σχέσεων μεταξύ των εργαζομένων, των πελατών, των ανταγωνιστών και των προμηθευτών.

3.5       Επεξεργασία και ανάπτυξη σχεδίων δράσης

Ο όρος «Σχέδια δράσης» αναφέρεται σε μία δέσμη από ιδέες που έχουν διαμορφωθεί για να περιγράψουν την προσπάθεια για υλοποίηση ενός επιθυμητού αποτελέσματος. Για να μπορέσει μια επιχείρηση να αναπτύξει σχέδια δράσης πρέπει να υφίστανται δύο προϋποθέσεις:

Γενικής φύσης: Αυτές αναφέρονται στο γενικό πλαίσιο λειτουργίας της επιχείρησης (νομικό, πολιτικό κλπ.) , που έχουν να κάνουν με τη συγκεκριμένη νομοθεσία της χώρας, την ύπαρξη πολιτικής, οικονομικής κλπ. σταθερότητας, που θεωρούνται στοιχεία απαραίτητα για την ανάπτυξη σχεδίων δράσης.

Ενδοεπιχειρησιακής φύσης: Είναι παράγοντες που έχουν να κάνουν με την ίδια την επιχείρηση, όπως κατάλληλη διοικητική δομή, εφαρμογή πολιτικών και μεθόδων που ευνοούν την ανάπτυξη σχεδίων δράσης, χρησιμοποίηση υλικοτεχνικής υποδομής, επιστημονικών μεθόδων έρευνας, καθώς και συμμετοχή όλων των επιπέδων των στελεχών για να υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα επιτυχίας.

Για την επεξεργασία και κατάστρωση των σχεδίων δράσης πρέπει να δημιουργηθεί πρώτα μία ομάδα εργασίας από εξειδικευμένο προσωπικό όλων των επιπέδων ηγεσίας. Αυτή πρέπει να αποτελείται από τους προϊσταμένους όλων των τμημάτων, τους ειδικούς επιστήμονες, τους συμβούλους του Διευθυντή και άλλα στελέχη. Αυτοί καταστρώνουν το σχέδιο δράσης και το εισηγούνται στο Γενικό Διευθυντή και αφού υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του, μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή. Σε επίπεδο επιχείρησης μπορεί να υπάρχουν πολλά σχέδια δράσης, όπως σχέδιο πωλήσεων, παραγωγής, διάθεσης, εφοδιασμού με πρώτες ύλες, χρηματοπιστωτικά σχέδια, σχέδια επενδύσεων κλπ.

Για την αποτελεσματικότερη ανάπτυξη των σχεδίων πρέπει να ακολουθούνται τα παρακάτω βήματα:

  1. Καθορισμός με σαφήνεια των αντικειμενικών στόχων της επιχείρησης με βάση αντικειμενικά κριτήρια (ενδογενή και εξωγενή).
  2. Έρευνα της αγοράς για τη δυνατότητα τοποθέτησης των προϊόντων με βάση συνισταμένες όπως κόστους, χρόνου, επαρκούς συγκριτικού πλεονεκτήματος, προοπτικής μελλοντικής ανάπτυξης της επιχείρησης κλπ.
  3. Προσδιορισμός του προβλήματος ή των περιοχών όπου προκύπτουν δυσκολίες που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
  4. Προσδιορισμός της άριστης οδού για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί.
  5. Εύρεση των απαραίτητων πόρων και διαδικασιών για την επίτευξη των αντικειμενικών στόχων. Οι πόροι αυτοί είναι τόσο υλικοί όσο και ανθρώπινοι.
  6. Κατάρτιση των επιμέρους σχεδίων και προγραμμάτων (προμηθειών, παραγωγής, διάθεσης κλπ.) και της διασύνδεσής τους με το γενικότερο σχέδιο-πλάνο της επιχείρησης.
  7. Μετατροπή των διαφόρων σχεδίων σε προϋπολογισμούς και γενικά ποσοτικοποίησή τους.
  8. Εφαρμογή των σχεδίων και έλεγχος παραγωγικής και άλλης ροής.
  9. Εντοπισμός των αποκλίσεων και διόρθωση των λαθών ή αναπροσαρμογή τμημάτων του σχεδίου λόγω αλλαγής των συνθηκών.

Η επίτευξη του μεγαλύτερου δυνατού αποτελέσματος με τη μικρότερη δυνατή θυσία είναι δυνατό να στηρίζεται στην αλληλεξάρτηση των ενεργειών πολλών τμημάτων. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να διατυπωθεί το σχέδιο με σαφήνεια και με προσδιορισμό του ρόλου κάθε τμήματος στο τελικό αποτέλεσμα. Σημαντικό στοιχείο είναι και ο παράγοντας χρόνος, ο οποίος πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη.

3.6       Ανάπτυξη διαδικασιών

Ο καθορισμός των διαδικασιών περιλαμβάνει μια σειρά από συγκεκριμένες ενέργειες, μεθόδους, κανόνες, βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν για να υλοποιηθούν οι αντικειμενικοί στόχοι των προγραμμάτων. Η αναλυτική περιγραφή των ενεργειών που απαιτούνται για να εκτελεστούν τα προγράμματα, έχουν ως αποτέλεσμα την τυποποίηση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων που επαναλαμβάνονται συχνά.

Συνήθως οι διαδικασίες είναι διακλαδικές ή διατμηματικές με την έννοια ότι περιγράφουν πώς ολοκληρώνεται ένα αποτέλεσμα ανεξάρτητα από το ποια τμήματα, γραφεία ή κλάδοι παίρνουν μέρος σε αυτές. Πολλές φορές τέτοιες διαδικασίες σχεδιάζονται σε ένα διάγραμμα ροής, όπου μπορεί να παρασταθεί, για παράδειγμα, η διαδικασία λήψης και εκτέλεσης μίας παραγγελίας, η διαδικασία παραγωγής, η διαδικασία διανομής των προϊόντων κλπ. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχουν και Εγχειρίδια Διαδικασιών της επιχείρησης που καλύπτουν συνήθως τις καθημερινές και πιο πιθανές εργασίες.

Αν, για παράδειγμα, πολιτική της επιχείρησης είναι η χρησιμοποίηση στατιστικού ελέγχου στο τμήμα παραγωγής, ώστε να επιτευχθεί ο αντικειμενικός στόχος της ανάκτησης του μεριδίου της αγοράς εξαιτίας της κακής ποιότητας των προϊόντων τα τελευταία δύο χρόνια, οι διαδικασίες που θα προγραμματιστούν θα μπορούσαν να είναι:

  1. Δειγματοληπτικός έλεγχος για τις εισερχόμενες πρώτες ύλες.
  2. Δειγματοληπτικός έλεγχος στη β’ παραγωγική φάση.
  3. Λεπτομερής έλεγχος στη φάση της συσκευασίας.
  4. Αντικατάσταση των ελαττωματικών προϊόντων όταν αυτά είναι κάτω από το 18% κάθε παρτίδας.
  5. Καταστροφή όλης της παρτίδας όταν τα ελαττωματικά προϊόντα βρεθούν να είναι πάνω από 20%.

Με την έννοια των διαδικασιών συνδέεται και η έννοια των μεθόδων, η οποία συνήθως θεωρείται ως κάτι ακόμα πιο ειδικό. Για παράδειγμα, εφαρμόζεται μια προδιαγεγραμμένη μέθοδος πρόσληψης προσωπικού με συγκεκριμένα τεστ ευφυΐας. Με τον ίδιο τρόπο μπορεί να υπάρχει και μια συγκεκριμένη μέθοδος για τη συναρμολόγηση ενός συγκεκριμένου μηχανήματος ή για τις προδιαγραφές στατιστικής ανάλυσης μιας έρευνας αγοράς.

3.7       Η Λήψη Αποφάσεων: Προσέγγιση του προβλήματος που ζητά λύση

Η Λήψη Αποφάσεων, όπως τυπικά περιγράφεται από ορισμένους συγγραφείς, είναι η επιλογή μιας λύσης μεταξύ εναλλακτικών προτάσεων που βρίσκονται στη διάθεση εκείνου που λαμβάνει την απόφαση. Στην ουσία, όμως, η έννοια της Λήψης Αποφάσεων είναι ευρύτερη. Είναι, δηλαδή, μια διαδικασία και όχι μια απλή ενέργεια επιλογής μιας λύσης μεταξύ διαφόρων εναλλακτικών.

Η διαδικασία Λήψης Αποφάσεων αποτελεί την καρδιά του Προγραμματισμού. Δικαίωμα Λήψης Αποφάσεων έχουν τα διοικητικά στελέχη όλων των βαθμίδων, αλλά η έκταση του πεδίου τους διαφέρει. Στην ανώτατη διοικητική βαθμίδα (Top Manager) το δικαίωμα είναι πρωτογενές και εκτείνεται στο σύνολο της επιχείρησης. Στις υπόλοιπες βαθμίδες διοικητικών στελεχών (ανώτερα, μεσαία, κατώτερα στελέχη) το δικαίωμα είναι παράγωγο, αφού μεταβιβάζεται σε αυτούς με εξουσιοδότηση και εκτείνεται στον τομέα, το τμήμα ή την ομάδα που διοικεί ο καθένας. Βασική προϋπόθεση της Λήψης Απόφασης αποτελεί η ύπαρξη σχετικής εξουσίας για αυτή (αρμοδιότητας). Σε κάθε περίπτωση ένα διοικητικό στέλεχος θα πρέπει συνεχώς να αποφασίζει: (α) τι πρέπει να γίνει, (β) ποιος πρέπει να το εκτελέσει, (γ) πού πρέπει να γίνει, (δ) πότε πρέπει να γίνει, (ε) πώς θα γίνει κλπ.

Για να καταδειχθεί η σημασία της Λήψης Αποφάσεων, έχει υποστηριχθεί ότι αυτή αποτελεί τον παράγοντα που ζυγίζει περισσότερο στην επιτυχία ή αποτυχία ενός διοικητικού στελέχους. Βεβαίως, υπάρχει ένα πλήθος άλλων δεξιοτήτων, τις οποίες πρέπει να κατέχει ένα στέλεχος για να επιτευχθούν αποτελέσματα, όπως για παράδειγμα η ικανότητα για Οργάνωση και για Προγραμματισμό. Όμως, όλα αυτά απαιτούν τη λήψη αποτελεσματικών αποφάσεων. Συγκεκριμένη γνώση βασικών εννοιών, αρχών και διαδικασιών είναι ουσιώδης, πλην όμως η γνώση καθαυτή δε φέρνει αποτελέσματα. Για αυτό πρέπει να εφαρμοστεί στην καθημερινή πράξη.

Ένας δεύτερος λόγος για την αξία του πολύ στρατηγικού ρόλου της δεξιότητας για Λήψη Αποφάσεων συνδέεται με το μεταβαλλόμενο περιβάλλον, μέσα στο οποίο εργάζεται ένα σύγχρονο διοικητικό στέλεχος. Η εποχή της Διοίκησης βάσει Στόχων, του αυτοματισμού και της ηλεκτρονικής επεξεργασίας στοιχείων απαιτεί από το διοικητικό στέλεχος να τοποθετήσει τη Λήψη Αποφάσεών του πάνω σε μια λογική βάση. Ανεξάρτητα από τα καθήκοντα που εκτελεί, ή τις ενέργειες με τις οποίες ασχολείται, το τελικό αποτέλεσμα βασίζεται στις αποφάσεις που παίρνει. Αποφάσεις, βασισμένες μόνο στη διαίσθηση και στην εμπειρία του παρελθόντος, γίνονται λιγότερο αποτελεσματικές κατά την αντιμετώπιση προβλημάτων του οργανισμού, γιατί τα πράγματα αλλάζουν με ένα πολύ γρήγορο ρυθμό.

Πυρήνα για τη διαμόρφωση και τη λήψη κάθε απόφασης αποτελεί η πληροφορία. Για την κυκλοφορία των πληροφοριών μέσα στην επιχείρηση μορφώνεται ένα «σύστημα πληροφοριών». Αυτό το σύστημα μπορεί να είναι:

  1. Ανοιχτό, όταν κάθε τομέας της επιχείρησης μπορεί άμεσα, να παίρνει απευθείας πληροφορίες από οποιονδήποτε άλλο.
  2. Κλειστό, όταν καθορίζεται εκ των προτέρων για κάθε τομέα από ποιον ή από ποιους άλλους μπορεί να παίρνει πληροφορίες.

Με τη χρησιμοποίηση των ηλεκτρονικών υπολογιστών διευκολύνεται σημαντικά η λήψη των αποφάσεων καθώς οι πληροφορίες είναι:

  1. Περισσότερες.
  2. Ασφαλέστερες.
  3. Αντικειμενικότερες.
  4. Ταχύτατα μεταβιβάσιμες (έως άμεσα – οn line).

Οι μορφές λήψης των επιχειρηματικών αποφάσεων, στη διαδρομή του χρόνου, ήταν οι εξής:

Η παραδοσιακή (απαρχαιωμένη) μορφή: Αυτός που αποφάσιζε, μόνος ή μαζί με άλλους, συνεταίρους ή μέλη της οικογένειας του, στηριζόταν στην έμπνευσή του, στη διαίσθηση,

στην τύχη και στον αυτοσχεδιασμό.

Η μιμητική μορφή: Αυτός ή αυτοί που αποφάσιζαν δε στήριζαν τις αποφάσεις τους σε δεδομένα, αλλά έπαιρναν μία απόφαση μιμούμενοι κάποιον άλλο που πήρε μια όμοια ή σχετική απόφαση.

Η μορφή των συστηματικών αποφάσεων: Καταργείται ο αυτοσχεδιασμός, εγκαταλείπεται η μίμηση, και αυτός ή αυτοί που αποφασίζουν προσπαθούν να στηριχτούν σε δεδομένα που τα επεξεργάζονται με τη λογική.

Η μορφή της επιστημονικής προπαρασκευής και λήψης των αποφάσεων: Τώρα δεν αποφασίζει ένας ή κάποιοι, οποιοιδήποτε, αλλά μια ομάδα ανθρώπων, με ειδικές γνώσεις. Η ομάδα αυτή εφαρμόζει τις νεότερες επιστημονικές τεχνικές, τις σχετικές με τη λήψη των αποφάσεων, και χρησιμοποιεί τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές για τη λήψη και επεξεργασία των στοιχείων, ώστε να προσφέρονται διάφορες εναλλακτικές λύσεις σε κάθε πρόβλημα και να είναι δυνατή η επιλογή της πιο ικανοποιητικής από αυτές.

3.8       Διεργασίες που οδηγούν στη διατύπωση λύσεων

Η συνολική διαδικασία της Λήψης Απόφασης περνά από τα παρακάτω έξι στάδια:

  1. Εξακρίβωση και διάγνωση του προβλήματος.
  2. Εξεύρεση των διάφορων εναλλακτικών λύσεων του προβλήματος.
  3. Αξιολόγηση των εναλλακτικών λύσεων.
  4. Απόφαση επιλογής της ικανοποιητικής λύσης.
  5. Εφαρμογή της απόφασης.
  6. Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της απόφασης.

3.8.1        Οι διεργασίες μέχρι το στάδιο της διατύπωσης λύσεων

Πρόκειται για τις διεργασίες που γίνονται στα δύο πρώτα στάδια της συνολικής διαδικασίας Λήψης Απόφασης.

Στο πρώτο στάδιο το πρόβλημα για το οποίο πρέπει να ληφθεί απόφαση πρέπει να εξακριβωθεί και να διαγνωσθεί. Αυτό γίνεται με πολλή προσοχή, εντατική παρατήρηση και απόλυτη υπευθυνότητα. Ακολουθεί η εξεύρεση των εναλλακτικών λύσεων του προβλήματος. Για αυτήν απαιτούνται:

  1. Η συγκέντρωση όλων των στοιχείων, δηλαδή των πληροφοριών που μπορεί να είναι χρήσιμες. Οι πληροφορίες αξιολογούνται, απορρίπτονται οι μη ουσιώδεις και διατηρούνται οι ουσιώδεις.
  2. Ο καθορισμός των όρων για την επίλυση του προβλήματος, δηλαδή των συνθηκών κάτω από τις οποίες παίρνεται η απόφαση. Αυτές μπορεί να είναι: (α) είτε συνθήκες που δημιουργούν βέβαιες προσδοκίες για τη λύση του προβλήματος (Λήψη Απόφασης «υπό συνθήκες βεβαιότητας»), (β) είτε συνθήκες που δημιουργούν προσδοκίες εν μέρει βέβαιες και εν μέρει αβέβαιες (Λήψη Απόφασης «υπό συνθήκες κινδύνου») και (γ) είτε συνθήκες που δημιουργούν εντελώς αβέβαιες προσδοκίες για τη λύση του προβλήματος (λήψη της απόφασης «υπό συνθήκες αβεβαιότητας»).

Τα στοιχεία που υπάρχουν υπόκεινται σε επεξεργασία με τις νεότερες επιστημονικές τεχνικές και με τη χρησιμοποίηση ηλεκτρονικού υπολογιστή και έτσι προκύπτουν οι διάφορες πιθανές, ενδεχόμενες, εναλλακτικές λύσεις.

3.8.2        Οι εναλλακτικές λύσεις και η ικανοποιητική λύση

Αυτό αφορά το τρίτο και το τέταρτο στάδιο της συνολικής διαδικασίας Λήψης Απόφασης. Οι εναλλακτικές λύσεις αποτελούν ένα σύνολο από το οποίο θα πρέπει να προκριθεί εκείνη η λύση που είναι η πιο ικανοποιητική και θα αποτελέσει την απόφαση. Το στάδιο που προηγείται είναι η αξιολόγηση των διάφορων εναλλακτικών λύσεων.

Η αξιολόγηση έχει δύο φάσεις:

  1. Η πρώτη αφορά την αυτοτελή εξέταση κάθε λύσης.
  2. Η δεύτερη αφορά τη συγκριτική μεταξύ τους επεξεργασία.

Για κάθε λύση εξετάζονται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της και προπαντός τα αποτελέσματα (θετικά ή αρνητικά) στα οποία οδηγεί. Εδώ υπεισέρχεται ένας αστάθμητος παράγοντας: οι συνέπειες κάθε λύσης μπορεί να μην έχουν μόνο οικονομικό χαρακτήρα, αλλά και ψυχολογικό και κοινωνικό και περιβαλλοντικό. Επομένως, η εξέταση κάθε εναλλακτικής λύσης γίνεται σφαιρικά.

Μετά την επιλογή εκείνων των λύσεων που έχουν τα περισσότερα πλεονεκτήματα και τα λιγότερα μειονεκτήματα, γίνεται η σύγκριση μεταξύ των λύσεων που επιλέχτηκαν. Παλιότερα η σύγκριση γινόταν με τη χρησιμοποίηση ειδικών καρτελών, που στις οριζόντιες στήλες περιλαμβάνονταν εναλλακτικές λύσεις (π.χ. 1 έως 5) και στις κάθετες στήλες σημειώνονταν με βαθμούς (0-10) ή με σημεία (+ ή -) τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε λύσης (με μια συνολική βαθμολογία ή με τη μέτρηση των + και των -). Σήμερα, εποχή που μεσουρανούν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, το σύστημα αυτό θεωρείται ξεπερασμένο. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής που μας δίνει τις εναλλακτικές λύσεις υποδεικνύει και τα θετικά όπως και τα αρνητικά σημεία τους.

Εκείνος ή εκείνοι (συλλογικό όργανο, ομάδα) που πρόκειται να πάρουν την απόφαση, σύμφωνα με όλα τα παραπάνω και μετά από προσεκτική εκτίμηση των υπέρ και των κατά κάθε λύσης, κρίνουν την περισσότερο ικανοποιητική από αυτές, δηλαδή παίρνουν την απόφαση επιλογής της ικανοποιητικής λύσης. Αυτή είναι η απόφαση που θα εφαρμοστεί και η επιτυχία της θα κριθεί από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της (πέμπτο και έκτο στάδιο της όλης διαδικασίας).

Για να γίνει πιο κατανοητή η επιλογή μιας λύσης μέσα από τις διάφορες εναλλακτικές, χρησιμοποιείται ένα υπόδειγμα που λέγεται «Δέντρο αποφάσεων» (Decision Tree). Φυσικά το δέντρο αποφάσεων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για οποιονδήποτε αριθμό εναλλακτικών λύσεων, των οποίων γίνεται η αξιολόγηση, για την πρόκριση της ικανοποιητικής.

3.9       Κατάταξη των αποφάσεων: Προγραμματισμένες και μη αποφάσεις

Οι αποφάσεις για την επίλυση των διαφόρων προβλημάτων που αντιμετωπίζει μια επιχείρηση δεν είναι όλες το ίδιο. Έτσι, για την καλύτερη κατανόηση των αποφάσεων, αυτές κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες:

  • Προγραμματισμένες αποφάσεις
  • Μη προγραμματισμένες αποφάσεις

Οι προγραμματισμένες αποφάσεις περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες λύσεις ρουτίνας. Τα στελέχη μιας επιχείρησης αντιμετωπίζουν καθημερινά ένα μεγάλο αριθμό προγραμματισμένων αποφάσεων κατά την εκτέλεση των δραστηριοτήτων τους. Οι αποφάσεις αυτές λαμβάνονται χωρίς τα στελέχη να δαπανούν ιδιαίτερο χρόνο και προσπάθεια, αφού κάθε φορά που θα χρειαστεί να πάρουν μια τέτοια απόφαση, η διαδικασία μοιάζει με όλες τις προηγούμενες φορές. Η διεύθυνση χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, για παράδειγμα, παίρνει την απόφαση να εξοφλεί τους προμηθευτές της επιχείρησης την πρώτη Τετάρτη κάθε μήνα. Αυτή είναι μια προγραμματισμένη απόφαση. Έτσι, το λογιστήριο ακολουθεί αυτή τη διαδικασία ρουτίνας.

Οι προγραμματισμένες αποφάσεις έχουν, συνήθως, μεγάλη διάρκεια ζωής. Μια προγραμματισμένη απόφαση, όμως, όταν αυτή πρωτοεμφανίζεται, δεν είναι απλή απόφαση ρουτίνας, αλλά μια με πρότυπη διαδικασία αντιμετώπισης του προβλήματος. Τα διοικητικά στελέχη του ανωτάτου επιπέδου της διοικητικής ιεραρχίας χρειάστηκαν πολύ χρόνο και κατέβαλαν μεγάλη προσπάθεια μέχρι να καταλήξουν σε αυτή την πρότυπη απόφαση αντιμετώπισης του προβλήματος.

Στις προγραμματισμένες αποφάσεις περιλαμβάνονται ενδεικτικά:

  1. Τα συστήματα, οι μέθοδοι και οι τεχνικές που εφαρμόζονται συνεχώς για κάθε περίπτωση.
  2. Οι διαδικασίες που ακολουθούνται πάντοτε σε κάθε τομέα (π.χ. στις αγορές, στην παραγωγή, στο Marketing στο χρηματοπιστωτικό τομέα στο λογιστήριο κ.λπ.).
  3. Τα «πρότυπα» χρόνων εργασίας, χρόνων χρησιμοποίησης μηχανημάτων, ποιότητας των προϊόντων, επικοινωνίας, εντύπων κλπ. που ισχύουν για μακρό χρονικό διάστημα.
  4. Οι «πάγιες εντολές», που αποτελούν ένα πλαίσιο επαναλαμβανόμενων ενεργειών, όπως για παράδειγμα οι εντολές για τον καθαρισμό των χώρων εργασίας, για τη συντήρηση των μηχανημάτων κλπ.
  5. Το λεγόμενο «ωρολόγιο πρόγραμμα» που εφαρμόζεται κανονικά και αφορά, για παράδειγμα, τις ώρες προσέλευσης του προσωπικού, τις ώρες αποχώρησής του, καθημερινής διακοπής για φαγητό κλπ.

Οι μη προγραμματισμένες αποφάσεις αφορούν την επίλυση περίπλοκων και ειδικών προβλημάτων, τα οποία δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν από τις καθιερωμένες πρότυπες διαδικασίες ρουτίνας. Στην περίπτωση αυτή τα προβλήματα δεν εμφανίζονται συχνά, για αυτό και δεν υπάρχει εμπειρία αντιμετώπισής τους. Οι μη προγραμματισμένες αποφάσεις λαμβάνονται, συνήθως, από τα ανώτατα στελέχη της διοικητικής ιεραρχίας.

Μη προγραμματισμένες αποφάσεις είναι ενδεικτικά:

  1. Η εισαγωγή ενός νέου σχεδίου. Για παράδειγμα αντί για το σχέδιο παραγωγής των Α, Β, Γ προϊόντων, εισάγεται ένα νέο σχέδιο με το οποίο καταργείται η παραγωγή των προϊόντων Α και Γ. Έτσι αφενός διατηρείται η παραγωγή του προϊόντος Β και αφετέρου προστίθεται η παραγωγή του νέου προϊόντος Δ.
  2. Η θέσπιση μιας νέας μεθόδου. Για παράδειγμα, οι πωλήσεις των προϊόντων της επιχείρησης που γίνονταν με περιοδεύοντες υπαλλήλους – πωλητές, αποφασίζεται να γίνονται από ανεξάρτητους αντιπροσώπους που ορίζει η επιχείρηση, με σύμβαση μαζί τους, στα διάφορα καταναλωτικά κέντρα.
  3. Η μεταβολή μιας ειδικής πολιτικής της επιχείρησης. Για παράδειγμα, η διοίκηση που εισηγούνταν στη Γενική Συνέλευση των μετόχων κι αποφάσιζε τη διανομή χαμηλών μερισμάτων στους μετόχους για την ενίσχυση των ειδικών αποθεματικών της εταιρείας, εισηγείται, και η Γενική Συνέλευση αποφασίζει τη διανομή υψηλών μερισμάτων με την προοπτική της εισαγωγής της Ανώνυμης Εταιρείας στο Χρηματιστήριο Αξιών.
  4. Ο καθορισμός ενός νέου συστήματος. Για παράδειγμα, θέσπιση της συμμετοχικής διοίκησης με συμμετοχή στο Δ.Σ. της Α.Ε. εκπροσώπων των εργαζομένων.
  5. Η αλλαγή μιας συμπεριφοράς. Για παράδειγμα, η επιχείρηση που έδειχνε την ίδια συμπεριφορά απέναντι σε όλους τους πελάτες της, αποφασίζει να παρέχει μεγάλες πιστώσεις σε ορισμένους από αυτούς, γιατί πιστεύει ότι έτσι θα αυξηθεί ο κύκλος εργασιών της.

3.10  Μέθοδοι και τεχνικές Λήψης Αποφάσεων

Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι και τεχνικές που χρησιμοποιούν τα στελέχη των επιχειρήσεων, προκειμένου να επιλέξουν την καλύτερη από τις εναλλακτικές λύσεις για την επίλυση ενός προβλήματος. Η επιλογή της καλύτερης λύσης είναι το τρίτο στάδιο της διαδικασίας Λήψης των Αποφάσεων, που είναι και το σπουδαιότερο, γιατί από αυτό ακριβώς το στάδιο αρχίζει ο Προγραμματισμός των διαφόρων ενεργειών για την υλοποίηση της απόφασης. Οι μέθοδοι αυτές είναι:

  • O γραμμικός προγραμματισμός
  • Ο δυναμικός προγραμματισμός
  • H επιχειρησιακή έρευνα
  • H θεωρία των πιθανοτήτων
  • H θεωρία των παιγνίων
  • H θεωρία των ουρών αναμονής
  • H προσομοίωση
  • H μέθοδος του νεκρού σημείου
  • Η ανάλυση κόστους – ωφέλειας
  • H τεχνική των Δελφών
  • Η τεχνική Μόντε – Κάρλo
  • H ανάλυση S.W.O.T.

Παρακάτω αναλύονται ορισμένες από αυτές τις μεθόδους και τεχνικές.

Γραμμικός προγραμματισμός: Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό του άριστου συνδυασμού των διαθέσιμων μέσων για την επίτευξη του επιθυμητού στόχου. Πρακτικά, όλα τα στελέχη των επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν το πρόβλημα πώς να κάνουν την καλύτερη κατανομή των περιορισμένων μέσων που διαθέτουν, μεταξύ των διαφόρων ανταγωνιστικών ευκαιριών, προκειμένου να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη της επιχείρησης. Τα μέσα αυτά μπορεί να είναι χρηματικά ποσά, πρώτες ύλες, μηχανολογικός εξοπλισμός, κτηριακές εγκαταστάσεις και ανθρώπινο δυναμικό.

Ο γραμμικός προγραμματισμός χρησιμοποιείται από τους βιομηχάνους για να πετύχουν τον πιο κερδοφόρο συνδυασμό των προϊόντων που παράγουν με διάφορους περιοριστικούς παράγοντες όπως: τις πρώτες ύλες, τις κτηριακές εγκαταστάσεις, τα εργατικά κλπ. Οι βιομηχανίες ζωοτροφών, για παράδειγμα, χρησιμοποιούν το γραμμικό προγραμματισμό προκειμένου να προσδιορίσουν ποιος είναι ο άριστος συνδυασμός δημητριακών για την ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής, χωρίς οι τροφές να χάνουν τις θρεπτικές τους ικανότητες.

Ο γραμμικός προγραμματισμός έχει εφαρμογή, εκτός από τις επιχειρήσεις παραγωγής αγαθών, στις συγκοινωνίες για την επιλογή της καλύτερης διαδρομής των λεωφορείων, των φορτηγών αυτοκινήτων, των σχολικών λεωφορείων, των πλοίων, των αεροσκαφών κλπ.

Δυναμικός προγραμματισμός: Αντίθετα με τα γραμμικά, τα δυναμικά προγράμματα έχουν πολυσταδιακό χαρακτήρα. Με το δυναμικό προγραμματισμό εξετάζεται η εξέλιξη κάθε συστήματος, της οποίας κάθε φάση είναι δυνατό να υπόκειται στην τύχη ή να ελέγχεται από τον άνθρωπο. Το σύστημα περιγράφεται σε κάθε φάση του με ένα σύνολο παραμέτρων που λέγονται «μεταβλητές κατάστασής» του. Σε κάθε φάση του συστήματος αντιστοιχεί μια επιλογή αποφάσεων, και το αποτέλεσμα μιας απόφασης είναι ένας μετασχηματισμός των μεταβλητών κατάστασης. Σκοπός της διαδικασίας του δυναμικού προγραμματισμού είναι η εύρεση της άριστης τιμής συναρτήσεων των «μεταβλητών κατάστασης». Και άριστη απόφαση είναι εκείνη που αριστοποιεί τη συνάρτηση των «μεταβλητών κατάστασης».

Επιχειρησιακή έρευνα: Η επιχειρησιακή έρευνα χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Μεγάλη Βρετανία στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και έλυσε πολλά προβλήματα στρατηγικής. Προϋποθέτει τη συγκρότηση ομάδας ειδικών, από διάφορες ειδικότητες (μαθηματικός, στατιστικός, οικονομολόγος, κοινωνιολόγος, βιολόγος, οργανωτής). Σκοπός είναι η θέση του προβλήματος που παίρνει τη μορφή μαθηματικού υποδείγματος –«μοντέλου»– και ο καθορισμός των μεταβλητών από τις οποίες εξαρτάται η λύση του. Με τις διάφορες τιμές των μεταβλητών και τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή προκύπτουν οι διάφορες εναλλακτικές λύσεις και προκρίνεται η καλύτερη, που αποτελεί και την απόφαση.

Θεωρία των πιθανοτήτων: Η μέθοδος αυτή βασίζεται στη στατιστική και χρησιμοποιείται σε συνθήκες κινδύνου ή αβεβαιότητας. Η πιθανότητα ότι θα συμβεί ή ότι δεν θα συμβεί ένα γεγονός υπολογίζεται σε ποσοστά. Οι πιθανότητες μπορεί να είναι αντικειμενικές ή υποκειμενικές. Όταν οι πιθανότητες βασίζονται σε ιστορικά γεγονότα, θεωρούνται αντικειμενικές. Η σεισμολογία, για παράδειγμα, κάνει πρόβλεψη για μια περιοχή βασιζόμενη σε ιστορικά γεγονότα, αφού έχει καταγράψει τη σεισμικότητα της συγκεκριμένης περιοχής. Όταν, αντίθετα, οι πιθανότητες στηρίζονται σε προαισθήσεις ή υποθέσεις, ονομάζονται υποκειμενικές. Η πρόβλεψη του διευθυντή μάρκετινγκ, για παράδειγμα, για το εάν θα είναι επιτυχής ή όχι μια νέα διαφημιστική καμπάνια είναι υποκειμενική, αφού δε διαθέτει ιστορικά στοιχεία. Με τη μέθοδο της θεωρίας των πιθανοτήτων βρίσκονται διάφορες εναλλακτικές λύσεις ενός προβλήματος και επιλέγεται η καλύτερη.

Θεωρία των παιγνίων: Εφαρμόζεται κυρίως σε «παιχνίδια» στρατηγικής. Για έναν παίκτη Α υπάρχει μια άριστη μεικτή στρατηγική, για την οποία, το μέσο κέρδος του είναι μεγαλύτερο ή ίσο μιας ποσότητας ν (τιμής του παιγνιδιού). Για έναν άλλο παίκτη Β, υπάρχει μια άριστη μεικτή στρατηγική για την οποία, η μέση ζημία είναι μικρότερη ή ίση με ν. Σκοπός του Α είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους του, ενώ του Β η ελαχιστοποίηση της ζημίας του. Το αποτέλεσμα εξαρτάται από τις κινήσεις των παικτών. Για αυτό καταρτίζεται ένα «μαθηματικό μοντέλο» που δίνει διάφορες εναλλακτικές λύσεις.

Τεχνική Μόντε – Κάρλo: Πήρε το όνομά της από το μεγάλο καζίνο του Μόντε Κάρλο και αποτελεί επίσης παραλλαγή της θεωρίας των παιχνιδιών. Χρησιμοποιούνται και σε αυτήν, ο λογισμός των πιθανοτήτων, η στατιστική μέθοδος και ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Η άριστη λύση σε ένα πρόβλημα συνίσταται στην εφαρμογή του πειραματισμού, σε ένα μεγάλο αριθμό δυναμικών δοκιμασιών και στην επαλήθευση ότι αυτές συγκλίνουν μακροχρόνια στο ίδιο αποτέλεσμα.

Θεωρία των ουρών αναμονής: Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για την επίλυση προβλημάτων αναμονής, όπως πελατών που περιμένουν να εξυπηρετηθούν σε μια τράπεζα ή στο ταμείο ενός θεάτρου, επιβατών που περιμένουν στη στάση του λεωφορείου, πρώτων υλών που πρέπει να αποθηκευτούν κλπ. Η λύση του προβλήματος επιτυγχάνεται εφόσον υπάρχει αντιστάθμιση του κόστους της ουράς αναμονής (απώλεια πελατών) από το κόστος που απαιτείται για την εξάλειψη της ουράς αναμονής. Πολλές φορές, όμως, δεν είναι δυνατόν να δοθεί λύση στο παραπάνω πρόβλημα, αφού το κόστος εξάλειψης μιας ουράς είναι μεγαλύτερο από το κόστος διατήρησής της.

Μέθοδος του νεκρού σημείου: Νεκρό ή ουδέτερο ή αδρανές σημείο κύκλου εργασιών (break even point) είναι το ύψος εκείνο των συναλλαγών (κύκλος εργασιών) με το οποίο η επιχείρηση καλύπτει επακριβώς τόσο το σταθερό όσο και το μεταβλητό κόστος και δεν αποκομίζει κέρδη, αλλά ούτε και πραγματοποιεί ζημιά. Με άλλα λόγια, αποτελεί το σημείο πάνω από το οποίο η επιχείρηση αρχίζει να επιτυγχάνει κέρδη. Η μέθοδος του νεκρού σημείου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον καθορισμό της τιμής πώλησης με πρόβλεψη κέρδους, και σε διάφορα επίπεδα παραγωγής ή βαθμού απασχόλησης της επιχείρησης.

Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων χρησιμοποιούν αυτή τη μέθοδο σε μεγάλη έκταση στις μελέτες σκοπιμότητας (feasibility studies), προκειμένου να αποδείξουν ότι η προτεινόμενη επένδυση είναι βιώσιμη. Για να μην καταστρατηγείται η μέθοδος του νεκρού σημείου, οι μελετητές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις προβλέψεις τους τόσο για τις παραγόμενες και πωλούμενες ποσότητες όσο και για το ύψος της τιμής πώλησης των προϊόντων.

Πριν παραχθεί ένα προϊόν έχουν προηγηθεί επενδύσεις σε κτήρια, μηχανολογικό εξοπλισμό, θέρμανση, φωτισμό κλπ. Όλα αυτά αποτελούν το σταθερό κόστος, το οποίο δε μεταβάλλεται σχεδόν καθόλου με την αυξομείωση του όγκου της παραγωγής. Για να παραχθεί τελικά ένα προϊόν, χρησιμοποιούνται υλικά, εργατικά κ.ά. Αυτά αποτελούν το μεταβλητό ή άμεσο κόστος, το οποίο μεταβάλλεται ανάλογα με τις μονάδες προϊόντος που παράγονται. Το άθροισμα του σταθερού και του μεταβλητού κόστους ονομάζεται συνολικό κόστος. Στο Σχήμα 8 απεικονίζεται το διάγραμμα του νεκρού σημείου. Η παραγωγή των μονάδων Πα είναι αρκετή για να καλύψει το σταθερό κόστος (σημείο Α). Μια αύξηση της παραγόμενης και πωλούμενης ποσότητας σε Πβ καλύπτει το συνολικό κόστος (σημείο Β’, που αποτελεί και το νεκρό σημείο). Μια επιπλέον αύξηση της παραγόμενης και πωλούμενης ποσότητας σε Πγ αφήνει κέρδη για την επιχείρηση.

Στην παραπάνω ανάλυση χρησιμοποιήθηκε μία και μόνο τιμή. Τι θα συμβεί, όμως, εάν η επιχείρηση αυξήσει ή μειώσει την τιμή; Εάν η τιμή αυξηθεί σε Τκ, το συνολικό κόστος καλύπτεται πολύ γρήγορα και το νεκρό σημείο μετακινείται στο σημείο 2, για το οποίο απαιτείται Πκ ποσότητα παραγωγής. Με άλλα λόγια, όσο πιο χαμηλή είναι η τιμή ενός προϊόντος τόσο περισσότερες μονάδες παραγωγής απαιτούνται να παραχθούν και να πωληθούν προκειμένου να καλυφθεί το νεκρό σημείο και, αντίθετα, όσο πιο υψηλή είναι η τιμή του προϊόντος τόσο πιο γρήγορα καλύπτεται το νεκρό σημείο.

Ανάλυση κόστους – ωφέλειας: Πρόκειται για μια συγκριτική ανάλυση δυναμικής μορφής (γιατί αναφέρεται σε χρονική εξέλιξη) και για την αξιολόγηση, αφενός των μέσων (θυσιών – κόστους) και αφετέρου της ωφέλειας (κέρδους) που συνδέονται με τη λήψη μιας απόφασης. Καταρτίζεται βάσει των δεδομένων μαθηματικού μοντέλου. Με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή προβάλλουν όλες οι εναλλακτικές λύσεις και προκρίνεται η ικανοποιητική λύση που αντιστοιχεί στην ευνοϊκότερη δυνατή σχέση ανάμεσα στο κόστος και στο κέρδος της επιχείρησης.

Τεχνική των Δελφών: Η τεχνική αυτή είναι μια μέθοδος ομαδικής Λήψης Αποφάσεων. Τα μέλη, όμως, της ομάδας δεν συναντώνται πρόσωπο με πρόσωπο όταν πρόκειται να λάβουν αποφάσεις. Η τεχνική των Δελφών ακολουθεί τα παρακάτω στάδια:

  1. Προσδιορίζεται το πρόβλημα και ζητείται από τα μέλη της ομάδας να δώσουν τις πιθανές λύσεις μέσα από μια σειρά καλά σχεδιασμένων ερωτηματολογίων.
  2. Κάθε μέλος συμπληρώνει ανώνυμα το πρώτο ερωτηματολόγιο που του έχει σταλεί.
  3. Τα συμπληρωμένα ερωτηματολόγια συλλέγονται σε ένα κεντρικό μέρος, εκεί τα επεξεργάζονται και αναπαράγουν ένα νέο ερωτηματολόγιο με βάση τις απαντήσεις των μελών της ομάδας.
  4. Το νέο ερωτηματολόγιο αποστέλλεται εκ νέου στα ίδια μέλη για να το συμπληρώσουν.
  5. Το τρίτο και τέταρτο στάδιο επαναλαμβάνονται τόσες φορές, όσες χρειάζεται για να υπάρξει ομοφωνία στη λύση του προβλήματος. Με την τεχνική των Δελφών κάθε μέλος εργάζεται ανεξάρτητα από τα άλλα και έτσι αποφεύγονται οι αλληλεπιδράσεις, αφού δεν απαιτείται η φυσική παρουσία των μελών της ομάδας που συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία.

Βασικό μειονέκτημα της μεθόδου είναι ότι απαιτείται πολύς χρόνος για τη συγκέντρωση των τελικών απαντήσεων και χάνει την αξία της σε περίπτωση που πρέπει να ληφθούν γρήγορες αποφάσεις.

Προσομοίωση: Με τη μέθοδο αυτή δίνεται λύση σε πολύπλοκα προβλήματα και χρησιμοποιείται από τις επιχειρήσεις για την επιμόρφωση των στελεχών τους με την ανάθεση σε αυτούς ορισμένων ρόλων. Έτσι, για παράδειγμα, ο διευθυντής μιας επιχείρησης δημιουργεί ένα παράδειγμα που άπτεται μιας πραγματικής κατάστασης και στη συνέχεια με τη βοήθεια Η/Υ ή άλλων μέσων ζητεί από τα στελέχη του να διερευνήσουν τις διάφορες εναλλακτικές λύσεις για την επίλυση του προβλήματος. Η προσομοίωση είναι χρήσιμη ως μέθοδος, γιατί παρέχει στα διοικητικά στελέχη κάποια αντίληψη του μεγέθους των κινδύνων που συνεπάγεται μια λανθασμένη απόφαση.

Ανάλυση S.W.O.T.: Για να σχεδιαστεί ένα αποτελεσματικό στρατηγικό πρόγραμμα θα πρέπει τα ανώτερα στελέχη να εναρμονίσουν τους στόχους με τα μέσα που διαθέτει η επιχείρηση. Αυτό θα επιτευχθεί μόνο εάν εντοπιστούν ποια είναι τα δυνατά και ποια είναι τα αδύνατα σημεία της επιχείρησης. Η διάγνωση και εκτίμηση των δυνατών και αδύνατων σημείων μιας επιχείρησης, καθώς και των ευκαιριών και απειλών που διαφαίνονται κατά τον Προγραμματισμό, ονομάζεται ανάλυση SWOT. Η μέθοδος αυτή είναι απλή και χρησιμοποιείται και για προσωρινό Προγραμματισμό. Ανάλογα με το επίπεδο και τον τρόπο εφαρμογής της, η ανάλυση SWOT μπορεί να χρησιμοποιηθεί για δύο σκοπούς:

  1. Για την ανάλυση της ανταγωνιστικής θέσης μιας οργανωτικής μονάδας της επιχείρησης, ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας.
  2. Για τη διάγνωση και αξιολόγηση των δεδομένων μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού γενικότερα.

 

Βιβλιογραφία

Γεωργόπουλος Νικόλαος Β. (2006). Στρατηγικό Μάνατζμεντ. Εκδ. Γ. Μπένου.

Ζιγκρίδης Ευθύμιος (2008). Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων. Εκδ. Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων.

Κανελλόπουλος Χαράλαμπος Κ. (2003). Μάνατζμεντ αποτελεσματική διοίκηση: σε επιχειρήσεις, οργανισμούς και υπηρεσίες. Εκδ. International Publishing.

Κέφης Βασίλειος Ν., Λένου Φανή (2005). Ολοκληρωμένο Μάνατζμεντ: βασικές αρχές για σύγχρονες οικονομικές μονάδες. Εκδ. Κριτική.

Μαντζάρης Ιωάννης (2003). Σύγχρονη Οργάνωση & Διοίκηση Επιχειρήσεων. Γκιούρδας.

Μπουραντάς Δημήτρης Κ. (2002). Μάνατζμεντ: θεωρητικό υπόβαθρο, σύγχρονες πρακτικές. Εκδ. Γ. Μπένου.

Μπουραντάς Δημήτρης Κ., Παπαλεξανδρή Νάνσυ Α. (2003). Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Εκδ. Ευγ. Μπένου.

Ναξάκης Χαρίλαος Ι, Μιχαλόπουλος Νικόλαος, Μπατζιάς Φραγκίσκος, Παππής Κώστας Π, Βαλάκας Ιωάννης, Οικονομάκη Κυριακή, Χατζηδημητρίου Ιωάννης (1999). Εισαγωγή στη Διοικητική Επιχειρήσεων και Οργανισμών. Εκδ. Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

Πετρίδου Ευγενία (2001). Διοίκηση – Μάνατζμεντ: Μια εισαγωγική προσέγγιση. Εκδ. Ζυγός.

Τζωρτζάκης Κωνσταντίνος Μ., Τζωρτζάκη Αλεξία Κ. (2007). Οργάνωση και Διοίκηση: το Μάνατζμεντ της νέας εποχής. Εκδ. Rosili.

Χυτήρης Λεωνίδας Σ. (2006). Μάνατζμεντ : Αρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων. Εκδ. Interbooks.

Ανάλυση Λογιστικών Καταστάσεων

Ανάλυση Λογιστικών Καταστάσεων

Έννοια και σκοποί της ανάλυσης

Περιεχόμενα [show]

Σε αυτό το μάθημα γίνεται η Σύνταξη των Λογιστικών Καταστάσεων σύμφωνα με τα ΕΛΠ – ΔΛΠ και η ερμηνεία και ανάλυση Λογιστικών Καταστάσεων σύμφωνα με Λογιστικούς κανόνες.

Οι Λογιστικές ή Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις είναι:

  1. Ισολογισμός
  2. Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης
  3. Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων
  4. Κατάσταση Ταμειακών Ροών
  5. Προσάρτημα

Η Ανάλυση Λογιστικών Καταστάσεων είναι η επεξεργασία των ποσοτικών πληροφοριών των λογιστικών καταστάσεων, συνεκτιμώντας και άλλες ποσοτικές και ποιοτικές πληροφορίες, για τη λήψη οικονομικών αποφάσεων. Η χρήση και η σωστή ερμηνεία των χρηματοοικονομικών δεικτών είναι ένα σημαντικό εργαλείο στα πλαίσια της σύγχρονης χρηματοοικονομικής διοίκησης. Εργαλεία είναι η ανάλυση αριθμοδεικτών, σύγκριση χρηματοοικονομικών καταστάσεων, ανάλυση νεκρού σημείου.

Ανάλυση Κοινού Μεγέθους

Η ανάλυση κοινού μεγέθους εκφράζει τις συγκρίσεις σε μορφή ποσοστού. Για παράδειγμα:
Εάν τα διαθέσιμα είναι 40.000 και το ενεργητικό είναι 1.000.000 τότε τα διαθέσιμα είναι 4% του
ενεργητικού. Η χρήση των ποσοστών είναι καλύτερη από τα απόλυτα μεγέθη.

Η επιχείρηση Α κερδίζει 10.000 και η Β κερδίζει 1.000 ποια είναι πιο επικερδής;
(αυθόρμητη απάντηση: Α)
Αν όμως γνωρίζω ότι τα Ίδια Κεφάλαια της Α=1.000.000 και Β=10.000 τότε η απόδοση των
Ιδίων Κεφαλαίων είναι:

 ΑΒ
Κέρδος10.0001.000
Ίδια Κεφάλαια1.000.00010.000
Κέρδος/Ίδια Κεφάλαια1%10%

ΓΕΜΗ

  • Ενιαία κεντρική βάση μητρώου επιχειρήσεων
  • Όλα τα στοιχεία των εμπορικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη Ελλάδα
  • Αρχή Λειτουργίας: 4 Απριλίου του 2011.
  • Αντικατέστησε το Μητρώο Ανωνύμων Εταιρειών (Μ.Α.Ε.) που τηρείτο στις Νομαρχίες της χώρας και τα Βιβλία Εταιρειών (Ε.Π.Ε. και προσωπικών) που τηρούντο στα Πρωτοδικεία.
  • Απαίτηση για όλα τα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο 3 της Οδηγίας 2009/101/ΕΚ)
  • Σύνδεση με τα μητρώα των λοιπών Κρατών-Μελών μέσω μιας ευρωπαϊκής κεντρικής πλατφόρμας, στο πλαίσιο του συστήματος διασύνδεσης Μητρώων της Οδηγίας 2010/17/ΕΕ

Μέθοδοι αναλύσεως λογιστικών καταστάσεων

Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι οι οποίες χρησιμοποιούνται για την ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων των επιχειρήσεων και μπορούν να ταξινομηθούν στις παρακάτω βασικές κατηγορίες:

  1. Συγκριτική ή διαχρονική μέθοδος ανάλυσης (Time-series analysis)
    a. Κατάσταση κοινού μεγέθους – κάθετη ανάλυση (common size-vertical analysis)
    b. Δυναμική (οριζόντια) ανάλυση (Trend -horizontal analysis)
  2. Διαστρωματική μέθοδος ανάλυσης (Cross sectional analysis)
  3. Εξειδικευμένες μέθοδοι, π.χ. ανάλυση του νεκρού σημείου κλπ.
  4. Συστήματα Αριθμοδεικτών

Συγκριτική ή διαχρονική μέθοδος ανάλυσης

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ20Χ1ΚΑΘΕΤΗ ΑΝΑΛΥΣΗ20Χ2ΚΑΘΕΤΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
Γήπεδα40005%10002%
Κτίρια & εξοπλισμός8400097%77000117%
Αποσβεσμένα κτίρια & εξοπλισμός-47000-54%-48000-73%
Αναπόσβεστα κτίρια3700043%2900044%
Σύνολο παγίων4100047%3000046%
Πελάτες1160013%730011%
Αποθέματα εμπορευμάτων2720031%1310020%
Χρηματικά διαθέσιμα68008%1520023%
Σύνολο Κ.Ε.4560053%3560054%
ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ86600100%65600100%
ΠΑΘΗΤΙΚΟ    
Μετοχικό Κεφάλαιο1900022%1600024%
Αποθεματικά Κεφάλαια1820021%900014%
Μακροχρόνια Δάνεια2190025%2000030%
Σύνολο Ι.Κ + ΜΑΚΡ.ΔΝ5910068%4500069%
Φόροι Πληρωτέοι18002%5001%
Προμηθευτές2510029%1960030%
Προκαταβολές πελατών6001%5001%
Σύνολο ΒΥ2750032%2060031%
ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ86600100%65600100%
Ενεργητικό20Χ120Χ2Διαφορά%Παθητικό20Χ120Χ2Διαφορά%
Εμπορεύματα504466/50=12%Ίδια Κεφ10898109,25%

Κοιτάζοντας την τάση ενός συγκεκριμένου δείκτη, βλέπω αν πέφτει, ανεβαίνει ή μένει σχετικά σταθερός. Από αυτό μπορών πιθανόν να ανιχνεύσω ένα πρόβλημα ή να παρατηρήσω μια καλή διοίκηση.

Διαστρωματική μέθοδος ανάλυσης

Μια ιδιαίτερα σημαντική μέθοδος ανάλυσης λογιστικών καταστάσεων, είναι αυτή της διαστρωματικής ανάλυσης, η οποία και περιλαμβάνει την κατάρτιση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων κοινού μεγέθους και τον υπολογισμό διαφόρων αριθμοδεικτών. Στη διαστρωματική ανάλυση συγκρίνω δύο διαφορετικές επιχειρήσεις στο ίδιο χρονικό διάστημα. Η Χ έχει μεγαλύτερο ποσοστό παγίων από την Ψ. Τι συμβαίνει άραγε με το Μ.Ο του κλάδου; Επίσης η Χ έχει χαμηλότερο ποσοστό αποθεμάτων. Μήπως έχει καλύτερη κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων; Επίσης έχει χαμηλότερο ποσοστό απαιτήσεων από πελάτες και διπλάσια ταμειακά διαθέσιμα. Αυτή ήταν πάντα η πιστωτική της πολιτική ή για κάποιον λόγο έχει αλλάξει πολιτική; Γιατί έγινε αυτό; Η Χ έχει μεγαλύτερη συμμετοχή Ιδίων Κεφαλαίων σε σχέση με μακρ. & βραχ. Υποχρεώσεις. Είναι πιο αξιόπιστη για τους πιστωτές της αλλά μήπως δεν έχει τον άριστο συνδυασμό; Τι συμβαίνει με τον Μ.Ο του κλάδου; Ενώ έχει χαμηλότερο κόστος πωλήσεων λόγω αυξημένων οργ. Εξόδων έχει χαμηλότερα κέρδη προ φόρων.

Κατηγορίες Πιστοποιητικών Ελέγχου

Οι εκθέσεις ελέγχου που εκδίδονται επί των οικονομικών καταστάσεων κατηγοριοποιούνται βασισμένες στη γνώμη που διατυπώνει ο ελεγκτής και ομαδοποιούνται στις τέσσερις βασικές
που παρατίθενται παρακάτω:
α) Εκθέσεις με Σύμφωνη Γνώμη (Λευκό Πιστοποιητικό)
β) Εκθέσεις με Εξαίρεση Σύμφωνης Γνώμης (Μη Λευκό Πιστοποιητικό με παρατηρήσεις)
γ) Εκθέσεις με Άρνηση Γνώμης
δ) Εκθέσεις με Αρνητική Γνώμη (Πιστοποιητικό με δυσμενή γνώμη)

Ανάλυση

Μελέτη πιστοποιητικού ελέγχου ορκωτού λογιστή

  • Ύπαρξη επισφαλών απαιτήσεων
  • Ύπαρξη απαξιωμένων αποθεμάτων
  • Ύπαρξη ενδεχομένων υπαρκτών υποχρεώσεων (που δεν εμφανίζονται στις προβλέψεις του παθητικού Ισολογισμού)
  • Αν υπάρχουν προβλέψεις για αποζημίωση προσωπικού λόγω εξόδου από την εργασία
  • Ανεξέλεγκτες φορολογικές χρήσεις (πιθανόν να δημιουργηθούν νέες υποχρεώσεις που δεν φαίνονται στον Ισολογισμό μου)
  • Αλλαγή στην μέθοδο αποτίμησης των αποθεμάτων (π.χ. από FIFO σε μέσο όρο)
  • Δεν έχει κάνει σημειώσεις επί του Ισολογισμού (π.χ. ύπαρξη υποθηκών, ύπαρξη εγγυήσεων)

Τι είναι Λογιστικό Πρότυπο;

Είναι ένα συνοπτικό και κατά το δυνατόν, απλό κείμενο που ασχολείται με συναλλαγές ή γεγονότα, επηρεάζοντας τις εγγραφές που πρέπει να γίνουν στα βιβλία και τον τρόπο με τον οποίο οι συναλλαγές και τα γεγονότα οφείλουν να παρουσιασθούν στις οικονομικές καταστάσεις.

Κατηγοριοποίηση οντοτήτων

Πολύ μικρές οντότητες, όσες δεν υπερβαίνουν τα 2 από τα 3 ακόλουθα κριτήρια:
Σύνολο Ενεργητικού 350.000 ευρώ.
Κύκλος Εργασιών 700.000 ευρώ.
Μέσος όρος απασχολούμενων ατόμων 10 άτομα.

Μικρές οντότητες, όσες δεν είναι «πολύ μικρές» και δεν υπερβαίνουν τα 2 από τα 3 ακόλουθα κριτήρια:
Σύνολο Ενεργητικού 4.000.000 ευρώ.
Κύκλος Εργασιών 8.000.000 ευρώ.
Μέσος όρος απασχολούμενων ατόμων 50 άτομα.

 

Μεσαίες οντότητες, όσες δεν είναι «μικρές» και δεν υπερβαίνουν τα 2 από τα 3 ακόλουθα κριτήρια:
Σύνολο Ενεργητικού 20.000.000 ευρώ.
Κύκλος Εργασιών 40.000.000 ευρώ.
Μέσος όρος απασχολούμενων ατόμων 250 άτομα.

 

Μεγάλες οντότητες, όσες υπερβαίνουν τα 2 από τα 3 ακόλουθα κριτήρια:
Σύνολο Ενεργητικού 20.000.000 ευρώ.
Κύκλος Εργασιών 40.000.000 ευρώ.
Μέσος όρος απασχολούμενων ατόμων 250 άτομα.

Ρευστότητα

Ρευστότητα (Liquidity) είναι η ικανότητα της οικονομικής μονάδας να αποπληρώνει τις υποχρεώσεις της χωρίς να διαταράσσεται η εύρυθμη λειτουργία της. Βραχυπρόθεσμη ρευστότητα (short-term liquidity) είναι η δυνατότητα της επιχείρησης να αποπληρώνει έγκαιρα τις βραχυπρόθεσμες ή και ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της μέσα από τη διάθεση του ενεργητικού.

Γιατί είναι σημαντική η ρευστότητα; Επιχειρήσεις με ελλιπή ρευστότητα αναγκαστικά θα καταφύγουν σε διάφορες μορφές βραχυχρόνιας χρηματοδότησης με συνέπεια να αυξηθεί το χρηματοδοτικό τους κόστος και η δανειακή τους επιβάρυνση. Επιχειρήσεις που καθυστερούν ή αδυνατούν να εξοφλήσουν βραχυχρόνιες υποχρεώσεις πχ προς τους προμηθευτές τους είναι πιθανόν στο μέλλον να μην μπορούν να καλύπτουν τις άμεσες ανάγκες τους σε αγαθά ή υπηρεσίες καθώς δεν θα τους χορηγείται η αναγκαία πίστωση με συνέπεια να διαταραχθεί η απρόσκοπτη λειτουργία τους.

 

Επιχειρήσεις που αδυνατούν να καταβάλλουν αμοιβές στο προσωπικό, οφειλές από φόρους ή εισφορές στο κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία ή χρέη από τραπεζικό δανεισμό, μπορεί να αντιμετωπίσουν νομικές συνέπειες, απώλεια ελέγχου από πλευράς των μετόχων ή και πτώχευση.

Όταν η ρευστότητα είναι υπερ-επαρκής τι συμβαίνει; Η επιχείρηση μπορεί να αξιοποιήσει την ύπαρξη υψηλών διαθεσίμων προκειμένου να αυξήσει την κερδοφορία της, εκμεταλλευόμενη εμπορικές ή επενδυτικές ευκαιρίες, π.χ. να αγοράζει αποθέματα (εμπορεύματα, α’ ύλες) ή πάγια σε τιμές μετρητοίς που συνήθως είναι χαμηλότερες από τις τιμές της αγοράς τους με πίστωση. Θα μπορεί να αποπληρώνει νωρίτερα από το αναμενόμενο υποχρεώσεις σε πιστωτές ή το κεφάλαιο που δανείσθηκε στις τράπεζες προκειμένου να μειώσει την επιβάρυνσή της σε χρεωστικούς τόκους και έτσι να μειώσει τα έξοδά της.

 

Τι γίνεται όταν υπάρχει Υπερβάλλουσα ρευστότητα; Οι επιχειρήσεις με υπερβάλλουσα ρευστότητα (π.χ. τα supermarket) τα οποία πωλούν εμπορεύματα μετρητοίς αλλά αγοράζουν με βραχυπρόθεσμες πιστώσεις που τους χορηγούν οι προμηθευτές τους μπορούν να τοποθετούν μέρος των διαθεσίμων τους σε χρεόγραφα (πχ. Μετοχές, ομόλογα, έντοκα γραμμάτια, repos) ή τραπεζικές καταθέσεις προθεσμίας για βραχυχρόνιο διάστημα, προκειμένου να αποκομίζουν έσοδα από μερίσματα.

Πώς γίνεται η Μέτρηση ρευστότητας;
Σύγκριση ΒΥ βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων & των μέσων πληρωμής που διαθέτει η επιχείρηση. Τα μέσα πληρωμής περιλαμβάνουν:

 

•Διαθέσιμα + ταμειακά ισοδύναμα +
•Στοιχεία Κυκλοφορούντος Ενεργητικού (Κ.Ε.) που μπορούν να ρευστοποιηθούν σε εύλογο χρονικό διάστημα (π.χ. εμπορεύματα, έτοιμα προϊόντα) τα οποία με την πώλησή τους αυξάνουν τις ταμειακές ροές.

Η εκτίμηση της βραχυπρόθεσμης ρευστότητας προκύπτει από τη σύγκριση των δύο δεδομένων, των μέσων πληρωμής (Κυκλοφορούν Ενεργητικό) & των υποχρεώσεων προς πληρωμή (Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις). Η σύγκριση μπορεί να γίνει είτε με τη μορφή απολύτου μεγέθους υπολογίζοντας τη διαφορά των δύο μεγεθών (ΚΕ-ΒΥ) είτε με τη μορφή κλάσματος αναδεικνύοντας το λόγο μεγέθους του ενός σε σχέση με το άλλο (ΚΕ/ΒΥ).

Κεφάλαιο Κίνησης (Working Capital)

Το Κεφάλαιο Κίνησης ισούται με το Κυκλοφορούν Ενεργητικό – Βραχυπρόθεσμές Υποχρεώσεις και πρέπει να είναι μεγαλύτερο απο το μηδέν. Όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά μεταξύ τους τόσο μεγαλύτερη είναι η ρευστότητα της επιχείρησης. Τα στοιχεία του Κυκλ. Ενεργ. (ΚΕ) που είναι είτε ρευστά διαθέσιμα είτε ρευστοποιήσιμα εντός της λογιστικής χρήσης, μπορούν να καλύψουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις πληρωτέες στο ίδιο χρονικό διάστημα. Αν το ΚΕ<ΒΥ → Απουσία κεφαλαίου κίνησης → προβλήματα ρευστότητας.

Λογαριασμοί Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων

  • Λογαριασμοί Πληρωτέοι
  • Προμηθευτές και πιστωτές
  • Βραχυπρόθεσμός Δανεισμός
  • Φόροι, τόκοι, εισφορές, μερίσματα πληρωτέα
  • Προεισπραχθέντα έσοδα (έσοδα επομένων χρήσεων)

Λογαριασμοί Κυκλοφορούντος ενεργητικού

  • Διαθέσιμα & Ισοδύναμα (ταμείο, Κ.Ο, Καταθέσεις προθεσμίας, επιταγές προς είσπραξη, συνάλλαγμα)
  • Χρεόγραφα βραχυχρόνιου τοποθετήσεως (μετοχές, ομόλογα)
  • Απαιτήσεις (πελάτες, γραμμάτια εισπρακτέα, μεταχρονολογημένες επιταγές, γραμμάτια προεξοφλημένα)
  • Αποθέματα (ετοίμων προϊόντων ημικατεργασμένων, ά ύλες, εμπορεύματα)
  • Προπληρωθέντα έξοδα (έξοδα επομένων χρήσεων)

Το κεφάλαιο κίνησης είναι ένα απόλυτο μέγεθος εκφραζόμενο σε €. Δεν αποτελεί όμως μέτρο σύγκρισης της ρευστότητας δύο επιχειρήσεων
Περιορισμοί:

  1. Βασιζόμαστε σε δεδομένα ισολογισμού →στατικός τρόπος & ιστορικός χρόνος – ημερομηνία δημοσίευσης του Ισολογισμού
  2. Τα τελευταία χρόνια η έμφαση μετατοπίστηκε στην κατάσταση ταμειακών ροών →δυναμική έκφραση ρευστότητας →απεικονίζει τη μεταβολή των διαθεσίμων στη διάρκεια της χρήσης, ανάλογα με την αιτία προέλευσής
    τους.
  3. Τα στοιχεία του Κυκλ. Ενεργ. έχουν διάφορους χρόνος ρευστοποίησης, ενώ η αξία τους μπορεί και αυτή να διαφοροποιείται ανάλογα με τη μέθοδο αποτίμησης.
 ΑΒ
ΚΕ200.000600.000
ΒΥ-100.000-500.000
ΚΚ100.000100.000

Οι εταιρείες έχουν το ίδιο κεφάλαιο κίνησης σε αξία. Όμως δεν έχουν τον ίδιο βαθμό ρευστότητας. Η εταιρεία Α έχει καλύτερη ρευστότητά 2/1=2 (το ΚΕ είναι διπλάσιο των ΒΥ). Ενώ η εταιρεία Β έχει ρευστότητα ΚΕ/ΒΥ=1,2 φορές

Αριθμοδείκτες

Αριθμοδείκτες Ρευστότητας

Αριθμοδείκτης έμμεσης ρευστότητας (Current Ratio)

Ονομάζεται και αριθμοδείκτης Γενικής ή Κυκλοφοριακής Ρευστότητας ή αριθμοδείκτης Κεφαλαίου Κίνησης ή αριθμοδείκτης α’ βαθμού ρευστότητας.

Έμμεση Ρευστότητα (ΕΡ)= Κυκλοφορούν Ενεργητικό / Βραχυχρόνιες Υποχρεώσεις > 1

  • Δείχνει το πόσες φορές το Κυκλοφοριακό ενεργητικό καλύπτει τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις.
  • Για να υπάρχει ρευστότητα θα πρέπει ο δείκτης να είναι >1
  • Αφού ΚΕ υπερκαλύπτει τις ΒΥ θα επαρκεί ρευστοποιούμενο για την αποπληρωμή τους.
  • Συχνά υπάρχουν καθυστερήσεις στη ρευστοποίηση στοιχείων π.χ αποθέματα, είσπραξη απαιτήσεων ή η ρευστοποίηση ενδέχεται να γίνει σε αξίες χαμηλότερες από αυτές του Ισολογισμού
  • Άρα επιχειρήσεις με υψηλό δείκτη ΕΡ προσφέρουν μεγαλύτερη διασφάλιση στους πιστωτές τους και μικρότερο χρηματοπιστωτικό κίνδυνο για τις τράπεζες
  • Βέβαια ένας πάρα πολύ υψηλός δείκτης ΕΡ →υπερβάλλουσα ρευστότητα→ η επιχείρηση δεν εκμεταλλεύεται αποδοτικά το ενεργητικό της →πιθανόν χαμηλή κερδοφορία
  • Αξιολογεί τη βραχυχρόνια ρευστότητα και αποτελεί βάση στη λήψη αποφάσεων για χορήγηση πίστωσης εκ μέρους προμηθευτών και λοιπών πιστωτών, χορήγηση βραχυχρόνιας χρηματοδότησης από τις τράπεζες αλλά και τον έλεγχο της ορθολογικής διαχείρισης των λογαριασμών του Κεφ. Κίνησης εκ μέρους των στελεχών.
  • Η ανάλυση του δείκτη μπορεί να πραγματοποιηθεί διαχρονικά παρακολουθώντας την εξέλιξή του σε μια σειρά ετών ή διαστρωματικά συγκρίνοντας τον με τους δείκτες ομοειδών επιχειρήσεων.

Αριθμοδείκτης Άμεσης (Ειδικής) Ρευστότητας (Quick Ratio – Acid test Ratio)

Άμεση ρευστότητα (ΑΡ) = Απαιτήσει𝜍+Χρεόγραφα+Διαθεσιμα / ΒΥ − Προκαταβολές Πελατών

  • Αντιμετωπίζει αδυναμίες του αριθμοδείκτη Έμμεσης Ρευστότητας
  • Χρησιμοποιεί δεδομένα του Ισολογισμού εκτός από λογαριασμούς για τους οποίους εκτιμάται ότι υπάρχει καθυστέρηση στη ρευστοποίησή τους
  • Θεωρείται αυστηρότερο μέτρο ρευστότητας σχετικά με την έμμεση ρευστότητα
  • Ο αριθμητής μπορεί να γίνει και Κυκ𝜆𝜊𝜑𝜊𝜌𝜊ύ𝜈 Ενεργητικό −Απ𝜊𝜃𝜀𝜇𝛼𝜏α
  • Οι προκαταβολές πελατών αφαιρούνται από τον παρονομαστή, διότι είναι μορφή βραχυπρόθεσμης υποχρέωσης που όμως δεν επιβαρύνει άμεσα τη ρευστότητα, καθότι για την ικανοποίησή τους δεν θα δοθούν μετρητά αλλά παροχές σε είδος (εμπόρευμα ή υπηρεσία).
  • Ο αριθμοδείκτης άμεσης ρευστότητας δεν περιλαμβάνει κάθε απαίτηση ή υποχρέωση που δεν οδηγεί σε ταμειακή εισροή η εκροή, δηλαδή που δεν έχει άμεση επίπτωση στη ρευστότητα. Παράδειγμα: Προκαταβολές σε προμηθευτές, Προπληρωμένα έξοδα (έξοδα επομένων χρήσεων ) (απαιτήσεις) ενώ αντίστοιχες υποχρεώσεις. Προκαταβολές πελατών, Προεισπραγμένα έσοδα (έσοδα επομένων χρήσεων)
  • Θα πρέπει να είναι: Άμεση Ρευστότητά ≥ 1 (σε φορές)
  • Το σκεπτικό είναι ότι τα διαθέσιμα, τα ρευστοποιημένα χρεόγραφα και οι εισπράξεις των απαιτήσεων θα πρέπει να καλύπτουν πλήρως τις προς πληρωμή βραχυχρόνιες υποχρεώσεις.
  • Υπάρχουν επιχειρήσεις με δείκτη ΑΡ<1 οι οποίες όμως έχουν υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων, δηλ. πωλούν και ρευστοποιούν γρήγορα τα αποθέματά τους επομένως έχουν υψηλό βαθμό ρευστότητας.

Αριθμοδείκτης Ταμειακής Ρευστότητας (Cash Ratio)

(ΤΡ)= Χρεόγραφα+Διαθέσιμα / ΒΥ−Προκαταβ𝜊𝜆𝜀𝜍 Πελατών ≥ ο,5 (σε φορές)

  • Ονομάζεται και Στατικός Αριθμοδείκτης Ταμειακής Ρευστότητας
  • Είναι το πλέον αυστηρό μέτρο ρευστότητας
  • Ο αριθμητής περιλαμβάνει μόνο τα ρευστά διαθέσιμα και τα χρεόγραφα όχι αποθέματα και απαιτήσεις των οποίων η ρευστοποίηση μπορεί να καθυστερήσει υπό ορισμένες συνθήκες
  • Τα χρεόγραφα (μετοχές, ομολογίες, λοιπά χρηματοοικονομικά προϊόντα) θεωρούνται στοιχεία άμεσης ρευστοποίησης, ειδικά εάν διαπραγματεύονται σε κάποια χρηματιστηριακή αγορά. Ο παρονομαστής είναι ίδιος με τον δείκτη άμεσης ρευστότητας
  • Στην πράξη οι επιχειρήσεις κρατούν χαμηλό ύψος διαθεσίμων, τόσα μόνο ώστε να πραγματοποιούν προγραμματισμένες πληρωμές. Η διακράτηση υψηλών διαθεσίμων σημαίνει δέσμευση κεφαλαίων σε μη αποδοτική μορφή.
  • Συνήθως το κυκλοφοριακό ενεργητικό απαρτίζεται στο μεγαλύτερο μέρος του από αποθέματα που αναμένονται να πωληθούν ή να αναλωθούν στην παραγωγή και από δοθείσες πιστώσεις σε πελάτες (απαιτήσεις) για να αγοράσουν εμπορεύματα κα προϊόντα

Αριθμοδείκτης Ταμειακής Ροής Λειτουργικής Δραστηριότητας (ΤΡ-ΛΔ) (Operating Cash Flow Ratio)

ΤΡ-ΛΔ = Ταμειακές Εισροές (εισπράξεις) – Ταμειακές Εκροές (πληρωμές)

  • Ονομάζεται και Δυναμικός Αριθμοδείκτης Ταμειακής Ρευστότητας ή Δεύτερος Αριθμοδείκτης Ταμειακής Ρευστότητας
  • Ο αριθμοδείκτης δείχνει σε ποιο βαθμό η ταμειακή ροή από τη λειτουργική δραστηριότητα της επιχείρησης στη διάρκεια της χρήσης μπορεί να καλύψει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις τέλους χρήσης
  • Στη λειτουργική δραστηριότητα δεν περιλαμβάνονται ταμειακές ροές από μεταβολές (αγοραπωλησία) στα πάγια και από λήψη ή εξόφληση δανείων.
  • Η κατάσταση ταμειακών ροών παρουσιάζει τις εισπράξεις ή και τις πληρωμές κατηγοριοποιημένες ανά δραστηριότητα. Η κατάσταση ταμειακών ροών έχει δυναμικό χαρακτήρα (πλεονέκτημα για το δείκτη).
  • Μειονέκτημα: τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του είναι εξ ανάγκης ιστορικά (παρελθοντικά) ενώ το ενδιαφέρον του αναλυτή είναι να εξετάσει αν οι μελλοντικές ταμειακές εισροές θα μπορούν να αποπληρώνουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις

Αριθμοδείκτης Αμυντικού Διαστήματος (Defensive Interval)

Αμυντικό Διάστημα = Απαιτήσεις+Χρεόγραφα+Διαθέσιμα / Ημερήσια Έξοδα

  • Δείχνει για πόσες ημέρες μπορεί η επιχείρηση να καλύπτει τα ημερήσια λειτουργικά της έξοδα με τα διαθέσιμα που έχει στη διάθεσή της συν αυτά από τη ρευστοποίηση των χρεογράφων και την είσπραξη των απαιτήσεων.
  • Στις απαιτήσεις δεν συμπεριλαμβάνονται οι κάθε είδους δοθείσες προκαταβολές καθώς και τα προπληρωμένα έξοδα
  • Τα ημερήσια έξοδα (ετήσια έξοδα καχ / 365) μπορεί να είναι απολογιστικά (Ιστορικά) ή προϋπολογιστικά.
  • Στα ετήσια έξοδα περιλαμβάνονται: Κόστος πωληθέντων + ΄έξοδα διοικητικής λειτουργίας +
  • έξοδα λειτουργίας διάθεσης + έξοδα ερευνών + χρημ/κά έξοδα – αποσβέσεις ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος –προβλέψεις εκμετάλλευσης
  • Αποσβέσεις & προβλέψεις αφαιρούνται διότι είναι έξοδα για τα οποία δεν γίνεται ταμειακή εκροή

Αριθμοδείκτες Κυκλοφοριακής Ταχύτητας

Εκφράζουν το πόσες φορές μέσα στο έτος ανακυκλώνονται τα στοιχεία του ισολογισμού και οι λογαριασμοί του κεφαλαίου κίνησης. Δηλαδή πόσες φορές μετατρέπεται ένα στοιχείο του κεφαλαίου κίνησης σε κάποιο άλλο. Με τους συγκεκριμένους αριθμοδείκτες μετράμε πόσες ημέρες χρειάζονται από τη δημιουργία κάποιου στοιχείου του Κεφαλαίου Κίνησης μέχρι τη μετατροπή του. Όσο συντομότερος ο χρόνος ανακύκλωσης, δηλαδή ρευστοποίησης-μετατροπής αποθεμάτων ή απαιτήσεων τόσο το καλύτερο για τη ρευστότητα.

Ονομάζονται και αριθμοδείκτες δραστηριότητες (activity ratios). Δείχνουν κίνηση μέσα στο χρόνο →δυναμικοί αριθμοδείκτες. Ταχεία ανακύκλωση στοιχείων κυκλοφορούντος ενεργητικού σημαίνει ότι γίνεται εντατική εκμετάλλευσή τους, δεν λιμνάζουν και αξιοποιούνται παραγωγικά, λειτουργούν ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα στους αριθμοδείκτες ρευστότητας και αποδοτικότητας.

Κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων (Inventory Turnover Ratio)

ΚΤΑ = Κόστος πωληθέντων / Μέ𝜎𝜊𝜍 ό𝜌𝜊𝜍 𝛼𝜋𝜊𝜃𝜀𝜇𝛼𝜏𝜔𝜈= φορές / έτος

  • Μέσος όρος = (απόθεμα αρχής + απόθεμα τέλους) / 2
  • Για να το εκφράσω σε ημέρες: Διάρκεια αποθεμάτων (σε ημέρες)= 365 / ΚΤ 𝛼𝜋𝜊𝜃𝜀𝜇𝛼𝜏𝜔𝜈 ή διάρκεια ζωής αποθεμάτων
  • Υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων = ταχεία ανακύκλωσή τους = λίγες ημέρες παραμονής εντός της επιχείρησης
  • Υπολογίζει πόσες φορές κατά τη διάρκεια της χρήσης επιτεύχθηκε η ανακύκλωση των αποθεμάτων δηλ. πόσες φορές μια εμπορική επιχείρηση αγοράζει και στη συνέχεια πουλάει το μέσο απόθεμα που έχει στη διάθεσή της.
  • Υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα σημαίνει ικανότητα της επιχείρησης να πουλάει και κατ’ επέκταση να ρευστοποιεί τα αποθέματά της.
  • Ταχεία ανακύκλωση των αποθεμάτων σημαίνει εντατική εκμετάλλευσή τους, που οδηγεί σε αύξηση πωλήσεων αλλά και σε αυξημένα κέρδη, υπό την προϋπόθεση ότι τα αποθέματα δεν πωλούνται βεβιασμένα σε τιμές κάτω του κόστους.
  • Η ΚΤ αποθεμάτων έχει μια θετική σχέση με την ρευστότητα αλλά και την αποδοτικότητα (κερδοφορία) της επιχείρησης.
  • Αύξηση του κόστους πωληθέντων στον αριθμητή σημαίνει υψηλότερη κυκλοφοριακή ταχύτητα των αποθεμάτων.
  • Το κόστος πωληθέντων εκφράζει το συνολικό κόστος των αποθεμάτων, τα οποία έχουν ανακυκλωθεί (πωληθεί) κατά τη διάρκεια της χρήσης.
  • Όσο μεγαλύτερο το κόστος πωληθέντων τόσο μεγαλύτερη η αξία των αποθεμάτων που έχει διατεθεί προς πώληση.
  • Ένα αυξημένο κόστος πωληθέντων σημαίνει αυξημένα έσοδα πωλήσεων τα οποία σημαίνουν αυξημένες ταμειακές εισροές.
  • Η τιμή του δείκτη συγκρίνεται με αυτές προηγούμενων χρήσεων ή με τις αντίστοιχες ομοειδών επιχειρήσεων.
  • Ο δείκτης εξαρτάται απο μέθοδο αποτίμησης αποθεμάτων, εποχικότητα των πωλήσεων, Το είδος πωλούμενων προϊόντων, σχέση με τους προμηθευτές της, κλάδο που ανήκει η επιχείρηση, Επιχειρήσεις με μεγάλη γκάμα προϊόντων, ύπαρξη απαξιωμένων & βραδέως κινούμενων αποθεμάτων

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Απαιτήσεων (Accounts Receivable Turnover Ratio)

ΚΤΑ = Πωλή𝜎𝜀𝜄𝜍 (𝜇𝜀 𝜋𝜄𝜎𝜏𝜔𝜎𝜂) / Μέσος όρος απ𝛼𝜄𝜏𝜂𝜎𝜀𝜔𝜈 = φορές / έτος

  • Υπολογίζει πόσες φορές κατά τη διάρκεια της χρήσης επιτεύχθηκε η ανακύκλωση των απαιτήσεων
  • Δηλαδή πόσες φορές εντός της λογιστικής χρήσης μια επιχείρηση πωλεί με πίστωση προϊόντα, εμπορεύματα ή υπηρεσίες στους πελάτες της και στη συνέχεια εισπράττει τις απαιτήσεις από αυτές τις πωλήσεις.
  • Η επιχείρηση έχει συμφέρον να ανακυκλώνει γρήγορα και πολλές φορές το χρόνο τις απαιτήσεις της.
  • Η κυκλοφορική ταχύτητα επηρεάζει άμεσα τη ρευστότητα
  • Στον αριθμητή κανονικά θα πρέπει να αναφέρονται μόνο οι πωλήσεις με πίστωση διότι αυτών χρειάζεται να υπολογιστεί ο μέσος όρος είσπραξης.
  • Στην πράξη όμως στην Κ.Α.Χ. δεν διαχωρίζονται πωλήσεις με πίστωση & πωλήσεις μετρητοίς.
  • Για αυτό αναγκαστικά στον αριθμητή θα αναφέρεται το σύνολο των πωλήσεων.
  • Επομένως ο δείκτης υπερεκτιμάται και δεν αναδεικνύει την πραγματική συχνότητα ανακύκλωσης.
  • Βέβαια ανάλογα με τον κλάδο που ανήκει η επιχείρηση γίνονται κάποιες εκτιμήσεις.
  • Λιανικό εμπόριο →πωλήσεις κυρίως με μετρητά
  • Βιομηχανικές & χονδρέμποροι → πωλήσεις κυρίως με πίστωση
  • Στον παρονομαστή του δείκτη επιλέγεται ο μέσος όρος των απαιτήσεων της χρονιάς αντί του υπολοίπου τέλους χρήσεως διότι αυτό δεν κρίνεται αντιπροσωπευτικό μέγεθος. (απαιτήσεις αρχής + απαιτήσεις τέλους) / 2
  • Οι απαιτήσεις που περιλαμβάνονται στον παρονομαστή του δείκτη προέρχονται αποκλειστικά από πώληση προϊόντων και υπηρεσιών (κύρια δραστηριότητα της επιχείρησης).
  • Ονομάζονται και Εμπορικές Απαιτήσεις, για να τις διακρίνουμε από τις λοιπές απαιτήσεις π.χ. Χρεώστες Διάφοροι (33 ΕΓΛΣ) ή δοσμένες προκαταβολές ή προπληρωμές εξόδων.
  • Οι Εμπορικές Απαιτήσεις περιλαμβάνουν: Πελάτες, Γραμμάτια και συναλλαγματικές εισπρακτέες (από εμπορική δραστηριότητα)
  • Μεταχρονολογημένες επιταγές εισπρακτέες
  • Προεξοφληθέντα γραμμάτια των οποίων εκκρεμεί η είσπραξη
  • Επισφαλείς πελάτες, γραμμάτια σε καθυστέρηση ή διαμαρτυρημένα
  • Δεν περιλαμβάνονται στον δείκτη οι Προβλέψεις για Επισφαλείς Απαιτήσεις (το μέρος των απαιτήσεων που θεωρείται ότι δεν θα εισπραχθεί και έχει λογισθεί ως ζημία που επιβαρύνει το αποτέλεσμα της χρήσης).
  • Η συντόμευση του χρόνου είσπραξης των απαιτήσεων συνεπάγεται ότι η επιχείρηση μειώνει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες και το κόστος από ενδεχόμενο δανεισμό.
  • Εάν υπάρχει αυστηρή πιστωτική πολιτική δηλ. χαμηλά υπόλοιπα απαιτήσεων στο ενεργητικό και γρήγορή είσπραξή τους τότε μειώνεται ο κίνδυνος από προβλέψεις για
  • επισφαλείς απαιτήσεις.
  • Η ύπαρξη χαμηλής κυκλοφοριακής ταχύτητας απαιτήσεων είναι ένδειξη διατήρησης υψηλών υπολοίπων πελατών και άλλων εμπορικών απαιτήσεων.

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Προμηθευτών

ΚΤ Προμηθευτών = Αγο𝜌𝜀𝜍 / Μέ𝜎𝜊𝜍 Ορος Προμηθευτών = φορές / έτος

  • Στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών ο αριθμητής είναι το κόστος πωληθέντων.
  • Υπολογίζει πόσες φορές μέσα στη χρήση εξοφλούνται (ανακυκλώνονται) οι υποχρεώσεις σε προμηθευτές, αλλά και σε γραμμάτια ή επιταγές πληρωτέες, για αγορές που έχει πραγματοποιήσει η επιχείρηση.
  • Εκφράζει το χρονικό διάστημα από την αγορά με πίστωση μέχρι την πληρωμή της.
  • Ο παρονομαστής λαμβάνει υπόψη υποχρεώσεις με ανοικτή πίστωση (προμηθευτές) αλλά και με γραμμάτια πληρωτέα ή μεταχρονολογημένες επιταγές πληρωτέες.
  • Διάρκεια Υποχρεώσεων σε Προμηθευτές = 365 / ΚΤ Προμηθευτών
  • Χαμηλή Κυκλοφοριακή Ταχύτητα →περισσότερος χρόνος πίστωσης (αργεί η εξόφληση των υποχρεώσεων)
  • Αν υπάρχουν χρηματοδοτικές ανάγκες επιδιώκουμε την χρονική επέκταση της πίστωσης.
  • Αν η ΚΤ Απαιτήσεων είναι > ΚΤ Προμηθευτών → η επιχείρηση απολαμβάνει > πίστωση σε ημέρες από αυτή που χορηγεί στους πελάτες της.
  • Για την ρευστότητα αυτό είναι θετικό διότι, εισπράττει γρηγορότερα και πληρώνει αργότερα.
  • Είναι σαν να γίνεται χρηματοδότηση των πελατών της από τους προμηθευτές της.

Λειτουργικός Κύκλος (Operating Cycle – Inventory Conversion Cycle)

Λειτουργικός Κύκλος = Διάρκεια Αποθεμάτων + Διάρκεια Απαιτήσεων

Είναι το άθροισμα της χρονικής διάρκεια των αποθεμάτων συν τη χρονική διάρκεια των απαιτήσεων. Ο λειτουργικός κύκλος εκφράζει τις συνολικές ημέρες από την αγορά των αποθεμάτων ως την είσπραξη των απαιτήσεων από την πώλησή τους. Μετρά δηλαδή το συνολικό χρόνο μετατροπής των αποθεμάτων σε διαθέσιμα. Στόχος είναι η μείωση του συνολικού χρόνου για να επιταχύνουμε τις ταμειακές εισροές.

Εμπορικός Κύκλος Trading Cycle or Net Cash Conversion Cycle

Εμπορικός Κύκλος = Λειτουργικός Κύκλος – Διάρκεια Προμηθευτών

Ο εμπορικός κύκλος αντιπροσωπεύει τη μέση χρονική διάρκεια κατά την οποία η επιχείρηση έχει ανάγκη χρηματοδότησης της λειτουργίας της. Η επιχείρηση έχει πληρώσει τους προμηθευτές της αλλά μένουν να εισπραχθούν οι απαιτήσεις της. Στόχος είναι η συντόμευση του εμπορικού κύκλου ώστε να περιορίζει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της & να βελτιώνει τη ρευστότητά της.

Κατάσταση Ταμειακών Ροών – ΔΛΠ 7

Σκοπός είναι η παροχή πληροφοριών σχετικά με τις ιστορικές μεταβολές στα ταμειακά διαθέσιμα και στα ταμειακά ισοδύναμα. Ταμειακά ισοδύναμα: επενδύσεις που λήγουν νωρίτερα από 3 μήνες π.χ. έντοκα γραμμάτια ελληνικού δημοσίου, repos, κλπ). Καταρτίζεται με λογιστικά δεδομένα του παρελθόντος. Δεν προετοιμάζεται από το ισοζύγιο μετά τις εγγραφές προσαρμογής (τακτοποίησης) και προσδιορισμού αποτελέσματος όπως οι άλλες λογιστικές καταστάσεις. Καταρτίζεται με βάση δύο διαδοχικούς ισολογισμούς, την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης, την κατάσταση διάθεσης αποτελεσμάτων και το προσάρτημα.

Οι ταμειακές ροές κατατάσσονται σε ροές από:
A. Λειτουργικές (operating) δραστηριότητες. Ανάλυση στοιχείων από την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης, το κυκλοφορούν ενεργητικό και τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις
B. Επενδυτικές (investing) δραστηριότητες. Χρήση στοιχείων από το πάγιο ενεργητικό
C. Χρηματοδοτικές (financing)δραστηριότητες Ανάλυση λογαριασμών μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων, καθαρής θέσεως και διανομής κερδών

 

Άμεσος Τρόπος: υποδεικνύεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και από άλλα όργανα κατάρτισης λογιστικών προτύπων διεθνώς (FASB, IASB)
Έμμεσος Τρόπος: χρήση κυρίως από εξωτερικούς αναλυτές
Η κυριότερη διαφορά των δύο τρόπων έγκειται μόνο στο γεγονός του διαφορετικού τρόπου υπολογισμού των ταμειακών ροών από λειτουργικές δραστηριότητες, όπου και οι δύο τρόποι καταλήγουν στο ίδιο ποσό.

Πιστωτική Πολιτική

Οι περισσότερες συναλλαγές γίνονται με πίστωση είτε μέσω ανοικτού λογαριασμού είτε μέσω μεταχρονολογημένων επιταγών και γραμματίων εισπρακτέων. Άρα οι επιχειρήσεις έχουν πάντα κάποια απαίτηση από τους πελάτες τους. Η πίστωση είναι κάτι το αναγκαίο αφού το ζητούν οι πελάτες τους και επιπλέον αυξάνει τον όγκο των πωλήσεων. Η πίστωση είναι στην ουσία χρηματοδότηση του πελάτη. Ταυτόχρονα η επιχείρηση θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί για την πίστωση που παράσχει στους πελάτες της. Αυτό το κόστος χρηματοδότησης θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στην τιμή του προϊόντος καθώς και η πιθανή ζημία από επισφαλείς ή ανείσπρακτες απαιτήσεις.

Η σωστή πιστωτική πολιτική εξασφαλίζει μια κανονική και ποσοτικά επαρκή χρηματική εισροή ενώ παράλληλα μειώνει τις δανειακές ανάγκες για τη χρηματοδότηση απαιτήσεων που καθυστερούν αδικαιολόγητα να εισπραχθούν.

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Απαιτήσεων

ΚΤ απαιτήσεων = Πωλήσεις (με πίστωση) / Μέσος όρος απαιτήσεων = φορές / έτος

  • Σε περίοδο ύφεσης οι τράπεζες μειώνουν τις χρηματοδοτήσεις τους οπότε οι επιχειρήσεις είτε επιμηκύνουν το χρόνο πίστωσης προς τους πελάτες είτε διακόπτουν (ή μειώνουν) την πίστωση για να περιορίσουν τον κίνδυνο από τις ανείσπρακτες απαιτήσεις.
  • Δεν ικανοποιούνται όλες οι απαιτήσεις την ίδια χρονική περίοδο.
  • Δεν έχουν όλοι οι πελάτες το ίδιο πιστωτικό όριο
  • Η επιχείρηση οφείλει να παρακολουθεί αναλυτικά πότε ακριβώς αναμένεται να εισπράξει από κάθε πελάτη τις ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις της.
  • Για αυτό το λόγο καταρτίζεται το Ισοζύγιο Ηλικίας Απαιτήσεων

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Κεφαλαίου Κίνησης

ΚΤ Κεφαλαίου Κίνησης= Πωλήσεις / Μ.Ο.Κεφαλ𝛼𝜄𝜊𝜐 Κίν𝜂𝜎𝜂𝜍 = φορές/έτος

  • Πόσο αποτελεσματικά χρησιμοποιεί η επιχείρηση το κεφάλαιο κίνησης για να δημιουργεί έσοδα από πωλήσεις.
  • Υψηλός δείκτης δείχνει Εντατική εκμετάλλευση του κεφαλαίου κίνησης, Άρα θετική συμβολή στην αποδοτικότητα της επιχείρησης, Χαμηλή τιμή Κεφαλαίου Κίνησης στον παρονομαστή, Άρα θα μπορεί να χρηματοδοτεί μελλοντικές πωλήσεις;

Αριθμοδεικτες Αποδοτικότητας Κεφαλαίων

Η ικανότητα της επιχείρησης να δημιουργεί κέρδη. Σκοπός της επιχείρησης στην ελεύθερη οικονομία και σκοπός των μετόχων η επίτευξη κερδών μέσω κερδοφόρων επενδύσεων. Επενδύσεις υψηλού κινδύνου →μεγαλύτερη απόδοση ως αντιστάθμισμα. Οι μέτοχοι – επενδυτές ενδιαφέρονται να μετρούν την αποδοτικότητα της επιχείρησης και της επένδυσης που έχουν κάνει. Δυνητικοί μέτοχοι ενδιαφέρονται να αξιολογήσουν τις προοπτικές της εταιρείας και το ενδεχόμενο να επενδύσουν σε αυτή.

Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας είναι εργαλείο για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του έργου της διοίκησης. Οι μέτοχοι θέτουν στόχους στην διοίκηση της εταιρείας και αυτή με τη σειρά της τους εξειδικεύει και τους μεταβιβάζει στα στελέχη διάμεσου της ιεραρχικής δομής. Οι στόχοι είναι ποσοτικοί, μετρήσιμοι, συγκεκριμένοι και ελέγχεται η υλοποίησή τους. Άρα οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας είναι ένα εργαλείο μέτρησης του βαθμού επίτευξης των επιχειρησιακών στόχων.

Αποδοτικότητα Επένδυσης – Return on Investment – ROI

Αποδοτικότητα Επένδυσης= Κέρδη / Κεφάλαια

  • Μας ενδιαφέρει η ποσοτική έκφραση και ανάλυση της απόδοσης ή διαφορετικά της αποδοτικότητας της επένδυσης (Return on Investment – ROI), με τη χρήση συγκεκριμένων αριθμοδεικτών.
  • Πρόκειται ουσιαστικά για τη σχέση μεταξύ των κερδών και του επενδυμένου κεφαλαίου σε μια επιχείρηση.
  • Η σχέση αυτή φανερώνει πόσα κέρδη απέδωσε ένα συγκεκριμένο ύψος κεφαλαίων, το οποίο έχει δεσμεύσει και χρησιμοποιεί η επιχείρηση.

Αποδοτικότητα Συνολικών Κεφαλαίων – ΑΣΚ (Return on Assets)

Αποδοτικότητα Συνολικών Κεφαλαίων= 𝚱𝛂𝜽𝜶𝝆𝜶 𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 / 𝚺ύ𝛎𝛐𝛌𝛐 𝚬𝛎𝛆𝛒𝛄𝛈𝛕𝛊𝛋𝛐ύ Χ100

  • Η ΑΣΚ μετρά την αποδοτικότητα (την ικανότητα δημιουργίας κερδών) του συνόλου των κεφαλαίων που χρησιμοποιούνται στην επιχείρηση, δηλαδή των Ιδίων και των Ξένων Κεφαλαίων (υποχρεώσεων).
  • Ονομάζεται και Αποδοτικότητα του Ενεργητικού, καθώς το ενεργητικό χρηματοδοτείται από το σύνολο των Ιδίων και Ξένων Κεφαλαίων.
  • Ενεργητικό=Παθητικό=Ίδια Κεφάλαια + Υποχρεώσεις= Ίδια Κεφάλαια + Ξένα Κεφάλαια
  • Εξετάζει το πόσο επικερδώς εκμεταλλεύεται η επιχείρηση το ενεργητικό της.
  • Μια αποδοτικότητα ύψους 10% σημαίνει πως μια επένδυση ύψους 100 € έδωσε κέρδη 10 €. Είναι ένας εύκολος, περιεκτικός δείκτης & χρησιμοποιείται ευρύτατα.
  • Ο δείκτης αυξάνεται με την αύξηση των κερδών ενώ διατηρούνται σταθερά τα κεφάλαια
  • Ο δείκτης αυξάνεται με μείωση των κεφαλαίων και αμετάβλητα τα κέρδη
  • Τα κέρδη μπορούν να αυξηθούν με την αύξηση των πωλήσεων ή την αύξηση των τιμών των προϊόντων χωρίς όμως να αυξηθεί το κόστος τους
  • Η μείωση των απασχολουμένων κεφαλαίων δεν είναι πάντα δυνατή.
  • Ο δείκτης αποδοτικότητας μειώνεται με: μείωση κερδών ή αύξηση των κεφαλαίων, χωρίς ανάλογη αύξηση των κερδών, Την πραγματοποίηση επενδύσεων από την αύξηση των κεφαλαίων σε πάγιες εγκαταστάσεις μη αμέσου αποδόσεως
  • Αύξηση κεφαλαίων μπορεί να προέλθει από: εισφορές των μετόχων για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, από τη μη διανομή κερδών και επομένως από την αύξηση των αποθεματικών, Από την αναπροσαρμογή της αξίας των ακινήτων, Από καθαρό δανεισμό

Αποδοτικότητας Καθαρού Ενεργητικού (Return on Net Assets) (ROCE)

Αποδοτικότητα Καθαρού Ενεργητικού = 𝚱𝛂𝜽𝜶𝝆𝜶 𝚱𝜺𝝆𝜹𝜼 / 𝚰𝚱+𝚳𝚼 𝛘 𝟏𝟎𝟎
ή
Αποδοτικότητα Καθαρού Ενεργητικού= 𝚱𝛂𝜽𝜶𝝆𝜶 𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 / 𝚬𝛎𝛆𝛒𝛄𝛈𝛕𝛊𝛋ό −𝚩𝚼 χ 100

  • Ως επενδυμένα κεφάλαια θα πρέπει να θεωρούνται όσα είναι δεσμευμένα στην επιχείρηση μακροπρόθεσμα, δηλαδή τα ίδια κεφάλαια και οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις.
  • Δεν θα πρέπει να λογίζονται ως επένδυση τα βραχυπρόθεσμα στοιχεία του παθητικού. Ο λόγος είναι ότι οι επενδύσεις και οι αποδόσεις της επιχείρησης βασίζονται κυρίως στα μακροπρόθεσμα κεφάλαιά της, ενώ η βραχυχρόνια χρηματοδότηση εξυπηρετεί τις τρέχουσες λειτουργικές της ανάγκες.
  • Άρα θα πρέπει να γίνεται διάκριση ανάμεσα στο συνολικό ενεργητικό (assets) ή συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια (gross capital employed) και στο καθαρό ενεργητικό (net assets) ή αλλιώς καθαρά απασχολούμενα κεφάλαια (net capital employed).

Σύνθετος αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Συνολικών Κεφαλαίων

ΑΣΚ = (𝚱𝛂𝛉𝛂𝛒𝛂 𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 / 𝚷𝛚𝛌𝛈𝛔𝛆𝛊𝛓) χ (𝚷𝛚𝛌𝛈𝛔𝛆𝛊𝛓 /𝚺ύ𝛎𝛐𝛌𝛐 𝚬𝛎𝛆𝛒𝛄𝛈𝛕𝛊𝛋𝛐ύ)
ή
(αποδοτικότητα πωλήσεων (Sales margin) ή Καθαρό Περιθώριο Κέρδους) χ Κυκλοφοριακή Ταχύτητα (ΚΤ) του Ενεργητικού (Assets Turnover)

  • Πολλαπλασιάζω και διαιρώ ταυτόχρονα με τις πωλήσεις
  • Η αποδοτικότητα πωλήσεων εκφράζει την ικανότητα των πωλήσεων να αποδίδουν κέρδη, ενώ η κυκλοφοριακή ταχύτητα του ενεργητικού εκφράζει την ικανότητα του να
    επιτυγχάνει έσοδα από πωλήσεις.
  • Η αποδοτικότητα συνολικών κεφαλαίων αυξάνει όσο αυξάνεται το περιθώριο κέρδους ανά μονάδα πωλήσεων και όσο αυξάνουν οι πωλήσεις με σταθερό το μέγεθος των συνολικών κεφαλαίων.
  • Επομένως η αποδοτικότητα των συνολικών κεφαλαίων καθορίζεται από την ικανότητα της επιχείρησης για τον προσπορισμό κερδών & από την αποτελεσματικότητα του τρόπου χρησιμοποίησης των κεφαλαίων της.

Μικτό Περιθώριο Κέρδους (Gross Sales Margin)

Μικτό Περιθώριο Κέρδους=(𝚳𝛊𝛋𝛕𝛂 𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 / 𝚷𝛚𝛌𝛈𝛔𝛆𝛊𝛓) χ 100

  • Εκφράζει το ποσοστό των μικτών κερδών επί των πωλήσεων
  • Ο δείκτης του μικτού περιθωρίου κέρδους είναι πολύ σημαντικός για την αξιολόγηση της επιχείρησης.
  • Ένα υψηλό μικτό περιθώριο κέρδους εκφράζει τη δυνατότητα της επιχείρησης να καλύπτει τα λειτουργικά της κόστη με ευκολία.
  • Ένα χαμηλό μικτό περιθώριο κέρδους (λόγω χαμηλών τιμών πώλησης) αποσκοπεί στην αύξηση των πωλήσεων και του μεριδίου αγοράς από τον ανταγωνισμό.
  • Σε ανταγωνιστικούς κλάδους της οικονομίας αναγκαστικά τα περιθώρια κέρδους διατηρούνται χαμηλά και οι επιχειρήσεις προσπαθούν να αυξάνουν την κερδοφορία τους με εντατικότερη εκμετάλλευση του ενεργητικού τους.
  • Σε μονοπωλιακούς και ολιγοπωλιακούς κλάδους της οικονομίας τα περιθώρια κέρδους είναι υψηλότερα.

Λειτουργικό Περιθώριο Κέρδους

Λειτουργικό Περιθώριο Κέρδους = (𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 𝚷𝛒𝛐 𝚽ό𝛒𝛚𝛎 𝛋𝛂𝛊 𝚻ό𝛋𝛚𝛎 / 𝚷𝛚𝛌𝛈𝛔𝛆𝛊𝛓) χ100

  • Εναλλακτικά του Μεικτού Περιθωρίου Κέρδους μπορεί να χρησιμοποιηθεί το Λειτουργικό περιθώριο κέρδους.
  • Τα λειτουργικά κέρδη προκύπτουν αν από τις πωλήσεις αφαιρέσουμε το σύνολο των εξόδων λειτουργίας της επιχείρησης (Κόστος πωληθέντων, έξοδα διοίκησης, διάθεσης, έρευνας & ανάπτυξης).
  • Τα λειτουργικά κέρδη ονομάζονται και Κέρδη Προ Φόρων και Τόκων (Earnings before Interest and Tax – EBIT).

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού (Assets Turnover)

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού (Assets Turnover) = πωλήσεις / σύνολο ενεργητικού

  • Μετρά το πόσο αποτελεσματικά, σε όρους πωλήσεων, απασχολούνται τα συνολικά κεφάλαια της επιχείρησης.
  • Όσο μεγαλύτερος ο δείκτης τόσο πιο εντατικά και αποτελεσματικά έχει χρησιμοποιηθεί το ενεργητικό για να επιτευχθούν έσοδα από πωλήσεις.
  • Ο δείκτης αυτός μπορεί να αναλυθεί στον δείκτη: Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Πάγιου Ενεργητικού και Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Κυκλοφορούντος Ενεργητικού

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (Return on Equity)

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (ΑΙΚ)= (𝚱𝛂𝜽𝜶𝝆𝜶 𝚱𝜺𝝆𝜹𝜼 / 𝚰𝜹𝜾𝜶 𝚱𝛆𝛗𝛂𝛌𝛂𝜾𝜶) χ 100

  • Αποτελεί μέτρο της εμπιστοσύνης των ιδιοκτητών της επιχείρησης (μετόχων ή εταίρων) και της ικανοποίησής τους από την τοποθέτηση των χρημάτων τους.
  • Χρησιμοποιείται για να αξιολογήσουν οι μέτοχοι πόσο συμφέρουσα για αυτούς είναι η επένδυση που πραγματοποίησαν.
  • Ο ορθολογικός επενδυτής συγκρίνει και βρίσκει την πιο συμφέρουσα για αυτόν επένδυση που θα του δίνει τη μεγαλύτερη αποδοτικότητα με τον μικρότερο κίνδυνο.
  • Μια εταιρεία με χαμηλό δείκτη ΑΙΚ που διαπραγματεύεται η τιμή της στο χρηματιστήριο εμπνέει μικρή εμπιστοσύνη και οι επενδυτές θα θελήσουν να πουλήσουν και προφανώς θα υπάρξει πτώση της τιμής της.

Χρηματοοικονομική Μόχλευση

  • Η χρηματοοικονομική μόχλευση δείχνει πόσες φορές είναι μεγαλύτερο το ενεργητικό από τα Ίδια Κεφάλαια.
  • Εκφράζει τη συνολική αξία του ενεργητικού που διαθέτει η επιχείρηση για κάθε 1 ευρώ χρηματοδότησης από τους μετόχους.
  • Όσο μεγαλύτερος ο δείκτης χρηματοοικονομικής μόχλευσης τόσο μικρότερη η συμμετοχή των Ιδίων κεφαλαίων και επομένως τόσο μεγαλύτερη η παρουσία υποχρεώσεων (μεγάλος δείκτης → μεγάλες ξένες υποχρεώσεις).
  • ΑΙΚ = ΑΣΚ χ Χρηματοοικονομική Μόχλευση

Επενδυτικοί αριθμοδείκτες

Ενδιαφέρουν τους μετόχους που έχουν επενδύσει σε μια εταιρεία μέσω απόκτησης μετοχών ή τους δυνητικούς μετόχους που εξετάζουν το ενδεχόμενο αγοράς μετοχών. Προσέχουμε την αποδοτικότητα & κερδοφορία ειδικά των Ιδίων Κεφαλαίων καθώς και την μερισματική πολιτική της επιχείρησης.

Οι επενδυτές περιμένουν ότι μια επιχείρηση που έχει καταβάλλει τακτικά μερίσματα θα αυξάνει σταθερά αυτές τις πληρωμές όσο αυξάνονται τα κέρδη. Τα μερίσματα σπάνια περικόπτονται, εκτός και αν η επιχείρηση υποστεί σημαντικές συνεχείς ζημιές. Τα διευθυντικά στελέχη δεν αυξάνουν τα μερίσματα παρά μόνο αν νιώθουν βεβαιότητα ότι αυτά μπορούν να διατηρηθούν.

 

Η ανακοίνωση μιας αύξησης μερίσματος αποτελεί καλή είδηση για τους μετόχους, οι οποίοι συμπεραίνουν πως τα διευθυντικά στελέχη νιώθουν σιγουριά για το μέλλον. Οι επαναγορές μετοχών τυγχάνουν ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης. Όταν οι μέτοχοι πουλάνε τις μετοχές, φορολογούνται με τους συντελεστές φορολόγησης υπεραξίας κεφαλαίου, οι οποίοι είναι γενικά χαμηλότεροι, συχνά δε αρκετά χαμηλότεροι, από τους συντελεστές φορολόγησης των μερισμάτων.

Ονομαστική τιμή της μετοχής (nominal value per share)

Ονομαστική Τιμή Μετοχής= 𝚳𝛆𝛕𝛐𝛘𝛊𝛋ό 𝚱𝛆𝛗𝛂𝛌𝛂𝛊𝛐 / 𝚨𝛒𝛊𝛉𝛍ό𝛓 𝚳𝛆𝛕𝛐𝛘ών

Αν το μετοχικό κεφάλαιο της ΥΨΙΛΟΝ ΑΕ αξίας 50.000 € αποτελείται από 10.000 μετοχές, να υπολογιστεί η ονομαστική τιμή της μετοχής.

Ονομαστική Τιμή Μετοχής=50.000 / 10.000 = 5

Λογιστική Αξία Μετοχής (Accounting or Book Value per share)

Λογιστική Αξία Μετοχής= Ί𝜹𝜾𝜶 𝚱𝛆𝛗𝛂𝛌𝛂𝛊𝜶 / 𝚨𝛒𝛊𝛉𝛍ό𝛓 𝚳𝛆𝛕𝛐𝛘ώ𝛎

  • Η λογιστική αξία της μετοχής ή εσωτερική της αξία
  • Το μέγεθος που προσδιορίζει με λογιστικούς όρους την αξία του συνόλου των μετοχών στο τέλος κάθε χρήσης είναι το Ίδιο Κεφάλαιο.
  • Το Ίδιο κεφάλαιο – συνολικά κεφάλαια της επιχείρησης.
  • Η Λογιστική αξία > την ονομαστική τιμή διότι τα Ίδια Κεφάλαια = Μετοχικό Κεφάλαιο+ διάφορα αποθεματικά που έχουν σχηματιστεί + συναλλαγματικές διαφορές+ κέρδη εις νέον.
  • Η μόνη περίπτωση που η Λογιστική αξία της μετοχής < Ονομαστική Τιμή, είναι η εταιρεία να παρουσιάζει συσσωρευμένες ζημιές που μειώνουν τα συνολικά Ίδια Κεφάλαια και να γίνονται < μετοχικού κεφαλαίου.
  • Η λογιστική αξία δεν είναι αξιόπιστη μέθοδος αποτίμησης μετοχών διότι βασίζεται σε παρελθόντα δεδομένα Ισολογισμού και δεν λαμβάνει υπόψη μελλοντική κερδοφορία και προοπτικές της.

Χρηματιστηριακή τιμή Μετοχής

Χρηματιστηριακή Αξία= Χρηματιστηριακή Τιμή χ Αριθμός Μετοχών

  • Εισηγμένες επιχειρήσεων στο Χρηματιστήριο Αξιώ
  • Η χρηματιστηριακή τιμή της μετοχής (market value per share)
  • Η χρηματιστηριακή τιμή είναι ένας αντικειμενικός τρόπος αποτίμησης της μετοχής και κατ’ επέκταση της επιχείρησης, διότι διαμορφώνεται από την ίδια την αγορά.
  • Η χρηματιστηριακή τιμή προεξοφλεί τις προσδοκίες για μελλοντικές αποδόσεις της επιχείρησης.
  • Η χρηματιστηριακή αξία ή κεφαλαιοποίηση (capitalization)
  • Η κεφαλαιοποίηση εκφράζει τη συνολική αγοραία αξία της επιχείρησης, η οποία όμως μεταβάλλεται διαρκώς με κάθε μεταβολή της τιμής.
  • θετικές προσδοκίες η τιμή της μετοχής > από την τρέχουσα λογιστική αξία
  • αρνητικές προσδοκίες η τιμή της μετοχής < από την τρέχουσα λογιστική αξία

Χρηματιστηριακή τιμή προς λογιστική αξία μετοχής (price to book value – P/BV)

𝑷 / 𝑩𝑽 = 𝚾𝛒𝛈𝛍𝛂𝛕𝛊𝛔𝛕𝛈𝛒𝛊𝛂𝛋𝛈 𝚻𝛊𝛍𝜼 / 𝚲𝛐𝛄𝛊𝛔𝛕𝛊𝛋𝛈 𝚨𝛏𝛊α

Να υπολογιστεί ο δείκτης P/BV όταν η χρηματιστηριακή τιμή είναι 15 και η λογιστική αξία της μετοχής είναι 9.
𝑃 / 𝐵𝑉 = 15 / 9 =1,67 φορές

  • Αυτός ο δείκτης δείχνει πόσες φορές την λογιστική της αξία διαπραγματεύεται η μετοχή στο χρηματιστήριο.
  • Αποτελεί ένδειξη αν είναι υπερτιμημένη ή υποτιμημένη.

Κέρδη ανά μετοχή (Earnings per share)

Κέρδη ανά μετοχή (ΚΑΜ)= 𝚱𝛂𝛉𝜶𝝆𝜶 𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 / 𝚨𝛒𝛊𝛉𝛍ό𝛓 𝛍𝛆𝛕𝛐𝝌ών

  • Εκφράζουν την αξία των κερδών που αντιστοιχούν σε μια μετοχή.
  • Αποτελούν σημαντική ένδειξη κερδοφορίας για τους επενδυτές.
  • Όσο μεγαλύτερα τα κέρδη τόσο πιο ικανοποιημένοι είναι οι επενδυτές.

Πολλαπλασιαστής κερδών P/E ratio – Price to Earnings Ratio

𝑷 / 𝑬 = 𝚾𝛒𝛈𝛍𝛂𝛕𝛊𝛔𝛕𝛈𝛒𝛊𝛂𝛋𝛈 𝚻𝛊𝛍𝜼 / 𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 𝛂𝛎𝛂 𝛍𝛆𝛕𝛐𝛘ή

  • Ο πιο γνωστός δείκτης αποτίμησης είναι η χρηματιστηριακή τιμή προς τα κέρδη ανά μετοχή, ή Price to Earnings ratio.
  • Ονομάζεται και Πολλαπλασιαστής Κερδών (Price to Earnings multiple)
  • Ο δείκτης Ρ/Ε γίνεται αντιληπτός ως ένας δείκτης επανείσπραξης του επενδυμένου κεφαλαίου.
  • Αν υποτεθεί ότι η εταιρεία διανέμει κάθε χρόνο όλα τα κέρδη της ως μέρισμα, ένας λόγος Ρ/Ε = 6 υποδηλώνει ότι ο επενδυτής θα πάρει πίσω τα χρήματά του σε 6 χρόνια, οπότε Ρ/Ε=6 είναι καλύτερο από Ρ/Ε=10

Να υπολογιστεί ο δείκτης P/E της ΥΨΙΛΟΝ ΑΕ, έχοντας υπόψη ότι η χρηματιστηριακή τιμή της = 15€ και τα ΚΑΜ =2,5

𝑃 / 𝐸 = 15 / 2,5 = 6 φορές

  • Προοπτική μελλοντικών κερδών. Πόσες φορές κάποιος επενδυτής πληρώνει τα ετήσια κέρδη της ελπίζοντας ότι αυτά θα συνεχίσουν τα επόμενα χρόνια.
  • Για αυτό ονομάζεται και πολλαπλασιαστής κερδών.
  • Αν Ρ/Ε =6 υποδηλώνει πως ο επενδυτής πλήρωσε 6 φορές τα κέρδη ανά μετοχή, με την πεποίθηση ότι η επιχείρηση θα συνεχίσει να έχει το ίδιο μέγεθος κερδών για τα επόμενα 6 χρόνια.
  • Αντίστοιχα μια τιμή Ρ/Ε=10 υποδηλώνει πως η επιχείρηση θα συνεχίσει να έχει το ίδιο μέγεθος κερδών ανά μετοχή για τα επόμενα 10 χρόνια, που είναι ασφαλώς προτιμητέο.
  • Υψηλό Ρ/Ε μπορεί να σημαίνει: Ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης και κερδοφορίας ή αντίθετα ότι Η τιμή της μετοχής είναι υπερτιμημένη
  • Χαμηλό Ρ/Ε μπορεί να σημαίνει: Χαμηλές προσδοκίες για μελλοντικά κέρδη ή αντίθετα ότι Η τιμή της μετοχής της είναι υποτιμημένη
  • Κριτήριο για να αναγνωρίζουν οι επενδυτές υπερτιμημένες ή υποτιμημένες μετοχές είναι η σύγκριση του Ρ/Ε της εταιρείας με τον αντίστοιχο του κλάδου. Αν ο λόγος P/E της εταιρείας < P/E του κλάδου → υπάρχει πιθανότητα η μετοχή να είναι υποτιμημένη → πιθανόν να ανέβει στο μέλλον → κίνητρο για αγορά μετοχών. Αν ο λόγος Ρ/Ε της εταιρείας > Ρ/Ε του κλάδου → υπάρχει πιθανότητα η μετοχή να είναι υπερτιμημένη →πιθανόν να πέσει ώστε να συγκλίνει με αυτόν του κλάδου.

Μέρισμα ανά μετοχή (dividend per share)

Μέρισμα ανά μετοχή(ΜΑΜ)= 𝚳𝛆𝛒𝛊𝛔𝛍𝛂𝛕𝛂 / 𝚨𝛒𝛊𝛉𝛍ό𝛓 𝝁𝜺𝝉𝝄𝝌ών

Παράδειγμα: Καθαρά Κέρδη=25.000 €, παρακράτηση για αποθεματικά=10.000 € και διανεμόμενα μερίσματα = 15.000. Αριθμός μετοχών=10.000
ΜΑΜ=15000 / 10000 = 1,5 €/μετοχή.
Ο μέτοχος που κατέχει 4.000 μετοχές σε σύνολο 10.000 θα λάβει συνολικό μέρισμα 6.000 € (4000 χ 1,5 €/μετοχή). Ο δείκτης δεν ενδείκνυται για συγκρίσεις ανάμεσα σε διαφορετικές εταιρείες γιατί ο αριθμός των μετοχών είναι διαφορετικός για κάθε εταιρεία

Μερισματική απόδοση (dividend yield)

Μερισματική απόδοση= 𝚳𝛆𝛒𝛊𝛔𝛍𝛂 𝛂𝛎𝛂 𝛍𝜺𝝉𝝄𝝌𝜼 / 𝚾𝛒𝛈𝛍𝛂𝛕𝛊𝛔𝛕𝛈𝛒𝛊𝛂𝛋𝛈 𝝉𝜾𝝁𝜼

Εκφράζει την απόδοση που απολαμβάνει ο επενδυτής για τις μετοχές που κατέχει και με βάση τα μερίσματα που εισπράττει.

Να υπολογιστεί η μερισματική απόδοση αν το μέρισμα ανά μετοχή (ΜΑΜ)=1,5€ και η τιμή της μετοχής=15 €.
Μερισματική απόδοση= 1,5 / 15 =0,1 ή 10%

Αριθμοδείκτης ποσοστού διανεμόμενων κερδών

Ποσοστό Διανεμόμενων Κερδών= 𝚳𝛆𝛒𝜾𝝈𝝁𝜶𝝉𝜶 / 𝚱𝛂𝛉𝛂𝛒𝛂 𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 ή 𝚳𝚨𝚳 / 𝚱𝚨𝚳

Απεικονίζει το ποσοστό των καθαρών κερδών που διανέμεται ως μέρισμα της χρήσης και αποτελεί έκφραση της μερισματικής πολιτικής της επιχείρησης.

Να υπολογιστεί το ποσοστό των διανεμόμενων κερδών αν το μέρισμα ανά μετοχή είναι (ΜΑΜ)=1,5 € και τα κέρδη ανά μετοχή (ΚΑΜ)=2,5 €:
Ποσοστό Διανεμόμενων Κερδών=1,5 / 2,5 = 0,6 ή 60% διανέμει δηλαδή 60% των καθαρών κερδών της.

Ποσοστό διανεμόμενων κερδών (Payout Ratio)

Ποσοστό διανεμόμενων κερδών = (Καταβληθέντα Μερίσματα (cash) / Καθ𝛼𝜌𝛼 Κέρδη Χρήσης) χ 100

Δείχνει το ποσοστό των καταβληθέντων μερισμάτων σε σχέση με τα καθαρά κέρδη

Αριθμοδείκτες Δομής Κεφαλαίων (Capital structure ratios)

Αποκαλύπτουν τη σύνθεση των κεφαλαίων της επιχείρησης και την προέλευση των πηγών χρηματοδότησης. Πλεονεκτήματα από την παρουσία ξένων κεφαλαίων (υποχρεώσεων) είναι ότι συμβάλλουν στη μεγέθυνση του ενεργητικού, συμβάλλουν στην κερδοφορία, συμβάλλουν στην αύξηση της αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων μέσω της χρηματοοικονομικής μόχλευσης.

Υποχρεώσεις από ύπαρξη ξένων κεφαλαίων: Αποπληρωμή πίστωσης και καταβολή τόκων σε τακτικά χρονικά διαστήματα. Εάν υπάρχει υψηλό ποσοστό ξένων κεφαλαίων στο παθητικό τότε: κίνδυνος αδυναμίας εξόφλησης μέρους ή όλων των υποχρεώσεων, αναγκαστική ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων, απώλεια ελέγχου της επιχείρησης από πλευράς μετόχων προς όφελος πιστωτών, πιθανή χρεωκοπία.

Ίδια προς Συνολικά Κεφάλαια (ή δείκτης αυτονομίας)

Ίδια κεφάλαια / Σύνολο Ενεργητικού = %

Εκφράζει το ποσοστό που η ΚΘ καλύπτει το σύνολο του ενεργητικού. Υψηλό ποσοστό σημαίνει ασφάλεια για πιστωτές και μετόχους.

Ξένα προς Συνολικά Κεφάλαια

Συνολικές υποχρεώσεις / Σύνολο Ενεργητικού = %

Εκφράζει το ποσοστό των υποχρεώσεων στο σύνολο του ενεργητικού. Υψηλό ποσοστό επιβάρυνσης δημιουργεί ερωτήματα αν η επιχείρηση μπορεί να ανταπεξέλθει και αμφιβολίες για τη βιωσιμότητά της.

Δείκτης επάρκειας κερδών προ φόρων και τόκων στην κάλυψη των εξόδων από τόκους

Κέρδη προ φόρων και τόκων (EBIT) / Τό𝜅𝜊𝜄 𝜀𝜉𝜊𝛿α

Ξένα κεφάλαια προς Ίδια Κεφάλαια

Ξένα Κεφάλαια / Ί𝛿𝜄𝛼 Κεφάλαια

Δείχνει την αναλογία των δύο μεγεθών.

  • Αν ΞΚ/ΙΚ=2 τότε η επιχείρηση στηρίζεται κατά κύριο λόγο στα ξένα κεφάλαια
  • Αν ΞΚ/ΙΚ=1 τότε τα δύο μεγέθη είναι ίσα
  • Αν ΞΚ/ΙΚ<1 τότε η επιχείρηση βασίζεται για τη χρηματοδότησή της στα δικά της κεφάλαια. Οι πιστωτές έχουν εξασφάλιση από την ύπαρξη σημαντικών ιδίων κεφαλαίων.

ΞΚ προς χρηματιστηριακή αξία (κεφαλαιοποίηση της εταιρείας)

Ξένα Κεφάλαια / Χ𝜌𝜂𝜇𝛼𝜏𝜄𝜎𝜏𝜂𝜌𝜄𝛼𝜅𝜂 Αξία

Για τις εισηγμένες εναλλακτικός δείκτης. Τα ίδια κεφάλαια εκφράζονται σε όρους τρεχουσών τιμών αγοράς (χρηματιστηριακή Αξία=σύνολο μετοχών επί την τρέχουσα τιμή τους)και όχι σε όρους ιστορικού κόστους.

Επιπλέον ενσωματώνονται οι προσδοκίες για μελλοντικά κέρδη και ταμειακές ροές που θα συμβάλλουν καθοριστικά στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων στο μέλλον. Αυτό βέβαια αποτελεί και μειονέκτημα του δείκτη (λόγω πιθανής υπερτίμησης μετοχών ή φιλόδοξων προσδοκιών).

Δείκτης Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης

Δείκτης Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης = Ενεργητικό / Ί𝛿𝜄𝛼 Κεφάλαια

190000/90000 =1,1 φορές
δηλαδή τα ξένα κεφάλαια είναι 1,1 φορές μεγαλύτερα από τα ίδια κεφάλαια

Όσο μεγαλύτερος ο ΔΧΜ τόσο μεγαλύτερη η παρουσία ξένων κεφαλαίων στο ενεργητικό της επιχείρησης. Για να έχει θετική επίπτωση η χρηματοοικονομική μόχλευση στην αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων θα πρέπει το κόστος των ξένων κεφαλαίων (επιτόκιο) < από τη συνολική αποδοτικότητα της επιχείρησης. Δηλαδή θα πρέπει Κόστος Ξένων Κεφαλαίων < αποδοτικότητα Ενεργητικού (ΑΣΚ).

Δείκτης Βαθμού Παγιοποίησης

Δείκτης Βαθμού Παγιοποίησης = Πάγιο Ενεργητικό / Σύνολο Ενεργητικού

Δείχνει το ποσοστό των παγίων στο σύνολο του ενεργητικού. Μια επιχείρηση με υψηλό βαθμό παγιοποίησης σημαίνει πως είναι εντάσεως παγίου κεφαλαίου, όπως είναι οι επιχειρήσεις βαριάς βιομηχανίας.
Μια επιχείρηση με χαμηλό ποσοστό παγιοποίησης σημαίνει ότι μπορεί:

  • Να είναι εντάσεως εργασίας, με λίγα πάγια και πολλά στοιχεία ενεργητικού
  • Τα πάγιά της να έχουν αποσβεσθεί σε σημαντικό βαθμό και να μην έχουν αντικατασταθεί
  • Να επιλέγει την ενοικίαση και το leasing, αντί να κατέχει ιδιόκτητα πάγια

Υγιής χρηματοδοτική δομή είναι όταν το πάγιο ενεργητικό καλύπτεται αποκλειστικά από κεφάλαια μακροπρόθεσμης διάρκειας δηλ. από ΙΚ και ΜΥ (μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις). Τα πάγια που έχουν ωφέλιμη ζωή πολλών ετών, ρευστοποιούνται σταδιακά στη διάρκεια των ετών μέσω των αποσβέσεων, και με αυτόν τον τρόπο συμβάλλουν στην ταμειακή ροή της επιχείρησης και στην αποπληρωμή των μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων. Επομένως το πάγιο ενεργητικό θα πρέπει να χρηματοδοτείται από κεφάλαια που έχουν την ίδια ή και μεγαλύτερη διάρκεια από αυτό.

Αριθμοδείκτης κάλυψης Παγίου Ενεργητικού

Αριθμοδείκτης κάλυψης Παγίου Ενεργητικού= (ΙΚ+ΜΥ) / Πάγιο Ενεργητικό > 1

  • Εάν ο δείκτης >1 τότε το πάγιο ενεργητικό καλύπτεται πλήρως με κεφάλαια μακράς διάρκειας.
  • Εάν ο δείκτης < 1 τότε το πάγιο ενεργητικό καλύπτεται μερικώς και από βραχυχρόνιες υποχρεώσεις. Αυτό σημαίνει απουσία κεφαλαίου κίνησης και πιθανά προβλήματα ρευστότητας

Εταιρική αποτυχία

Πτώχευση είναι η νομική κατάσταση στην οποία μεταπίπτει έμπορος ή εμπορική επιχείρησης όταν «μόνιμα και ολοσχερώς» αδυνατεί να ικανοποιήσει τους δανειστές ή άλλους οφειλέτες. Δεν υπάρχει σύμπτωση απόψεων διότι η κάθε χώρα έχει διαφορετικό νομικό πλαίσιο και ο κάθε ερευνητής αποδίδει την έννοια της πτώχευσης με διαφορετικό τρόπο ανάλογα με τους παράγοντες που επιδρούν στη διαμόρφωσή της.

Αφερεγγυότητα (insolvency). Υποδηλώνει έλλειψη ρευστότητας (κατάσταση κατά την οποία η επιχείρηση δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ληξιπρόθεσμες και απαιτητές υποχρεώσεις της με τα άμεσα διαθέσιμα χρηματικά της μέσα. Εάν η αφερεγγυότητα γίνει καθολική (γενική) και μόνιμη τότε μπορεί να ταυτιστεί με την πτώχευση.

Χρηματοοικονομική αποτυχία (financial distress) είναι όταν το κόστος του κεφαλαίου από ένα επενδυτικό σχέδιο υπερβαίνει την επιτευχθείσα απόδοσή της.

Η αθέτηση υποχρεώσεων προς τους πιστωτές (default) στα χρηματοοικονομικά εμφανίζεται όταν ένας οφειλέτης δεν έχει εκπληρώσει το χρέος για το οποίο ήταν υποχρεωμένος.

Η νομική πτώχευση (legal bankruptcy) υποδηλώνει τη νομική διαπίστωση που επιβάλλει την δικαστική εποπτεία σε εκείνες τις οικονομικές υποθέσεις που είναι αφερέγγυες (insolvent) ή σε αθέτηση (default).

Λόγοι και συμπτώματα επιχειρηματικής αποτυχίας

  • Η άσχημη προσαρμογή στο περιβάλλον (αδυναμία διαφοροποίησης, σταδιακή μείωση πωλήσεων, φάση συρρίκνωσης)
  • Η απουσία εσωτερικού ελέγχου (ιδιαίτερα σε επιχειρήσεις που είτε αναπτύσσονται με μεγάλη ταχύτητα είτε αναπτύσσονται μέσω εξαγορών / συγχωνεύσεων)
  • Η υπερβολική ανάληψη επιχειρηματικού κινδύνου (ιδιαίτερα όταν οι επιχειρήσεις προβαίνουν σε επεκτατικές κινήσεις όπως είναι οι συγχωνεύσεις ή η εισαγωγή κάποιου νέου προϊόντος χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τη διαθεσιμότητα των πόρων).
  • Ορισμένοι ανεξέλεγκτοι παράγοντες (κυβερνητικές πολιτικές, τεχνολογικές εξελίξεις, φυσικές καταστροφές – μπορούν να προβλεφθούν αν υπάρχει σχετική πρόνοια εκ μέρους της επιχείρησης).
  • Συνδυασμός των προηγούμενων

Αίτια πιθανής οικονομικής κρίσης/ χρεωκοπίας επιχειρήσεων

  • Χαμηλά και φθίνοντα αποτελέσματα
  • Άστοχη επιχειρησιακή διαφοροποίηση
  • Είσοδος σε άγνωστους τομείς ή αδυναμία εξόδου από ζημιογόνους τομείς
  • Άνισος ανταγωνισμός από εισαγόμενα προϊόντα στην παραδοσιακή αγορά της επιχείρησης
  • Συνεχώς διαβρωμένη κεφαλαιακή δομή
  • Δυσκολίες στον έλεγχο νέων ή γεωγραφικά απομακρυσμένων δραστηριοτήτων
  • Υπερβολικός δανεισμός σε σχέση με τα ίδια κεφάλαια
  • Αδυναμία ελέγχου των δαπανών κατά την εκτέλεση ανειλημμένων έργων
  • Ανεπαρκής έλεγχος της ρευστότητας
  • Μη έγκαιρη διακοπή ήδη ή πιθανώς ζημιογόνων δραστηριοτήτων
  • Δυσμενείς αναπροσαρμογές σε ήδη υλοποιούμενα συμβόλαια

Τρόποι αντιμετώπισης οικονομικής δυσπραγίας

Ακόμη και ένα βήμα πριν την χρεωκοπία υπάρχουν διέξοδοι εάν η διοίκηση επιθυμεί και πιστεύει στη σωτηρία της επιχείρησης.
Πιθανές ενέργειες:

  1. Αξιοποίηση υπαρχόντων περιουσιακών στοιχείων
    o Αναζήτηση χρηματοδότησης με εγγυήσεις τα υπάρχοντα περιουσιακά
    στοιχεία.
    o Πώληση ενός μη κερδοφόρου τομέα της εταιρείας και εάν χρειαστεί και ενός
    κερδοφόρου τομέα
    o Ρευστοποίηση όλων των ακινήτων περιουσιακών στοιχείων και τοποθέτηση
    των χρημάτων στην παραγωγική διαδικασία
  2. Αναδιοργάνωση της εταιρείας
    o Εφαρμογή νέας στρατηγικής
    o Μετακίνηση ή και απομάκρυνση των στελεχών που οδήγησαν την εταιρεία σε κίνδυνο
    o Πίεση στους προμηθευτές για παρατάσεις πληρωμών ή και αναδιοργάνωση των πληρωμών
    o Συγχώνευση με άλλη εταιρεία ή πώληση μεγάλου μεριδίου της επιχείρησης
  3. Διαφοροποίηση σχέσεων με τους δανειστές
    o Διαπραγμάτευση επέκτασης του χρόνου αποπληρωμής των δανείων.
    o Αναδιοργάνωση του δανειακού χαρτοφυλακίου
    o Πίεση για συμβιβασμό με εξασφάλιση χαμηλότερου τελικού ποσού

Εκτίμηση βιωσιμότητας και πρόβλεψη εταιρικής αποτυχίας: πηγές πληροφοριών

1. Οι δημοσιευμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης
o Σύγκριση αριθμοδεικτών με πρότυπα λειτουργίας ή τιμές προηγούμενων περιόδων (τάση, εξέλιξη), σύγκριση με άλλες μονάδες, ή με κλάδο.
o Καταστάσεις ταμειακών ροών, βραχυπρόθεσμος ταμειακός προϋπολογισμός
o Τυποποίηση κάποιων τεστ με εμπειρική επαλήθευση για πρόβλεψη επικείμενης πτώχευσης

2. Οι τιμές των μετοχών ή των ομολογιών της επιχείρησης στο χρηματιστήριο καθώς και η αξιολόγησή τους (rating) από ειδικούς χρηματιστηριακούς οργανισμούς (Standard and Poors, Moody’s, ICAP) για τις εισηγμένες.

3. Ανάλυση επιχειρηματικής στρατηγικής.
o Θέση μονάδας στην αγορά & τους πιθανούς ανταγωνιστές της
o Σχετικό κόστος λειτουργίας, αύξηση δυναμικότητας του κλάδου, ικανότητα διοίκησης

4. Τράπεζες & ειδικά γραφεία αξιολόγησης πιστωτικής ικανότητας Είναι ιδιαίτερα χρήσιμες πηγές όταν η επιχείρηση για την οποία ενδιαφερόμαστε δεν είναι στο χρηματιστήριο ή δεν δημοσιεύει χρηματοοικονομικές καταστάσεις ελεγμένες από ανεξάρτητους ορκωτούς λογιστές.

Μέθοδοι πρόβλεψης χρεωκοπίας

Η πτώχευση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη φύση του οικονομικού συστήματος της εποχής μας. Τα αίτια μπορεί να είναι:
Μικροοικονομικής υφής:
o Μη επιτυχημένος ή ανύπαρκτος προγραμματισμός
o Ελλιπής οργάνωση, κακοδιαχείριση, κακή διοίκηση, έλεγχος, κλπ
Μακροοικονομικής υφής:
o Υψηλά επιτόκια δανείων
o Πληθωρισμός
o Ισχυρός ανταγωνισμός νέων επιχειρήσεων
o Εξέλιξη των τεχνικών παραγωγής
Μέθοδοι πρόβλεψης χρεωκοπίας: αρχικές προσεγγίσεις
Η μέθοδος των “5 C” (character, capacity, capital, conditions, coverage)
Η μέθοδος «LAPP» (liquidity, activity, profitability, potential)
Η μέθοδος των “Creditmen”

Το υπόδειγμα «Z-Score» του Altman

Είναι μια γραμμική ανάλυση στην οποία πέντε δείκτες είναι αντικειμενικά σταθμισμένοι και αθροίζονται ώστε να καταλήξουμε σε μια συνολική βαθμολογία που γίνεται η βάση για την ταξινόμηση των επιχειρήσεων στις δύο ομάδες που είναι εκ των προτέρων ορισμένες. Ο Altman χρησιμοποίησε 22 χρημ/κούς δείκτες εταιρειών (πριν από την πτώχευση) που ταξινομήθηκαν σε 5 κατηγορίες:
Ρευστότητα (liquidity)
Αποδοτικότητα (profitability)
Μόχλευσης (leverage)
Φερεγγυότητα (solvency)
Δραστηριότητα (activity)

Με βάση τους 5 δείκτες δημιούργησε την τελική συνάρτηση διαχωρισμού:
Ζ=0,012(χ1)+0,014(χ2)+0,033(χ3)+0,066(χ4)+0,0999(χ5) όπου:
o Χ1= Κεφάλαιο Κίνησης/ Σύνολο Ενεργητικού
o Χ2= Παρακρατηθέντα Κέρδη / Σύνολο Ενεργητικού
o Χ3= Κέρδη προ τόκων και φόρων / Σύνολο Ενεργητικού
o Χ4= Αγοραία αξία Ιδίων Κεφαλαίων / Λογιστική Αξία Συνόλου Υποχρεώσεων
o Χ5 = Πωλήσεις / Σύνολο Ενεργητικού
o Ζ= το σκορ του δείκτη που υποδηλώνει εάν μια επιχείρηση θα οδηγηθεί ή όχι σε πτώχευση

Οι τιμές πρέπει να υπολογίζονται σε απόλυτες ποσοστιαίες τιμές, π.χ. αν χ1=10% τότε λαμβάνω την τιμή 10 και όχι 0,10. Για την χ5 έχω εξαίρεση. Αν χ5=10% τότε λαμβάνω την τιμή 0,10 και όχι 10.

  • Z score < 1,81 Η επιχείρηση βρίσκεται στην επικίνδυνη ζώνη για πτώχευση
  • 1,81 < z score < 2, 99 Η επιχείρηση βρίσκεται σε περιοχή άγνοιας (gray area or ignorance area)
  • Z score > 2, 99 Η επιχείρηση βρίσκεται σε ασφαλή περιοχή

Όσο μεγαλύτερη η πιθανότητα πτώχευσης τόσο μικρότερο το σκορ της επιχείρησης. Το μοντέλο είναι εξαιρετικά ακριβές στο να ταξινομεί σωστά το 95% του συνολικού δείγματος ένα έτος πριν από την πτώχευση.

Τελικό μοντέλο:

Z’’ = 6,56(x1 ) + 3,2(x2 ) + 6,7(x3 ) + 1,05(x4 )

Αντικατέστησε την αγοραία αξία των Ιδίων κεφαλαίων με τη λογιστική αξία: το μοντέλο μπορεί να εφαρμοστεί και στις μη εισηγμένες. Η περιοχή άγνοιας γίνεται ευρύτερη. Αφαίρεσε τη μεταβλητή χ5=πωλήσεις/σύνολο ενεργητικού για να ελαχιστοποιήσει την πιθανή επίδραση από τον κλάδο.

  • Z score < 1,23 Η επιχείρηση βρίσκεται στην επικίνδυνη ζώνη για πτώχευση
  • 1,23 < z score < 2, 90 Η επιχείρηση βρίσκεται σε περιοχή άγνοιας (gray area or ignorance area)
  • Z score > 2, 99 Η επιχείρηση βρίσκεται σε ασφαλή περιοχή

Πλεονεκτήματα του Ζ score μοντέλου

  • Η ευκολία στη χρήση του
  • Η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων του
  • Η ελεύθερη διάθεσή του σε κάθε ενδιαφερόμενο
  • Η σχετικά εύκολη εφαρμογή του από κάθε ενδιαφερόμενο χρήστη
  • Η δυνατότητα συνεχούς αναβάθμισής του από τη συνεργασία των αναλυτών που το εφαρμόζουν και του εκδότη

Μειονεκτήματα του Z score μοντέλου

  • Ο περιορισμένος αριθμός επιχειρήσεων που χρησιμοποιήθηκαν ως δείγμα
  • Η στατικότητα που χαρακτηρίζει τους χρηματοοικονομικούς δείκτες καθώς και το πρόβλημα
  • χειραγώγησης των λογιστικών καταστάσεων από πλευράς επιχείρησης με στόχο την ωραιοποίησή της εικόνας της
  • Η αρχική ανάλυση περιλάμβανε μόνο βιομηχανικές επιχειρήσεις, οποιαδήποτε λοιπόν εφαρμογή σε άλλης μορφής επιχείρηση απαιτεί την ανάλογη προσοχή.

Βιβλιογραφία

Ασωνίτου, Σ. (2021) Ανάλυση Λογιστικών Καταστάσεων. Εκδόσεις ΠΑΔΑ

Παπαδέας, Π. – Συκιανάκης, Ν. (2015) Ανάλυση και Διερεύνηση Χρηματοοικονομικών
Καταστάσεων. Εκδόσεις Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2004) Ανάλυση Οικονομικών Καταστάσεων. Αριθμοδείκτες. Case Study Όμιλος Πλαίσιο Computers AE. Κοζάνη

Τσικολάτας Α. (2009) Ανάλυση Οικονομικών Καταστάσεων και Ερμηνεία τους. Κοζάνη

Τσικολάτας Α. (2009) Λογιστικό Επάγγελμα και Τεχνολογία. Πάτρα

Τσικολάτας Α. (2012) Άσκηση Επιχειρηματικής Δραστηριότητας στο Σχολικό Πλαίσιο, Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2016) Εργαλείο ανάπτυξης επιχειρησιακής κουλτούρας. Δημιουργία και διαχείριση σχολικού κυλικείου. Πάτρα

Δωρεάν Μαθήματα Κιθάρας

Κιθάρα

Εισαγωγικά

Περιεχόμενα [show]

Καλώς ήρθες στα μαθήματα κιθάρας! Εύχομαι να βρεις την κιθάρα γοητευτική και να ασχοληθείς μαζί της!

Όλα τα μαθήματα και το υλικό είναι δημιούργημα του Ευγένιου Αστέρι με την ηλεκτρονική τάξη Τετράδια Κιθάρας και καθότι ήμουν από τους πρώτους online μαθητές του από το 2007, μπορώ να αναφέρω με βεβαιότητα πως μέσα σε λίγους μήνες έμαθα να παίζω στην κιθάρα όλα τα αγαπημένα μου τραγούδια. Μοναδικό υλικό ήταν αυτές οι σημειώσεις. Επιπλέον έμαθα να διαβάζω ταμπλατούρες στο πεντάγραμμο, κάτι που ως τότε μου φαινόταν αδύνατο. Αφού το έκανα εγώ, μπορείς ο καθένας, χωρίς να ψάξει πουθενά αλλού, όλα συγκεντρωμένα. Θέλει υπομονή, επιμονή, καθημερινή ενασχόληση το πολύ μια ώρα, καθόλου βιασύνη, με συνέπεια στη σειρά μαθημάτων θεωρίας, είναι όλα απαραίτητα.

Πώς να διαβάσω κιθάρα;

Σε αυτό το post δε κάνω διαχωρισμό μεταξύ των μαθημάτων και ενοτήτων και θα παρουσιάσω σαν ένα σύνολο όλη την ύλη. Θα μπορείς να εκτυπώσεις όλο το υλικό σαν βιβλίο πατώντας ctrl+P

Subscribe, like, share, comment

Subscribe, like, share, comment

Subscribe, like, share, comment

To tsikolatas.com αναπτύσσεται μέσα από την  σας. Κάντε την να μεγαλώσει με εγγραφή και λάικ στα κανάλια μας

Βιβλίο Κιθάρας

Το βιβλίο που θα χρησιμοποιήσουμε στο σημερινό μάθημα είναι το “The first Guitar Milestone” του Sveinn Eythorsson και θα το βρεις στην σελίδα όπου γενικά υπάρχει μια τεράστια συλλογή έργων για κιθάρα. Κάνε δεξί κλικ στο εικονίδιο του Adobe Acrobat Reader (στα αριστερά του τίτλου) και επέλεξε “Αποθήκευση προορισμού ως”. Αποθήκευσε το αρχείο και στην συνέχεια άνοιξε το. Μην αλλάξεις το όνομά του. Λογικά θα έχει το όνομα “1018”.

Θέση κιθάρας

Κάθισε αναπαυτικά σε μια καρέκλα και προσπάθησε να πάρεις την θέση της εικόνας.

Να θυμάσαι ότι η πλάτη σου πρέπει να είναι ίσια. Αν δεν έχεις στήριγμα για το αριστερό πόδι (ποδαράκι), χρησιμοποίησε μερικά ογκώδη βιβλία ή ό,τι άλλο σε βολεύει. Σκοπός είναι το αριστερό πόδι να βρίσκεται κάπως πιο ψηλά από το δεξί. Πόσο ψηλά; Τόσο ώστε τα κλειδιά της κιθάρας να είναι περίπου στο επίπεδο των ματιών σου. Μην ανησυχείς ακόμη για την θέση των χεριών, γιατί θα την αναφέρουμε αργότερα. Περισσότερες πληροφορίες για την θέση της κιθάρας θα βρεις εδώ και εδώ.

Τα δάχτυλα

Στην κιθάρα χρησιμοποιείται η εξής κωδικοποίηση των δαχτύλων:

Δάχτυλο / ΧέριΑριστερόΔεξί
ΑντίχειραςΔεν χρησιμοποιείταιp
Δείκτης1i
Μέσος2m
Παράμεσος3a
Μικρό4Δεν χρησιμοποιείται

Μάθε καλά αυτό το πινακάκι γιατί είναι από τα πιο βασικά στην κιθάρα.

Θέση των χεριών | Δεξί χέρι

Φέρε το χέρι σου έτσι ώστε να ακουμπάς το αρμονικό κουτί πιο κάτω από τον αγκώνα σου και έτσι ώστε ο καρπός σου να σχηματίζει γωνία (να μην είναι δηλαδή σε ευθεία!). Χτύπησε την κάτω χορδή με i και αμέσως μετά με m. Κάνε αυτήν την άσκηση για ένα ή δύο λεπτά.

Υπάρχουν δύο τρόποι χτυπήματος των χορδών. Ο πρώτος ονομάζεται appoyando και ο δεύτερος tiranto. Στον πρώτο τρόπο, παίζουμε χτυπώντας τις χορδές έτσι ώστε το δάχτυλο να πέφτει στην αμέσως πιο πάνω χορδή από αυτή που χτυπάμε. Στον δεύτερο τρόπο χτυπάμε τις χορδές πιο ελεύθερα και με τα δάχτυλα να πηγαίνουν ελαφρά προς τα πάνω μετά το χτύπημα, στον αέρα όμως και όχι στην επόμενη χορδή

Tiranto παίζουμε συνήθως στα αρπίσματα (θα τα δούμε σε άλλο μάθημα).

Μην ξεχνάς πως πάνω απ’ όλα πρέπει να νιώθεις άνετα με την κιθάρα σου. Αν δεις ότι κουράζεται το σώμα ή τα χέρια σου, τότε κάτι δεν κάνεις σωστά. Σ’ αυτήν την περίπτωση σταμάτησε αμέσως και ξεκίνα αφού ξεκουραστείς και ψάξεις να βρεις μια πιο κατάλληλη θέση.

Θέση των χεριών | Αριστερό χέρι

Τα δάχτυλα του αριστερού χεριού πρέπει να ακουμπάνε κάθετα στις χορδές με το μαλακό μέρος. Στην αρχή θα νιώσεις λίγο πόνο, οπότε καλό θα είναι να μην παίζεις για πολλή ώρα και σίγουρα όχι αφού νιώσεις πόνο. Ο αντίχειρας πρέπει να βρίσκεται στο πίσω μέρος του μπράτσου της κιθάρας και περίπου στην μέση, έτσι ώστε η παλάμη να μην ακουμπάει στο μπράτσο της κιθάρας. Ίσως να έχεις δει κιθαρίστες που παίζουν κυρίως ακουστική ή ηλεκτρική κιθάρα να κολλάνε την παλάμη τους στο μπράτσο. Αυτό είναι λάθος στην κλασική (για τα άλλα είδη κιθάρας δεν γνωρίζω ακριβώς) και θα πρέπει να συνηθίσεις στην θέση που αναφέραμε στην αρχή. Ο λόγος είναι ότι με αυτόν τον τρόπο τα δάχτυλα του αριστερού χεριού θα έχουν την μεγαλύτερη ευκινησία.

Νύχια

Στο αριστερό χέρι δεν επιτρέπονται τα μακριά νύχια, γιατί δεν θα μπορείς να πατήσεις τις χορδές. Αντίθετα, στο δεξί χέρι, το να έχεις κάπως μεγάλα νύχια θα σε βοηθήσει τόσο στον ήχο όσο και στο να μην προκαλέσεις ζημιά στο μαλακό μέρος των δαχτύλων σου.

Τα τάστα

Στο μπράτσο της κιθάρας σου θα δεις πως υπάρχουν κάποια μικρά σιδεράκια. Αυτά ονομάζονται τάστα και χρησιμοποιούνται για να χωρίζουν το μπράτσο σε νότες. Το πρώτο τάστο μιας χορδής είναι αυτό ανάμεσα στον ζυγό (βλ. Πρώτο μάθημα, στην εικόνα) και στο πρώτο σιδεράκι. Το δεύτερο ανάμεσα στο πρώτο σιδεράκι και στο δεύτερο, κοκ. Το πάνω μέρος του μπράτσου όπου υπάρχουν τα τάστα ονομάζεται ταστιέρα. Αν σου φαίνονται λίγο ακαταλαβίστικα όλα αυτά, μην αγχώνεσαι! Θα ξεκαθαριστούν στην συνέχεια.

Η πρώτη χορδή – Νότα Μι

Άνοιξε το βιβλίο 1018 (δες πρώτο μάθημα σχετικά) στην τρίτη σελίδα. Αυτή η σελίδα θα είναι ο οδηγός μας για όλα τα υπόλοιπα μαθήματα. Κοίταξε την πρώτη σειρά (με τον αριθμό 1 σε κύκλο). Αναφέρεται στην πιο κάτω χορδή της κιθάρας που θα την ονομάζουμε πρώτη από εδώ και στο εξής.

Χτύπησε την χορδή ανοιχτή για να ακούσεις τον ήχο της. Τώρα, πάτησε το πρώτο τάστο και παίξε ξανά. Η νότα αυτή είναι η Φα. Πάτησε το τρίτο τάστο και παίξε. Η νότα αυτή είναι η Σολ.

Στην μουσική οι νότες (όπως σίγουρα θα ξέρεις!) είναι οι:

Όνομα νόταςΚωδικοποίηση
ΝτοC
ΡεD
ΜιE
ΦαF
ΣολG
ΛαA
ΣιB

Η δεύτερη στήλη αναφέρεται σε μια κωδικοποίηση που είναι ιδιαίτερα δημοφιλής, ειδικά όταν αναφερόμαστε σε συγχορδίες. (Εντάξει, αυτό θα το αναφέρουμε αργότερα!) Καλό είναι να έχεις μια ιδέα γι’ αυτήν την κωδικοποίηση.

Οι νότες στην μουσική γράφονται στο πεντάγραμμο, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα:

Το πεντάγραμμο αποτελείται από πέντε γραμμές και τέσσερα διαστήματα ανάμεσα στις γραμμές. Στην αρχή του πενταγράμμου μπαίνει το περίφημο κλειδί του Σολ.

Το πεντάγραμμο χωρίζεται σε μέτρα με κάθετες γραμμές. Κάθε γραμμή και κάθε διάστημα συμβολίζει μια διαφορετική νότα. Οι νότες γράφονται με μικρά κυκλάκια, είτε πάνω σε μια γραμμή, είτε ανάμεσα από δύο γραμμές. Έτσι, στην παραπάνω εικόνα, η νότα Μι γράφεται όπως φαίνεται στο πρώτο μέτρο, η νότα Φα όπως στο δεύτερο και η νότα Σολ όπως στο τρίτο.

Ο αριθμός που υπάρχει κάτω από κάθε νότα δείχνει με ποιο δάχτυλο του αριστερού χεριού πρέπει να πατήσουμε την ταστιέρα. Ο αριθμός 0 σημαίνει πως η χορδή πρέπει να παιχτεί ανοιχτή, χωρίς δηλαδή να πατήσουμε κάποιο τάστο.

Χρονικές αξίες

Είπαμε πως οι νότες συμβολίζονται με μικρά κυκλάκια που γράφονται στο πεντάγραμμο. Ανάλογα με την διάρκεια που θέλουμε να έχουν, προσθέτουμε κάποια επιπλέον χαρακτηριστικά στα κυκλάκια. Τα πιο βασικά είναι το μαύρισμα και η ουρίτσα.

Ολόκληρο

Κρατάει 4 χρόνους. Μετράμε δηλαδή από μέσα μας : 1, 2, 3, 4 και μετά η νότα παύει να ακούγεται. Το μέτρημα γίνεται πάντα με κανονικό ρυθμό, δηλαδή κάθε χρόνος κρατάει το ίδιο.

Μισό

Κρατάει 2 χρόνους. Μετράμε δηλαδή από μέσα μας : 1, 2 και μετά η νότα παύει να ακούγεται.

Τέταρτο

Κρατάει 1 χρόνο. Μετράμε δηλαδή από μέσα μας : 1 και μετά η νότα παύει να ακούγεται.

Προσοχή στο μέτρημα! Αρκετοί συνηθίζουν να χτυπάνε το πόδι τους για να μετράνε τον χρόνο. Μην το συνηθίσεις γιατί είναι πολύ εύκολο να μπερδευτείς στην πορεία. Προτίμησε να μετράς από μέσα σου ή αγόρασε έναν μετρονόμο.

Πρακτική

Δοκίμασε τώρα να παίξεις τα κομμάτια της σελίδας 3

  • Scale no. 1
  • Study no. 1
  • Study no. 2
  • Study no. 3
  • Study no. 4
  • Study no. 5
  • Study no. 6
  • Study no. 7

Στα Study no. 1 έως no. 7 θα ακολουθήσεις τις υποδείξεις της Scale no. 1 για τα δάχτυλα του αριστερού χεριού. Δηλαδή, θα παίξεις την νότα Μι, ανοιχτή, την Φα με το 1 και την Σολ με το 3. Όπως θα έχεις ίσως παρατηρήσει, τα δάχτυλα ταυτίζονται με τα τάστα που θα πατήσεις. Αυτό όμως δεν είναι κανόνας, απλά ισχύει σ’ αυτές τις ασκήσεις. Είναι σημαντικό λοιπόν να κατανοήσεις την σημασία των αριθμών που θα βλέπεις στις νότες. Δείχνουν δάχτυλα και όχι τάστα.

Για το δεξί χέρι, να προσέξεις να παίζεις την μια νότα με το i και την δεύτερη με το m. Ποτέ μην παίζεις διαδοχικές νότες με το ίδιο δάχτυλο!

Άνοιξε το βιβλίο 1018 στην τρίτη σελίδα με τα σχήματα των νοτών. Κοίταξε την δεύτερη σειρά (με τον αριθμό 2 σε κυκλάκι). Αναφέρεται στην δεύτερη χορδή της κιθάρας. Η χορδή αυτή ανοιχτή αντιστοιχεί στην νότα Σι, που στο πεντάγραμμο την γράφουμε ως εξής (το σχήμα δείχνει την νότα Σι με χρονική αξία μισού):

H χορδή αυτή με το πρώτο τάστο πατημένο θα μας δώσει την νότα Ντο, που στο πεντάγραμμο γράφεται ως εξής:

Επίσης, η χορδή αυτή με το τρίτο τάστο πατημένο θα μας δώσει την νότα Ρε, που στο πεντάγραμμο γράφεται ως εξής:

Θα παίξεις από τις σελίδες 6 και 7 όλα τα κομμάτια και από την 8 θα παίξεις μόνο το Scale no. 4.

Τι να προσέξεις

Στην σελίδα 6 η μόνη νέα νότα είναι η Ρε. Στην Scale no. 2 θα την παίξεις με το δάχτυλο 3 στο 3ο τάστο. Στο Study no. 8 θέλει προσοχή: το δεύτερο μέτρο τελειώνει με Ρε και το τρίτο ξεκινάει με Σολ. Αν προσπαθήσεις να παίξεις και τις δύο νότες με το δάχτυλο 3 θα δεις ότι θα έχεις πρόβλημα στο να κάνεις τον ήχο να ακούγεται συνεχόμενος, χωρίς διακοπές. Για να αποφύγουμε την διακοπή, θα χρησιμοποιήσουμε το δάχτυλο 3 για την νότα Ρε και το δάχτυλο 4 για την νότα Σολ. Η μετάβαση από το 2ο μέτρο στο 3ο θα γίνει ως εξής: χωρίς να σηκώσεις το δάχτυλο 3 από την νότα Ρε, θα βάλεις το δάχτυλο 4 για να παίξεις την νότα Σολ. Μπορείς να ακολουθήσεις αυτήν την υπόδειξη και για τα άλλα κομμάτια.

  • Πρόσεξε τις διαφορετικές χρονικές αξίες. Μέτρα προσεκτικά.
  • Πρόσεξε την εναλλαγή από την πρώτη χορδή στην δεύτερη και αντίστροφα.
  • Αυτό το μάθημα ίσως να σου πάρει πιο πολύ χρόνο μιας και έχει περισσότερες ασκήσεις. Μην το αφήσεις μέχρι να μπορείς να παίξεις όλες τις ασκήσεις ικανοποιητικά.
  • Αυτό σημαίνει (τουλάχιστον για την μέθοδό μας) ότι μπορείς να παίξεις ένα κομμάτι με τις σωστές νότες στον σωστό χρόνο. Η ταχύτητα εκτέλεσης του κομματιού δεν παίζει ρόλο.

Παύσεις

Οι παύσεις είναι σημεία κατά τα οποία δεν παίζουμε απολύτως τίποτα στο μουσικό κομμάτι. Ο ήχος σταματάει για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ανάλογα με την παύση. Οι χρονικές αξίες των παύσεων είναι αντίστοιχες με αυτές των νοτών. Έχουμε λοιπόν παύση ολοκλήρου που κρατάει 4 χρόνους, παύση μισού που κρατάει 2 χρόνους και τετάρτου που κρατάει έναν χρόνο. Στο παρόν μάθημα θα μιλήσουμε μόνο για την παύση τετάρτου που θα την χρειαστούμε άμεσα και η οποία στο πεντάγραμμο συμβολίζεται με:

Στο Study no. 11, θα δεις πως υπάρχει αυτή η παύση σε κάθε μέτρο. Ας δούμε πως εκτελείται.

Στο πρώτο μέτρο, θα παίξουμε:

Ντο, Σι, Ντο, παύση

1,2,3,4

και θα συνεχίσουμε στο δεύτερο μέτρο.

Για να πετύχουμε την παύση ακουμπάμε ελαφρά με ένα δάχτυλο του δεξιού χεριού την χορδή της νότας που παίξαμε ώστε να σταματήσουμε τον ήχο της.

Το μέτρο σε ένα μουσικό κομμάτι

Στο Study no. 12 θα δεις πως στην αρχή, μετά το κλειδί του Σολ, γράφει

ενώ στο Study no. 11 έγραφε

Αν κοιτάξεις και τα κομμάτια που έχεις μελετήσει μέχρι τώρα αλλά και άλλα κομμάτια που ίσως έχεις συναντήσει, θα δεις πως όλα έχουν κάτι αντίστοιχο στην αρχή τους. Όσον αφορά τα κομμάτια που μελέτησες από το 1018 μέχρι τώρα, όλα έχουν 4/4 μπροστά.

Αυτό λέγεται μέτρο και μας δείχνει την συνολική χρονική αξία κάθε μέτρου στο κομμάτι.

Για παράδειγμα, το Study no. 11 είναι σε 4 / 4, άρα σε κάθε μέτρο η συνολική χρονική αξία θα αντιστοιχεί σε τέσσερα τέταρτα. Στο πρώτο μέτρο μετράμε:

δηλαδή 4 τέταρτα, όπως είπαμε.

Μην ξεχνάς βέβαια πως ένα μισό αντιστοιχεί σε δύο τέταρτα, άρα αν έχουμε δύο μισά σε ένα μέτρο, έχουμε πάλι 4 τέταρτα.

Ας δούμε τώρα το Study no. 12. Είναι σε 3 / 4, άρα σε κάθε μέτρο η συνολική αξία θα είναι 3 τέταρτα. Μετράμε:

δηλαδή 3 τέταρτα όπως είπαμε και πριν.

Ο κανόνας του μέτρου ισχύει για όλα τα μέτρα του κομματιού.

Και μια διόρθωση σε μια σκόπιμη παράλειψη του προηγούμενου μαθήματος:

Στο Study no. 9 θα είδες ότι στο τέλος του κομματιού έχει το σύμβολο

Αυτό λέγεται σημείο επανάληψης και μας δείχνει πως πρέπει να παίξουμε ξανά το κομμάτι από την αρχή ή από το προηγούμενο σημείο επανάληψης. Μιας και εδώ δεν έχουμε άλλα σημεία επανάληψης, θα παίξουμε ξανά από την αρχή το κομμάτι μέχρι το τέλος, οπότε και θα τελειώσει το κομμάτι.

Θα παίξεις λοιπόν τα κομμάτια :

Study no. 11 (προσοχή στις παύσεις!)

Study no. 12 (προσοχή στις παύσεις και στο μέτρημα!) Study no. 9 (μαζί με το σημείο επανάληψης)

Το μάθημα αυτό είναι εύκολο αφού έχει μόνο δύο νέα κομμάτια. Προσπάθησε όμως να κάνεις μια επανάληψη σε όσα έχεις μάθει μέχρι τώρα και διόρθωσε τυχόν ατέλειες, ειδικά στο μέτρημα του χρόνου, γιατί στο επόμενο μάθημα θα παίξει πολύ σημαντικό ρόλο!

Επιτέλους! Το πρώτο τραγούδι!

Looking at the clouds

Το κομμάτι του σημερινού μαθήματος είναι ένα τραγούδι, έχει δηλαδή κάποιο συγκεκριμένο νόημα για τον δημιουργό του. Για την σωστή εκτέλεση του θα πρέπει να μπούμε στο νόημά του, έτσι ώστε να μην παίξουμε απλά ξερά νότες αλλά ένα πραγματικό τραγούδι που θα μαγέψει τους ακροατές μας.

Το τραγούδι που θα δούμε είναι ντουέτο, δηλαδή ένα κομμάτι για δύο κιθάρες. Όπως βλέπεις, κάθε γραμμή του έχει ενωμένα δύο πεντάγραμμα.

Αυτό σημαίνει πως η πρώτη γραμμή θα παιχτεί από τον Student (τον μαθητή, δηλαδή εσένα!) και η δεύτερη από τον Teacher (τον δάσκαλο σου δηλαδή, που στην περίπτωσή μας είναι το αρχείο midi!).

H πρώτη γραμμή είναι η μελωδία του τραγουδιού ενώ η δεύτερη η συνοδεία, που χρησιμοποιείται για να γεμίζει τα κενά που αφήνει η μελωδία αλλά και για να τονίζει και να δίνει πιο πλούσιο άκουσμα στην μελωδία.

Πρώτα κατέβασε από την διεύθυνση το αρχείο mp3 που δίνουν οι δημιουργοί του βιβλίου 1018 και άκουσε το προσεκτικά. Σκοπός είναι να μπορείς να παίξεις την μελωδία, ακούγοντας παράλληλα την συνοδεία.

Μελέτησε και παίξε μόνος σου την μελωδία μέχρι να μπορείς να παίζεις χωρίς να αφήνεις κενά ανάμεσα στις νότες. Βοηθό θα έχεις το αρχείο midi Lookingattheclouds_melodia. Στην συνέχεια άνοιξε το αρχείο midi Lookingattheclouds_sinodeia και παίξε την μελωδία παράλληλα με την συνοδεία.

Να προσέχεις τον χρόνο. Αν κάνεις κάπου λάθος ξεκίνα πάλι από την αρχή. Τα λάθη είναι πάντα μέσα στο πρόγραμμα!

Subscribe, like, share, comment

Subscribe, like, share, comment

Subscribe, like, share, comment

To tsikolatas.com αναπτύσσεται μέσα από την  σας. Κάντε την να μεγαλώσει με εγγραφή και λάικ στα κανάλια μας

At my grandparents

σελίδα 10, βιβλίο 1018

Και σ’ αυτό το μάθημα θα έχουμε ένα τραγούδι, ντουέτο και αυτό. Εσύ θα πρέπει να μελετήσεις και να μάθεις να παίζεις σωστά την μελωδία, δηλαδή την πάνω σειρά από κάθε γραμμή.

Πρώτα κατέβασε το αρχείο mp3 που δίνουν οι δημιουργοί του βιβλίου 1018 και άκουσε το προσεκτικά. Σκοπός είναι να μπορείς να παίξεις την μελωδία, ακούγοντας παράλληλα την συνοδεία.

Για την μελέτη σου ισχύουν όσα είπαμε και στο προηγούμενο μάθημα.

Νέα σημεία θεωρίας

Παύση μισού

Στο τέταρτο μέτρο της μελωδίας θα δεις το σύμβολο

που είναι η παύση μισού. Σταματάς λοιπόν να παίζεις για χρόνο ενός μισού (δύο τετάρτων).

Πρόσεξε ότι η συνοδεία συνεχίζει μιας και στο δικό της μέτρο έχει νότες που πρέπει να παιχτούν. Μην σε επηρεάζει αυτό! Εσύ πρέπει να κοιτάς μόνο το δικό σου κομμάτι και να κρατάς τον χρόνο προσεκτικά.

Διφωνία

Στο τελευταίο μέτρο θα δεις πως έχει δύο νότες μαζί, τις Ντο και Μι, την μία κάτω από την άλλη. Αυτό ονομάζεται διφωνία.

Οι δύο νότες πρέπει να παιχτούν ταυτόχρονα και να κρατήσουν χρονικά για ένα μισό.

Για να το καταφέρεις αυτό, θα παίξεις ταυτόχρονα την νότα Μι (ανοιχτή 1η χορδή) με το δάχτυλο m και την νότα Ντο (πρώτο τάστο 2η χορδή) με το δάχτυλο i. Δοκίμασε να παίξεις για λίγο μόνο αυτήν την διφωνία μέχρι να νιώσεις άνετα με αυτό το σημείο.

 

Chocolate ice-cream

σελίδα 11, βιβλίο 1018

Και σ’ αυτό το μάθημα θα έχουμε ένα τραγούδι, ντουέτο και αυτό. Εσύ θα πρέπει να μελετήσεις και να μάθεις να παίζεις σωστά την μελωδία, δηλαδή την πάνω σειρά από κάθε γραμμή.

Πρώτα κατέβασε το αρχείο mp3 που δίνουν οι δημιουργοί του βιβλίου 1018 και άκουσε το προσεκτικά. Σκοπός είναι να μπορείς να παίξεις την μελωδία, ακούγοντας παράλληλα την συνοδεία.

Να προσέξεις το 9ο μέτρο!

Όπως βλέπεις στο 9ο μέτρο, πρέπει να παίξεις συνεχόμενα τις νότες Φα και Ντο, που βρίσκονται και οι δύο στο πρώτο τάστο των χορδών Μι και Σι αντίστοιχα. Για να το καταφέρεις αυτό, θα παίξεις την νότα Φα με το δάχτυλο 2 και την Ντο με το 1.

Όταν τελειώσεις και αυτό το κομμάτι, κάνε μια επανάληψη και στα τρία τραγούδια που έπαιξες στα τρία τελευταία μαθήματα.

Κάνοντας τα κομμάτια ομορφότερα!

Άκουσε προσεκτικά το mp3 του Looking at the clouds. Θα δεις πως στο τέλος καθυστερεί λίγο η μελωδία και δεν κρατάει το κανονικό μέτρημα του χρόνου. Αυτό γίνεται για να ομορφύνει περισσότερο το κομμάτι και είναι μια πολύ συνηθισμένη πρακτική. Πρόσεξε να παίξεις πιο αργά τις τελευταίες νότες, αλλά όχι πολύ αργά.

Πειραματίσου πάνω σ’ αυτό το σημείο γιατί είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Κάνε το ίδιο και για τα άλλα δύο κομμάτια.

Άνοιξε το βιβλίο 1018 στην τρίτη σελίδα με τα σχήματα των νοτών. Κοίταξε την τρίτη σειρά (με τον αριθμό 3 σε κυκλάκι). Αναφέρεται στην τρίτη χορδή της κιθάρας.

H χορδή αυτή ανοιχτή αντιστοιχεί στην νότα Σολ, που στο πεντάγραμμο την γράφουμε ως εξής (το σχήμα δείχνει την νότα Σολ με χρονική αξία μισού):

Η χορδή αυτή με το δεύτερο τάστο πατημένο (με το δάχτυλο 2 του αριστερού χεριού) θα μας δώσει την νότα Λα, που στο πεντάγραμμο γράφεται ως εξής:

Παρεστιγμένες νότες

Αν κοιτάξεις το κομμάτι Study no. 13 στην σελίδα 12, στο δεύτερο μέτρο θα δεις το εξής:

Είναι η νότα Ντο με αξία μισού και μια τελίτσα δίπλα της. Εφόσον το μέτρο είναι 3/4 εξυπακούεται πως σκέτο το μισό δεν επαρκεί. Χρειαζόμαστε άλλο ένα τέταρτο. Αυτό μας το δίνει η τελίτσα, η οποία προσθέτει σε μια νότα το μισό της αξίας της. Η νότα ονομάζεται τότε παρεστιγμένη. Το μισό παρεστιγμένο έχει αξία 2/4(κανονική αξία) + 1/4(προστιθέμενη αξία) = ¾ (μετράμε δηλαδή 1, 2, 3). Το ολόκληρο παρεστιγμένο έχει 4/4 +2/4 = 6/4. Για το τέταρτο παρεστιγμένο θα μιλήσουμε σε επόμενο μάθημα..!

Αντίστοιχα, στο Study no. 14 θα δεις πως έχουμε πάλι παρεστιγμένα μισά, που δεν γεμίζουν όμως ένα μέτρο 4/4 αφού η αξία τους είναι ¾. Συνοδεύονται λοιπόν από ένα τέταρτο.

Το δάχτυλο a

Σ’ αυτό το μάθημα θα χρησιμοποιήσεις για πρώτη φορά το δάχτυλο a (παράμεσος του δεξιού χεριού).

Στο Study no. 13 ο δακτυλισμός των 8 πρώτων μέτρων είναι:

  1. i, a, m
  2. i
  3. i, a, m
  4. i
  5. i, m, i
  6. m
  7. i, m, i
  8. a

Πρόσεξε τις παύσεις στο Study No. 14!

Για να πετύχουμε την παύση ακουμπάμε ελαφρά με ένα δάχτυλο του δεξιού χεριού την χορδή της νότας που παίξαμε ώστε να σταματήσουμε τον ήχο της.

Πρόσεξε τα σημεία επανάληψης στο Study No. 13!

Τι θα μελετήσεις

  • Scale no. 5
  • Study no. 13
  • Scale no. 6
  • Study no. 14

 

Dreamland

σελίδα 14, βιβλίο 1018

Άλλο ένα τραγούδι, ντουέτο για δύο κιθάρες. Όπως πάντα, θα παίξεις μόνο την πάνω σειρά. Το μέτρο είναι 4/4.

Τι να προσέξεις:

στο τρίτο μέτρο έχουμε ένα μισό παρεστιγμένο που θα κρατήσει χρόνο ίσο με ¾

στο τέταρτο μέτρο έχουμε διφωνία την Σολ με την Σι. Θα παίξεις ταυτόχρονα την Σολ με το δάχτυλο i και την Σι με το m. Για την θεωρία κοίταξε το μάθημα 6.

παρεστιγμένες νότες θα βρεις και στα μέτρα 7, 11 και 15.

στο μέτρο 9 έχουμε διφωνία την Σολ με την Μι. Θα παίξεις την Σολ με το p και την Μι με το i.

στο μέτρο 14 έχουμε πάλι διφωνία με Σολ και Ρε. Είναι παρόμοια με την Σολ-Σι, με την διαφορά ότι αντί για Σι στη δεύτερη χορδή, παίζουμε Ρε στην δεύτερη χορδή. Κατά τ’ άλλα, έχουμε Σολ με i και Ρε με m.

Προσοχή στο μέτρημα του χρόνου!

On skies

σελίδα 16, βιβλίο 1018

Το σημερινό μας κομμάτι λέγεται On skies και είναι σε ρυθμό ¾. Άκουσε το αρχείο midi πρώτα. Θα δεις ότι θυμίζει πολύ βαλς. Και πράγματι, έτσι είναι!

Ας δούμε το πρώτο μέτρο.

Είμαι βέβαιος πως ήδη θα έχεις προσέξει κάτι παράξενο σ’ αυτό. Ενώ το μέτρο του κομματιού είναι ¾, στο πρώτο μέτρο βλέπουμε πως οι νότες αντιστοιχούν σε χρόνο συνολικής αξίας 5 τετάρτων (3 τέταρτα η Ντο και από ένα τέταρτο οι 2 Μι). Τι συμβαίνει; Είναι λάθος το μέτρο;

Όχι! Αν δεις πιο προσεκτικά, πάνω από την Ντο υπάρχει μια παύση ενός τετάρτου. Αυτό σημαίνει πως η νότα Ντο θα διαρκέσει όσο ένα μισό παρεστιγμένο, η επόμενη νότα όμως, η Μι, θα παιχτεί ένα τέταρτο αφού παίξουμε την Ντο. Θα μπορούσαμε να πούμε πως το μέτρο σχεδόν ισοδυναμεί με το μέτρο:

Τα δύο μέτρα είναι ίδια στο γεγονός πως αμέσως αφού περάσει χρόνος ενός τετάρτου από την στιγμή που παίχτηκε η νότα Ντο θα παιχτεί η Μι κοκ.

Διαφέρουν όμως στην πραγματική χρονική διάρκεια των νοτών: η Ντο θα κρατήσει ένα μισό παρεστιγμένο, δηλαδή θα ακουστεί και τις στιγμές που θα παίζουμε τις δύο Μι. Όλα αυτά μπορεί να ακούγονται πολύπλοκα, είναι όμως πολύ απλά στην πράξη.

Τελικά:

Η νότα Ντο θα παιχτεί με τον αντίχειρα (δάχτυλο p).

Για να ακούγεται σε ολόκληρο το μέτρο θα κρατήσεις το δάχτυλο του αριστερού χεριού στην Ντο μέχρι να ολοκληρωθεί το μέτρο, χωρίς να ακουμπάς άλλο την δεύτερη χορδή με το δεξί χέρι.

Αυτό θα πρέπει να το προσέξεις σε όλες τις νότες όπου εμφανίζεται το ίδιο φαινόμενο: Από την στιγμή που παίζεις την νότα, δεν πειράζεις με κανένα χέρι την χορδή, μέχρι την στιγμή που τελειώνει η διάρκειά της!

Οι δύο νότες Μι στο ίδιο μέτρο θα παιχτούν με τα δάχτυλα i και m και θα διαρκούν κανονικά ένα τέταρτο.

Αντίστοιχα θα παίξεις και τα μέτρα 2, 3 και 4.

Στα μέτρα 5 ως 8 πρόσεξε τις διφωνίες που υπάρχουν. Στο πέμπτο μέτρο την νότα Σολ θα την παίξεις με p, ενώ την Ρε με i. Αντίστοιχα και για τις διφωνίες των υπόλοιπων μέτρων. Έτσι, στο έκτο θα παίξεις Σολ με p και Μι με m, στο έβδομο Σολ με p και Ρε με i και στο όγδοο Σολ με p και Σι με m.

Το κομμάτι συνεχίζεται με παρόμοιο τρόπο μέχρι το τέλος.

Από εδώ και στο εξής, νότες που εμφανίζουν το φαινόμενο της Ντο του παρόντος μαθήματος θα ονομάζονται νότες συνοδείας και θα τις ξεχωρίζουμε έτσι από τις υπόλοιπες που θα τις ονομάζουμε νότες μελωδίας.

All in a play

σελίδα 17, βιβλίο 1018

Το σημερινό μας κομμάτι λέγεται All in a play και είναι σε ρυθμό ¾. Αναφέρεται προφανώς σε κάποιο παιδικό παιχνίδι. Άκουσε το αρχείο midi πρώτα για να έχεις μια πρώτη άποψη για το κομμάτι.

Όπως και το κομμάτι της προηγούμενης ενότητας, το σημερινό κομμάτι συνδυάζει πολλά στοιχεία που καλύψαμε σε διαφορετικές ενότητες. Ευκαιρία για επανάληψη λοιπόν αλλά και για να δούμε στην πράξη όσα μάθαμε!

Πρόσεξε πως το πρώτο μέτρο ξεκινάει με το δάχτυλο m για την νότα Μι και συνεχίζει με το i. Πρέπει να σεβαστείς την σειρά. Στις διφωνίες παίζουμε πάντα την νότα της συνοδείας με τον αντίχειρα και την νότα της μελωδίας με το αντίστοιχο δάχτυλο από τα i, m.

Προσοχή στα μέτρα 10 και 11!

Στο μέτρο 10 θα παίξεις την νότα Ντο με το δάχτυλο 1 (του αριστερού χεριού). H επόμενη νότα είναι η Φα στο μέτρο 11. Για να μην δημιουργηθούν ασυνέχειες στον ήχο, θα παίξεις την νότα Φα με το δάχτυλο 2 και όχι με το 1, όπως το είχαμε δει μέχρι τώρα. Αυτό είναι ένα καλό παράδειγμα όπου βλέπουμε πως δεν παίζουμε πάντα κάθε νότα με το ίδιο δάχτυλο αλλά με όποιο μας δείχνει κατά κάποιον τρόπο κάθε φορά το κομμάτι.

Όταν μάθεις να παίζεις το κομμάτι χωρίς διακοπές, δοκίμασε να αυξήσεις λίγο την ταχύτητά εκτέλεσης. Όπως πάντα προσοχή στον χρόνο!

Άνοιξε το βιβλίο 1018 στην σελίδα 18.

Τα κομμάτια Study no. 17, Study no. 18 και Study no. 19 είναι τα κομμάτια του σημερινού μαθήματος.

Ας δούμε όμως πρώτα λίγη θεωρία.

Χρονικές αξίες: όγδοα

Μέχρι στιγμής μετρούσαμε τον χρόνο ενός κομματιού με ολόκληρα, μισά και τέταρτα, καθώς και με παρεστιγμένα ολόκληρα ή μισά. Ξέρουμε πως ένα ολόκληρο ισοδυναμεί με δύο μισά και ένα μισό με ένα τέταρτο. Τί γίνεται όμως αν θέλουμε να χωρίσουμε τον χρόνο ενός τετάρτου στην μέση;

Σε αυτήν την περίπτωση χρησιμοποιούμε μια νέα χρονική αξία, το όγδοο. Ένα τέταρτο ισοδυναμεί με δύο όγδοα και ένα όγδοο είναι το μισό ενός τετάρτου. Κατ’ επέκταση, ένα ολόκληρο ισοδυναμεί με 8 όγδοα και ένα μισό με 4.

Ακόμη, μπορούμε πλέον να μιλάμε για παρεστιγμένο τέταρτο. Θα ισοδυναμεί με χρονική αξία ενός τετάρτου και του μισού του, δηλαδή με ένα τέταρτο και ένα όγδοο. Ένα τέταρτο όμως ισοδυναμεί με 2 όγδοα, άρα τελικά ένα παρεστιγμένο τέταρτο ισοδυναμεί με συνολικό χρόνο 3 ογδόων.

Το όγδοο γράφεται ως εξής (εδώ φαίνεται ένα Σολ με αξία ογδόου):

Όπως βλέπουμε, μοιάζει με το τέταρτο, μόνο που έχει και μια ουρίτσα στην άκρη. Αν σε ένα μέτρο έχουμε δύο ή περισσότερα συνεχόμενα όγδοα, μπορούμε να ενώσουμε τις ουρίτσες τους ως εξής:

Η ένωση αυτή γίνεται μόνο για χάρη της εμφάνισης και για κανέναν άλλον λόγο.

Ας δούμε τώρα το Study no. 17.

Το μέτρο του κομματιού είναι 4/4. Στο πρώτο μέτρο το πρώτο τέταρτο καλύπτεται από τα δύο συνεχόμενα Μι όγδοα. Το δεύτερο τέταρτο από το Μι τέταρτο και τα δύο τέταρτα που απομένουν καλύπτονται από Ρε μισό.

Παρόμοια πράγματα ισχύουν και για τα υπόλοιπα μέτρα και των τριών κομματιών.

Σημαντικό: Πως θα μελετήσεις

Μπορεί να έχεις την εντύπωση πως μιας και το όγδοο αντιστοιχεί με μικρότερη χρονική αξία από όσες έχουμε δει μέχρι τώρα, θα πρέπει να παιχτεί και πιο γρήγορα. Αυτό είναι εν μέρει μόνο σωστό. Συνήθως βέβαια τα όγδοα παίζονται πιο γρήγορα, αυτό όμως δεν είναι κανόνας.

Στην μελέτη σου, θα ξεκινήσεις αργά, έχοντας κατά νου πως ένα όγδοο είναι το μισό χρονικά από ένα τέταρτο. Μην παίξεις γρήγορα από την αρχή γιατί θα χαθείς. Τα midi αρχεία γι’ αυτό το μάθημα θα τα δώσω σε δυο διαφορετικές εκδοχές, μία αργή (slow) και μία γρήγορη (fast). Ξεκίνησε με την αργή και πήγαινε μετά στην γρήγορη, ανάλογα και με την πρόοδο σου.

Τι θα μελετήσεις

  • Study no. 17
  • Study no. 18
  • Study no. 19

Και τώρα δύο όμορφα όσο και διάσημα τραγούδια για εξάσκηση! Το πρώτο είναι από την Γαλλία ενώ το δεύτερο από την Αγγλία. Καλή διασκέδαση!

Avignon

Δακτυλισμός: i,m

Happy Birthday

Δακτυλισμός: i,m

Changes

σελίδα 19, βιβλίο 1018

Σε αυτήν την ενότητα θα δούμε ένα πολύ όμορφο τραγούδι, για δύο κιθάρες. Όπως πάντα, εσύ θα πρέπει να μελετήσεις και να μάθεις να παίζεις σωστά την μελωδία. Προς το παρόν θα δούμε μόνο την μελωδία και δεν θα παίξουμε καθόλου παράλληλα με την συνοδεία, ώστε να εξασκηθούμε περισσότερο στην χρήση του μετρονόμου.

Πρώτα κατέβασε το αρχείο mp3 που δίνουν οι δημιουργοί του βιβλίου 1018 και άκουσε το προσεκτικά.

Όπως θα δεις το κομμάτι δεν είναι ιδιαίτερα γρήγορο, απαιτεί όμως όσο γίνεται πιο γλυκό ήχο.

Το κομμάτι δεν έχει ιδιαίτερες δυσκολίες. Να προσέξεις όμως:

  • Στο ένατο μέτρο θα παίξεις την Φα με το δάχτυλο 2 του αριστερού και την Ντο με το 1. Τα δάχτυλα 1 και 2 θα τα βάλεις ταυτόχρονα στις αντίστοιχες νότες που είπαμε.
  • Να προσέξεις τον χρόνο. Μπλέκονται μαζί όγδοα, τέταρτα και μισά. Στην αρχή του κομματιού να μετρήσεις 4 τέταρτα, μετρώντας από μέσα σου 1,2,3,4 σε ίσες αποστάσεις μαζί με τον μετρονόμο. Πρέπει να σεβαστείς αυτόν τον κανόνα.
  • Ο μετρονόμος στο midi έχει ρυθμιστεί στο 70. Εσύ διάβασε πρώτα το κομμάτι χωρίς μετρονόμο και ξεκίνησε με το 40. Προοδευτικά θα πρέπει να φτάσεις μέχρι το 60 ή 70.

Subscribe, like, share, comment

Subscribe, like, share, comment

Subscribe, like, share, comment

To tsikolatas.com αναπτύσσεται μέσα από την  σας. Κάντε την να μεγαλώσει με εγγραφή και λάικ στα κανάλια μας

Waltz

σελίδα 21, βιβλίο 1018

Το κομμάτι του μαθήματος είναι ντουέτο για δύο κιθάρες. Άκουσε πρώτα το αρχείο midi για να πάρεις μια γεύση της μελωδίας. Το κομμάτι είναι σε ρυθμό ¾ και είναι, όπως λέει και ο τίτλος του άλλωστε, ένα βαλς. Εμείς θα παίξουμε την πάνω σειρά.

Τι να προσέξεις:

  • Θυμήσου ποιες νότες ονομάσαμε νότες μελωδίας και ποιες συνοδείας! Θα βρεις την αντίστοιχη θεωρία στην δέκατη ενότητα.
  • Στο πρώτο μέτρο η Σολ είναι νότα συνοδείας, οπότε θα παιχτεί με το δάχτυλο p και θα διαρκέσει για όλη την διάρκεια του μέτρου, μιας και η αξία του χρόνου της είναι μισό παρεστιγμένο (δηλαδή 3 τέταρτα). Αυτό ισχύει για όλα τα μέτρα στα οποία υπάρχουν νότες συνοδείας (σε όλα υπάρχουν!).
  • Στο όγδοο μέτρο αν και υπάρχει μια παύση μισού παρεστιγμένου κάτω από την Ντο, σημάδι ότι η Ντο είναι νότα μελωδίας, θα την παίξουμε (προς το παρόν) σαν απλή νότα, μιας και δεν ξέρουμε ακόμα πως θα την κάνουμε νότα συνοδείας (θα το δούμε όμως αργότερα!).
  • Δακτυλισμός:
  • Σε όλα τα μέτρα (εκτός από το όγδοο) οι νότες συνοδείας θα παιχτούν με το p.
  • Στα μέτρα 1-4 και 9-12 θα παίξεις τις διφωνίες με i και m (π.χ. Στο πρώτο με i την Ντο και με m την Μι).
  • Στα υπόλοιπα μέτρα, οι νότες της μελωδίας θα παιχτούν με m και i.
  • Στο όγδοο μέτρο η Ντο θα θεωρηθεί όπως είπαμε νότα μελωδίας, οπότε θα παιχτεί με m.
  • Για την εναλλαγή από το πρώτο στο δεύτερο μέτρο, θα κινηθείς ως εξής: Θα πιάσεις με το δάχτυλο 1 (του αριστερού χεριού) την νότα Ντο και θα το κρατήσεις μέχρι και το δεύτερο μέτρο, στο οποίο επιπρόσθετα θα πιέσεις και την Λα με το 2. Δηλαδή θα πιέσεις την Λα με το 2 χωρίς να σηκώσεις το δάχτυλο 1 (που έχει την Ντο).
  • Αντίστοιχα, για την μετάβαση από το δεύτερο μέτρο στο τρίτο, θα κρατήσεις την Λα και στο τρίτο θα πιέσεις και την Φα με το 1.
  • Πρόσεξε την εναλλαγή από το πέμπτο στο έκτο μέτρο, πρέπει να ακουστούν καθαρά όλες οι νότες. Για το έκτο μέτρο, θα πρέπει να πιάσεις πρώτα την Λα με το δάχτυλο 2 και λίγο αργότερα (χωρίς να αφήσεις την Λα) την Φα με το 1. Αυτό πρέπει να γίνει γιατί στο έκτο μέτρο θα ακουστεί πρώτη η Λα και μετά η Φα.
  • Γενικά αν συναντάς δυσκολίες σε δύο μέτρα, ο μόνος τρόπος για να τις ξεπεράσεις είναι να παίζεις συνεχώς αυτά τα μέτρα μέχρι να πετύχεις ένα καλό ηχητικό αποτέλεσμα.
  • Ο μετρονόμος στο midi έχει ρυθμιστεί στο 100. Εσύ διάβασε πρώτα το κομμάτι χωρίς μετρονόμο ώστε να παίζεις σωστά τα δύσκολα σημεία και μετά ξεκίνησε με τον μετρονόμο στο 60. Προοδευτικά θα πρέπει να φτάσεις μέχρι το 90 ή 100.

Μια πρώτη ασκηση για τα δάχτυλα

  1. Βάλε το δάχτυλο 1 στο 9ο τάστο της 1ης χορδής (δηλαδή της χορδής που είναι πιο κοντά στο πόδι σου). Παίξε την νότα με το δεξί χέρι, με το δάχτυλο i και appoyando, όπως έχουμε πει στο πρώτο μάθημα.
  2. Στην συνέχεια βάλε το δάχτυλο 2 στο 10ο τάστο της 1ης χορδής, χωρίς όμως να σηκώσεις το δάχτυλο 1 από την θέση του. Παίξε την νότα με το δάχτυλο m.
  3. Βάλε το δάχτυλο 3 στο 11ο τάστο της 1ης χορδής, χωρίς όμως να σηκώσεις τα δάχτυλα 1 και 2 από την θέση τους. Παίξε την νότα με το δάχτυλο i.
  4. Βάλε το δάχτυλο 4 στο 12ο τάστο της 1ης χορδής, χωρίς όμως να σηκώσεις τα δάχτυλα 1, 2 και 3 από την θέση τους. Παίξε την νότα με το δάχτυλο m.
  5. Τώρα σήκωσε όλα τα δάχτυλα και επανέλαβε τα βήματα 1 ως 4 για την 2η χορδή, πάλι από το 9ο τάστο. Βάλε δηλαδή το δάχτυλο 1 στο 9ο τάστο της 2ης χορδής και παίξε με i, μετά χωρίς να σηκώσεις το δάχτυλο 1, βάλε το δάχτυλο 2 στο 10ο τάστο της 2ης χορδής και παίξε με m και ούτω καθεξής.
  6. Κάνε αυτήν την διαδικασία για όλες τις χορδές. Όταν τελειώσεις και την 6η χορδή, κατέβα στην 5η ξανά και κάνε πάλι τα βήματα 1 ως 4 μέχρι να φτάσεις πίσω στην 1η χορδή.

Η άσκηση αυτή είναι παραλλαγή μιας πολύ κλασικής όσο και διάσημης άσκησης που ονομάζεται 1-2-3-4 και η οποία θα μας βοηθήσει αρκετά στην απόκτηση ταχύτητας και ακρίβειας. Αν δεις ότι κουράζονται τα χέρια σου ή τα δάχτυλα σου, σταμάτα και ξεκουράσου! Να παίζεις χαλαρά, μην πατάς με δύναμη τα τάστα!

 

Κούρδισμα της κιθάρας

Είναι καιρός να μάθεις να κουρδίζεις μόνος σου την κιθάρα σου.

Οι επιλογές που έχεις είναι οι εξής:

  • Να αγοράσεις ένα ηλεκτρονικό κουρδιστήρι από κάποιο μουσικό κατάστημα. Οι τιμές είναι σχετικά μέτριες, δηλαδή ούτε πολύ φτηνές ούτε πολύ ακριβές. Να προσέξεις πάντως σε αυτήν την περίπτωση, να ζητήσεις κάποιο κουρδιστήρι που να είναι και μετρονόμος γιατί είναι πολύ πιθανόν να το χρειαστείς στην πορεία. Ένα μηχάνημα κουρδιστήρι-μετρονόμος κοστίζει λιγότερο απ’ όσο δύο ξεχωριστά μηχανήματα μαζί. Αυτήν την λύση χρησιμοποιώ και εγώ.
  • Να κουρδίζεις μέσω κάποιου προγράμματος υπολογιστή. Ένα πολύ καλό (και δωρεάν) πρόγραμμα είναι το Guitarpad Free Digital Tuner 1.2 που θα το βρεις εδώ. Για να το χρησιμοποιήσεις θα χρειαστείς μικρόφωνο (είναι πολύ φθηνά).
  • Να μάθεις να κουρδίζεις με το αυτί. Αυτός είναι ο πιο δύσκολος τρόπος και δεν συστήνεται για αρχάριους. Θα τον αναφέρω όμως για την περίπτωση που βρεθείς χωρίς βοήθεια και πρέπει οπωσδήποτε να κουρδίσεις την κιθάρα (π.χ. σε κάποια παραλία).

Τα βήματα είναι τα εξής:

  1. Κουρδίζουμε την νότα ΛΑ (5η χορδή) είτε με το αυτί είτε με κάποιο διαπασών σε ΛΑ.
  2. Πατάμε το 5ο τάστο της 6ης χορδής και ταυτόχρονα παίζουμε ΛΑ με την 5η ανοιχτή. Οι δύο ήχοι πρέπει να είναι ακριβώς ίδιοι. Αν ο ήχος της 6ης χορδής είναι οξύτερος ή βαρύτερος από αυτόν της 5ης, γυρίζουμε το κλειδί της 6ης χορδής μέχρι να είναι ίδιοι.
  3. Πατάμε το 5ο τάστο της 5ης χορδής και ταυτόχρονα παίζουμε ΡΕ με την 4η χορδή ανοιχτή. Οι δύο ήχοι πρέπει να είναι ακριβώς ίδιοι. Αν ο ήχος της 4ης χορδής είναι οξύτερος ή βαρύτερος από αυτόν της 5ης, γυρίζουμε το κλειδί της 4ης χορδής μέχρι να είναι ίδιοι.
  4. Πατάμε το 5ο τάστο της 4ης χορδής και ταυτόχρονα παίζουμε ΣΟΛ με την 3η χορδή ανοιχτή. Οι δύο ήχοι πρέπει να είναι ακριβώς ίδιοι. Αν ο ήχος της 3ης χορδής είναι οξύτερος ή βαρύτερος από αυτόν της 4ης, γυρίζουμε το κλειδί της 3ης χορδής μέχρι να είναι ίδιοι.
  5. Πατάμε το 4ο τάστο της 3ης χορδής και ταυτόχρονα παίζουμε ΣΙ με την 2η χορδή ανοιχτή. Οι δύο ήχοι πρέπει να είναι ακριβώς ίδιοι. Αν ο ήχος της 2ης χορδής είναι οξύτερος ή βαρύτερος από αυτόν της 3ης, γυρίζουμε το κλειδί της 2ης χορδής μέχρι να είναι ίδιοι.
  6. Πατάμε το 5ο τάστο της 2ης χορδής και ταυτόχρονα παίζουμε ΜΙ με την 1η χορδή ανοιχτή. Οι δύο ήχοι πρέπει να είναι ακριβώς ίδιοι. Αν ο ήχος της 1ης χορδής είναι οξύτερος ή βαρύτερος από αυτόν της 2ης, γυρίζουμε το κλειδί της 1ης χορδής μέχρι να είναι ίδιοι.

Θυμίζω εδώ ότι η 1η χορδή είναι αυτή που είναι πιο κοντά στο πόδι μας και η 6η αυτή που είναι πιο ψηλά.

 

Μετρονόμος

Ο μετρονόμος είναι ένας μηχανισμός που μας βοηθάει να μετράμε τον χρόνο στην μουσική. Από την στιγμή που τον θέτουμε σε λειτουργία, παράγει έναν ηχητικό χτύπο σε ίσα χρονικά διαστήματα μέχρι την στιγμή που θα τερματίσουμε την λειτουργία του.

Κάθε διάστημα ανάμεσα σε δύο χτύπους αντιστοιχεί σε μια χρονική αξία που έχουμε από πριν αποφασίσει να του αποδώσουμε (πχ ολόκληρο, μισό, τέταρτο, όγδοο).

Για να απλοποιήσουμε τα πράγματα, καλύτερα να κατεβάσεις πρώτα έναν απλό μετρονόμο από την σελίδα

Αφού εγκαταστήσεις το πρόγραμμα στον υπολογιστή σου, άνοιξε το. Επέλεξε το πλήκτρο Start Dirk’s Metronome. Αν σας ζητηθεί κάποιο mail μπορείτε είτε να το δώσετε είτε όχι επιλέγοντας το αντίστοιχο κουτάκι.

Από το κουτάκι Exit κλείνεις το πρόγραμμα. Από το κουτάκι Start θέτεις σε λειτουργία τον μετρονόμο, ενώ αν το ξαναπατήσεις τερματίζεις την λειτουργία του. Μην το κάνεις όμως ακόμη! Πρώτα θα τον ρυθμίσουμε.

Στην βελόνα του μετρονόμου θα δεις ένα σχεδιάκι, αν κάνεις κλικ πάνω του με το ποντίκι και κρατήσεις πατημένο το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού, θα δεις ότι μπορείς να το κουνήσεις προς τα πάνω ή προς τα κάτω. Παράλληλα θα δεις πως αλλάζει και η ένδειξη Tempo δίπλα στην βελόνα.

Αυτή η ένδειξη δείχνει την ταχύτητα του μετρονόμου. Όσο πιο μεγάλη είναι, τόσο πιο μικρά θα είναι τα χρονικά διαστήματα μεταξύ δύο χτύπων, άρα και πιο γρήγορο το κομμάτι.

Ανέβασε το σχεδιάκι πάνω, μέχρι η ένδειξη Tempo να γίνει 40 Bpm.

Και τώρα ας δούμε δύο παραδείγματα που θα σε βοηθήσουν να καταλάβεις την λειτουργία του μετρονόμου.

Παράδειγμα 1ο: Ας υποθέσουμε ότι έχουμε αποφασίσει να αποδίδουμε σε κάθε διάστημα την αξία ενός τετάρτου. Τότε σε κάθε τέτοιο διάστημα θα παίζουμε νότες αξίας ενός τετάρτου.

Σημαντικό! Κάθε διάστημα ξεκινάει με έναν χτύπο του μετρονόμου και τελειώνει με τον επόμενό χτύπο, οπότε και ξεκινάει το επόμενο διάστημα.

Έτσι, στο πρώτο μέτρο, για την νότα Ντο (αντιστοιχεί σε χρόνο ολοκλήρου, δηλαδή σε τέσσερα τέταρτα) θα χρειαστούμε τέσσερα τέτοια διαστήματα του μετρονόμου μέχρι να προχωρήσουμε στο επόμενο μέτρο και εννοείται πως σε αυτά τα διαστήματα η Ντο πρέπει να ακούγεται συνεχόμενη, χωρίς διακοπές.

Όταν περάσουν αυτά τα τέσσερα διαστήματα, προχωράμε αμέσως στο επόμενο μέτρο και παίζουμε την νότα Ρε. Η Ρε αντιστοιχεί σε χρόνο μισού, δηλαδή σε δύο τέταρτα, οπότε θα πρέπει να ακουστεί συνεχόμενη για δύο διαστήματα του μετρονόμου. Το ίδιο ισχύει και για την Μι στο ίδιο μέτρο.

Και τώρα στο τρίτο μέτρο. Κάθε νότα αντιστοιχεί σε ένα τέταρτο, δηλαδή ένα διάστημα του μετρονόμου.

Στο τέταρτο μέτρο έχουμε όγδοα. Κάθε όγδοο θα αντιστοιχεί σε μισό διάστημα του μετρονόμου, δηλαδή ανάμεσα σε δύο χτυπήματα θα παίζουμε δύο νότες.

Το πέμπτο μέτρο είναι το ίδιο με το πρώτο, ισχύουν τα ίδια.

Άκουσε και το αντίστοιχο midi για το παραπάνω κομμάτι. Στην αρχή ακούγονται τέσσερα χτυπήματα του μετρονόμου και στην συνέχεια ο μετρονόμος (ρυθμισμένος στο 40) συνοδεύει την μελωδία. Αυτό θα πρέπει να μπορείς να το κάνεις και μόνος σου.

Σημαντικό!

Διάβασε και κάποια κομμάτια από τα προηγούμενα μαθήματα με μετρονόμο ώστε να τον συνηθίσεις γιατί από εδώ και στο εξής θα παίζουμε με μετρονόμο.

Χορδές

Ασκήσεις για εξάσκηση και ζέσταμα

Το ζέσταμα είναι βασικό στην κιθάρα για την αποφυγή τραυματισμών ή πιασιμάτων, για την καλύτερη απόδοση και για την ανάπτυξη της ευκινησίας των δαχτύλων. Γι αυτούς τους λόγους, απαραιτήτως πριν από κάθε φορά που θα μελετάς θα κάνεις ασκήσεις για ζέσταμα.

Μια πρώτη ασκηση για τα δάχτυλα

  1. Βάλε το δάχτυλο 1 στο 9ο τάστο της 1ης χορδής (δηλαδή της χορδής που είναι πιο κοντά στο πόδι σου). Παίξε την νότα με το δεξί χέρι, με το δάχτυλο i και appoyando, όπως έχουμε πει στο πρώτο μάθημα.
  2. Στην συνέχεια βάλε το δάχτυλο 2 στο 10ο τάστο της 1ης χορδής, χωρίς όμως να σηκώσεις το δάχτυλο 1 από την θέση του. Παίξε την νότα με το δάχτυλο m.
  3. Βάλε το δάχτυλο 3 στο 11ο τάστο της 1ης χορδής, χωρίς όμως να σηκώσεις τα δάχτυλα 1 και 2 από την θέση τους. Παίξε την νότα με το δάχτυλο i.
  4. Βάλε το δάχτυλο 4 στο 12ο τάστο της 1ης χορδής, χωρίς όμως να σηκώσεις τα δάχτυλα 1, 2 και 3 από την θέση τους. Παίξε την νότα με το δάχτυλο m.
  5. Τώρα σήκωσε όλα τα δάχτυλα και επανέλαβε τα βήματα 1 ως 4 για την 2η χορδή, πάλι από το 9ο τάστο. Βάλε δηλαδή το δάχτυλο 1 στο 9ο τάστο της 2ης χορδής και παίξε με i, μετά χωρίς να σηκώσεις το δάχτυλο 1, βάλε το δάχτυλο 2 στο 10ο τάστο της 2ης χορδής και παίξε με m και ούτω καθεξής.
  6. Κάνε αυτήν την διαδικασία για όλες τις χορδές. Όταν τελειώσεις και την 6η χορδή, κατέβα στην 5η ξανά και κάνε πάλι τα βήματα 1 ως 4 μέχρι να φτάσεις πίσω στην 1η χορδή.

Η άσκηση αυτή είναι παραλλαγή μιας πολύ κλασικής όσο και διάσημης άσκησης που ονομάζεται 1-2-3-4 και η οποία θα μας βοηθήσει αρκετά στην απόκτηση ταχύτητας και ακρίβειας.

Επέκταση:

  1. Βάλε το δάχτυλο 1 στο 8ο τάστο της πρώτης χορδής. Έτσι το δάχτυλο 2 θα μπει στο 9ο τάστο, το 3 στο 10 και το 4 στο 11ο.

Επανέλαβε την άσκηση όπως πριν για τα τάστα 8-11.

  • Επανέλαβε το βήμα 7 για τα τάστα 7-10 κοκ μέχρι να φτάσεις στα τάστα 1-4.

Η άσκηση είναι πολύ σημαντική και θα δεις μεγάλη πρόοδο στην απόδοση σου. Να την εκτελείς πάντοτε μία φορά τουλάχιστον πριν την μελέτη σου και στην συνέχεια να κάνεις ένα μικρό διάλειμμα για χαλάρωση (1-2 λεπτά). Ακόμα, αν δεν έχεις χρόνο για μελέτη, μπορείς να παίζεις την άσκηση για εξάσκηση.

ΠΡΟΣΟΧΗ!

Αν δεις ότι κουράζονται τα χέρια σου ή τα δάχτυλα σου, σταμάτα και ξεκουράσου!

Να παίζεις χαλαρά, μην πατάς με δύναμη τα τάστα

Δεν έχει σημασία η ταχύτητα στο παίξιμο της άσκησης, οπότε μην βιάζεσαι. Μάθε μόνο να την εκτελείς σωστά και σύντομα θα δεις βελτίωση και στην ταχύτητα.

Συνεχίζουμε στο βιβλίο 1018. Άνοιξέ το στην τρίτη σελίδα με τα σχήματα των νοτών. Κοίταξε την τέταρτη σειρά (με τον αριθμό 4 σε κυκλάκι). Αναφέρεται στην τέταρτη χορδή της κιθάρας. Η χορδή αυτή ανοιχτή αντιστοιχεί στην νότα Ρε, που στο πεντάγραμμο την γράφουμε ως εξής (το σχήμα δείχνει την νότα Ρε με χρονική αξία ολοκλήρου):

Η χορδή αυτή με το δεύτερο τάστο πατημένο θα μας δώσει την νότα Μι, που στο πεντάγραμμο γράφεται ως εξής (το σχήμα δείχνει την νότα Μι με χρονική αξία μισού):

Επίσης, η χορδή αυτή με το τρίτο τάστο πατημένο θα μας δώσει την νότα Φα, που στο πεντάγραμμο γράφεται ως εξής (το σχήμα δείχνει την νότα Φα με χρονική αξία μισού):

Συνήθως παίζουμε την Μι με το δάχτυλο 2 (του αριστερού χεριού) και την Φα με το 3, αλλά όπως είπαμε, αυτό δεν ισχύει πάντα! Θα δούμε και κάποια αντίστοιχα παραδείγματα αργότερα!

Ας δούμε λίγο τις ασκήσεις! Θα κοιτάξεις από τις σελίδες 22, 23 και 24 τα κομμάτια:

  • Scale no. 7   ( 100 )
  • Scale no. 8   ( 100 )
  • Scale no. 9   ( 100 )
  • Study no. 20   ( 80 )

Προσοχή στον δακτυλισμό! Θα παίξεις τα τέσσερα πρώτα κομμάτια με τα δάχτυλα που ζητούνται! Θυμίζω πως το p είναι ο αντίχειρας! Χρησιμοποίησε μετρονόμο, αφού μελετήσεις καλά τα κομμάτια!

Σελίδες 24,25, βιβλίο 1018

Ας δούμε λοιπόν τις ασκήσεις! Θα κοιτάξεις από τις σελίδες 24 και 25 τα κομμάτια:

  • Study no. 21   ( 100 )
  • Study no. 22   ( 100 )

Όλες οι διφωνίες του Study no. 21 θα εκτελεστούν με p η νότα της συνοδείας και με το αντίστοιχο κάθε φορά από τα i και m η νότα της μελωδίας.

Στο Study no. 22 όλα τα Ρε με p και οι υπόλοιπες νότες με i και m.

Προσοχή στον δακτυλισμό!

Χρησιμοποίησε μετρονόμο, αφού μελετήσεις καλά τα κομμάτια!

Συνεχίζουμε στο βιβλίο 1018. Άνοιξέ το στην τρίτη σελίδα με τα σχήματα των νοτών. Κοίταξε την πέμπτη σειρά (με τον αριθμό 5 σε κυκλάκι). Αναφέρεται στην πέμπτη χορδή της κιθάρας. Η χορδή αυτή ανοιχτή αντιστοιχεί στην νότα Λα, που στο πεντάγραμμο την γράφουμε ως εξής (το σχήμα δείχνει την νότα Λα με χρονική αξία μισού):

Η χορδή αυτή με το δεύτερο τάστο πατημένο θα μας δώσει την νότα Σι, που στο πεντάγραμμο γράφεται ως εξής (το σχήμα δείχνει την νότα Σι με χρονική αξία ολοκλήρου):

 

Επίσης, η χορδή αυτή με το τρίτο τάστο πατημένο θα μας δώσει την νότα Ντο, που στο πεντάγραμμο γράφεται ως εξής (το σχήμα δείχνει την νότα Ντο με χρονική αξία μισού):

 

Συνήθως παίζουμε την Σι με το δάχτυλο 2 (του αριστερού χεριού) και την Ντο με το 3, αλλά όπως είπαμε, αυτό δεν ισχύει πάντα!

Θα κοιτάξεις από τις σελίδες 27, 28 και 30 τα κομμάτια:

  • Scale no. 10   ( 100 )
  • Scale no. 11   ( 100 )
  • Scale no. 12   ( 100 )

Δεν είναι δύσκολα, αλλά είναι σημαντικά γιατί ανακεφαλαιώνουν όλες τις νότες που έχουμε μάθει μέχρι τώρα!

Νέο βιβλίο από σήμερα! Θα κατεβάσεις το Guitar Moment I

Collection and arrangements Eythor Thorlaksson Size: 403k · Pages: 30

 

Κανονικά θα έχει το όνομα 1005.

Άνοιξέ το στην δεύτερη σελίδα. Θα μελετήσεις τα κομμάτια

  • TWO STRINGS
    • TAKIN’ OFF
    • VALS

Είναι εύκολα και δεν θα δυσκολευτείς ιδιαίτερα.

Επίσης, άνοιξε το 1018 στην τρίτη σελίδα με τα σχήματα των νοτών. Κοίταξε την έκτη σειρά (με τον αριθμό 6 σε κυκλάκι). Αναφέρεται στην έκτη χορδή της κιθάρας. Η χορδή αυτή ανοιχτή αντιστοιχεί στην νότα Μι, που στο πεντάγραμμο την γράφουμε ως εξής (το σχήμα δείχνει την νότα Μι με χρονική αξία μισού):

Η χορδή αυτή με το πρώτο τάστο πατημένο θα μας δώσει την νότα Φα, που στο πεντάγραμμο γράφεται ως εξής (το σχήμα δείχνει την νότα Φα με χρονική αξία μισού):

Επίσης, η χορδή αυτή με το τρίτο τάστο πατημένο θα μας δώσει την νότα Σολ, που στο πεντάγραμμο γράφεται ως εξής (το σχήμα δείχνει την νότα Σολ με χρονική αξία μισού):

Συνήθως παίζουμε την Φα με το δάχτυλο 2 (του αριστερού χεριού) και την Σολ με το 3, αλλά αυτό δεν ισχύει πάντα!

Παρατήρησε την αντιστοιχία που υπάρχει ανάμεσα στην έκτη και στην πρώτη χορδή. Δίνουν τις ίδιες νότες αλλά με διαφορετική οξύτητα.

Για διάβασμα θα έχεις και το All notes της επόμενης σελίδας όπου περιέχονται όλες οι νότες που έχουμε μάθει μέχρι τώρα!

Jingle Bells

Για τα δάχτυλα θα ακολουθήσετε τις εξής οδηγίες:

  • 8ο μέτρο, αριστερό χέρι : Ρε με to δάχτυλο 3 και Σολ με to 4
  • 14ο μέτρο, αριστερό χέρι : όπως στο 8ο
  • Σε όλα τα άλλα μέτρα ακολουθήστε i, m

 

Από το delcamp_volume1 θα διαβάσεις τα τραγούδια:

  • FRERE JACQUES (canon)
  • AH VOUS DIRAI-JE MAMAN

σελίδες 10 και 11.

 

Είναι εύκολα και δεν θα σε δυσκολέψουν πολύ!

Mp3 για τα τραγούδια θα βρεις εδώ και εδώ, εφόσον έχεις γραφτεί κανονικά στο delcamp.net.

Καλή διασκέδαση!

Από το delcamp_volume1 θα διαβάσεις τα τραγούδια:

  • A LA CLAIRE FONTAINE
  • LA BONNE AVENTURE

σελίδες 6 και 13.

Είναι εύκολα και δεν θα σε δυσκολέψουν πολύ!

Mp3 για τα τραγούδια θα βρεις εδώ και εδώ, εφόσον έχεις γραφτεί κανονικά στο delcamp.net.

Καλή διασκέδαση!

Και τώρα ας δούμε λίγη θεωρία, ή μάλλον πολλή θεωρία!

Οι νότες γενικά διαφέρουν μεταξύ τους ως προς διάφορα χαρακτηριστικά: οξύτητα, ποιότητα, ένταση κτλ. Την απόσταση δύο νοτών ως προς την οξύτητα την μετράμε με τόνους και ημιτόνια.

Τόνοι και ημιτόνια

Το Ημιτόνιο είναι η μικρότερη απόσταση μεταξύ δύο συνεχόμενων νοτών της ευρωπαϊκής μουσικής.

Ένας Τόνος είναι ίσος με 2 Ημιτόνια.

Κλίμακα

Κλίμακα ονομάζεται μια σειρά από νότες που χρησιμοποιείται σαν οδηγός για την κατασκευή μουσικών κομματιών.

Σε μια κλίμακα ακολουθούμε πάντα μια συγκεκριμένη σειρά, δηλαδή είτε μόνο ανεβαίνουμε σε οξύτητα (ανιούσα κλίμακα), είτε μόνο κατεβαίνουμε (κατιούσα κλίμακα). Συνήθως όμως γράφουμε μια κλίμακα στην ανιούσα μορφή της.

Η πρώτη και η τελευταία νότα μιας κλίμακας έχουν το ίδιο όνομα, αλλά διαφορετική οξύτητα, επομένως σε κάθε κλίμακα έχουμε 8 νότες.

Οι κλίμακες χωρίζονται στις μείζονες (ή maggiore) και στις ελάσσονες (ή minore).

Η κλίμακα Ντο Μείζονα.

Είναι η εξής:

Η κλίμακα αυτή ονομάζεται και φυσική γιατί δίνει όλες τις νότες στις φυσικές τους θέσεις.

Όπως φαίνεται και στο σχήμα, ορίζονται κάποιες αποστάσεις μεταξύ των νοτών. Αυτές είναι οι εξής:

ΝότεςΑπόσταση μεταξύ των νοτών
Ντο – ΡεΤόνος ή Τ.
Ρε – ΜιΤόνος ή Τ.
Μι – ΦαΗμιτόνιο ή Η.
Φα – ΣολΤόνος ή Τ.
Σολ – ΛαΤόνος ή Τ.
Λα – ΣιΤόνος ή Τ.
Σι – ΝτοΗμιτόνιο ή Η.

Πρέπει να τις μάθεις απ’ έξω κι ανακατωτά!!!

Οι αποστάσεις αυτές ισχύουν μόνο για συνεχόμενες νότες οποιασδήποτε οξύτητας.

Έτσι, στο παράδειγμα

 

Στο πρώτο μέτρο η απόσταση μεταξύ των νοτών Ντο και Ρε είναι ένας Τόνος. Το ίδιο ισχύει και για τις Ντο και Ρε του δεύτερου μέτρου. Αντίθετα στο τρίτο μέτρο η απόσταση δεν είναι Τόνος, γιατί οι νότες Ντο και Ρε δεν είναι συνεχόμενες.

Παρόμοια και στο παράδειγμα

 

Στο πρώτο μέτρο η απόσταση μεταξύ των νοτών Σι και Ντο είναι ένα Ημιτόνιο. Το ίδιο ισχύει και για τις Σι και Ντο του δεύτερου μέτρου. Αντίθετα στο τρίτο μέτρο η απόσταση δεν είναι Τόνος, γιατί οι νότες Σι και Ντο δεν είναι συνεχόμενες.

Οι αποστάσεις ισχύουν και όταν πάμε από ψηλότερη σε χαμηλότερη νότα.

Έτσι, στο παράδειγμα

 

Στο πρώτο μέτρο έχουμε τις νότες Ντο και Σι, δηλαδή απόσταση ενός Ημιτονίου. Στο δεύτερο μέτρο έχουμε Ρε και Ντο, δηλαδή απόσταση ενός Τόνου. Στα μέτρα 3 και 4 οι νότες δεν είναι συνεχόμενες, οπότε δεν μπορούμε προς το παρόν να μετρήσουμε την απόστασή μεταξύ τους!

Η σειρά ΤΤΗΤΤΤΗ

Οι νότες της κλίμακας Ντο ακολουθούν κάποια συγκεκριμένη σειρά ως προς τις αποστάσεις μεταξύ των διαδοχικών νοτών. Αυτή είναι η:

Τ-Τ-Η-Τ-Τ-Τ-Η

Η σειρά αυτή είναι κοινό χαρακτηριστικό όλων των μείζονων κλιμάκων.

Στην πράξη τώρα!

Θα παίξεις τα δύο κομμάτια της επόμενης σελίδας. Ο μετρονόμος πρέπει να ρυθμιστεί στο 100. Το δεύτερο κομμάτι έχει όλες τις νότες της κλίμακας Ντο που έχουμε δει μέχρι τώρα, από την πιο χαμηλή μέχρι την πιο ψηλή.

Θα κάνεις επίσης την θεωρητική άσκηση που ακολουθεί. Οι απαντήσεις θα δοθούν στην επόμενη ενότητα.

Άσκηση! Να αναγνωρίσεις τις αποστάσεις μεταξύ των νοτών (Τόνοι ή Ημιτόνια):

 

Απάντηση

1. Τ2. Η3. Τ
4. Η5. Τ6. Η
7. Η8. Τ9. Τ
10. Τ11. Η12. Τ
13. Τ  

Σημεία αλλοίωσης (ά μέρος)

Τα σημεία αλλοίωσης είναι σημεία που αλλάζουν (αλλοιώνουν) την οξύτητα των νοτών.

Τα σημεία αυτά είναι τα εξής:

# Η δίεση , η οποία οξύνει την νότα κατά ένα Ημιτόνιο.
b Η ύφεση , η οποία βαρύνει την νότα κατά ένα Ημιτόνιο.
x Η διπλή δίεση , η οποία οξύνει την νότα κατά δύο Ημιτόνια.
bb Η διπλή ύφεση , η οποία βαρύνει την νότα κατά δύο Ημιτόνια.
   Η αναίρεση , η οποία ακυρώνει τυχόν προηγούμενες αλλοιώσεις και επαναφέρει την νότα στην φυσική της θέση.

Χρήση

  1. Τα σημεία αλλοίωσης γράφονται πάντα αριστερά της νότας στην οποία επιδρούν.
  2. Μια νότα με αλλοίωση διαβάζεται ως «Όνομα νότας αλλοίωση»,

π.χ. Ντο δίεση, Σι αναίρεση, Ντο ύφεση, Φα διπλή δίεση, Λα διπλή ύφεση κτλ.

  • Η ισχύς ενός σημείου αλλοιώσεως διαρκεί μόνο για το μέτρο στο οποίο γράφεται. Στα επόμενα μέτρα, η νότα επανέρχεται στην φυσική της θέση.
  • Η αναίρεση ακυρώνει όλες τις προηγούμενες αλλοιώσεις μιας νότας και η νότα παίζεται στην φυσική της θέση.

Σημεία αλλοίωσης (β μέρος)

Τα σημεία αλλοίωσης, όπως είδαμε, μεταβάλλουν την οξύτητα των νοτών. Αν πάρουμε τις αλλοιώσεις σε μια νότα από αυτήν που κάνει την νότα πιο βαριά προς αυτήν που την οξύνει περισσότερο, παίρνουμε την λεγόμενη σκάλα των αλλοιώσεων:

Αυτή η σκάλα μας δείχνει και τον τρόπο χρήσης των αλλοιώσεων. Για να πάμε για παράδειγμα από την Ντο ύφεση στην Στην Ντο δίεση, πρέπει να περάσουμε πρώτα από την Ντο αναίρεση. Όλες οι νότες χωρίς αλλοιώσεις θεωρούμε πως βρίσκονται αρχικά
στο σκαλί της αναίρεσης

Πρόσεξε!

Η αναίρεση είναι η πιο σημαντική αλλοίωση!
Η συμπεριφορά της όμως είναι λίγο παράξενη… Πότε «οξύνει» μια νότα και πότε την «βαρύνει», ανάλογα με την προηγούμενη αλλοίωση. Γι’ αυτό άλλωστε είναι και στην μέση της σκάλας.
Έτσι,
• αν προηγουμένως μια νότα είχε δίεση, η αναίρεση την «βαρύνει» κατά ένα ημιτόνιο.
• αν προηγουμένως μια νότα είχε ύφεση, η αναίρεση την «οξύνει» κατά ένα ημιτόνιο.

Τριημιτόνια

Όταν σε ένα μουσικό κομμάτι δύο συνεχόμενες νότες απέχουν μεταξύ τους τρία Ημιτόνια, την μεταξύ τους απόσταση την ονομάζουμε Τριημιτόνιο.

 

Αναγνώριση απόστασης: Τόνος, Ημιτόνιο, Ταυτοφωνία ή Τριημιτόνιο

Όταν έχουμε να αναγνωρίσουμε μια απόσταση μεταξύ δύο συνεχόμενων νοτών που έχουν αλλοιώσεις, τότε κάνουμε τα εξής:

  1. Αναιρούμε όλες τις αλλοιώσεις και επαναφέρουμε και τις δύο νότες στην φυσική τους θέση.
  2. Υπολογίζουμε την απόσταση χωρίς τις αλλοιώσεις.
  3. Κάθε ύφεση (διπλή η απλή) στην βαρύτερη από τις δύο νότες αυξάνει την απόσταση κατά τα αντίστοιχα Ημιτόνια (ένα ή δύο).
  4. Κάθε δίεση (διπλή η απλή) στην βαρύτερη από τις δύο νότες μειώνει την απόσταση κατά τα αντίστοιχα Ημιτόνια (ένα ή δύο).
  5. Κάθε ύφεση (διπλή η απλή) στην οξύτερη από τις δύο νότες μειώνει την απόσταση κατά τα αντίστοιχα Ημιτόνια (ένα ή δύο).
  6. Κάθε δίεση (διπλή η απλή) στην οξύτερη από τις δύο νότες αυξάνει την απόσταση κατά τα αντίστοιχα Ημιτόνια (ένα ή δύο).

Σημεία αλλοίωσης (γ μέρος)

Καιρός να εφαρμόσουμε στην πράξη όλα όσα μάθαμε για τα σημεία αλλοίωσης! Ας δούμε λοιπόν πως παίζονται στην κιθάρα οι νότες που έχουν κάποια αλλοίωση.

Ένα σημείο αλλοίωσης όπως είδαμε αυξάνει ή μειώνει την οξύτητα μιας νότας κατά ένα ή περισσότερα Ημιτόνια.

Στην κιθάρα κάθε τάστο αντιστοιχεί σε ένα Ημιτόνιο.

Μια καλή μέθοδος λοιπόν είναι η εξής:

Διέσεις (2 περιπτώσεις)

  • Αν η νότα είναι σε μια ανοιχτή χορδή, τότε η ίδια νότα με δίεση είναι στο πρώτο τάστο της ίδιας χορδής.

Π.χ. η νότα Σολ (G)

παίζεται ανοιχτή στην τρίτη χορδή

Επομένως, η νότα Σολ δίεση (Σολ#)

θα παιχτεί στο πρώτο τάστο της τρίτης χορδής.

  • Αν η νότα είναι σε ένα τάστο μιας χορδής, τότε η ίδια νότα με δίεση είναι στο ακριβώς επόμενο τάστο της ίδιας χορδής.

Π.χ. η νότα Ντο (C)

παίζεται στο πρώτο τάστο της δεύτερης χορδής.

Επομένως, η νότα Ντο δίεση (Ντο#)

θα παιχτεί στο δεύτερο τάστο της δεύτερης χορδής.

Υφέσεις (3 περιπτώσεις)

  • Αν η νότα είναι στο πρώτο τάστο μιας χορδής, τότε η ίδια νότα με ύφεση είναι η νότα της ανοιχτής χορδής.

Π.χ. η νότα Ντο (C)

παίζεται στο πρώτο τάστο της δεύτερης χορδής.

Επομένως, η νότα Ντο ύφεση (Ντοb) θα παιχτεί στην δεύτερη χορδή ανοιχτή

 

Αν η νότα είναι σε ένα από τα υπόλοιπα τάστα μιας χορδής, τότε η ίδια νότα με ύφεση είναι στο ακριβώς προηγούμενο τάστο της ίδιας χορδής. Π.χ. η νότα Ρε (D) παίζεται στο τρίτο τάστο της τρίτης χορδής.

Επομένως, η νότα Ρε ύφεση (Ρεb) θα παιχτεί στο δεύτερο τάστο της δεύτερης χορδής.

  • Για να βρούμε την ύφεση μιας νότας που βρίσκεται σε μια ανοιχτή χορδή θα πρέπει να κάνουμε κάτι κάπως πολύπλοκο. Από την νότα που είμαστε θα κατεβούμε ένα Ημιτόνιο και θα βρούμε στην αμέσως βαρύτερη χορδή την Ταυτοφωνία της που έχει δίεση.

Και για να το ξεκαθαρίσουμε αμέσως και να μην σε μπερδεύω άδικα, ας δούμε ένα παράδειγμα:

Π.χ. η νότα Σολ (G)

παίζεται ανοιχτή στην τρίτη χορδή

Αν κατεβούμε ένα Ημιτόνιο από την Σολ, πάμε στην Σολ ύφεση (Σολb).

Η Ταυτοφωνία της Σολb που έχει δίεση είναι η Φα#.

Επομένως ψάχνουμε την νότα Φα# στην αμέσως βαρύτερη χορδή, δηλαδή στην τέταρτη.

Από την μέθοδο για την διέσεις βρίσκουμε πως η Φα# βρίσκεται στο τέταρτο τάστο της τέταρτης χορδής.

Αυτά είναι όλα!

Για πρόσθετη βοήθεια, μπορείς να ανατρέχεις στην σελίδα

και να βρίσκεις την νότα κάθε τάστου, αν και καλύτερα θα είναι να μάθεις να βρίσκεις αυτόματα την θέση κάθε νότας.

Για εξάσκηση τώρα θα παίξεις την άσκηση Scale no. 16 – Chromatic scale του βιβλίου 1018, στην σελίδα 38, καθώς και την άσκηση της επόμενης σελίδας.

Είναι πολύ εύκολες ασκήσεις αλλά θέλουν μεγάλη προσοχή στις ταυτοφωνίες!!!

Από το delcamp_volume1 θα διαβάσεις το τραγούδι: AU CLAIR DE LA LUNE, σελίδα 9

Προσοχή στο 11ο μέτρο, έχει Φα#, τέταρτη χορδή, τέταρτο τάστο, με το δάχτυλο 4 του αριστερού χεριού.

Mp3 για το τραγούδι θα βρεις εδώ, εφόσον έχεις γραφτεί κανονικά στο delcamp.net.

  • Επίσης, θα κατεβάσεις από την σελίδα

το βιβλίο Guitar duets – Volume I, το οποίο θα το λέμε στο εξής 2001.

Στην σελίδα 15 θα βρεις το τραγούδι EL MARQUES DE MOCHALES

το οποίο είναι ένα ντουέτο για 2 κιθάρες.

Στο 4ο μέτρο έχει Σολ#, Τρίτη χορδή, πρώτο τάστο. Προσοχή στην αμέσως επόμενη νότα, είναι κι αυτή Σολ#, μιας και είμαστε στο ίδιο μέτρο και δεν έχει μπει κάποια αναίρεση μέχρι τότε.

Στα midi έχω το κομμάτι και με τις δυο κιθάρες μαζί, και επίσης από ένα ξεχωριστό midi για κάθε κιθάρα.

Ο μετρονόμος ρυθμίστηκε στο 120.

Καλή διασκέδαση!

Subscribe, like, share, comment

Subscribe, like, share, comment

Subscribe, like, share, comment

To tsikolatas.com αναπτύσσεται μέσα από την  σας. Κάντε την να μεγαλώσει με εγγραφή και λάικ στα κανάλια μας

Αυτή τη φορά θα δούμε ένα πολύ όμορφο ισπανικό τραγούδι!

Linda Amiga

 

Προσοχή!

  • Στις διέσεις (μέτρα 2, 6, 9, 11 και 19)
  • Στις διφωνίες (μέτρα 4 και 8)
  • Στις παρεστιγμένες νότες και στο χρόνο (μέτρα 12 και 16)

Συνεχίζουμε λοιπόν με πιο προχωρημένα θέματα και με πολύ όμορφα κομμάτια!

Συγχορδίες – αρπίσματα

Κοίταξε το κομμάτι study 1

Θα δεις πως σε κάθε μέτρο κάθε νότα παίζεται και σε άλλη χορδή. Επιπλέον, στο πρώτο μέτρο παίζουμε Λα στην 5η χορδή, μετά Λα στην 3η χορδή, Ντο στην 2η, Μι στην 1η και αμέσως μετά ξανά Ντο στην 2η χορδή και Λα στην 3η.

Αν προσπαθήσουμε να παίξουμε το κομμάτι με βάση τα όσα ξέρουμε μέχρι τώρα, θα κάνουμε πολλές άσκοπες κινήσεις στο αριστερό χέρι. Αντί γι’ αυτό, πιάνουμε πριν το πρώτο μέτρο τις νότες Λα και Ντο που βρίσκονται στα τάστα κάποιων χορδών και δεν σηκώνουμε τα δάχτυλα μέχρι να τελειώσει το μέτρο. Βέβαια, αν κάποιο μέτρο επαναλαμβάνεται, όπως το πρώτο, δεν τα σηκώνουμε παρά μόνο όταν τελειώσει η επανάληψη.

Αυτό το πιάσιμο από πριν συγκεκριμένων νοτών ονομάζεται θέση και η ομάδα των νοτών συγχορδία.

Για το αριστερό χέρι, σημειώνονται σε κάθε κομμάτι τα δάχτυλα με τα οποία θα πρέπει να παίξεις από κάποιες νότες, ώστε να μπορείς από πριν να πιάνεις τις θέσεις των συγχορδιών κάθε μέτρου. Τα δάχτυλα σημειώνονται κάτω από κάθε νότα.

Κάποιες φορές δεν σημειώνονται δάχτυλα γιατί έχουν ήδη σημειωθεί για την συγκεκριμένη νότα.

Στο δεξί χέρι, θα ακολουθήσεις την σειρά p-i-m-a-m-i σε όλα τα μέτρα. Τα δάχτυλα σημειώνονται πάνω από κάθε νότα του πρώτου μέτρου.

Ίσως να συναντήσεις δυσκολίες στην μετάβαση από το ένα μέτρο στο άλλο. Ο μόνος τρόπος να μάθεις να κάνεις αυτόματα την αλλαγή από την μία θέση στην άλλη είναι να παίζεις συνεχόμενα δύο δύο τα μέτρα που σε δυσκολεύουν.

Για τα midi, υπάρχουν δύο εκδόσεις για κάθε κομμάτι, η μία με μετρονόμο 60 και η άλλη με 80.

 

Μπες στο delcamp.net και από εκεί στο

Bibliothèque de partitions pour guitare – niveaux 1 à 4

Από εκεί διάλεξε το [PDF] Téléchargez les partitions des niveaux 1 à 4

του Jean-François Delcamp και κατέβασε το delcamp_volume2

Με αυτό το όνομα θα αναφερόμαστε σε αυτό από εδώ και στο εξής.

Άνοιξέ το στην σελίδα 69, στο κομμάτι

VALSE VARIEE Opus 241

Το κομμάτι είναι μεγάλο και χωρίζεται σε 4 μέρη, γι αυτό θα το δούμε τμηματικά. Σ αυτήν την ενότητα θα δούμε μόνο την σελίδα 69.

Το κομμάτι είναι βαλς και έχει ρυθμό ¾.

Πρόσεξε τα εξής:

  • Σε αρκετά μέτρα οι νότες αποτελούν μια θέση (όπως είπαμε στην προηγούμενη ενότητα), θα πρέπει δηλαδή τα δάχτυλα του αριστερού χεριού να πιάσουν όλες τις νότες μαζί στην αρχή του μέτρου και να μην σηκωθούν μέχρι να τελειώσει το μέτρο.

Π.χ. στο πρώτο μέτρο, πιάνουμε από την αρχή με το αριστερό τις νότες Ντο με το δάχτυλο 3 και Ντο με το 1, παρόλο που στην αρχή παίζουμε μόνο την Ντο με το 3. Αντίστοιχα, δεν σηκώνουμε το 3 όταν παίζουμε τις διφωνίες Ντο-Μι.

  • Πρόσεξε στο 4ο μέτρο. Θα παίξεις Ρε με το δάχτυλο 4 και θα το σηκώσεις αμέσως για να παίξεις Σι. Στο μέτρο 15 επίσης θα παίξεις ξανά την νότα Ρε με το δάχτυλο 4.
  • Θέσεις έχουμε στα μέτρα:

1,2,3,5,6

9-14

17,18

21,22

  • Πρόσεξε τις παρεστιγμένες νότες. Πρέπει να ακούγονται σε όλη την διάρκεια του μέτρου, μιας και πρόκειται για παρεστιγμένα τέταρτα. Αυτός είναι και ο λόγος που π.χ. στο πρώτο μέτρο δεν σηκώνουμε το δάχτυλο 3 παρόλο που παίξαμε την νότα Ντο. Αν το σηκώσουμε, η νότα θα σταματήσει να ακούγεται.
  • Πρόσεξε τις παύσεις.

Στα midi θα βρεις ένα με μετρονόμο 40, ένα με 60 και ένα με 80. Εσύ βέβαια θα ξεκινήσεις από το 40

Συγχορδίες

Η συγχορδία είναι μια ομάδα τριών νοτών που παίζονται ταυτόχρονα και έχουν κάποια αρμονική σχέση μεταξύ τους. Θυμήσου τις διφωνίες που ήταν μια ομάδα δύο νοτών που παίζονταν ταυτόχρονα.

Σε κάθε συγχορδία υπάρχει μια βασική νότα που δίνει το όνομα στην συγχορδία. Οι υπόλοιπες 2 νότες χαρακτηρίζουν μια συγχορδία σαν ματζόρε ή μινόρε ή και με άλλα ονόματα, όμως προς το παρόν δεν θα ασχοληθούμε με τον τρόπο κατασκευής των συγχορδιών.

Κατέβασε τα σχεδιαγράμματα των συγχορδιών πατώντας στο σχετικό link και αποσυμπίεσέ τα σε κάποιον φάκελο

Ξεκινάμε από αυτήν την σελίδα για να εξοικειωθούμε από νωρίς με τον τρόπο γραφής των συγχορδιών.

Η πρώτη συγχορδία που θα δούμε είναι η Λα minore, η οποία γράφεται Am και η θέση των νοτών είναι η εξής:

Θυμήσου πως με Α συμβολίζουμε την νότα Λα. Το m συμβολίζει το minore. Μην προβληματίζεσαι για την σημασία όλων αυτών των νέων όρων, θα τα ξεκαθαρίσουμε στις επόμενες ενότητες. Εφόσον η συγχορδία ονομάζεται Λα minore, θα περιέχει την νότα Λα.

Η δεξιότερη χορδή είναι η 1η χορδή (Μι) και η αριστερότερη η 6η (Μι), όπως τις είχαμε ορίσει στην 2η ενότητα.

  1. Το άσπρο κυκλακι στην 1η χορδή σημαίνει πως θα παίξουμε την χορδή ανοιχτή, δηλαδή την νότα Μι.
  2. Το μαύρο κυκλακι στο πρώτο τάστο της 2ης χορδής σημαίνει πως θα παίξουμε την αντίστοιχη νότα, που εδώ είναι η Ντο.
  3. Στην 3η χορδή έχουμε μαύρο κυκλάκι στο 2ο τάστο, άρα θα παίξουμε την νότα Λα.
  4. Στην 4η χορδή έχουμε μαύρο κυκλάκι στο 2ο τάστο, άρα θα παίξουμε την νότα Μι.
  5. Το άσπρο κυκλακι στην 5η χορδή σημαίνει πως θα παίξουμε την χορδή ανοιχτή, δηλαδή την νότα Λα.
  6. Το x στην 6η χορδή σημαίνει πως δεν θα ακουστεί καθόλου η συγκεκριμένη χορδή.

Πρόσεξε πως έχουμε όντως 3 νότες, τις Λα, Ντο και Μι. Βέβαια, κάθε νότα μπορεί να ακούγεται σε διαφορετικές χορδές και οξύτητες ώστε να έχουμε πιο πλούσιο άκουσμα.

Προσοχή! Κάθε συγχορδία έχει συγκεκριμένα δάχτυλα του αριστερού χεριού για κάθε χορδή. Στην Αm έχουμε

  • το δάχτυλο 1 στην 2η χορδή
  • το δάχτυλο 3 στην 3η χορδή
  • το δάχτυλο 2 στην 4η χορδή

Εξασκήσου στην συγχορδία Am, πιάνοντας και αφήνοντας την θέση των νοτών της. Στην αρχή ίσως πονέσουν λίγο τα δάχτυλα του αριστερού χεριού. Σε αυτήν την περίπτωση να ξεκουραστείς αμέσως. Να έχεις πάντα κατά νου πως δεν απαιτείται πολλή πίεση στις χορδές.

Η δεύτερη συγχορδία που θα δούμε είναι η Μι maggiore, η οποία γράφεται E και η θέση των νοτών είναι η εξής:

Τα δάχτυλα του αριστερού χεριού για την Ε είναι ως εξής:

  • το δάχτυλο 1 στην 3η χορδή
  • το δάχτυλο 3 στην 4η χορδή
  • το δάχτυλο 2 στην 5η χορδή

Εναλλαγή συγχορδιών

Εξασκήσου στην εναλλαγή των συγχορδιών πιάνοντας πότε την Am και πότε την E.

Τρόπος παιξίματος των συγχορδιών.

Ένας τρόπος να παίξουμε μια συγχορδία είναι να γλυστρίσουμε τον δείκτη από την τελευταία χορδή προς την πρώτη. Για την Am από την 5η στην 1η και για την Ε από την 6η στην 1η.

Αυτός ο τρόπος ονομάζεται downstroke και συμβολίζεται με κάτω βέλος .

Το αντίστροφο είναι να γλυστρίσουμε τον δείκτη από την πρώτη χορδή μέχρι την τελευταία. Για την Am από την 1η στην 5η και για την Ε από την 1η στην 6η.

Αυτός ο τρόπος ονομάζεται upstroke και συμβολίζεται με   άνω βέλος. Το παίξιμο μιας συγχορδίας μπορεί να είναι κοφτό ή και πιο απαλό.

Συμβολισμός συγχορδιών στο πεντάγραμμο

Για να γράψουμε πως πρέπει να παιχτεί μια συγχορδία, αρκεί να γράψουμε το όνομα της συγχορδίας πάνω από το πεντάγραμμο και μέσα στο πεντάγραμμο την χρονική αξία της συγχορδίας.

Για παράδειγμα, αν θέλουμε την Ε με χρονική αξία τετάρτου, γράφουμε:

Αν θέλουμε αξία ογδόου γράφουμε

Και αν θέλουμε αξία μισού

Όταν πάνω από ένα σύμβολο συγχορδίας δεν βλέπουμε κάποιο όνομα αυτό σημαίνει ότι παίζουμε την προηγούμενη συγχορδία. Έτσι, στο:

Παίζουμε 2 φορές την Ε με αξία ογδόου και μία με αξία μισού. Αφού μάθεις καλά τις συγχορδίες Αm και Ε, μπες στην σελίδα για το πρώτο σου κομμάτι με συγχορδίες.

Από την κατηγορία a) Beginners διάλεξε το Guitar Girl και κατέβασε το PDF και το midi.

Το κομμάτι είναι σχετικά εύκολο και πολύ όμορφο και αν έχεις εξασκηθεί στις δύο συγχορδίες, δεν θα συναντήσεις δυσκολίες. Άκουσε πρώτα το midi για να πάρεις μια γεύση για το άκουσμά του. Να τονίσω μόνο ότι όλες τις συγχορδίες θα τις παίξεις με downstroke εκτός από το 4ο μέτρο

Στο τέλος του κομματιού θα δεις γραμμένο D.C. al Fine, Αυτό σημαίνει πως θα παίξεις ξανά από την αρχή μέχρι να βρεις γραμμένη την λέξη Fine (είναι στο τέλος της τρίτης γραμμής).

Όσον αφορά τον μετρονόμο, στο midi είναι   112 αλλά εσύ θα ξεκινήσεις από 80 ή και 70 και σταδιακά θα το αυξάνεις κατά 10.

Subscribe, like, share, comment

Subscribe, like, share, comment

Subscribe, like, share, comment

To tsikolatas.com αναπτύσσεται μέσα από την  σας. Κάντε την να μεγαλώσει με εγγραφή και λάικ στα κανάλια μας

Κλίμακες

Κλίμακα ονομάζεται μια σειρά από νότες που χρησιμοποιείται σαν οδηγός για την κατασκευή μουσικών κομματιών.

Η πρώτη νότα μιας κλίμακας δίνει και το όνομα της κλίμακας.

Όπως θα θυμάσαι, οι νότες της κλίμακας Ντο ακολουθούν κάποια συγκεκριμένη σειρά ως προς τις αποστάσεις μεταξύ των διαδοχικών νοτών. Αυτή είναι η:

Τ-Τ-Η-Τ-Τ-Τ-Η

Η σειρά αυτή είναι κοινό χαρακτηριστικό όλων των μείζονων κλιμάκων. Ας δοκιμάσουμε λοιπόν να σχηματίσουμε την κλίμακα Σολ, βάζοντας σαν πρώτη νότα την Σολ.

Παρατηρούμε πως η σειρά Τ-Τ-Η-Τ-Τ-Τ-Η δεν τηρείται. Έχουμε πρόβλημα στο διάστημα Μι-Φα που είναι Ημιτόνιο αντί για Τόνος και στο Φα-Σολ που είναι Τόνος αντί για Ημιτόνιο.

Για να διορθώσουμε το πρόβλημα θα μετατρέψουμε το διάστημα Μι-Φα σε Τόνο, προσθέτοντας μια δίεση στην νότα Φα, ώστε να έχουμε το διάστημα Μι-Φα# που είναι Τόνος.

Με αυτήν την κίνηση διαπιστώνουμε πως μετατράπηκε αυτόματα και το διάστημα Φα-Σολ σε Φα#-Σολ, που είναι Ημιτόνιο, όπως θέλουμε.

Κάθε κομμάτι γραμμένο σε Σολ μείζονα θα έχει πάντα δίεση στην νότα Φα. Επειδή είναι κουραστικό να γράφουμε κάθε φορά την δίεση (φαντάσου μάλιστα το μπέρδεμα όταν έχουμε 3, 4 ή και παραπάνω διέσεις), κάνουμε το εξής κόλπο: Γράφουμε στην αρχή του πενταγράμμου μετά το κλειδί του Σολ όλες τις διέσεις της κλίμακας. Αυτές οι διέσεις ονομάζονται οπλισμός. Έπειτα όποτε συναντάμε μια νότα από τον οπλισμό της βάζουμε αμέσως την δίεση.

Έτσι η κλίμα Σολ γράφεται σαν

Με τον ίδιο τρόπο που φτιάξαμε την Σολ Μείζονα μπορούμε να φτιάξουμε και την Ρε Μείζονα. Για να τηρείται η σειρά Τ-Τ-Η-Τ-Τ-Τ-Η πρέπει να βάλουμε δίεση στην Φα και στην Ντο.

Ας δούμε τώρα το πρώτο μας κομμάτι σε κάποια αλλη κλίμακα!

Θα παίξουμε το VALSE Tyrol από το delcamp_volume1 (σελίδα 28).

Να έχεις υπόψη πως είναι λίγο γρήγορο για αρχή.

Εσύ θα το ξεκινήσεις από 100.

Τώρα ας δούμε το κομμάτι. Πρώτα απ όλα, έχει οπλισμό, επομένως το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να βρούμε σε ποια κλίμακα ανήκει.

Αυτό μπορούμε να το βρούμε είτε από μνήμης (μάλλον δύσκολο) είτε με το εξής κόλπο:

Από την νότα της τελευταίας δίεσης του οπλισμού ανεβαίνουμε μια νότα. Επομένως, αφού έχουμε την νότα Φα στην τελευταία δίεση, η κλίμακα είναι η Σολ μείζονα.

(Αντίστοιχα, στην Ρε μείζονα, η τελευταία δίεση του οπλισμού είναι η Ντο, οπότε βρίσκουμε πως πρόκειται για την κλίμακα Ρε μείζονα.)

Λόγω του οπλισμού, οπου συναντάμε την νότα Φα θα παίζουμε Φα δίεση. Έτσι, στα μέτρα 3,5,6,11,13 και 15 θα παίξουμε Φα# κι ας μην υπάρχει αλλοίωση.

Σύζευξη διαρκείας

Ας δούμε τώρα τα δύο τελευταία μέτρα.

Έχουμε τις νότες Σολ (1η χορδή) και Σολ (3η χορδή).

Οι δύο ψηλές Σολ ενώνονται μεταξύ τους με μια καμπύλη γραμμή. Το ίδιο και οι δύο χαμηλές Σολ. Αυτή η γραμμή λέγεται Σύζευξη διαρκείας και δείχνει πως η δεύτερη νότα δεν θα ακουστεί καθόλου ενώ η χρονική της αξία θα προστεθεί στην χρονική αξίας της πρώτης.

Linda Amiga

Σήμερα θα δούμε ένα ήδη γνωστό μας τραγούδι από την Ισπανία με τίτλο Linda Amiga!

Το είχαμε ξαναδεί με τυχαίες όμως αλλοιώσεις. Σήμερα θα το δούμε στην κανονική του κλίμακα.

 

  • Πρώτα απ όλα ας βρούμε σε ποια κλίμακα ανήκει. Ο οπλισμός είναι Φα#, επομένως ανεβαίνοντας μία νότα από την Φα, βρίσκουμε πως το κομμάτι είναι γραμμένο σε Σολ μείζονα*.
  • Η νότα Φα υπάρχει στα μέτρα 2, 6, 9 και 11. Σε όλα αυτά τα μέτρα θα παίξουμε Φα# αντί για Φα.
  • Πρόσεξε επίσης στο μέτρο 19 την δίεση στην νότα Ρε.
  • Πρόσεξε επίσης στο μέτρο 12 την παρεστιγμένη νότα Μι. Η χρονική της αξία είναι ένα παρεστιγμένο τέταρτο, άρα ένα τέταρτο και ένα όγδοο ή αλλιώς 3 όγδοα.
  • Πρόσεξε στο μέτρο 16 την παρεστιγμένη νότα Σι.
  • Ξεκίνησε τον μετρονόμο από το 40 για να ξεκαθαρίσεις όλα τα δύσκολα σημεία και σιγά σιγά φτάσε στο 80 ή και παραπάνω.

Νέες συγχορδίες

Θα δούμε τις

  • C ή Ντο Μείζονα
  • G ή Σολ Μείζονα
  • G7 ή Σολ Μείζονα Εβδόμης
  • Dm ή Ρε Ελάσσονα

Από τα σχεδιαγράμματα των συγχορδιών, άνοιξε το C, το G και το D.

Η θέση και τα δάχτυλα του αριστερού χεριού για κάθε χορδή για αυτές τις 4 συγχορδίες είναι (βάζω και τις Am και Ε για επανάληψη).

Εξασκήσου σε κάθε συγχορδία, πιάνοντας και αφήνοντας την θέση των νοτών της. Στην αρχή ίσως πονέσουν λίγο τα δάχτυλα του αριστερού χεριού. Σε αυτήν την περίπτωση να ξεκουραστείς αμέσως. Να έχεις πάντα κατά νου πως δεν απαιτείται πολλή πίεση στις χορδές.

Εναλλαγή συγχορδιών

Εξασκήσου στην εναλλαγή των συγχορδιών. Κάνε τις εναλλαγές:

  • C G C
  • C G7 C
  • C G G7 G C
  • C E C
  • Am Dm Am
  • E Dm E
  • Am E Dm C G G7 G Dm Am

συνεχόμενα μέχρι να νιώσεις σχετικά εντάξει με αυτές.

Αφού εξασκηθείς καλά στις εναλλαγές, μπες στην σελίδα

για το πρώτο σου κομμάτι με συγχορδίες.

Από την κατηγορία b) Easy διάλεξε το “World-Wide-Waltz” και κατέβασε το PDF και το midi. Επίσης είναι διαθέσιμο και ένα βίντεο, όπου ο συνθέτης του κομματιού παίζει το κομμάτι.

Τι θα προσέξεις!

Το κομμάτι είναι χωρισμένο σε δύο μέρη. Το πρώτο είναι από την αρχή μέχρι το τέλος της 5ης γραμμής, στο σημείο Fine. Το δεύτερο μέρος είναι από την 6η γραμμή μέχρι το τέλος.

Επειδή ειναι μεγάλο, θα ξεκινήσεις πρώτα με το Α μέρος χωρίς μετρονόμο και έπειτα θα συνεχίσεις και στο Β.

Μην παρασυρθείς από το βιντεάκι και ξεκινήσεις τόσο γρήγορα! Ξεκίνησε το πολύ αργά και όταν νιώσεις αρκετά καλά με όλο το κομμάτι, μπορείς να χρησιμοποιήσεις και μετρονόμο για να αυξήσεις την ταχύτητά του.

Ακολουθούν κάποιες παρατηρήσεις και για τα δύο μέρη. Επειδή είναι κάπως πολλές, σου προτείνω να έχεις μπροστά σου τυπωμένο το κομμάτι ώστε με ένα μολύβι ή στυλό να σημειώνεις τον τρόπο που θα παίξεις τις συγχορδίες ή ό,τι άλλο κρίνεις χρήσιμο.

Παρατηρήσεις για το Ά μέρος

  1. Πρόσεξε στο 4ο μέτρο την συγχορδία Am. Η χρονική της αξία είναι ένα τέταρτο παρεστιγμένο. Μη σε μπερδεύει το ότι έχουμε συγχορδίες. Ο χρόνος ισχύει όπως και στις νότες.
  2. Πρόσεξε στο 6ο μέτρο την παύση ογδόου. Θα ακουμήσεις ελαφρά το δεξί χέρι σου στις χορδές για να σταματήσεις τον ήχο. Δες και το βιντεάκι.
  3. Στα μέτρα 1-4 θα παίξεις τις συγχορδίες μόνο με downstroke
  4. Στο μέτρο 20 θα παίξεις την συγχορδία με downstroke
  5. Στο μέτρο 18 έχουμε μια νέα νότα, την Λα. Η νέα Λα παίζεται στο 5ο τάστο της 1ης χορδής.

Παρατηρήσεις για το ΄Β μέρος

Στα μέτρα 7 και 15 τις συγχορδίες με downstroke

Στα 2 τελευταία μέτρα χτύπα αν θέλεις 3 φορές το ξύλο της κιθάρας σου, όπως και στο βιντεάκι.

Με καθημερινή εξάσκηση σύντομα θα μπορείς να το παίζεις σχετικά άνετα!

Θυμήσου ξανά την πορεία διαβάσματος:

  • Συγχορδίες
    • Α μέρος
    • Β μέρος
    • Όλο το κομμάτι χωρίς μετρονόμο
    • Όλο το κομμάτι με μετρονόμο

Όσον αφορά τον μετρονόμο, ξεκίνησε από το 80 και σταδιακά ανέβαζέ το κατά 10 μέχρι το 100 ή και παραπάνω.

Χρονικές αξίες | Δέκατα έκτα

Το δέκατο έκτο είναι το μισό του ογδόου, επομένως ένα όγδοο ισοδυναμεί με 2 δέκατα έκτα.

Τρίηχο

Το τρίηχο αποτελείται από τρεις νότες ίδιας χρονικής αξίας.

Οι νότες αυτές ενώνονται με μια γραμμή κάτω από την οποία γράφεται ο αριθμός 3. Αν οι νότες ενώνονται ήδη με γραμμή λόγω της χρονικής τους αξίας (π.χ. στα όγδοα, δέκατα έκτα κτλ) η νέα γραμμή μπορεί να παραληφθεί και να γραφεί μόνο ο αριθμός 3.

Συνηθίζεται να βάζουμε στο τέλος του ονόματος ενός τρίηχου την χρονική αξία των νοτών του. Έτσι, έχουμε ότι:

Οι 3 πρώτες νότες στο πρώτο μέτρο είναι τρίηχο τετάρτων.

Οι 3 πρώτες νότες στο δεύτερο μέτρο είναι τρίηχο ογδόων.

Οι 3 τελευταίες νότες στο δεύτερο μέτρο είναι τρίηχο ογδόων.

Οι 3 πρώτες νότες στο τρίτο μέτρο είναι τρίηχο μισών.

Χρονική αξία του τρίηχου

Η συνολική χρονική αξία και των τριών νοτών του τρίηχου είναι ίση με την αξία των δύο νοτών. Για παράδειγμα, στο πρώτο μέτρο η αξία του τρίηχου είναι ίση με την αξία των δύο νοτών, άρα με

¼ + ¼ = 2/4.

Ένα τρίηχο ολοκλήρων ισοδυναμεί με 2 ολόκληρα.

Ένα τρίηχο μισών ισοδυναμεί με 2 μισά.

Ένα τρίηχο τετάρτων ισοδυναμεί με 2 τέταρτα.

Ένα τρίηχο ογδόων ισοδυναμεί με 2 όγδοα.

Ένα τρίηχο δέκατων έκτων ισοδυναμεί με 2 δέκατα έκτα.

Χρονική αξία κάθε νότας του τρίηχου

Η χρονική αξία κάθε νότας του τρίηχου είναι ίση με το 1/3 της συνολικής χρονικής αξίας του τρίηχου.

Για παράδειγμα:

Στο τρίηχο τετάρτων πρέπει να παίξουμε τρεις νότες σε χρόνο δύο τετάρτων. Επομένως, κάθε νότα θα διαρκεί συνολικά 1/3×2=2/3 του τετάρτου. Γενικά καλύτερα να μην ακολουθείς αυτήν την μέθοδο γιατί θα μπερδευτείς. Καλύτερα να σκέφτεσαι τον συνολικό χρόνο του τριήχου και εμπειρικά να σκέφτεσαι πως π.χ. σε χρόνο 2 τετάρτων πρέπει να παίξεις 3 νότες. Μετά από κάποια εξάσκηση θα σου φανεί πιο εύκολο.

Δεν είμαι υπέρ των απόψεων του τύπου «ας δούμε κι αυτό μόνο και μόνο για λόγους πληρότητας». Τα τρίηχα, όσο δύσκολα (ή αχρείαστα!) κι αν σας φαίνονται, είναι πολύ χρήσιμα στην πράξη και θα τα συναντήσετε σε αρκετά κομμάτια.

Επειδή όμως το επίπεδο (στα περισσότερα από αυτά) είναι ελαφρώς αυξημένο, σας έδωσα από τώρα την απαραίτητη θεωρία μόνο και μόνο για να είστε περισσότερο έτοιμοι την κατάλληλη στιγμή.

Γι αυτό και μόνο τον λόγο μπορείτε προς το παρόν να επικεντρωθείτε κυρίως στα δέκατα έκτα (στα οποία πρέπει υποχρεωτικά να εξασκηθείτε καλά μιας και είναι το ίδιο σημαντικά με τα όγδοα, τέταρτα, μισά και ολόκληρα!) και να κάνετε μόνο μια απλή ανάγνωση για τα τρίηχα, χωρίς να εξασκηθείτε καθόλου στην κιθάρα και να αναβάλετε το διάβασμά σας για αργότερα. Κομμάτια με τρίηχα θα συναντήσουμε σίγουρα στην συνοδεία τραγουδιών (αρπίσματα).

Hungarian Dance

Κατέβασε το Hungarian Dance (PDF και MIDI).

Άνοιξε το pdf, περιέχει έναν χορό της Ουγγαρίας από τον 16ο αιώνα. Άκουσε πρώτα το midi για να πάρεις μια γεύση και στην συνέχεια δοκίμασε να το παίξεις στην κιθάρα.

  • Πρόσεξε το μέτρο, είναι 4/4.

Τι να προσέξεις!

  • Πρόσεξε την κλίμακα! Υπάρχει οπλισμός Φα-Ντο #, άρα είμαστε στην κλίμακα Ρε Μείζονα (ή Ρε maggiore). Όπου θα βλέπει λοιπόν μια από τις δύο αυτές νότες (σε οποιαδήποτε οξύτητα) θα τις παίζεις με δίεση!
  • Πρόσεξε τις νότες συνοδείας. Θα παιχτούν όλες με τον αντίχειρα-p. Είναι ολόκληρα, ισοδυναμoύν λοιπόν με 4 τέταρτα και θα πρέπει να ακούγονται σε όλη τη διάρκεια κάθε μέτρου.
  • Τέλος, πρόσεξε το σημείο επανάληψης. Όταν φτάσεις σε αυτό θα πρέπει να παίξεις ξανά από την αρχή όλο το κομμάτι. Την δεύτερη φορά που θα φτάσεις στο σημείο επανάληψης θα συνεχίσεις στα δύο τελευταία μέτρα.

Μην βιαστείς στην μελέτη σου, πήγαινε με τον δικό σου ρυθμό. Το midi είναι ίσως λίγο γρήγορο, οπότε ξεκίνα στην αρχή χωρίς μετρονόμο και σιγά σιγά φτάσε στο 152 που ζητάει. Δεν θα σε δυσκολέψει και πολύ!

Greensleeves

Κατέβασε το

Greensleeves (PDF και MIDI).

Άνοιξε το pdf, περιέχει ένα πολύ γνωστό τραγούδι από την Αγγλία. Άκουσε πρώτα το midi για να πάρεις μια πρώτη γεύση. Επειδή ίσως να σου φανεί λίγο δύσκολο στην αρχή, ετοίμασα και πρόσθεσα στο τέλος της ενότητας μια απλουστευμένη εκδοχή του κομματιού χωρίς τις νότες συνοδείας. Δοκίμασε να παίξεις πρώτα την απλή εκδοχή και στην συνέχεια την κανονική. Πρόσεξε πόσο πιο πλούσιος ακούγεται ο ήχος με τις συνοδευτικές νότες!

  • Πρόσεξε το μέτρο, είναι 6/8.

Τι να προσέξεις!

  • Τύπωσε την απλή εκδοχή και σημείωσε με ένα μολύβι όλες τις οδηγίες για τα δάχτυλα του αριστερού χεριού.
  • Στο δεύτερο μέτρο, η χρονική αξία της νότας Φα είναι ένα δέκατο έκτο. Πρόσεξε το μέτρημα
  • Πρόσεξε τα σημεία αλλοιώσεως!
    • Στα μέτρα 4,5,8, 13, 14, 17, 21, 22 και 25 η Σολ# θα παιχτεί στην 3η χορδή, 1ο τάστο, με το δάχτυλο 1 του αριστερού χεριού.
    • Στα μέτρα 8, 17 και 25 η Φα# θα παιχτεί στην 4η χορδή, 4ο τάστο, με το δάχτυλο 4 του αριστερού χεριού.
    • Στα μέτρα 11 και 15 η Φα# θα παιχτεί στην 1η χορδή, 2ο τάστο, με το δάχτυλο 2 του αριστερού χεριού.
  • Πρόσεξε πως στο 2ο μέτρο η Ρε παίζεται με το δάχτυλο 3 του αριστερού ενώ στο 4ο με το 4. Αυτό γίνεται γιατί στο 4ο μέτρο το δάχτυλο 3 χρησιμοποιείται για να πιάσει την νότα Ντο της συνοδείας, άρα δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την Ρε. Ακόμα και στην απλή εκδοχή ακολούθησε τις οδηγίες για τα δάχτυλα του αρχικού κομματιού!
    • Πρόσεξε τις νότες συνοδείας. Θα παιχτούν όλες με τον αντίχειρα-p. Είναι τέταρτα παρεστιγμένα, ισοδυναμούν λοιπόν με 3 όγδοα.
    • Πρόσεξε το μέτρημα του χρόνου! Θα βρεις τέταρτα, όγδοα, δέκατα έκτα και παρεστιγμένα τέταρτα!
    • Τέλος, πρόσεξε το σημείο επανάληψης. Όταν φτάσεις σε αυτό θα πρέπει να παίξεις ξανά από την αρχή. Την δεύτερη φορά που θα φτάσεις στο σημείο επανάληψης θα παραλείψεις το μέτρο με το 1 από πάνω του και θα παίξεις κανονικά από το 2 και μετά.
  • Στο τελευταίο μέτρο έχουμε σύζευξη διαρκείας (την είδαμε στην 32η ενότητα) που ενώνει πάντα δύο νότες της ίδιας οξύτητας (αλλά όχι απαραίτητα και της ίδιας χρονικής αξίας). Το αποτέλεσμα είναι μία νότα με χρονική αξία ίση με το άθροισμα των χρονικών αξιών των δύο νοτών.

Επομένως η κάθε μια από τις δύο νότες Λα (ψηλή και χαμηλή) θα ακουστεί για 3 όγδοα + 3 όγδοα = 6 όγδοα ή ένα μισό παρεστιγμένο.

Ο λόγος που δεν γράφουμε κατευθείαν το μισό παρεστιγμένο είναι επειδή κάποιες φορές δεν μας επιτρέπεται από το μέτρο. Στην περίπτωση του σημερινού κομματιού όμως μας επιτρέπεται και γι’αυτό στην απλή εκδοχή χρησιμοποιούμε το μισό παρεστιγμένο.

Μην βιαστείς στην μελέτη σου, πήγαινε με τον δικό σου ρυθμό. Το midi είναι ίσως λίγο γρήγορο, οπότε ξεκίνα στην αρχή χωρίς μετρονόμο και σιγά σιγά φτάσε στο 120. Δεν θα σε δυσκολέψει και πολύ!

Όταν μάθεις καλά την απλή εκδοχή, προχώρα στην σύνθετη με τις νότες της συνοδείας.

Πρόσεξε, στο midi της απλής εκδοχής, ο μετρονόμος ακούγεται κάθε όγδοο. Άρα ακούγονται στην αρχή 6 χτυπήματα του μετρονόμου και στην συνέχεια ξεκινάει το πρώτο μέτρο (που έχει παύση 5 ογδόων, άρα άλλα 5 χτυπήματα χωρίς κάποια νότα).

 

1005, Vals

Άνοιξε το βιβλίο 1005 στην σελίδα 14. Εκεί θα βρεις ένα όμορφο vals του Carulli! Παρακάτω ακολουθούν κάποιες οδηγίες για το τι πρέπει να προσέξεις. Καλύτερα να εκτυπώσεις το κομμάτι και να σημειώσεις πάνω με μολύβι ή στυλό ό,τι θεωρείς χρήσιμο.

  • Πρόσεξε το μέτρο, είναι 3/8.

Τι να προσέξεις!

  • Πρόσεξε την κλίμακα! Υπάρχει οπλισμός Φα-Ντο-Σολ#, άρα είμαστε στην κλίμακα Λα Μείζονα (ή Λα maggiore). Όπου θα βλέπεις λοιπόν μια από τις τρεις αυτές νότες (σε οποιαδήποτε οξύτητα) θα τις παίζεις με δίεση!
  • Το κομμάτι χωρίζεται σε 3 μέρηΘα μελετήσεις κάθε μέρος χωριστά, όχι όλο το κομμάτι μαζί. Στην παρούσα ενότητα θα δούμε το Ά μέρος, ενός στις δύο επόμενες τα μέρη ΄Β και ΄Γ. Τα μέρη είναι τα εξής:
  • Ά: μέτρα 1-8
  • ΄Β: μέτρα 9-16
  • ΄Γ: μέτρα 17-24

Πρόσεξε τις παρεστιγμένες νότες συνοδείας

Θα παιχτούν όλες με τον αντίχειρα-p. Είναι τέταρτα παρεστιγμένα, άρα κρατάνε συνολικά 3/8, δηλαδή ακούγονται σε όλη τη διάρκεια κάθε μέτρου. Εξαίρεση αποτελούν τα μέτρα 8, 16, 24 όπου οι νότες της συνοδείας κρατάνε ένα τέταρτο.

 

Ακολουθούν ειδικές οδηγίες για τοΆ μέρος.

Ά μέρος (μέτρα 1 – 8)

Στα μέτρα 1, 4 και 5 ο δακτυλισμός του δεξιού χεριού είναι i, m, a. Πρόσεξε πως έχουμε Ντο# (2η χορδή, 2ο τάστο), άρα στο αριστερό χέρι θα πιάσεις την Λα με το δάχτυλο 1 και την Ντο# με το 2.

Στα μέτρα 2, 3, 6 και 7 ο δακτυλισμός του δεξιού χεριού είναι a, m, i

Στα μέτρα 1-2 καθώς και στα μέτρα 4-6 το αριστερό χέρι δεν σηκώνεται καθόλου από την θέση του.

Στα μέτρα 3 και 7 έχουμε συνεχόμενες τις νότες Ρε και Σι.

 

Οι δύο αυτές νότες παίζονται στην ίδια χορδή (2η). Ο δακτυλισμός του δεξιού χεριού θα είναι κανονικά a, m, i όπως είπαμε και παραπάνω. Για να μας βολέψει όμως, θα κάνουμε το εξής:

  1. Στο αριστερό χέρι πατάς την Ρε με το δάχτυλο 4. Παίζεις με το a την Ρε.
  2. Στο αριστερό χέρι σηκώνεις το δάχτυλο 4 και παίζεις με το m την Σι στην ανοιχτή

2η χορδή.

  • Στο αριστερό χέρι πατάς την Σολ# (3η χορδή, 1ο τάστο) με το δάχτυλο 1. Παίζεις με το i την Σολ δίεση.

Στην ουσία λοιπόν, ενώ στο δεξί χέρι αντιμετωπίζουμε αυτό το μέτρο σαν άρπισμα με δακτυλισμό a, m, i, στο αριστερό χέρι δεν έχουμε θέση* (δηλαδή το αριστερό χέρι δεν μένει σταθερό)

  • Τέλος, πρόσεξε το σημείο επανάληψης. Μετά το τέλος του Ά μέρους, θα πρέπει να το παίξεις ξανά από την αρχή.

Μην βιαστείς στην μελέτη σου, πήγαινε με τον δικό σου ρυθμό. Στο midi θα βρεις το Ά μέρος με μετρονόμο 60.

Παρακάτω ακολουθούν κάποιες οδηγίες για το τι πρέπει να προσέξεις. Καλύτερα να εκτυπώσεις το κομμάτι και να σημειώσεις πάνω με μολύβι ή στυλό ό,τι θεωρείς χρήσιμο. Επίσης, να έχεις ανοιχτή και την 38η ενότητα για να βλέπεις ξανά τις γενικές οδηγίες για όλο το κομμάτι.

Ίδιες νότες σε διαφορετικές χορδές

Μέχρι τώρα έχουμε δει κάθε νότα σε μία συγκεκριμένη θέση στην κιθάρα. Για παράδειγμα, παίζουμε πάντοτε την νότα Σι στην θέση: 1η χορδή, ανοιχτή.

Υπάρχει όμως η δυνατότητα να παίξουμε την ίδια ακριβώς νότα σε μια άλλη θέση; Για παράδειγμα σε μια άλλη χορδή ή και σε άλλο τάστο; Ναι!

Καταρχάς, την ίδια νότα ακριβώς δεν μπoρούμε να την ξαναβρούμε σε άλλο τάστο στην ίδια χορδή. Αυτό είναι προφανές, αφού αν αλλάξουμε τάστο, ανεβαίνουμε ή κατεβαίνουμε κάποια ημιτόνια, άρα αντίστοιχα ανεβαίνει ή κατεβαίνει και η οξύτητα του ήχου.

Μπορούμε όμως να ξαναβρούμε μια νότα σε κάποιο τάστο μιας άλλης χορδής. Συνήθως βρίσκεται σε κάποια από τις βαρύτερες χορδές.

Για παράδειγμα, η νότα Σι παίζεται κανονικά στην 2η χορδή, ανοιχτή (μηδενικό τάστο).

Ας κατεβούμε στην αμέσως βαρύτερη χορδή που είναι η Σολ και ας γράψουμε πάνω της όλες τις νότες της, ανεβαίνοντας ένα Ημιτόνιο για κάθε τάστο.

Πρόσεξε την νότα Σι στο 4ο τάστο!

Ακολουθούν ειδικές οδηγίες για το ΄Β μέρος.΄Β μέρος (μέτρα 9 – 16)

Στα μέτρα 9-14 ο δακτυλισμός του δεξιού χεριού είναι p, i, m

Στo μέτρo 15 ισχύει ότι και για το μέτρο 3

  • Πρόσεξε το 3ο μέτρο. Θα παίξεις την νότα Σι στην 3η χορδή, 4ο τάστο.
  • Τέλος, πρόσεξε το σημείο επανάληψης. Μετά το τέλος του16ου μέτρου, θα πρέπει να παίξεις ξανά από την αρχή του 9ου μέτρου.

Μην βιαστείς στην μελέτη σου, πήγαινε με τον δικό σου ρυθμό. Στο midi θα βρεις το ΄Β μέρος με μετρονόμο  =60.

(΄Γ Μέρος)

Συνεχίζουμε στο βιβλίο 1005 στην σελίδα 14, με το vals του Carulli! Παρακάτω ακολουθούν κάποιες οδηγίες για το τι πρέπει να προσέξεις. Καλύτερα να εκτυπώσεις το κομμάτι και να σημειώσεις πάνω με μολύβι ή στυλό ό,τι θεωρείς χρήσιμο. Επίσης, να έχεις ανοιχτή και την 38η ενότητα για να βλέπεις ξανά τις γενικές οδηγίες για όλο το κομμάτι.

Νέες νότες! Σολ και Λα

Σήμερα θα δούμε δύο νέες νότες! Αυτές είναι οι:

Σολ δίεση (#) – 1η χοδή, 4ο τάστο

Λα – 1η χοδή, 5ο τάστο

Πρόσεξε πως αυτές οι δύο νότες είναι οι επόμενες από την νότα Σολ (1η χοδή, 3ο τάστο)

Τι να προσέξεις

  • Στα μέτρα17-19 και 21-23 ο δακτυλισμός του δεξιού χεριού είναι p, m, i.
  • Στο μέτρο 20 ο δακτυλισμός του δεξιού χεριού είναι p, i, m.
  • Πρόσεξε τον οπλισμό. Έχει Φα, Ντο και Σολ δίεση.

Αφού διαβάσεις καλά το τρίτο μέρος, θα παίξεις ξανά το κομμάτι από την αρχή, εκτελώντας και τα σημεία επανάληψης.

Στα midi έχω τόσο για το τρίτο μέρος, όσο και για ολόκληρο το κομμάτι με τις επαναλήψεις. Ρύθμισε τον μετρονόμο στο =60.

Hochweber Easy, Spielregel

Σήμερα θα δούμε ένα πραγματικά πανέμορφο και πολύ μελωδικό κομμάτι! Παρακάτω ακολουθούν κάποιες οδηγίες για το τι πρέπει να προσέξεις. Καλύτερα να εκτυπώσεις το κομμάτι και να σημειώσεις πάνω με μολύβι ή στυλό ό,τι θεωρείς χρήσιμο.

Άκουσε πρώτα το mp3 για να πάρεις μια πρώτη γεύση. Είμαι βέβαιος πως θα συμφωνήσεις πως είναι πολύ όμορφο! Στην συνέχεια άκουσε και το midi.

Τι να προσέξεις

  • Πρόσεξε στο 2ο μέτρο την συνεχή χρήση του δαχτύλου p.
  • Πρόσεξε στο 24ο μέτρο (6η γραμμή) την συνεχή χρήση του δαχτύλου p προς την αντίθετη φορά.
  • Πρόσεξε τις παρεστιγμένες νότες.
  • Πρόσεξε την σύζευξη διαρκείας στο τέλος.
  • Πρόσεξε τις τυχαίες αλλοιώσεις.
  • Πρόσεξε την οδηγία επανάληψης στο τέλος του κομματιού.

Το midi είναι ρυθμισμένο στο 122. Εσύ ξεκίνησέ το από το 80 και φτάσε το μέχρι το 120 σιγά σιγά, αυξάνοντας κατά 10 ή 20.

 

120 Right Hand Exercises του Mauro Giuliani

Πρώτα απ’ όλα, κατέβασε το βιβλίο

Το αρχείο pdf θα έχει λογικά το όνομα 120studies-for-right-hand.

Η μέθοδος περιέχει 120 ασκήσεις. Κάποιες από αυτές είναι πάρα πολύ εύκολες, ενώ κάποιες άλλες πάρα πολύ δύσκολες. Εννοείται πως δεν γίνεται να ασχοληθούμε με όλες! Ακόμη και μεγάλοι κιθαρωδοί δυσκολεύονται…
Εγώ θα σημειώσω ποιες είναι οι πιο εύκολες και κατάλληλες για το επίπεδό μας.
Το ότι είναι εύκολες δεν σημαίνει ότι δεν θα έχουν αποτέλεσμα, όπως θα διαπιστώσεις και μόνος σου άλλωστε.
Οι ασκήσεις είναι γραμμένες για τις συγχορδίες C (Ντο Μείζονα) και G7 (Σολ Μείζονα Εβδόμης), τις οποίες είδαμε στην ενότητα 34. Αυτός ο περιορισμός δεν είναι αρκετά σημαντικός καθώς μπορούν εύκολα να μετατραπούν και σε άλλες συγχορδίες για περισσότερη εξάσκηση.
Τρόπος μελέτης
• Για αρχή θα ξεκινήσεις διαβάζοντας κάθε άσκηση ξεχωριστά μέχρι να την μάθεις καλά.

 

Μην βιαστείς να παίξεις γρήγορα! Η ταχύτητα θα έρθει από μόνη της. Αυτό που προέχει είναι η σωστή εκτέλεση της άσκησης.
• Κατανόησε καλά τον τρόπο κίνησης των δαχτύλων του δεξιού χεριού. Στην αρχή εξασκήσου χωρίς την χρήση του αριστερού χεριού.
• Όταν θα τελειώσεις με τις τρεις πρώτες ασκήσεις, μπορείς να τις εντάξεις στην προθέρμανσή σου πριν ξεκινήσεις το διάβασμα του κανονικού υλικού.
• Από τις 3 πρώτες και μετά, μπορείς κάθε φορά να βάζεις στην προθέρμανση κάποια άλλη ομάδα ασκήσεων π.χ. (4,5,6) ή (1,3,4) κτλ.
Προτεινόμενη σειρά μελέτης των ασκήσεων Από τις 120 ασκήσεις, διάλεξα 34 που μου φάνηκαν πιο κατάλληλες για αρχή.
Όταν τελειώσεις με αυτές μπορείς να προχωρήσεις και στις υπόλοιπες με την σειρά που θα βρεις στην σελίδα

 

Video για τις ασκήσεις θα βρεις στην σελίδα
Δυστυχώς δεν κατεβαίνουν, οπότε θα μπορείς να τα βλέπεις μόνο όταν θα είσαι στο ίντερνετ.

 

Ασκήσεις για εξάσκηση και ζέσταμα

Το ζέσταμα είναι βασικό στην κιθάρα για την αποφυγή τραυματισμών ή πιασιμάτων, για την καλύτερη απόδοση και για την ανάπτυξη της ευκινησίας των δαχτύλων.
Γι’ αυτόυς τους λόγους, απαραιτήτως πριν από κάθε φορά που θα μελετάς θα κάνεις κάποιες ασκήσεις για ζέσταμα.
Οι ασκήσεις είναι πολύ σημαντικές και θα δεις μεγάλη πρόοδο στην απόδοση σου. Να αφιερώνεις πάντα τουλάχιστον 15-20 λεπτά στο ζέσταμα πριν την μελέτη σου και στην συνέχεια να κάνεις ένα μικρό διάλειμμα για χαλάρωση (1-2 λεπτά). Ακόμα, αν δεν έχεις χρόνο για μελέτη, μπορείς να κάνεις ζέσταμα για εξάσκηση. Σίγουρα θα σε βοηθήσει.


Οργάνωση των ασκήσεων
Οι ασκήσεις χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

  1. Ασκήσεις χωρίς την κιθάρα
  2. Ασκήσεις έκτασης δαχτύλων
  3. Ασκήσεις αρπισμάτων
    ΠΡΟΣΟΧΗ!
    • Πάντα να εκτελείς ασκήσεις και από τις τρεις ομάδες. Καλό είναι να δημιουργείς μικρά σετ ασκήσεων, δηλαδή “Χαλάρωση-έκταση χεριών, μια άσκηση έκτασης δαχτύλων, μια άσκηση αρπίσματος” κοκ.
    • Οι ασκήσεις των ομάδων παρουσιάζονται από την πιο εύκολη προς την πιο δύσκολη. Ξεκίνα από τις πιο εύκολες στην αρχή.
    • Αν δεις ότι κουράζονται τα χέρια σου ή τα δάχτυλα σου, σταμάτα και ξεκουράσου!
    • Να παίζεις χαλαρά, μην πατάς με δύναμη τα τάστα
    • Δεν έχει σημασία η ταχύτητα στο παίξιμο της κάθε άσκησης, οπότε μην βιάζεσαι. Μάθε μόνο να την εκτελείς σωστά και σύντομα θα δεις βελτίωση και στην ταχύτητα.

Κεφάλαιο Πρώτο : Ασκήσεις χωρίς την κιθάρα
Πριν πιάσουμε την κιθάρα μας πρέπει να κάνουμε κάποιες εκτάσεις τεντώματα των χεριών και των δαχτύλων σαν μια μικρή γυμναστική πριν από τον σημαντικό αγώνα. Μην βάζεις πολλή δύναμη. Να είσαι χαλαρός.
Πέντε με δέκα λεπτά μάλλον είναι υπεραρκετά.

Κεφάλαιο Δεύτερο : Ασκήσεις έκτασης δακτύλων
1-2-3-4 (Απλοποιημένη Εκδοχή)

  1. Βάλε το δάχτυλο 1 στο 9ο τάστο της 1ης χορδής (δηλαδή της χορδής που είναι πιο κοντά στο πόδι σου). Παίξε την νότα με το δεξί χέρι, με το δάχτυλο i και appoyando, όπως έχουμε πει στο πρώτο μάθημα.
  2. Στην συνέχεια βάλε το δάχτυλο 2 στο 10ο τάστο της 1ης χορδής, χωρίς όμως να σηκώσεις το δάχτυλο 1 από την θέση του. Παίξε την νότα με το δάχτυλο m.
  3. Βάλε το δάχτυλο 3 στο 11ο τάστο της 1ης χορδής, χωρίς όμως να σηκώσεις τα δάχτυλα 1 και 2 από την θέση τους. Παίξε την νότα με το δάχτυλο i.
  4. Βάλε το δάχτυλο 4 στο 12ο τάστο της 1ης χορδής, χωρίς όμως να σηκώσεις τα δάχτυλα 1, 2 και 3 από την θέση τους. Παίξε την νότα με το δάχτυλο m.
  5. Τώρα σήκωσε όλα τα δάχτυλα και επανέλαβε τα βήματα 1 ως 4 για την 2η χορδή, πάλι από το 9ο τάστο. Βάλε δηλαδή το δάχτυλο 1 στο 9ο τάστο της 2ης χορδής και παίξε με i, μετά χωρίς να σηκώσεις το δάχτυλο 1, βάλε το δάχτυλο 2 στο 10ο τάστο της 2ης χορδής και παίξε με m και ούτω καθεξής.
  6. Κάνε αυτήν την διαδικασία για όλες τις χορδές. Όταν τελειώσεις και την 6η χορδή, κατέβα στην 5η ξανά και κάνε πάλι τα βήματα 1 ως 4 μέχρι να φτάσεις πίσω στην 1η χορδή.
    Η άσκηση αυτή είναι παραλλαγή μιας πολύ κλασικής όσο και διάσημης άσκησης που ονομάζεται 1-2-3-4 και η οποία θα μας βοηθήσει αρκετά στην απόκτηση ταχύτητας και ακρίβειας.

1-2-3-4
Είναι επέκταση της προηγούμενης άσκησης. Εκτέλεσε κανονικά τα βήματα 1 – 6 και μετά πρόσθεσε τα παρακάτω βήματα:

  1. Βάλε το δάχτυλο 1 στο 8ο τάστο της πρώτης χορδής. Έτσι το δάχτυλο 2 θα μπει
    στο 9ο τάστο, το 3 στο 10 και το 4 στο 11ο

    Επανέλαβε την άσκηση όπως πριν για τα τάστα 8-11.
  2. Επανέλαβε το βήμα 7 για τα τάστα 7-10 κοκ μέχρι να φτάσεις στα τάστα 1-4.

1-2-4-3
Όπως η 1-2-3-4, απλώς η σειρά των δαχτύλων θα είναι 1-2-4-3.
1-3-2-4
Όπως η 1-2-3-4, απλώς η σειρά των δαχτύλων θα είναι 1-3-2-4.
1-3-4-2
Όπως η 1-2-3-4, απλώς η σειρά των δαχτύλων θα είναι 1-3-4-2
1-4-3-2
Όπως η 1-2-3-4, απλώς η σειρά των δαχτύλων θα είναι 1-4-3-2
1-4-2-3
Όπως η 1-2-3-4, απλώς η σειρά των δαχτύλων θα είναι 1-4-2-3
2-1-3-4
Όπως η 1-2-3-4, απλώς η σειρά των δαχτύλων θα είναι 2-1-3-4
2-1-4-3
Όπως η 1-2-3-4, απλώς η σειρά των δαχτύλων θα είναι 2-1-4-3.

Ασκήσεις αρπισμάτων


Προπαρασκευαστικά αλλά απαραίτητα
Πιάσε στο αριστερό χέρι την θέση:
• 4η χορδή, 2ο τάστο, δάχτυλο 2 (Νότα Μι)
• 3η χορδή, 3ο τάστο, δάχτυλο 3 (Νότα Λα#)
• 2η χορδή, 1ο τάστο, δάχτυλο 1 (Νότα Ντο)
• 1η χορδή, 3ο τάστο, δάχτυλο 4 (Νότα Σολ)
Στην συνέχεια πιάσε στο αριστερό χέρι την θέση:
• 4η χορδή, 3ο τάστο, δάχτυλο 2 (Νότα Φα)
• 3η χορδή, 4ο τάστο, δάχτυλο 3 (Νότα Σι)
• 2η χορδή, 2ο τάστο, δάχτυλο 1 (Νότα Ντο#)
• 1η χορδή, 4ο τάστο, δάχτυλο 4 (Νότα Σολ#)
Πρόσεξε πως η δεύτερη θέση αποτελεί μια “γλιστριμμένη” κατά ένα τάστο (ή ένα Ημιτόνιο) έκδοση της πρώτης θέσης.
Ας ονομάσουμε την πρώτη θέση “Θέση1”*

Αφού η δεύτερη θέση είναι μια “γλιστριμμένη” κατά ένα τάστο (ή ένα Ημιτόνιο) έκδοση της πρώτης θέσης, νομίζω έχουμε κάθε δικαίωμα να την ονομάσουμε “Θέση1+1” ή αλλιώς “Θέση2”.
Πρόσεξε πως στην “Θέση1” το δάχτυλο 1 του αριστερού βρίσκεται στο 1ο τάστο της 1ης χορδής και στην “Θέση2” στο 2ο της 1ης χορδής. Με αυτήν την λογική μπορούμε να βρούμε και την “Θέση3” (το δάχτυλο 1 του αριστερού βρίσκεται στο 3ο τάστο της 1ης χορδής) και την “Θέση4” (το δάχτυλο 1 του αριστερού βρίσκεται στο 4ο τάστο της 1ης χορδής).
Λόγω της κατασκευή της κιθάρας, μπορούμε να φτάσουμε το πολύ μέχρι την “Θέση10”.

 

p-i-m-a-m-i
Πιάσε στο αριστερό χέρι την “Θέση1”. Στην συνέχεια παίξε το παρακάτω κομμάτι:

Στην συνέχεια, πιάσε στο αριστερό χέρι την “Θέση2”. Στην συνέχεια παίξε το παρακάτω κομμάτι:

Πρόσεξε πως η κίνηση του δεξιού χεριού παραμένει η ίδια και στα δύο κομμάτια.
Συγκεκριμένα, η κίνηση είναι η:
p-i-m-a-m-i
Το δεύτερο κομμάτι είναι ίδιο με το πρώτο, με την διαφορά ότι στο πρώτο έχουμε την “Θέση1” ενώ στο δεύτερο την “Θέση2”.
Παίξε με p-i-m-a-m-i όλες τις θέσεις από την “Θέση1” μέχρι και την “Θέση10” και από την από την “Θέση10” μέχρι και την “Θέση1”.

p-i-m-a
Είναι σαν την p-i-m-a-m-i αλλά η κίνηση είναι η p-i-m-a.
p-a-m-i
Είναι σαν την p-i-m-a-m-i αλλά η κίνηση είναι η p-a-m-i.
p-i-m-a-m-i-a-m-i-a-m-i
Είναι σαν την p-i-m-a-m-i αλλά η κίνηση είναι η p-i-m-a-m-i-a-m-i-a-m-i.
p-i-m-i-a-i-m-i
Είναι σαν την p-i-m-a-m-i αλλά η κίνηση είναι η p-i-m-i-a-i-m-i.

 

Συνοδεία τραγουδιών

Η παρούσα extra ενότητα αναφέρεται στην συνοδεία τραγουδιών, έναν τομέα που τον είχαμε μάλλον παραμελήσει μέχρι τώρα. Στην συνοδεία τραγουδιών, η κιθάρα συνοδεύει την μελωδία (φωνή, άλλη κιθάρα, άλλο όργανο) όπως σε ένα ντουέτο. Στην συνοδεία χρησιμοποιούμε κυρίως συγχορδίες, με τρεις βασικές μορφές εκτέλεσης:

  1. Αρπέζ (Strumming)
  2. Συνδυασμός μπάσας χορδής και συγχορδίας
  3. Αρπίσματα
    Φυσικά δεν καλύπτονται όλες οι περιπτώσεις κάποιας μορφής. Περιέχονται όμως αρκετές από τις πιο συνηθισμένες
    μορφές για κάθε ρυθμό.

Η ενότητα έχει περισσότερο τον χαρακτήρα ευρετηρίου παρά του οδηγού με αυστηρά προκαθορισμένη χρονική σειρά. Χρησιμεύει σαν βοήθημα στο Τέταρτο Τετράδιο. Αν γνωρίζεις τον ρυθμό και τις συγχορδίες ενός τραγουδιού, τότε με λίγη μελέτη και προσπάθεια θα καταφέρεις να το αποδόσεις αρκετά καλά!

 

Subscribe, like, share, comment

Subscribe, like, share, comment

Subscribe, like, share, comment

To tsikolatas.com αναπτύσσεται μέσα από την  σας. Κάντε την να μεγαλώσει με εγγραφή και λάικ στα κανάλια μας

Μέρος Ά: Αρπέζ (Strumming)

Εδώ έχουμε downstroke και upstroke. Είναι ο πιο δημοφιλής τρόπος συνοδείας, ιδιαίτερα στα Ροκ και Έντεχνα τραγούδια. Για κάθε ρυθμό έχω γράψει μερικά συνηθισμένα σχήματα, χωρίς αυτό να σημαίνει πως καλύπτονται όλες οι περιπτώσεις.

Για τα 3 πρώτα σχήματα γράφονται αναλυτικά οι κινήσεις του δεξιού χεριού σε όλα τα μέτρα. Για τα υπόλοιπα σχήματα γράφονται μόνο στο πρώτο μέτρο και για τα άλλα δύο μέτρα εννοούνται.

Μέρος ΄Β : Συνδυασμός μπάσας χορδής και συγχορδίας

Ο Συνδυασμός μπάσας χορδής και συγχορδίας χρησιμοποιείται συχνά στην συνοδεία τραγουδιών. Η τεχνική εκτελείται ως εξής:
Χρησιμοποιούμε εναλλάξ τις μπάσσες και τις καντίνι (λεπτές) χορδές μιας συγχορδίας. Οι μπάσσες νότες παίζονται μία μία κάθε φορά, ενώ οι καντίνι σε τριφωνία.
Για παράδειγμα, ας δούμε την συγχορδία C (Ντο maggiore). Οι μπάσσες νότες είναι οι Μι (6η χορδή), Ντο (5η χορδή) και Μι (4η χορδή) και οι καντίνι είναι οι Σολ (3η χορδή), Ντο (2η χορδή) και Μι (1η χορδή).
Αν θέλουμε να παίξουμε μια από τις μπάσσες νότες, θα την παίξουμε με το δάχτυλο p του δεξιού χεριού (ή με την πένα αν παίζουμε με πένα). Αν θέλουμε να παίξουμε τις καντίνι νότες, θα τις παίξουμε με τα δάχτυλα i, m, a (αν παίζουμε με πένα απλά χτυπάμε τις τρεις χορδές προς τα κάτω).

2/4

Είναι η πιο απλή μα και η πιο δημοφιλής μορφή 2/4. Συναντάται σε πάρα πολλά τραγούδια. Ανάλογα με την ταχύτητα αλλάζει και το νόημα του. Π.χ. στο Χασάπικο είναι αργό, ενώ στο Χασαποσέρβικο γρήγορο.

 

Παραλλαγή του προηγούμενου σχήματος. Είναι ο ρυθμός της σούστας. Συναντάται στα νησιώτικα τραγούδια.

4/4

3/4

 

Οδηγός Συγχορδιών

Πιστεύω πως αυτός ο Οδηγός Συγχορδιών θα σε βοηθήσει να βρίσκεις κάθε φορά όλες τις λεπτομέρειες που χρειάζεσαι για μια συγκεκριμένη συγχορδία.

Για κάθε συγχορδία γράφουμε:

  1. Το όνομά της
  2. Την θέση* της
  3. Τον τρόπο που θα τοποθετηθούν τα δάχτυλα
  4. Την συγχορδία γραμμένη στο πεντάγραμμο
    Η κωδικοποίηση των νοτών που υιοθετήσαμε είναι η εξής:

Αν μια συγχορδία είναι Μείζονα (ή Maggiore) γράφουμε σκέτο το όνομα της. Αν είναι Ελάσσονα (Minore) γράφουμε το όνομά της ακολουθούμενο από ένα “m”. Αν είναι εβδόμης, γράφουμε το όνομά της ακολουθούμενο από ένα “7”. Έτσι, αν θέλουμε να γράψουμε την Ρε Maggiore θα γράψουμε D. Αν θέλουμε να γράψουμε την Ρε Minore θα γράψουμε Dm. Αν θέλουμε να γράψουμε την Ρε Εβδόμης θα γράψουμε D7.

Το Τέταρτο Τετράδιο αναφέρεται στην συνοδεία τραγουδιών, έναν τομέα που τον είχαμε μάλλον παραμελήσει μέχρι τώρα. Στην συνοδεία τραγουδιών, η κιθάρα συνοδεύει την μελωδία (φωνή, άλλη κιθάρα, άλλο όργανο) όπως σε ένα ντουέτο. Στην συνοδεία χρησιμοποιούμε κυρίως συγχορδίες, με τρεις βασικές μορφές εκτέλεσης:

  1. Αρπέζ (Strumming)
  2. Συνδυασμός μπάσας χορδής και συγχορδίας
  3. Αρπίσματα
    Είναι ξεκάθαρο πως για να μπορούμε να συνοδεύουμε αποτελεσματικά ένα τραγούδι
    θα πρέπει να είμαστε εξοικειωμένοι με τις συγχορδίες. Γι’ αυτό σε κάθε ενότητα θα
    αναφέρω πρώτα τις συγχορδίες που θα χρησιμοποιήσουμε ώστε να κάνεις εξάσκηση
    και στην συνέχεια θα δίνω την θεωρία και τις ασκήσεις/τραγούδια που θα πρέπει να
    μελετήσεις.
    Στην συνοδεία έχουμε το λεγόμενο ρυθμικό σχήμα. Το ρυθμικό σχήμα είναι το
    βασικό μοτίβο που επαναλαμβάνεται σε κάθε μέτρο. Περιλαμβάνει πληροφορίες για τις
    χρονικές αξίες των νοτών που θα παίζουμε σε κάθε μέτρο.

Πρόσεξε τις κάθετες γραμμές στην αρχή και στο τέλος. Δηλώνουν την αρχή και το τέλος του μέτρου. Πρόσεξε ακόμα πως δηλώνεται μόνο πως θα έχουμε δύο ακούσματα της συγχορδίας αλλά γνωρίζουμε μόνο πως θα το καθένα θα έχει χρονική διάρκεια ενός τετάρτου. Δεν γνωρίζουμε τίποτα για το ποιες νότες ακριβώς θα ακουστούν από την συγχορδία. Ο τρόπος γραφής του ρυθμικού σχήματος αλλάζει ανάλογα με ποια από τις τρεις βασικές μορφές εκτέλεσης χρησιμοποιούμε. Σήμερα θα ασχοληθούμε με το Αρπέζ (Strumming) και όσα σύμβολα δώσουμε θα ισχύουν μόνο γι’ αυτό.

Αρπέζ (Strumming)

Εδώ έχουμε downstroke και upstroke που είχαμε γνωρίσει στην ενότητα 31. Είναι ο πιο δημοφιλής τρόπος συνοδείας, ιδιαίτερα στα Ροκ και Έντεχνα τραγούδια

Happy Birthday

Παρατηρήσεις!

Πρόσεξε πως στο 7ο μέτρο υπάρχει παύση για τις συγχορδίες. Παρόλο που η παύση είναι παύση τετάρτου, μας αναγκάζει να σιωπήσουμε μέχρι την στιγμή που θα δούμε την επόμενη συγχορδία. Αυτό βέβαια είναι μια σύμβαση που ακολουθούμε εδώ. Δεν υποστηρίζω πως είναι απόλυτα ορθή και ούτε θα
πρέπει να σε μπερδέψει σχετικά με την λειτουργία της παύσης. Απλώς έπρεπε να βρεθεί κάποιο σύμβολο για την παύση και επέλεξα αυτό.

Πως θα διαβάσεις!
Εξασκήσου καλά στις συγχορδίες C και G.
Εξασκήσου καλά στο ρυθμικό σχήμα του τραγουδιού.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία μόνο.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία και μελωδία.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την μελωδία μόνο.

Συνδυασμός μπάσας χορδής και συγχορδίας


Ο Συνδυασμός μπάσας χορδής και συγχορδίας χρησιμοποιείται συχνά στην συνοδεία τραγουδιών. Η τεχνική εκτελείται ως εξής:
Χρησιμοποιούμε εναλλάξ τις μπάσες και τις καντίνι (λεπτές) χορδές μιας συγχορδίας. Οι μπάσες νότες παίζονται μία μία κάθε φορά, ενώ οι καντίνι σε τριφωνία. Για παράδειγμα, ας δούμε την συγχορδία C (Ντο maggiore). Οι μπάσες νότες είναι οι Μι (6η χορδή), Ντο (5η χορδή) και Μι (4η χορδή) και οι καντίνι είναι οι Σολ (3η χορδή), Ντο (2η χορδή) και Μι (1η χορδή).
Αν θέλουμε να παίξουμε μια από τις μπάσες νότες, θα την παίξουμε με το δάχτυλο p του δεξιού χεριού (ή με την πένα αν παίζουμε με πένα). Αν θέλουμε να παίξουμε τις καντίνι νότες, θα τις παίξουμε με τα δάχτυλα i, m, a (αν παίζουμε με πένα απλά χτυπάμε τις τρεις χορδές προς τα κάτω).

 

On Skies

Το τραγούδι On Skies μας είναι ήδη γνωστό από την 10η ενότητα του πρώτου τετραδίου (βιβλίο 1018, σελίδα 16). Εδώ θα δούμε πως θα το συνοδεύουμε με συγχορδίες, χρησιμοποιώντας την μορφή Συνδυασμός μπάσας χορδής και συγχορδίας

Παρατηρήσεις!

Εξασκήσου καλά στην εναλλαγή αυτών των συγχορδιών!
Ο ρυθμός του τραγουδιού είναι 3/4.

Πως θα διαβάσεις!
Εξασκήσου καλά στις συγχορδίες C, E και Am.
Εξασκήσου καλά στο ρυθμικό σχήμα του τραγουδιού.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία μόνο.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία και μελωδία.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την μελωδία μόνο.

 

Ah Vous Dirai-Je Maman

Σήμερα θα παίξουμε το τραγούδι Ah Vous Dirai-Je Maman.

Είναι το γνωστό μας στα ελληνικά Φεγγαράκι μου λαμπρό. Μη γελάτε! Να σας δω όταν δεν
θα μπορείτε να το παίξετε με την πρώτη!


Α. Ζέσταμα

  1. Χαλάρωση – έκταση χεριών
  2. 1-2-3-4
  3. p-i-m-a-m-i
    Β. Προετοιμασία
    Για το τραγούδι θα χρειαστούμε τις συγχορδίες C, G και D7. Άνοιξε τον Οδηγό
    Συγχορδιών και μελέτησε τις συγχορδίες αυτές.
    Εξασκήσου καλά στην εναλλαγή αυτών των συγχορδιών!
    Από τις 120 ασκήσεις του Guiliani μελέτησε τις 1,2 και 3 με τα ζεύγη συγχορδιών:
  4. C-G
  5. C-D7
  6. G-D7

Ο ρυθμός του τραγουδιού είναι 4/4

Θα δοκιμάσουμε να συνοδεύσουμε το τραγούδι με τρεις διαφορετικούς τρόπους:

Πως θα διαβάσεις!
Εξασκήσου καλά στις συγχορδίες C, G και D7.
Η ενότητα περιέχει 3 ρυθμικά σχήματα. Θεώρησε το Γ μέρος σαν 3 διαφορετικές ενότητες και για κάθε μια:
o Εξασκήσου καλά στο ρυθμικό σχήμα του τραγουδιού.
o Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία μόνο.
o Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία και μελωδία.
o Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την μελωδία μόνο.

Clementine

Α. Ζέσταμα 1

  1. Χαλάρωση – έκταση χεριών
  2. 1-2-3-4
  3. 1-2-4-3
  4. p-i-m-a-m-i
    Β. Προετοιμασία
    Για το τραγούδι θα χρειαστούμε τις συγχορδίες C, Dm και G7. Άνοιξε τον Οδηγό
    Συγχορδιών και μελέτησε τις συγχορδίες αυτές.
    Εξασκήσου καλά στην εναλλαγή αυτών των συγχορδιών!
    Από τις 120 ασκήσεις του Guiliani μελέτησε τις 1, 2, 3 και 4 με τα ζεύγη συγχορδιών:
  5. C-G7
  6. C-Dm
  7. Dm-G7

Ο ρυθμός του τραγουδιού είναι 3/4.
Θα συνοδεύσουμε το τραγούδι με το ρυθμικό σχήμα 3/4 B2

 

Πως θα διαβάσεις!
Εξασκήσου καλά στις συγχορδίες C, G7 και Dm.
Παίξε σωστά την μελωδία του τραγουδιού.
Εξασκήσου καλά στο ρυθμικό σχήμα του τραγουδιού.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία μόνο.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία και μελωδία.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την μελωδία μόνο.

 

Έλατο

Α. Ζέσταμα 1

  1. Χαλάρωση – έκταση χεριών
  2. 1-2-3-4
  3. 1-2-4-3
  4. p-i-m-a-m-i
    Β. Προετοιμασία
    Για το τραγούδι θα χρειαστούμε τις συγχορδίες G, D7, E και Am . Άνοιξε τον Οδηγό
    Συγχορδιών και μελέτησε τις συγχορδίες αυτές.
    Εξασκήσου καλά στην εναλλαγή αυτών των συγχορδιών!
    Από τις 120 ασκήσεις του Guiliani μελέτησε τις 1, 2, 3 και 4 με τα ζεύγη συγχορδιών:
  5. G-D7
  6. G-E
  7. Am-E
  8. Am-D7
    Γ. Έλατο
    Ο ρυθμός του τραγουδιού είναι 3/4.
    Θα συνοδεύσουμε το τραγούδι με το ρυθμικό σχήμα 3/4 B2

Πως θα διαβάσεις!
Εξασκήσου καλά στις συγχορδίες G, D7, E και Am.
Παίξε σωστά την μελωδία του τραγουδιού ακούγοντας την συνοδεία.
Εξασκήσου καλά στο ρυθμικό σχήμα του τραγουδιού.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία μόνο.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία και μελωδία.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την μελωδία μόνο.

 

Τρίγωνα κάλαντα

Α. Ζέσταμα 2

  1. Χαλάρωση – έκταση χεριών
  2. 1-2-3-4
  3. 1-2-4-3
  4. p-i-m-a-m-i
    Β. Προετοιμασία
    Για το τραγούδι θα χρειαστούμε τις συγχορδίες G, C, A7, D7 και Am. Άνοιξε τον Οδηγό
    Συγχορδιών και μελέτησε τις συγχορδίες αυτές.
    Εξασκήσου καλά στην εναλλαγή αυτών των συγχορδιών!
    Από τις 120 ασκήσεις του Guiliani μελέτησε τις 1, 2, 3 και 4 με τα ζεύγη συγχορδιών:
  5. C-G
  6. G – A7
  7. A7 – D7
  8. G – D7
  9. C – Am
  10. Am – D7
  11. Am – G

Γ. Τρίγωνα κάλαντα
Το τραγούδι αποτελείται από δύο κύρια μέρη:

  1. Το ρεφρέν (μέτρα 1 – 16 )
  2. Το κουπλέ (μέτρα 17 – 32)
    Το ρεφρέν και το κουπλέ εναλλάσσονται συνεχώς. Στην πρωτότυπη (αγγλική) εκδοχή του
    τραγουδιού, η μελωδία ξεκινάει με το κουπλέ και συνεχίζει με ρεφρέν. Στην ελληνική όμως
    εκδοχή προτιμάται το ξεκίνημα με το ρεφρέν και μετά συνεχίζουν με τα κουπλέ. Διάλεξε
    όποια εκδοχή σου αρέσει!

Παρατηρήσεις
Ο ρυθμός του τραγουδιού είναι 2/4.
Το τραγούδι είναι γραμμένο σε κλίμακα Σολ μείζονα (η Σολ maggiore). Γι’ αυτό υπάρχει και ο οπλισμός στην αρχή του. Πρόσεξε λοιπόν τις εμφανίσεις της νότας
Φα, θα πρέπει να παίζεις πάντα Φα#.
Θα συνοδεύσουμε το τραγούδι με δύο τρόπους:
-Με συνδυασμό μπάσας χορδής και συγχορδίας
-Με Αρπέζ

Συνοδεία με συνδυασμό μπάσας χορδής και συγχορδίας
Θα συνοδεύσουμε το τραγούδι με το ρυθμικό σχήμα 2/4 B1:

Πως θα διαβάσεις!
Εξασκήσου καλά στις συγχορδίες G, C, A7, D7 και Am.
Παίξε σωστά την μελωδία του τραγουδιού. Μελέτησε ξεχωριστά το κουπλέ από το
ρεφρέν.
Για καθέναν από τους δύο διαφορετικούς τρόπους συνοδείας κάνε τα εξής:
o Εξασκήσου καλά στο ρυθμικό σχήμα του τραγουδιού.
o Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία μόνο.
o Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία και μελωδία.
o Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την μελωδία μόνο.

 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Η ιστορία του Jingle Bells
Το τραγούδι Jingle Bells είναι ένα από τα πιο γνωστά Χριστουγεννιάτικα τραγούδια σε όλο τον κόσμο! Γράφτηκε από τον James Lord Pierpont (1822–1893) και κατοχυρώθηκε με τον τίτλο “One Horse Open Sleigh” τον Σεπτέμβριο του 1857.
Το μουσικό κοινό όμως επέλεξε τελικά τον τίτλο “Jingle Bells” με τον οποίο επανακυκλοφόρησε το τραγούδι δύο χρόνια αργότερα.
Διάφορες ιστορίες γύρω από το τραγούδι λένε πως ο Pierpont έγραψε το τραγούδι για το πρόγραμμα της Ημέρας των Ευχαριστιών στην εκκλησία που υπηρετούσε σαν παίκτης οργάνου. Επειδή όμως το τραγούδι σημείωσε άμεση επιτυχία, το συμπεριέλαβε και στο πρόγραμμα των Χριστουγέννων.
Όταν πρωτοδημοσιεύτηκε, το 1857, το τραγούδι είχε διαφορετική μελωδία στο ρεφρέν, η οποία ήταν πιο κλασική και θύμιζε μάλιστα τα έργα του Mozart. Ακόμα και οι στίχοι διέφεραν κάπως από τους σημερινούς. Τελικά, μια μοναχή που ονομαζόταν TongYun Yang άλλαξε την μελωδία και τους στίχους και τους έδωσε την σημερινή τους μορφή.
Οι στίχοι στο πρωτότυπο είναι οι εξής:
[1ο Κουπλέ]
Dashing through the snow
In a one horse open sleigh
O’er the fields we go
Laughing all the way
[Ρεφρέν]
|: Jingle bells, jingle bells,
Jingle all the way;
Oh! what fun [joy] it is to ride
In a one-horse open sleigh. 😐
[2ο Κουπλέ]
Bells on bob tail* ring (Or Hear our voices ring)
Making spirits bright
What fun it is to laugh and sing (Or What fun it is to ride and sing)
A sleighing song tonight

 

Στην χώρα μας βέβαια το τραγούδι είναι καθαρά Χριστουγεννιάτικο και οι στίχοι του (που νομίζω είναι πραγματικά πανέμορφοι!) είναι οι εξής:
[Ρεφρέν]
Τρίγωνα κάλαντα μέσ’ τη γειτονιά
ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά.
Τρίγωνα κάλαντα σκόρπισαν παντού
κάθε σπίτι μια φωλιά του μικρού Χριστού.
[1ο Κουπλέ]
Άστρο φωτεινό, θα ‘ρθει γιορτινό,
μήνυμα θα φέρει από τον ουρανό.
Μες στη σιγαλιά ανοίγει η αγκαλιά
και κάνει η αγάπη στη καρδιά φωλιά.
[Ρεφρέν]
Τρίγωνα κάλαντα στο μικρό χωριό
και χτυπά Χριστούγεννα το καμπαναριό.
Τρίγωνα κάλαντα σκόρπισαν παντού
και μας φέρνουν μήνυμα του μικρού Χριστού.
[2ο Κουπλέ]
Τρέχουν τα παιδιά μέσα στο χιονιά,
ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά.
Μες στη σιγαλιά άνοιξε η αγκαλιά
κι έκανε η αγάπη στη καρδιά φωλιά.
[Ρεφρέν]
Τρίγωνα κάλαντα κέφι και χαρά
ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά.
Τρίγωνα κάλαντα χρόνια σας πολλά
ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά.

 

Oh! Susanna

Α. Ζέσταμα 1

  1. Χαλάρωση – έκταση χεριών
  2. 1-2-3-4
  3. 1-2-4-3
  4. p-i-m-a-m-i
    Β. Προετοιμασία
    Για το τραγούδι θα χρειαστούμε τις συγχορδίες G, D, D7 και C. Άνοιξε τον Οδηγό
    Συγχορδιών και μελέτησε τις συγχορδίες αυτές.

Εξασκήσου καλά στην εναλλαγή αυτών των συγχορδιών!
Από τις 120 ασκήσεις του Guiliani μελέτησε τις 1, 2, 3 και 4 με τα ζεύγη συγχορδιών:

  1. C-G
  2. G – D7
  3. G – D

Πρώτα απ’όλα θα πρέπει να κατεβάσεις το τραγούδι από την σελίδα του Gilbert DeBenedett τραγούδι που θέλουμε είναι αυτό

Το πιο σημαντικό είναι να κατεβάσεις το chart που περιέχει την μελωδία, τις συγχορδίες και τους στίχους του τραγουδιού. Πραγματικά έχει κάνει πολύ καλή δουλειά ο Gilbert DeBenedetti! Από σήμερα θα αναφερόμαστε στην σελίδα με τον κωδικό “DeBenedetti” gmajormusictheory

Tα τρία play που υπάρχουν αντιστοιχούν σε αρχεία midi.
Το 2ο περιέχει την μελωδία του κομματιού. Τα άλλα δύο θα μας χρειαστούν γιατί περιέχουν τον έναν από τους τέσσερις τρόπους συνοδείας που θα χρησιμοποιήσουμε.
Δ. Παρατηρήσεις
Ο ρυθμός του τραγουδιού είναι 4/4.
Το τραγούδι είναι γραμμένο σε κλίμακα Σολ μείζονα (η Σολ maggiore). Γι’ αυτό υπάρχει και ο οπλισμός στην αρχή του. Πρόσεξε λοιπόν τις εμφανίσεις της νότας Φα, θα πρέπει να παίζεις πάντα Φα#.
Η συνοδεία μπαίνει στο 2ο μέτρο του κομματιού, άρα στο 1ο έχουμε παύση ολοκλήρου.
Μάθε πρώτα καλά την μελωδία του τραγουδιού.
Θα συνοδεύσουμε το τραγούδι με τέσσερις τρόπους:
I. Με Αρπέζ με το σχήμα 4/4Α1

II. Με Αρπέζ με το σχήμα 4/4Α2

III. Με συνδυασμό μπάσας χορδής και συγχορδίας με το ρυθμικό σχήμα 4/4 B2

Πως θα διαβάσεις!
Εξασκήσου καλά στις συγχορδίες G, D, D7 και C.
Παίξε σωστά την μελωδία του τραγουδιού. Μελέτησε ξεχωριστά το κουπλέ από το ρεφρέν.
Για καθέναν από τους τέσσερις διαφορετικούς τρόπους συνοδείας κάνε τα εξής:
o Εξασκήσου καλά στο ρυθμικό σχήμα του τραγουδιού.
o Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία μόνο.
o Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία και μελωδία.
o Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την μελωδία μόνο.

 

Murka

Ζέσταμα 1

  1. Χαλάρωση – έκταση χεριών
  2. 1-2-3-4
  3. 1-2-4-3
  4. p-i-m-a-m-i
  5. p-i-m-a
    Β. Προετοιμασία
    Για το τραγούδι θα χρειαστούμε τις συγχορδίες Am, E, B7, A7 και Dm. Άνοιξε τον Οδηγό
    Συγχορδιών και μελέτησε τις συγχορδίες αυτές.
    Εξασκήσου καλά στην εναλλαγή αυτών των συγχορδιών!
    Από τις 120 ασκήσεις του Guiliani μελέτησε τις 1, 2, 3, 4 και 5με τα ζεύγη συγχορδιών:
  6. Am – E
  7. Am – B7
  8. B7 – E
  9. Am – A7
  10. A7 – Dm

Το κομμάτι περιέχει πολλές νέες νότες και γενικά θεωρείται λίγο δύσκολο για το επίπεδο που βρισκόμαστε. Γι’ αυτό δεν χρειάζεται να μάθετε να παίζετε την μελωδία. Μελετήστε όμως καλά τις νέες νότες που περιέχει και την μελωδία ώστε να μπορείτε να συνοδεύετε το τραγούδι ακούγοντας μόνο την μελωδία του.

 

Murka – Συνοδεία
Ο ρυθμός του τραγουδιού είναι 4/4.
Θα συνοδεύσουμε το τραγούδι με το ρυθμικό σχήμα 4/4 B1

 

Πως θα διαβάσεις!
Εξασκήσου καλά στις συγχορδίες Am, E, B7, A7 και Dm.
Διάβασε την μελωδία του τραγουδιού (δεν χρειάζεται να την μάθεις στην κιθάρα).
Απλά να καταλαβαίνεις τον χρόνο για να μπορείς να την συνοδεύεις.
Εξασκήσου καλά στο ρυθμικό σχήμα του τραγουδιού.
Πρόσεξε πως η συνοδεία μπαίνει στο 8ο μέτρο. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να μετράς 7 μέτρα σε παύση και μετά να παίξεις την συνοδεία. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Προσπάθησε να εξοικειωθείς με αυτήν την τακτική.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία μόνο.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία και μελωδία.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την μελωδία μόνο.
Το τραγούδι κανονικά παίζεται σε tempo 120. Επειδή όμως είναι πολύ γρήγορα σας ετοίμασα διάφορες εκδόσεις σε 80

 

Το τραγούδι είναι δύσκολο και θα σου πάρει πολύ χρόνο για να το κατακτήσεις. Θα σε βοηθήσει όμως να κατακτήσεις τον ρυθμό σε 2/4 και 4/4.

 

Plaisir d’ amour

Σήμερα θα μάθουμε να συνοδεύουμε το γνωστό τραγούδι “Plaisir d’ amour” του J. P. Schwarzendorf (1741- 1816).

Α. Ζέσταμα 1

Χαλάρωση – έκταση χεριών

1-2-3-4

1-2-4-3

p-i-m-a-m-i

p-i-m-a
Β. Προετοιμασία
Για το τραγούδι θα χρειαστούμε τις συγχορδίες D, A G, Em και μία καινούργια, την Bm2
Άνοιξε τον Οδηγό Συγχορδιών και μελέτησε τις συγχορδίες αυτές.
Εξασκήσου καλά στην εναλλαγή αυτών των συγχορδιών!
Από τις 120 ασκήσεις του Guiliani μελέτησε τις 1, 2, 3, 4 και 5 με τα ζεύγη συγχορδιών:

  1. D – A
  2. D – G
  3. D – Em
  4. A – G
  5. A – Em
  6. Em – G
  7. Bm – D
  8. Bm – G
  9. Bm – Em
  10. Bm – A

Το κομμάτι ακούγεται πολύ όμορφο όταν παίζονται ταυτόχρονα και οι δύο μορφές μελωδίας, και η “βαριά” και η “ψηλή”. Πρόσεξε πως τα ονόματα των νοτών είναι τα ίδια αλλά αλλάζει η οξύτητά τους.

Plaisir d’amour – Συνοδεία
Ο ρυθμός του τραγουδιού είναι 3/4.

Πως θα διαβάσεις!
Εξασκήσου καλά στις συγχορδίες D, A G και Em.
Διάβασε την μελωδία του τραγουδιού και στους δύο τόνους.
Εξασκήσου καλά στον πρώτο τρόπο συνοδείας. Πρόσεξε το 12ο μέτρο, η θέση που
θα πρέπει να πιάσεις είναι η εξής:
Δάχτυλο 3, 4η χορδή,
Ο δεύτερος τρόπος συνοδείας μοιάζει με τον πρώτο αλλά περιέχει κάποιες μορφές
μελωδίας μέσα του. Σ’ εκείνα τα μέτρα (5,11) ίσως να έχεις πιο όμορφο
αποτέλεσμα αν παίζεις πιο δυνατά ή πιο σιγά, αυτό είναι κάτι που θα το δεις εσύ!
Πρόσεξε ακόμη τα μέτρα 3 και 14, υπάρχουν κάποιες διαφορές.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία μόνο.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την συνοδεία και μελωδία.
Παίξε την συνοδεία ακούγοντας το midi με την μελωδία μόνο.
Το τραγούδι κανονικά παίζεται σε tempo 100. Μπορείς όμως να το ξεκινήσεις
από το 80.

Ασκήσεις για εξάσκηση
Νέο βιβλίο από σήμερα! Θα διαβάζουμε κάποια κομμάτια από το “First Steps” του (γνωστού μας πια) Jurg Hochweber. Μπες στην σελίδα του (http://www.hochweber.ch/guitar.htm) και κατέβασε το βιβλίο σε μορφή pdf. Δεν είναι απαραίτητο να κατεβάσεις τα midi καθώς θα σας τα δίνω σε μορφή κατάλληλη για εξάσκηση. Πλέον θα αναφερόμαστε σε αυτό το βιβλίο σαν “First Steps”.

Θα διαβάσεις τα κομμάτια 1, 2, 3, 4, 5 και 7, με αυτήν την σειρά. Μπορεί να σου φαίνονται εύκολα αλλά απαιτούν καλή πειθαρχία στον χρόνο, επομένως μην τα υποτιμάς. Στα midi θα βρεις διαφορετικές εκδόσεις του κάθε κομματιού, ανάλογα με την τιμή του μετρονόμου. Άκουσε πρώτα το αρχείο midi για να πάρεις μια γεύση του κομματιού και έπειτα ξεκίνα αρχικά χωρίς μετρονόμο ώστε να κατανοήσεις πλήρως το κομμάτι. Σταδιακά πρόσθεσε μετρονόμο, στις τιμές των midi. (Μην δοκιμάσεις μεγαλύτερες τιμές ακόμα, με τον καιρό θα έρθει και η ταχύτητα.)
Γενικά η ενότητα αυτή απαιτεί κάποιο χρόνο, επομένως να διαβάζεις προσεκτικά και να μην βιάζεσαι. (Θα πρότεινα να ασχοληθείς μαζί της τουλάχιστον 2-3 μέρες. Αν στο μεταξύ δεν έχεις καταφέρει να παίζεις κάθε κομμάτι στην μέγιστη τιμή του μετρονόμου, προχώρησε στην επόμενη ενότητα, αλλά καλό θα ήταν να επιστρέφεις κάπου κάπου και να κάνεις μια επανάληψη).
Στην επόμενη ενότητα θα μάθουμε ένα όμορφο κομμάτι του Carulli!

 

Andantino

Άνοιξε το βιβλίο 1005 στην σελίδα 31. Το σημερινό κομμάτι είναι το Andantino του Ferdinando Carulli.
Το κομμάτι είναι πολύ όμορφο (από τα αγαπημένα μου!) αλλά απαιτεί λίγο χρόνο μέχρι να καταφέρεις να το κατακτήσεις. Γι’ αυτό προσπάθησε με υπομονή, σίγουρα αξίζει τον κόπο! Άκουσε πρώτα το αρχείο midi για να πάρεις μια γεύση του κομματιού. Το κομμάτι αποτελείται από τέσσερα μέρη. Κάθε μέρος αποτελείται από 2 σειρές πενταγράμμου.
Ά μέρος: Γραμμές 1-2
Το μέτρο του κομματιού είναι 2/4.
Πρόσεξε ότι το πρώτο μέτρο είναι ελλιπές, δηλαδή η συνολική χρονική αξία των νοτών που περιέχει είναι μικρότερη από 2 τέταρτα. Στην προκειμένη περίπτωση, το πρώτο μέτρο περιέχει 2 δέκατα έκτα, δηλαδή 1 όγδοο. Μέχρι τα 2 τέταρτα μας λείπουν άλλα 3 όγδοα. Αυτά υπονοούνται σε μορφή παύσεων που δεν γράφονται.

Σημειώνω εδώ πως ελλιπές μέτρο μπορεί να είναι μόνο το πρώτο μέρος ενός κομματιού. Πρόσεξε πως στο πρώτο μέτρο η νότα Ντο έχει από κάτω της μια παύση ογδόου. Αυτό σημαίνει πως αν και κανονικά θα έπρεπε να έχει αξία δέκατου έκτου, θα παιχτεί σαν νότα συνοδείας με αξία ογδόου. Προς το παρόν και για όλο το κομμάτι αγνόησε αυτές τις ενδείξεις των νοτών συνοδείας και παίξε κανονικά όλες τις νότες. Στο 2ο μέτρο, η θέση των δαχτύλων του αριστερού χεριού είναι η εξής:

Λα-2, Ντο-1, Σολ# -1. Το δεξί χέρι θα παίζει p-i-m-a.
9 Στο 3ο μέτρο θα παίξεις p-m-i-m στο δεξί χέρι. Στο αριστερό χέρι, η Ρε μπορεί να
παιχτεί με το δάχτυλο 3 ή με το 4 (προτιμώ το 4).
9 Στο 4ο μέτρο, η πρώτη Ντο (η χαμηλή) θα παιχτεί με το δάχτυλο 3 του αριστερού.
9 Στο 5ο μέτρο πρόσεξε πως η δεύτερη (χαμηλή) Μι έχει αξία ογδόου και όχι δέκατου
έκτου.

Το 8ο μέτρο ίσως σε δυσκολέψει πολύ γιατί δεν έχουμε ξανασυναντήσει κάτι παρόμοιο μέχρι τώρα. Προσπάθησε να εξασκηθείς πολύ σε αυτό το μέτρο και να το παίζεις χωρίς παύσεις ανάμεσα στις νότες, ώστε ο ήχος να ακούγεται όσο πιο συνεχής γίνεται.
Γενικά, ακολούθησε τις οδηγίες για τα δάχτυλα όπου υπάρχουν.
Πρόσεξε το τελευταίο μέτρο (το 9ο). Η συνολική χρονική αξία των νοτών που περιέχει είναι 3 όγδοα. Μας λείπει λοιπόν ένα όγδοο, αλλά αυτό συμπληρώνεται χάρη στο σημείο επανάληψης που μας οδηγεί πάλι πίσω στο 1ο μέτρο.

Την δεύτερη φορά όμως που θα φτάσεις ξανά στο 9ο μέτρο, δεν θα παίξεις ξανά την επανάληψη αλλά θα συνεχίσεις στο πρώτο μέτρο του ΄Β μέρους.

Β μέρος: Γραμμές 3-4
Το ΄Β μέρος μοιάζει με το Ά, οπότε δεν θα σου φανεί και τόσο δύσκολο.
Πρόσεξε ότι και εδώ το πρώτο μέτρο είναι ελλιπές και ουσιαστικά συνεχίζει από το τελευταίο μέτρο του μέρους ΄Α.
Πρόσεξε στο 2ο μέτρο την νότα Ρε#. Παίζεται στην 2η χορδή, 4ο τάστο. Δοκίμασε το δάχτυλο 4 του αριστερού χεριού.
Πρόσεξε επίσης το προτελευταίο μέτρο. Είναι αρκετά ασυνήθιστο σε σχέση με όσα έχουμε δει μέχρι τώρα, οπότε θα χρειαστείς λίγο χρόνο μέχρι να το κατακτήσεις.

Όπως είπα και στην αρχή, το κομμάτι περιέχει κάποια δύσκολα σημεία και θα χρειαστεί να του αφιερώσεις κάποιον χρόνο και υπομονή. Μην βιάζεσαι λοιπόν!
Ξεκίνησε στην αρχή χωρίς μετρονόμο ώστε να κατανοήσεις τις νότες και τις αλλαγές. Στην συνέχεια πρόσθεσε μετρονόμο αρχικά στο 60. Σταδιακά φτάσε στο 100, αυξάνοντας κατά 10 ή και κατά 5.
Γενικά, η βελτίωση θα φανεί με τον καιρό. Μπορείς να προχωρήσεις στην επόμενη ενότητα αν έχεις φτάσεις στο 80, αλλά όχι λιγότερο. Θεωρώ όμως δεδομένο πως θα επιστρέφεις αρκετά συχνά και στα προηγούμενα κομμάτια, τόσο για καλύτερη εξάσκηση όσο και για χαρά. Μόνο έτσι θα καταφέρεις να σχηματίσεις σιγά σιγά ένα ρεπερτόριο. Στα midi θα βρεις ξεχωριστά αρχεία για τα μέρη Α και Β μόνα τους αλλά και συνεχόμενα τα Α και Β μαζί (ΑΒ) για καλύτερη εξάσκηση.

 

Ασκήσεις για εξάσκηση
Και σήμερα θα διαβάσουμε κάποια κομμάτια από το “First Steps” του Jurg Hochweber. Θα διαβάσεις τα κομμάτια 6, 15, 18, 8 και 10 με αυτήν την σειρά. Μπορεί να σου φαίνονται εύκολα αλλά απαιτούν καλή πειθαρχία στον χρόνο, επομένως μην τα υποτιμάς. Είναι πολύ πιο δύσκολα από εκείνα της ενότητας 51.
Στα midi θα βρεις διαφορετικές εκδόσεις του κάθε κομματιού, ανάλογα με την τιμή του μετρονόμου. Άκουσε πρώτα το αρχείο midi για να πάρεις μια γεύση του κομματιού και έπειτα ξεκίνα αρχικά χωρίς μετρονόμο ώστε να κατανοήσεις πλήρως το κομμάτι. Σταδιακά πρόσθεσε μετρονόμο, στις τιμές των midi. (Μην δοκιμάσεις μεγαλύτερες τιμές ακόμα, με τον καιρό θα έρθει και η ταχύτητα.)
Γενικά η ενότητα αυτή απαιτεί κάποιο χρόνο, επομένως να διαβάζεις προσεκτικά και να μην βιάζεσαι. (Θα πρότεινα να ασχοληθείς μαζί της τουλάχιστον 2-3 μέρες ή και περισσότερες. Αν στο μεταξύ δεν έχεις καταφέρει να παίζεις κάθε κομμάτι στην μέγιστη τιμή του μετρονόμου, προχώρησε στην επόμενη ενότητα, αλλά καλό θα ήταν να επιστρέφεις κάπου κάπου και να κάνεις μια επανάληψη). Στην επόμενη ενότητα θα μάθουμε τα υπόλοιπα δύο μέρη από το Andantino του Carulli!

 

Άνοιξε το βιβλίο 1005 στην σελίδα 31. Το σημερινό κομμάτι είναι το Andantino του Ferdinando Carulli. Σήμερα θα δούμε τα μέρη ΄Γ και ΄Δ, αλλά και όλο το κομμάτι στο σύνολό του (θυμίζω ότι είδαμε τα μέρη Ά και ΄Β στην ενότητα 52). Το κομμάτι είναι πολύ όμορφο αλλά απαιτεί λίγο χρόνο μέχρι να καταφέρεις να το κατακτήσεις. Γι’ αυτό προσπάθησε με υπομονή, σίγουρα αξίζει τον κόπο! Το κομμάτι αποτελείται από τέσσερα μέρη. Κάθε μέρος αποτελείται από 2 σειρές πενταγράμμου.
΄Γ μέρος: Γραμμές 5-6
Το μέτρο του κομματιού είναι 2/4.
Πρόσεξε ότι και εδώ το πρώτο μέτρο είναι ελλιπές και ουσιαστικά συνεχίζει από το τελευταίο μέτρο του μέρους ΄Β.
Στο 2ο μέτρο θα παίξεις την νότα Ρε με το δάχτυλο 4 του αριστερού χεριού.
Στο 3ο μέτρο θα παίξεις p-m-i-m στο δεξί χέρι. Στο αριστερό χέρι, η Ρε μπορεί να παιχτεί με το δάχτυλο 4, ώστε να μπορέσεις στο επόμενο μέτρο να παίξεις την νότα Ντο με το δάχτυλο 3.
Πρόσεξε το 5ο μέτρο αλλά και το τελευταίο.
Ισχύουν γενικά αρκετά απ’ όσα είπαμε και για τα μέρη Ά και ΄Β, επομένως δες ξανά τις γενικές παρατηρήσεις.
΄Γ μέρος: Γραμμές 7-8
Το μέρος ΄Δ είναι μάλλον το πιο δύσκολο του κομματιού, κυρίως γιατί διαφέρει αρκετά από τα υπόλοιπα.
Ακολούθησε τις οδηγίες των δαχτύλων και διάβασέ το αρκετές φορές. Σιγά σιγά θα διαπιστώσεις πως είναι αρκετά εύκολο.
Ξεκίνησε στην αρχή χωρίς μετρονόμο ώστε να κατανοήσεις τις νότες και τις αλλαγές. Στην συνέχεια πρόσθεσε μετρονόμο αρχικά στο 60. Σταδιακά φτάσε στο 110, αυξάνοντας κατά 10 ή και κατά 5.

Γενικά, η βελτίωση θα φανεί με τον καιρό. Μπορείς να προχωρήσεις στην επόμενη ενότητα αν έχεις φτάσεις στο 80, αλλά όχι λιγότερο. Στα midi θα βρεις ξεχωριστά αρχεία για τα μέρη Γ και Δ μόνα τους αλλά και συνεχόμενα (CD), και τελικά και όλο το κομμάτι μαζί.

 

Το κομμάτι είναι πολύ όμορφο! Προσπάθησε να το μάθεις καλά ώστε να το έχεις στο ρεπερτόριό σου! Μπορείς να προσθέσεις και το δικό σου στυλ στο κομμάτι. Στο μέρος ΄Δ δοκίμασε να παίξεις πολύ σιγανά (χαμηλόφωνα). Φαντάσου πως είναι μια ιστορία (ό,τι θέλεις εσύ, υπάρχουν άπειρες εκδοχές). Προσπάθησε να φαντάζεσαι τις εικόνες ή τα λόγια της ιστορίας καθώς θα παίζεις.
Μια εκδοχή θα βρεις εδώ

 

Ασκήσεις για εξάσκηση
Και σήμερα θα διαβάσουμε κάποια κομμάτια από το “First Steps” του Jurg Hochweber. Θα διαβάσεις τα κομμάτια 11 και12. Καλό θα ήταν να κάνεις μια επανάληψη και στο κομμάτι 10 (από την ενότητα 53).
Στα midi θα βρεις διαφορετικές εκδόσεις του κάθε κομματιού, ανάλογα με την τιμή του μετρονόμου. Άκουσε πρώτα το αρχείο midi για να πάρεις μια γεύση του κομματιού και έπειτα ξεκίνα αρχικά χωρίς μετρονόμο ώστε να κατανοήσεις πλήρως το κομμάτι. Σταδιακά πρόσθεσε μετρονόμο, στις τιμές των midi. (Μην δοκιμάσεις μεγαλύτερες τιμές ακόμα, με τον καιρό θα έρθει και η ταχύτητα.)
Γενικά η ενότητα αυτή απαιτεί κάποιο χρόνο, επομένως να διαβάζεις προσεκτικά και να μην βιάζεσαι. (Θα πρότεινα να ασχοληθείς μαζί της τουλάχιστον 2-3 μέρες ή και περισσότερες. Αν στο μεταξύ δεν έχεις καταφέρει να παίζεις κάθε κομμάτι στην μέγιστη τιμή του μετρονόμου, προχώρησε στην επόμενη ενότητα, αλλά καλό θα ήταν να επιστρέφεις κάπου κάπου και να κάνεις μια επανάληψη).
Στην επόμενη ενότητα θα μάθουμε ένα όμορφο κομμάτι του Carulli!

Etude Nr 5

Επισκέψου την σελίδα και κατέβασε το pdf “Etude Nr 5 in G-major – PDF”.

Το σημερινό κομμάτι είναι το Etude Nr 5 in G-major του Ferdinando Carulli.
Το κομμάτι είναι πάρα πολύ όμορφο και όχι ιδιαίτερα δύσκολο. Πολύ γρήγορα θα δεις πως θα το ξέρεις πια απ’ έξω κι ανακατωτά!
Τι να προσέξεις!
• Πρόσεξε το μέτρο, είναι 2/4.
• Πρόσεξε την κλίμακα! Υπάρχει οπλισμός Φα#, άρα είμαστε στην κλίμακα Σολ
Μείζονα (ή Σολ maggiore). Όπου θα βλέπεις λοιπόν την νότα Φα (σε οποιαδήποτε οξύτητα) θα την παίζεις με δίεση.
• Πρόσεξε το μέτρημα του χρόνου! Θα βρεις τέταρτα, όγδοα και δέκατα έκτα.
• Πρόσεξε τα σημεία επανάληψης!
• Το κομμάτι χωρίζεται σε δύο μέρη, στο Ά (μέτρα 1-8) και στο ΄Β (μέτρα 9-16).
Διάβασε κάθε μέρος χωριστά, μην ξεκινήσεις το ΄Β χωρίς να κατέχεις καλά το Ά!
• Πρόσεξε το μέτρο 7.
• Στα μέτρα 13 και 14 η ένταση αυξάνει.

 

Οδηγίες για τα δάχτυλα του αριστερού χεριού
Το κομμάτι δεν περιέχει καθόλου οδηγίες για τα δάχτυλα του αριστερού χεριού. Κάποιες βασικές όμως οδηγίες είναι οι εξής:
Η διφωνία Σι-Ρε παίζεται πάντα με τα δάχτυλα 2 και 4. (π.χ. στο 2ο μέτρο)

Στο 3ο μέτρο θα παίξεις την διφωνία Μι-Σολ με τα δάχτυλα 1 και 4.

Οι νότες Σολ και Ντο μπάσο παίζονται πάντα με το δάχτυλο 3.

Μην βιαστείς στην μελέτη σου, πήγαινε με τον δικό σου ρυθμό. Ξεκίνα στην αρχή χωρίς
μετρονόμο και σιγά σιγά φτάσε στο 40.

 

Μια γνώμη!
Το κομμάτι είναι πολύ όμορφο και πολύ απαλό! Προσπάθησε να το μάθεις καλά ώστε να το έχεις στο ρεπερτόριό σου! Μπορείς να προσθέσεις και το δικό σου στυλ στο κομμάτι. Στα μέτρα 13 και 14 υπάρχει κρυμμένη μία ένταση. Προσπάθησε να την εκφράσεις! Δώσε καθαρά την λύση της έντασης (σαν ανακούφιση) στα μέτρα 15 και 16.
Στο μέρος ΄Α δοκίμασε να ξεκινήσεις παίζοντας πολύ σιγανά. Η πρώτη προσέγγιση είναι να φανταστείς πως παίζεις ένα νανούρισμα. Μα υπάρχουν πολλές διαφορετικές ιστορίες κρυμμένες μέσα του! Ψάξε να τις βρεις! Μια εκδοχή θα βρεις εδώ και εδώ

 

Ασκήσεις για εξάσκηση
Και σήμερα θα διαβάσουμε κάποια κομμάτια από το “First Steps” του Jurg Hochweber.
Θα διαβάσεις τα κομμάτια 16 και 17.
Στα midi θα βρεις διαφορετικές εκδόσεις του κάθε κομματιού, ανάλογα με την τιμή του μετρονόμου. Άκουσε πρώτα το αρχείο midi για να πάρεις μια γεύση του κομματιού και έπειτα ξεκίνα αρχικά χωρίς μετρονόμο ώστε να κατανοήσεις πλήρως το κομμάτι. Σταδιακά πρόσθεσε μετρονόμο, στις τιμές των midi. (Μην δοκιμάσεις μεγαλύτερες τιμές ακόμα, με τον καιρό θα έρθει και η ταχύτητα.)
Γενικά η ενότητα αυτή απαιτεί κάποιο χρόνο, επομένως να διαβάζεις προσεκτικά και να μην βιάζεσαι. (Θα πρότεινα να ασχοληθείς μαζί της τουλάχιστον 2-3 μέρες ή και περισσότερες. Αν στο μεταξύ δεν έχεις καταφέρει να παίζεις κάθε κομμάτι στην μέγιστη τιμή του μετρονόμου, προχώρησε στην επόμενη ενότητα, αλλά καλό θα ήταν να επιστρέφεις κάπου κάπου και να κάνεις μια επανάληψη).
Στην επόμενη ενότητα θα μάθουμε ένα όμορφο κομμάτι του Jurg Hochweber!

 

Tango de salón

Επισκέψου την σελίδα και κατέβασε το pdf “Tango de salón” από την κατηγορία “a) Beginners”.

Το κομμάτι είναι ένα πάρα πολύ όμορφο tango! Δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο, αλλά απαιτεί κάποια πειθαρχία στα δάχτυλα και προσεκτικό μέτρημα του χρόνου. Θα σε συμβούλευα να ακούσεις πρώτα το midi και μετά να ξεκινήσεις να διαβάζεις το κομμάτι.
Τι να προσέξεις!
• Πρόσεξε το μέτρο, είναι 4/4.
• Το κομμάτι χωρίζεται σε δύο μέρη, στο Ά (μέτρα 1-8) και στο ΄Β (μέτρα 9-16).
Διάβασε κάθε μέρος χωριστά, μην ξεκινήσεις το ΄Β χωρίς να κατέχεις καλά το Ά!
• Πρόσεξε το σημείο επανάληψης!
• Πρόσεξε το στο τέλος του κομματιού. Θυμίζω πως σημαίνει ότι
πρέπει να παίξεις ξανά το κομμάτι από την αρχή μέχρι το . Επομένως, η
σειρά εκτέλεσης είναι η εξής: Α, Α, Β, Α.
• Πρόσεξε τις τυχαίες αλλοιώσεις!
• Πρόσεξε ιδιαίτερα την τυχαία αλλοίωση στο μέτρο 6. Θα παίξεις Σολ# και στις δύο
εμφανίσεις της Σολ.
• Το σημαδάκι σημαίνει πως πρέπει να αφήσεις την νότα να ακουστεί σαν να ήταν νότα συνοδείας. Βέβαια, δεν δηλώνεται ρητά το πόσο πρέπει να ακουστεί και αφήνεται στην δική σου ευχέρεια. Σίγουρα πάντως, μην αφήσεις μια νότα να ακούγεται μετά το τέλος του μέτρου που την περιέχει!

Μην βιαστείς στην μελέτη σου, πήγαινε με τον δικό σου ρυθμό. Ξεκίνα στην αρχή χωρίς μετρονόμο και σιγά σιγά φτάσε στο 110 ή 120.

Ασκήσεις για εξάσκηση
Και σήμερα θα διαβάσουμε κάποια κομμάτια από το “First Steps” του Jurg Hochweber. Θα διαβάσεις τα κομμάτια 20, 23, 27 και 28. Στα midi θα βρεις διαφορετικές εκδόσεις του κάθε κομματιού, ανάλογα με την τιμή του μετρονόμου. Άκουσε πρώτα το αρχείο midi για να πάρεις μια γεύση του κομματιού και έπειτα ξεκίνα αρχικά χωρίς μετρονόμο ώστε να κατανοήσεις πλήρως το κομμάτι. Σταδιακά πρόσθεσε μετρονόμο, στις τιμές των midi. (Μην δοκιμάσεις μεγαλύτερες τιμές ακόμα, με τον καιρό θα έρθει και η ταχύτητα). Γενικά η ενότητα αυτή απαιτεί κάποιο χρόνο, επομένως να διαβάζεις προσεκτικά και να μην βιάζεσαι. (Θα πρότεινα να ασχοληθείς μαζί της τουλάχιστον 3-4 μέρες ή και περισσότερες). Στην επόμενη ενότητα θα μάθουμε ένα όμορφο κομμάτι του Jurg Hochweber!

 

Tiger Tango

Επισκέψου την σελίδα και κατέβασε το pdf “ Tiger Tango” από την κατηγορία “b) Easy”.

Το κομμάτι είναι ένα πάρα πολύ όμορφο tango! Δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο, αλλά απαιτεί κάποια πειθαρχία στα δάχτυλα και προσεκτικό μέτρημα του χρόνου. Θα σε συμβούλευα να δεις πρώτα το video, να ακούσεις και το midi και μετά να ξεκινήσεις να διαβάζεις το κομμάτι.
Τι να προσέξεις!
Πρόσεξε το μέτρο, είναι 4/4.
Το κομμάτι έχει οπλισμό Φα#, επομένως είμαστε σε κλίμακα Σολ Μείζονα.
Πρόσεξε να παίζεις πάντα Φα#.
Μελέτησε πρώτα καλά τις συγχορδίες του κομματιού ώστε να γνωρίζεις τις εναλλαγές τους. Πρόσεξε το στο τέλος του κομματιού. Θυμίζω πως σημαίνει ότι πρέπει να παίξεις ξανά το κομμάτι από την αρχή μέχρι το. Πρόσεξε τις παρεστιγμένες συγχορδίες. Θα μετρήσεις κανονικά τον χρόνο, όπως και με τις απλές νότες. Σε αυτήν την ενότητα δεν πρόσθεσα midi γιατί ακούγονταν πραγματικά πολύ άσχημα! Ξεκίνα λοιπόν χωρίς μετρονόμο, μετρώντας τον χρόνο από μέσα σου, όπως κάναμε στις πρώτες ενότητες του Πρώτου Τετραδίου. Το video του Jurg Hochweber είναι ο στόχος σου, αλλά φυσικά θα ξεκινήσεις σε πιο αργό tempo. Μην βιαστείς στην μελέτη σου, πήγαινε με τον δικό σου ρυθμό. Καλή επιτυχία!

 

Easy flamenco

Επισκέψου την σελίδα και κατέβασε το pdf “ Easy Flamenco” από την κατηγορία “c) Easy-Intermediate”.

Το βιβλίο αυτό περιέχει 13 flamenco κομμάτια, τα οποία είναι αρκετά καλά για εξάσκηση αλλά και αρκετά όμορφα! Σήμερα θα δούμε το Flamenco 1. Πρώτα κατέβασε και άκουσε το αρχείο mp3, ώστε να
μπεις στο νόημα του κομματιού. Στην συνέχεια, άκουσέ το ξανά, αυτήν την φορά προσέχοντας και την παρτιτούρα! Σίγουρα θα πρόσεξες τα μέτρα που επαναλαμβάνονται και πλέον το κομμάτι φαίνεται πολύ πιο απλό. Στα midi θα βρεις διαφορετικές εκδόσεις του κάθε κομματιού, ανάλογα με την τιμή του μετρονόμου. Ξεκίνα αρχικά χωρίς μετρονόμο ώστε να κατανοήσεις πλήρως το κομμάτι. Σταδιακά πρόσθεσε μετρονόμο, στις τιμές των midi. Στην επόμενη ενότητα θα μάθουμε ένα όμορφο κομμάτι του Ferdinando Carulli!

VALSE VARIEE Opus 241 en do majeur

Σήμερα θα δούμε το κομμάτι VALSE VARIEE Opus 241 en do majeur, που είναι ένα όμορφο βαλς του Ferdinando Carulli. Περιέχεται στο βιβλίο “5 Valses for guitar – edited by Jean-François Delcamp for his guitar music collection extern” που θα το βρεις στην σελίδα.
Το συγκεκριμένο κομμάτι το ξεκινήσαμε στην τριακοστή ενότητα, όπου είδαμε το κυρίως μέρος. Σήμερα θα δούμε το υπόλοιπο κομμάτι (σελίδες 3 και 4), δηλαδή τα Variazione I, II και III.
Το κομμάτι γενικά δεν είναι πάρα πολύ δύσκολο, αλλά είναι μεγάλο, γι’ αυτό είναι καλύτερα να το χωρίσεις πρώτα σε μεγάλα τμήματα (κυρίως μέρος, Ι Variazione, ΙΙ Variazione και ΙΙΙ Variazione) και έπειτα να χωρίσεις το κάθε τμήμα σε ομάδες μέτρων (μουσικές φράσεις), τις οποίες και θα μελετήσεις ξεχωριστά

Έχουμε λοιπόν τα εξής
τμήματα και μουσικές φράσεις αντίστοιχα:

Κυρίως μέρος
Μέτρα: 1-8, 9-16, 17-24

Ι Variazione
Μέτρα: 25-32, 33-40, 41-48

ΙΙ Variazione
Μέτρα: 49-56, 57-64, 65-72

ΙΙΙ Variazione
Μέτρα: 73-80, 81-88, 89-96

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ!
Μην προχωρήσεις στο επόμενο Variazione
αν δεν έχεις μάθει καλά το προηγούμενο!!!

Στα midi θα βρεις διαφορετικές εκδόσεις του κάθε Variazione, ανάλογα με την τιμή του μετρονόμου. Άκουσε πρώτα το αρχείο midi για να πάρεις μια γεύση του κομματιού και έπειτα ξεκίνα αρχικά χωρίς μετρονόμο ώστε να κατανοήσεις πλήρως το κομμάτι. Σταδιακά πρόσθεσε μετρονόμο, στις τιμές των midi. (Μην δοκιμάσεις μεγαλύτερες τιμές ακόμα, με τον καιρό θα έρθει και η ταχύτητα). Γενικά η ενότητα αυτή απαιτεί κάποιο χρόνο, επομένως να διαβάζεις προσεκτικά και να μην βιάζεσαι. (Θα πρότεινα να ασχοληθείς μαζί της τουλάχιστον 6-8 μέρες ή και περισσότερες).
Το πλήρες κομμάτι
Όταν μάθεις καλά τα Variazione, μπορείς να παίξεις ξανά όλο το κομμάτι από την αρχή! Στην παρτιτούρα υπάρχουν γραμμένες κάποιες οδηγίες εκτέλεσης και επανάληψης των τμημάτων, που καλό θα είναι να μάθεις να τις ερμηνεύεις.
Έτσι, πρόσεξε αρχικά το Fine στο 16ο μέτρο.

Αυτό θα είναι το σημείο αναφοράς για τις επόμενες οδηγίες.
Στην συνέχεια, πρόσεξε το DC Fine στο 24ο μέτρo.

Αυτό μας λέει πως θα πρέπει να παίξουμε ξανά από την αρχή, δηλαδή από το 1ο μέτρο (αυτό σημαίνει το D.C.) μέχρι το σημείο Fine (αυτό σημαίνει το al Fine).

 

Ακουστική κιθάρα

Μιας και αρκετοί μπορεί να έχετε ακουστική κιθάρα, βάζω την παρούσα ενότητα για να δούμε κάποια πράγματα. Η ακουστική κιθάρα έχει συρμάτινες χορδές, σε αντίθεση με την κλασική που έχει νάυλον. Επομένως, στην ακουστική δύσκολα μπορούμε να παίξουμε με τα δάχτυλα του δεξιού χεριού καθώς είναι είναι πολύ εύκολο να τα τραυματίσουμε. Έτσι στο δεξί χέρι χρησιμοποιούμε την πένα.
Η πένα έχει κάπως τριγωνικό σχήμα. Μπορείς να βρεις πένες σε διάφορα μεγέθη και σε διάφορες ποιότητες. Αρχικά καλύτερα να κινηθείς κάπου στην μέση, διάλεξε λοιπόν μία με μεσαίο μέγεθος και ούτε πολύ σκληρή ούτε πολύ μαλακή. Με τον καιρό βέβαια θα βρεις ποια σου ταιριάζει καλύτερα.
Κράτημα της πένας στο χέρι
Αυτό είναι μάλλον δύσκολο να το περιγράψω, οπότε καλύτερα να δεις τα
παρακάτω βίντεο εδώεδώ και εδώ

Πως παίζουμε με πένα

Χτυπάμε διαδοχικά με την πένα προς τα κάτω και μετά προς τα πάνω. Τεχνική με πένα για νότες… (προς το τέλος δείχνει ακριβώς πως παίζουμε με διαδοχικά χτυπήματα προς τα κάτω και προς τα πάνω)

..για συγχορδίες… (κοίταξέ το υποχρεωτικά αν έχεις φτάσει στην ενότητα 31)

…και για ατυχήματα

Στο αριστερό χέρι
Δεν έχουμε περιορισμούς στο αριστερό χέρι. Τα πάντα είναι ίδια με την κλασική. Πρόσεξε μόνο πως πολλοί κολλάνε την παλάμη τους πάνω στο μπράτσο της κιθάρας. Αυτό είναι λάθος στην κλασική, αν και δεν γνωρίζω ακριβώς αν είναι λάθος και στην ακουστική. Αν έχεις σκοπό να παίξεις και με κλασική κάποια στιγμή, καλό είναι να μάθεις να παίζεις με τον τρόπο της κλασικής εκτός κι αν δεις ότι κουράζεται πολύ το χέρι σου.
Περιορισμοί στο δεξί χέρι (κοίταξέ το υποχρεωτικά αν έχεις φτάσει στην ενότητα 6) Στις ομάδες νοτών, όταν πρέπει να ακουστούν μαζί δύο ή περισσότερες νότες (διφωνίες, συγχορδίες κτλ), έχουμε κάποιους περιορισμούς. Με την πένα μπορείς να παίξεις μόνο τις ομάδες στις οποίες οι νότες βρίσκονται σε γειτονικές χορδές και στις οποίες περιέχεται οπωσδήποτε η πρώτη χορδή της κιθάρας. Τώρα ανάλογα με την εξάσκηση, ίσως να μπορείς να παρακάμψεις τον δεύτερο περιορισμό, αλλά δεν νομίζω να υπάρχει τρόπος να παρακαμφθεί ο πρώτος (λόγω κατασκευής της κιθάρας).

Μια λύση σ’αυτό το πρόβλημα είναι να παίζεις μόνο όσες νότες της ομάδας μπορείς κάθε φορά και στην ύστατη ανάγκη να διαλέγεις μόνο αυτή που κρίνεις σαν πιο σημαντική. Πάντως πολύ λίγα κομμάτια των ενοτήτων τυχαίνει να έχουν διφωνίες που δεν μπορείς να παίξεις με την ακουστική.

Αρπίσματα


Χρησιμοποιείς μόνο την πένα και καθόλου τα δάχτυλα pima. Η πένα δεν ανεβοκατεβαίνει διαδοχικά αλλά έχουμε τα εξής:
pimami : pim (κάτω) και ami (πάνω)
Μπορείς να δεις και στο βιντεάκι:

Συγχορδίες


Απλά αντί να παίζεις με τον δείκτη, παίζεις με την πένα.

Subscribe, like, share, comment

Subscribe, like, share, comment

Subscribe, like, share, comment

To tsikolatas.com αναπτύσσεται μέσα από την  σας. Κάντε την να μεγαλώσει με εγγραφή και λάικ στα κανάλια μας


Ποια η γνώμη σου για τα μαθήματα κιθάρας; Πιστεύεις θα τα καταφέρεις; Ανυπομονώ να διαβάσω τα σχόλιά σου.

Μικροδιδασκαλία

Μικροδιδασκαλίες

Μικροδιδασκαλία

Περιεχόμενα [show]

Τσικολάτας Α. (2018) Σχέδιο υποβολής προγράμματος σχολικής δραστηριότητας αγωγής υγείας. Αθήνα

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

                                                                     ΑΓΩΓΗΣ    ΥΓΕΙΑΣ

                                                                  Αθήνα, 2018

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΟΥ ΕΚΠΟΝΕΙ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΤΣΙΚΟΛΑΤΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: «Προσέχω για να έχω»

ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΣΤΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ:  «Σχολική ασφάλεια και υγιεινή»

ΜΑΘΗΤΕΣ/ΤΡΙΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:

ΣΥΝΟΛΟ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΤΡΙΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ : 24 ΑΓΟΡΙΑ: 10  ΚΟΡΙΤΣΙΑ: 14

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑΣ

ΗΜΕΡΑ:ΩΡΑ:ΤΟΠΟΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ
ΔΕΥΤΕΡΑ10:00 -11:002Ο ΔΣ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
ΤΕΤΑΡΤΗ10:00 -11:002Ο ΔΣ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ10:00 -11:002Ο ΔΣ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ:

Α.ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ- ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 

Το σχολείο με μαθαίνει να προστατεύομαι:

Μαζί με τους μαθητές προσπαθούμε να εντοπίσουμε τα σημεία στο σχολείο που μπορεί να είναι επικίνδυνα. Επίσης κίνδυνο μπορεί να κρύβουν και σημεία που δε φαίνεται λόγω λάθους χρήσης τους όπως το να τρέχω στις σκάλες για να βγω διάλειμμα. Επιπλέον ο εκπαιδευτικός κάνει ασκήσεις σεισμού και πέρα από τις προ-οργανωμένες του σχολείου. Γνωστοποιεί στους μαθητές τα συστήματα πυρασφάλειας και τους ξεναγεί στο σχολείο δείχνοντας στα παιδιά όλα τα σημεία που υπάρχει το κουμπί. Επιπλέον μαθαίνουμε ομαδικά πως να πλένουμε τα χέρια μας πριν και μετά το φαγητό και την τουαλέτα και μαθαίνουμε για τις επιδράσεις των μικροβίων.

Β. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

  1. Να  παρατηρούν και να αναγνωρίζουν  τους πιθανούς κινδύνους στη τάξη, το διάδρομο, το προαύλιο
  2. Να προστατεύονται από σχολικούς κινδύνους
  3. Να ενημερωθούν για τους σεισμούς και τη διαδικασία που ακολουθείται
  4. Να ενημερωθούν για τη πυρκαγιά και τη διαδικασία που ακολουθείται
  5. Να ενημερωθούν για τα μικρόβια και την αποφυγή τους.
  6. Να υιοθετήσουν  κανόνες υγιεινής για το σωστό πλύσιμο των χεριών, τη χρήση της τουαλέτας και του κάδου απορριμμάτων.
  7. Να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα της καθαριότητας στο σχολικό περιβάλλον.

Γ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ :

Η μέθοδος που θα αξιοποιηθεί είναι αυτή του πρότζεκτ και θα ξεκινήσει από γεγονός που θα συμβεί μέσα στη τάξη και θα προέλθει από τους ίδιους τους μαθητές. Αυτό μπορεί να είναι τραυματισμός κάποιου παιδιού, είδηση για σεισμό σε κάποια χώρα ή την Ελλάδα, πυρκαγιά σε κάποιο κτίριο που άκουσαν στις ειδήσεις. Μέσα από διάφορες μεθόδους όπως συζήτηση, διάλογο, καταιγισμό ιδεών θα καταγραφούν οι εμπειρίες και γνώσεις των μαθητών για τα φαινόμενα αυτά και μετά θα τους τεθεί το ερώτημα ποιο ή ποια από αυτά μπορούν να συμβούν στον σχολικό χώρο. Αφού γίνει η σύνδεση θα τεθεί σε δράση ότι προαναφέρθηκε δηλαδή η ξενάγηση στους σχολικούς χώρους για να γνωρίσουν οι μαθητές τα σημεία επικινδυνότητας, τα κουμπιά ειδοποίησης, τα σημεία των πυροσβεστήρων, τις βρύσες. Ο βιωματικός τρόπος ενδείκνυται σε αυτές τις περιπτώσεις. Για επέκταση του πρότζεκτ προτείνεται η επίσκεψη σε ή από ειδικούς όπως είναι πυροσβέστες, νοσηλευτές και άλλοι.

Δ.ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ- ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΟΣ ΜΗΝΑΣ ΕΝΑΡΞΗΣ:

Εκπαιδευτική διάρκεια δύο μηνών. Μετά το πέρας αυτού του διαστήματος θα μπορούσε να λειτουργεί και υπενθυμιστικά.

Ε. ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ-– ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ:

Αριθμός προβλεπόμενων επισκέψεων 4

1) Επίσκεψη από ένστολους Πυροσβέστες και οχήματα. Γονείς μαθητών που είναι στο επάγγελμα μπορεί να βοηθήσουν.

2) Επίσκεψη Νοσηλευτή.  Γονείς μαθητών που είναι στο επάγγελμα μπορεί να βοηθήσουν.

3) Επίσκεψη ΕΚΑΒ.

4) Επίσκεψη ερυθρού σταυρού ή άλλων διασωστών

ΣΤ.ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ( ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ)

Γλώσσα:

  1. Διάλογος με τους μαθητές πάνω στην προ υπάρχουσα γνώση τους για τα θέματα του πρότζεκτ.
  2. Ανάπτυξη νέου λεξιλογίου για τα θέματα του πρότζεκτ.
  3. Συγγραφή έκθεσης από τους μαθητές για τρόπους αντιμετώπισης που φαντάζονται
  4. Αποστήθιση κανόνων ασφαλείας μέσω τραγουδιού για απομνημόνευση

         Μαθηματικά:

  1. Εκμάθηση τηλεφώνων άμεσης ανάγκης

         Μελέτη Περιβάλλοντος:

  1. Εντοπισμός των σχολικών κινδύνων
  2. Εντοπισμός σημείων μικροβίων.
  3. Συζήτηση και βιωματική παρουσίαση αυτό-περιποίησης τραυμάτων.
  4. Γνωριμία με φαρμακείο της γειτονιάς και συζήτηση με φαρμακοποιό.
  5. Συζήτηση με τον σχολικό τροχονόμο
  6. Επίσκεψη στον πυροσβεστικό σταθμό

Πληροφορική:

  1. Αναζήτηση εικόνων
  2. Σχεδιασμός εμβλημάτων πυροσβεστικής, νοσοκομείου, αστυνομίας

Ζωγραφική

  1. Ζωγραφιά με κίνδυνο όπως φωτιά, σεισμός κτλ.
  2. Ζωγραφιά με ίαση, όπως περιποίηση μετά από καταστροφή.

Θεατρική αγωγή

  1. παιχνίδι ρόλων

Μουσική

  1. Μαθαίνω κανόνες αυτό-προστασίας μέσα από μουσική που βοηθά στην απομνημόνευση και μειώνει το άγχος

Ζ. ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ:

  1. Δημοσίευση στο blog του σχολείου
  2. Παρουσίαση σε άλλες τάξεις ή γονείς
  3. Καρφίτσωμα στον πίνακα ανακοινώσεων

Ε. ΚΑΤΑΓΡΑΨΤΕ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΤΗΝ ΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ

 (20 δίωρα). Η χρονική εξέλιξη του προγράμματος (διερεύνηση θέματος, επεξεργασία, υλοποίηση δράσεων, επισκέψεων, παρουσίαση κλπ.)

1ος ΜΗΝΑΣΔιάλογος, συζήτηση, καταιγισμό ιδεών, προβολή διαφόρων βίντεο, φύλλα εργασίας. Άσκηση σεισμού  
2ος ΜΗΝΑΣΦύλλα εργασίας, παρατήρηση του σχολείου, εντοπισμός επικίνδυνων σημείων, δημιουργία και τοποθέτηση  πινακίδων. Εντοπισμός πηγών μικροβίων και υιοθέτηση σωστών κανόνων υγιεινής. Επίσκεψη φορέων. Άσκηση σεισμού  
3ος ΜΗΝΑΣΆσκηση σεισμού. Επίσκεψη φορέων  
4ος ΜΗΝΑΣΆσκηση σεισμού. Επίσκεψη φορέων. Συζήτηση για την έως τώρα πρόοδο, για τις νέες γνώσεις, νέες ικανότητες, αλλαγή στάσεων και συμπεριφορών.  
5ος ΜΗΝΑΣΠαρουσίαση των αποτελεσμάτων του πρότζεκτ στην εκπαιδευτική κοινότητα.

Βιβλιογραφία

Σύρου Ν., Ελευσινιώτης Ι, Καλοκαιρινού Α., Σουρτζή Π. (2013). Διερεύνηση από Σχολικό Νοσηλευτή των Γνώσεων, Στάσεων και της Συμπεριφοράς των Εκπαιδευτικών για τη Σχολική Υγιεινή. Αθήνα

Σύρου Ν, Κακαγιά Ε, Γκάγκας Ν, Λεοντάρης Ν (2015). Ατυχήματα: Προσέχω, για να είμαι καλά. Ημερίδα με θέμα: «Δράσεις και Εκπαιδευτικές Παρεμβάσεις κατά το σχολικό έτος 2014-15», Λάρισα 16 Ιουνίου 2015

Σύρου Ν, Καταφυγιώτη Δ (2016). Αναγνωρίζω τους κινδύνους για την υγιεινή στον χώρο του σχολείου μου. Ημερίδα με θέμα: «Ανάδειξη και Διάχυση Αποτελεσματικών Δράσεων και Εκπαιδευτικών Παρεμβάσεων κατά το σχ. Έτος 2015-16», Λάρισα 17 Ιουνίου 2016

 

Τσικολάτας Α. (2018) Μικροδιδασκαλία Αγωγή Υγείας. Το πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής. Αθήνα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΛΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Στις επόμενες σελίδες επισυνάπτεται το ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ το οποίο καλείστε να συμπληρώσετε σε περίπτωση που επιθυμείτε την υλοποίηση ενός σχετικού προγράμματος.

Υποθέστε ότι την νέα σχολική χρονιά αποφασίζετε να υλοποιήσετε ένα Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας με θέμα την Υγιεινή Διατροφή – Μεσογειακή Δίαιτα.

Συμπληρώστε όλα τα απαραίτητα πεδία. Τα πεδία με κόκκινο χρώμα δεν είναι απαραίτητο να τα συμπληρώσετε. Θα πρέπει να είσαστε ιδιαίτερα περιγραφικοί και να παρέχετε όλες τις απαραίτητες λεπτομέρειες στην ενότητα «ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ». Η έκταση αυτής της ενότητας θα πρέπει να είναι συνολικά (μαζί με τα προσυμπληρωμένα υπάρχοντα πεδία) περίπου 1000 λέξεις.

Καθηγητής:         Δρ. Λαζαρίδης Γεώργιος

Επιμορφούμενος: Τσικολάτας Αλέξανδρος

Αθήνα, 2018

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

 ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
  χ 

Ημερομηνία ……………………..

Αριθ. Πρωτ.  ……………………..

Σχ. Έτος: ……………….……….

ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ          ………………………………………………………..

Δ/ΝΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ      ……………………………………………………..                                                                             

ΤΗΛ. …………………..                                                           ΔΗΜΟΣ / ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ …………………..….……………

FAX ……….……….…….                                                                      Email …………………………………..…………….…………….

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ: ………………………………………………………       ΠΕ/ΤΕ: ……….…….

  
 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΖΕΙ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: Ονοματεπώνυμο: ΤΣΙΚΟΛΑΤΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ                                      Ειδικότητα ΕΒΠ Τηλ. Επικοινωνίας…………………………………………                  Ηλ. Ταχυδρομείο…………………………. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΕΤΗ (ΝΑΙ/ΟΧΙ): ΝΑΙ ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ (ΝΑΙ/ΟΧΙ): ΝΑΙ  
 
    ΑΛΛΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: (Ονοματεπώνυμο- Ειδικότητα) 1) ……………………..…………………………………………… ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΕΤΗ (ΝΑΙ/ΟΧΙ): ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ (ΝΑΙ/ΟΧΙ): 2)……………………………………………………………………. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΕΤΗ (ΝΑΙ/ΟΧΙ): ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ (ΝΑΙ/ΟΧΙ):  

ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: ΖΩ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ ΚΑΙ ΤΡΩΩ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΑ

(Κατά το σχεδιασμό, λαμβάνονται υπόψη οι βασικές αρχές που διέπουν την υλοποίηση τους)

ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΣΤΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ: ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

ΠΡΑΞΗ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ (κάθε σχ. μονάδα, καταθέτει ένα φωτοαντίγραφο της πράξης για όλα τα προγράμματα)

Αρ. Πράξης: ___________________

Ημερομηνία: ___________________

ΜΑΘΗΤΕΣ/ΤΡΙΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:

ΣΥΝΟΛΟ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΤΡΙΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ : 24     ΑΓΟΡΙΑ: 10   ΚΟΡΙΤΣΙΑ: 14

ΑΜΙΓΕΣ ΤΜΗΜΑ:ΧΜΕΙΚΤΗ ΟΜΑΔΑ: ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΑΛ/ΕΚ: 

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑΣ

ΗΜΕΡΑ:ΩΡΑ:ΤΟΠΟΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ12:45ΤΑΞΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
   

ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ; ΝΑΙ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ:

Α.ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ- ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ  

Εκμάθηση της πυραμίδας μεσογειακής διατροφής καθώς και τις ομάδες τροφών που περιέχει κάθε κατηγορία Συσχετισμός των τροφών με τα οφέλη για την υγεία. Αναφορά σε βιταμίνες και τι βοηθά πού. Η διατροφή και η άσκηση πρέπει να πηγαίνουν μαζί Σύνδεση διατροφής με διάφορα έθιμα από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα  

(ποιες διαστάσεις του θέματος θα προσεγγίσετε, έως 100 λέξεις) :

Β. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ (τι επιδιώκετε να μάθουν, έως 100 λέξεις )

Να γνωρίσουν τα χαρακτηριστικά της Μεσογειακής διατροφής Να διακρίνουν τις τροφές που περιλαμβάνει η μεσογειακή διατροφή Να ξεχωρίζουν τις υγιεινές και μη τροφές καθώς και τον υγιεινό και μη τρόπο μαγειρέματος Να υιοθετήσουν υγιεινό τρόπο διατροφής Να δημιουργούν μόνοι τους το εβδομαδιαίο πρόγραμμα διατροφής τους Να αναπτύξουν βιωματικές εμπειρίες μέσα από ασκήσεις σωματικής δραστηριότητας Να μάθουν να τρώνε μαζί, να μοιράζονται Να συζητούν και να επικαιροποιούν γνώσεις τους σε θέματα υγείας και διατροφής Να ταξινομούν, να μετρούν, να ομαδοποιούν τροφές με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά Να μεταφέρουν τη νέα γνώση στο σπίτι τους    
Αξιοποίηση του ΔΕΠΠΣ όπου σε όλα τα μαθήματα γίνονται διενέργειες με στόχο την εκμάθηση περισσότερων γνωστικών αντικειμένων για την Μεσογειακή διατροφή. Στο μάθημα των εικαστικών, φτιάχνουμε κολάζ με την πυραμίδα και εικόνες τροφών ή ακόμη και αληθινές τροφές και τις τοποθετούμε εκεί που ανήκουν. Στο μάθημα της θεατρικής αγωγής τα παιδιά παίζουν ρόλους ενδεδυμένοι τις υγιεινές και μη υγιεινές τροφές. Αντίστοιχα παιχνίδια στο μάθημα της γυμναστικής με παράλληλη ενημέρωση για τον συνδιασμό διατροφής και άσκησης. Τα παιδιά εκφράζονται, μεταφέρουν την γνώμη τους και γίνεται συζήτηση. Στην πλειοψηφία ίσως των παιδιών αρέσουν οι μη υγιεινές τροφές. Αυτή είναι μια στάση που ο εκπαιδευτικός καλείται να τροποποιήσει. Καλλιέργεια στην πράσινη οροφή του σχολείου (διατίθεται) από τους ίδιους τους μαθητές όλων των λαχανικών και φρούτων που μπορούν να υποστηριχτούν και εντάσσονται στην μεσογειακή διατροφή. Οι διαδικασίες που θα ακολουθηθούν θα είναι μαθητοκεντρικές, βιωματικές.  

Γ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ : (έως 100 λέξεις)

Η διάρκειά του ορίζεται τους έξι πρώτους μήνες της σχολικής χρονιάς, σταθερά, κάθε Παρασκευή και έπειτα θα δημιουργούνται δράσεις, υπενθυμιστηκές μια φορά το μήνα.  

Δ. ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ- ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΟΣ ΜΗΝΑΣ ΕΝΑΡΞΗΣ:

Ε. ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ-– ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ:

σε επαγγελματικό θερμοκήπιο ή δημοτικό λαχανόκηπο για λήψη συμβουλών καλλιέργειαςστο σχολικό θερμοκήπιο και λαχανόκηποσε μαγειρείο, ταβέρνα ή εστιατόριο για λήψη συμβουλών σωστού μαγειρέματος  

Αριθμός προβλεπόμενων επισκέψεων  3

ΣΤ.ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ( ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ)

ΔΕΠΠΣ Γλώσσα, μαθηματικά, θεατρική αγωγή, γυμναστική, μουσική, πληροφορική  

 

Ανάρτηση των δράσεων στο blog του σχολείου. Οι γονείς έρχονται και βλέπουν την παράσταση των παιδιών τους Σχολική εφημερίδα    

Ζ. ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ:

Ε. ΚΑΤΑΓΡΑΨΤΕ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΤΗΝ ΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ

1ος ΜΗΝΑΣΟκτώβριος. Εισαγωγή στο θέμα με καταιγισμό ιδεών προκειμένου να γίνει καταγραφή της πρωγενέστερης εμπειρίας, γνώσεων και στάσεων. Ενημερώνονται οι γονείς για το εγχείρημα και ζητείται η στήριξη της εργασίας και στο σπίτι. Δημιουργείται συγκεκριμένο σημείο στην τάξη όπου συγκεντρώνεται όλο το υλικό που δημιουργούν οι μαθητές και είναι απόκτημά τους ώστε ανα πάσα στιγμή να ανατρέχουν σε αυτό. Γίνεται ενημέρωση στο κυλικείο για προσφορά περισσότερων υγιεινών προιόντων. Δημιουργούνται κολάζ, ζωγραφιές, παιχνίδια γύρω από την Μεσογειακή Πυραμίδα. Παρακολουθούνται ντοκυμαντέρ ή παιδικά προγράμματα γύρω από το θέμα.
2ος ΜΗΝΑΣΝοέμβριος. Γίνεται ενημέρωση για τις βιταμίνες, την έλλειψη αυτών, την υπερβολική ζάχαρη. Προετοιμάζεται η θεατρική παράσταση, διανέμονται ρόλοι και κείμενο. Μετράμε τα φρούτα και λαχανικά. Γράφουμε λέξεις από την πυραμίδα. Ακούμε σχετικά παραμύθια. Μαθαίνω τι να φυτέψω τον Νοέμβριο από το διαδίκτυο. Επίσκεψη στην ταράτσα του σχολείου για να σπύρουμε τους σπόρους. Τα παιδιά αποφασίζουν ανάμεσα σε αρακά, μαρούλια, πράσινες σαλάτες, ρόκα, λάχανα, παντζάρια, αντίδια, σπανάκι, ρεβύθια, φακές, ραπανάκια, κρεμμύδια, μπρόκολα, κουνουπίδια, φράουλες, άνηθο, μαϊντανό, κουκιά, αγγινάρες. Ενημέρωση blog μαζί με μαθητές.
3ος ΜΗΝΑΣΔεκέμβριος. Επίσκεψη σε επαγγελματία για λήψη συμβουλευτικών υπηρεσιών για την φροντίδα του σχολικού λαχανόκηπου. Καταστρώνεται σχέδιο και μοιράζονται οι ευθύνες. Πρόβες παράστασης.
4ος ΜΗΝΑΣΙανουάριος. Δημιουργία κειμένων και εικόνων για την σχολική εφημερίδα. Ενημέρωση blog. Πρόβα θεατρικής παράστασης. Περιποίηση σχολικού λαχανόκηπου.
5ος ΜΗΝΑΣΦεβρουάριος. Δημιουργούμε αποκριάτικες μάσκες με το αγαπημένο φρούτο ή λαχανικό κάθε μαθητή. Μαθαίνουμε για τη νηστεία, τις νηστίσιμες τροφές, το λάδι, φτιάχνουμε ελαιόψωμα που είναι εύκολα στην κατασκευή. Συλλογή των έτοιμων φυτών, κατανάλωση ή μεταφύτευσή τους. Σχολική παράσταση σε γονείς.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Για την έγκριση του προγράμματος μαζί με το έντυπο υποβάλλονται και

1. Κατάσταση με το ονοματεπώνυμο των μαθητών της ομάδας, την τάξη και το τμήμα/τμ. ειδικότητάς.

2. Αντίγραφο της πράξης του συλλόγου

                          Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ                                                                           Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

ΤΣΙΚΟΛΑΤΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

 

Τσικολάτας Α. (2018) Μικροδιδασκαλία – Εργαλείο Ανάπτυξης Σχολικής Επιχειρησιακής Κουλτούρας. Αθήνα

ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Α0: Διδακτική ενότητα/Θέµα, Τάξη, ηµεροµηνία, µάθηµα

Διαχείριση επιχείρησης, Γ’ τάξη Γενικού Λυκείου, Φεβρουάριος 2016, ΑΟΘ

Α1: Σκοπός – στόχοι διδασκαλίας

Ο Γενικός Σκοπός της ερευνητικής εργασίας είναι οι μαθητές να έρθουν σε επαφή με τον κόσμο των επιχειρήσεων και να δουν από τη σκοπιά του επιχειρηματία την λειτουργία της. Ειδικότεροι διδακτικοί στόχοι είναι να κατανοήσουν τις διαδικασίες έναρξης της επιχείρησης, τα εργαλεία ανάπτυξής της, τις εσωτερικές υποχρεώσεις (προμήθεια, αποθήκευση, μάρκετινγκ, μάνατζμεντ, διαχείριση ταμείου) τις εξωτερικές υποχρεώσεις (έκδοση αποδείξεων, απόδοση ΦΠΑ, κατάρτιση οικονομικών καταστάσεων). Το Εκπαιδευτικό Πρόβλημα που τίθεται είναι να γνωρίσουν οι μαθητές τις λογιστικές διαδικασίες για την έναρξη μιας ατομικής επιχείρησης καθώς και όλες τις εμπορικές και λογιστικές διαδικασίες και εγγραφές που απαιτούνται για την καθημερινή λειτουργία της. Να κατανοήσουν το νόημα των αποδείξεων και της απόδοσης ΦΠΑ. Να γίνουν ορθότεροι καταναλωτές και υπεύθυνα άτομα. Να διατηρήσουν μια επιχείρηση και να προσπαθούν να επιτύχουν από την ομαδική εργασία το μέγιστο όφελος. Επίσης το επίπεδο της διαδραστικότητας κρίνεται ως πολύ υψηλό.

Οι διδακτικοί στόχοι επικεντρώνονται στο:

  • Να γνωρίζουν τις λογιστικές διαδικασίες για την έναρξη και διατήρηση μιας επιχείρησης
  • Να μπορούν να κοστολογούν προϊόντα και να υπολογίζουν το κέρδος τους
  • Να διαχειρίζονται το ταμείο, να προμηθεύονται α’ ύλες, να διαχειρίζονται αποθήκη
  • Να είναι ικανοί να τηρούν τις υποχρεώσεις τους, να τηρούν τον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων
  • Να αξιοποιήσουν κανόνες Marketing και αρχές Management

Α2: Μαθησιακό περιβάλλον

  • Οι μαθητές προέρχονται από χαμηλά κοινωνικά στρώματα και εμφανίζουν κάποιες μαθησιακές δυσκολίες
  • Η αξιοποίηση της βιωματικής μεθόδου θα κεντρίσει το ενδιαφέρον
  • Τα θρανία θα τοποθετηθούν στην άκρη και σε κυκλικό σχηματισμό οι καρέκλες θα αποτελέσουν το πεδίο συζήτησης

Α3: Προαπαιτούµενες γνώσεις – δεξιότητες

Σύμφωνα με τα ισχύοντα ΑΠΣ και Δ.Ε.Π.Π.Σ στα οικονομικά μαθήματα (ΔΕΠΠΣ, 2003) το διδακτικό σενάριο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε για το μάθημα επιλογής με τίτλο «Αρχές Οικονομικής Θεωρίας» της Γ’ τάξης του Γενικού Λυκείου. Ωστόσο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στα πλαίσια διδασκαλίας του μαθήματος «Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων» της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου Θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί και στο πλαίσιο του μαθήματος Επιχειρηματικότητα της Γ’ Λυκείου. Ως προς τις προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών θεωρούμε ότι οι μαθητές έχουν ήδη διδαχθεί τις βασικές αρχές λογιστικής.

Α4: Οργάνωση της διδασκαλίας (Μέθοδος, προσέγγιση, τεχνικές, διαφοροποίηση    διδασκαλίας/δραστηριοτήτων)

Η ομάδα εργασίας μπορεί να αποτελείται από 15 – 25 μαθητές χωρισμένους σε 5 υποομάδες.  Οι υποομάδες είναι οι Λογιστές, Ταμίες, Υπάλληλοι, Υπεύθυνοι, Εργοδότες. Ένα μέλος από κάθε υποομάδα έχει βάρδια για μια μόνο μέρα της εβδομάδας εκτός από τους υπαλλήλους που πρέπει να είναι περισσότεροι. Έτσι μια τυπική μέρα στο κυλικείο αποτελείται από έναν Εργοδότη όπου έχει κάθε αρμοδιότητα και ευθύνη, δίνει εντολές, παρακολουθεί και συντονίζει. Έναν Λογιστή, όπου συγκεντρώνει αποδείξεις εσόδων και εξόδων, καταγράφει την ημερήσια κίνηση και ενημερώνει τον Εργοδότη. Έναν Ταμία, όπου λαμβάνει παραγγελίες από το παράθυρο του κυλικείου, είναι το μόνο άτομο που εκδίδει αποδείξεις λιανικής πώλησης, συγκεντρώνει τα έσοδα, παρέχει το κατάλληλο ποσό για τα έξοδα της ημέρας και απευθύνεται στον Λογιστή. Τουλάχιστον πέντε Υπαλλήλους όπου είναι τα άτομα που λαμβάνουν και εκτελούν παραγγελίες από τον Ταμία, συνεργάζονται μεταξύ τους για το μέγιστο θετικό αποτέλεσμα. Έναν Υπεύθυνο, όπου συνεργάζεται και συντονίζεται με όλους και έχει επίβλεψη όλων.

Α5: Εποπτικά µέσα – υλικά

Η Ερευνητική Εργασία αποτελεί ένα σύνολο που έχει αρχή, μέση και τέλος. Ξεκινά από την θεωρητική κατάρτιση και την κατάστρωση του Business Plan, συνεχίζει με την λειτουργία του κυλικείου, την διόρθωση των αποκλίσεων και την ανάπτυξή του και τελειώνει με την λύση της επιχείρησης και τον απολογισμό του έργου συνολικά και ξεχωριστά από τον κάθε μαθητή που καταθέτει τις δικές τους εμπειρίες. Κάθε μέρος είναι συνέχεια του προηγούμενου και δεν μπορεί να παρουσιαστεί αποκομμένα το ένα από το άλλο. Όταν σχεδιάζεται μια ερευνητική εργασία, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι παρακάτω φάσεις εφαρμογής του Project:

  • Γενικός προγραμματισμός στην ολομέλεια του τμήματος (κυκλικά οι καρέκλες, καταιγισμός ιδεών). Έτσι ο μαθητής ανακαλεί προϋπάρχουσες γνώσεις και αντιλήψεις
  • Προγραμματισμός και προετοιμασία της ερευνητικής ομάδας (ανάληψη ρόλων). Το θέμα προσεγγίζεται σε όλες του τις διαστάσεις αυτοτελώς από όλες τις ομάδες.
  • Υλοποίηση δράσεων από υποομάδες για συλλογή δεδομένων (Business Plan)
  • Επεξεργασία δεδομένων από ομάδα εντός τάξης (Προμήθεια υλικών, εύρεση προμηθευτών). Το κάθε ζήτημα πραγματεύεται και γίνεται αναζήτηση του τι, πότε, πόσο, ποιός, πού, γιατί.
  • Επιλογή από ομάδα τρόπων αναπαράστασης των νέων γνώσεων (role play, εξομοίωση)
  • Προκαταρκτική παρουσίαση εργασιών στην ολομέλεια τμήματος 
  • Διαμόρφωση κοινού φακέλου της ερευνητικής εργασίας (Φάκελος Ομαδικής Εργασίας, Προσωπικό Ημερολόγιο Μαθητή, Προσωπικός Φάκελος Μαθητή)
  • Συνοπτική παρουσίαση εργασίας σε ειδική ημερίδα στα ελληνικά/ή και στα αγγλικά
  • Αξιολόγηση ομαδικής εργασίας και ατομικής συμβολής μελών. (Παρουσίαση 2 ωρών βάση νόμου, αξιολόγηση αλλά και εκπαίδευση μαθητή)

 Αναμενόμενα αποτελέσματα είναι η υλοποίηση των στόχων που τέθηκαν. Κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του project έγιναν αρκετές Γενικές Συνελεύσεις προκειμένου να λυθούν προβλήματα όπως η πρωινή καθυστέρηση για την εκτέλεση των πρωινών παραγγελιών και η ανάθεση καταλληλότερων ρόλων σε διάφορους μαθητές, γεγονότα που είχαν προβλεφθεί. Κάθε ομάδα ετοιμάζει μια έκθεση με το τι έχει πετύχει, καθώς και τι έχει προγραμματίσει να κάνει. Με αυτόν τον τρόπο διορθώνονται όποια λάθη προκύπτουν και εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη συνέχιση της εργασίας. Έτσι επιτυγχάνεται ανατροφοδότηση όλης της ομάδας και προετοιμάζονται τα επόμενα βήματα. 

Ενδεικτική Διεπιστημονική/διαθεματική προσέγγιση του project:

  • Αρχές Λογιστικής: Ασκούν δραστηριότητες αγοράς και πώλησης με έκδοση και καταγραφή παραστατικών
  • Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων: Λειτουργία επιχείρησης, περιβάλλον επιχείρησης, οργάνωση, διοικητικές λειτουργίες
  • Επιχειρηματικότητα και Ανάπτυξη: άσκηση marketing, management, διόρθωση αποκλίσεων
  • Εργασίες Σύγχρονου Γραφείου: Αρμοδιότητες υπαλλήλου
  • Αρχές Οικονομικής Θεωρίας: Παραγωγή προϊόντων, προσφορά, ζήτηση, προσδιορισμός τιμής
  • Πληροφορική: Αξιοποιούν λογιστικά προγράμματα, συντάσσουν καταστάσεις
  • Μαθηματικά: Συγκέντρωση στοιχείων, απονομή μισθών βάση ποσοστού, εξαγωγή οικονομικού αποτελέσματος (κέρδος/ζημία)

Α6: Αξιολόγηση της διδασκαλίας

Αναφορικά για την αξιολόγηση, ως βάση εκκίνησης για τον μαθητή είναι ο βαθμός της ομάδας. Για τον κάθε μαθητή όμως δεν πρέπει να αποκλίνει πολύ (+-3 μονάδες από βαθμό ομάδας).

Σημεία ΑξιολόγησηςΣυντελεστήςΒαθμός ΟμάδαςΓινόμενο
Διαδικασία έρευνας30%175,1
Περιεχόμενο ερευνητικής έκθεσης30%154,5
Γλώσσα και δομή ερευνητικής έκθεσης20%153,0
Δημόσια παρουσίαση ερευνητικής εργασίας20%102,0
(άρα βαθμός εκκίνησης βαθμολόγησης μαθητή)  14,6

Ο εκπαιδευτικός συντάσσει έντυπο Αυτοαξιολόγησης για τον κάθε μαθητή (περιλαμβάνει συγκρούσεις, συμμετοχή, βοήθεια, ομαδικό πνεύμα, κλίμα) καθώς και έντυπο Ετεροαξιολόγησης. Μπορεί να βρεθεί με τους μαθητές (σε ώρα εντός ή εκτός σχολείου) σε παρόμοια επιχείρηση (μελέτη πεδίου) και να παρατηρήσουν “το πώς και το γιατί” των άλλων επιχειρήσεων και να αποκτήσουν έτσι το know-how. Οι μαθητές παρατηρούν τον τρόπο εξυπηρέτησης, την έκδοση αποδείξεων, την παραγωγή των προϊόντων, την άσκηση επιχειρηματικότητας. 

Α7:     Διαχείριση      διδακτικού      χρόνου-οργάνωση      και     ροή     των δραστηριοτήτων

Οι πέντε (5) φάσεις υλοποίησης του Project

Φάση 1: Εισαγωγή στη Λογιστική και στις επιχειρήσεις

(χώρος διεξαγωγής: σχολική αίθουσα, ελάχιστος χρόνος 20 ώρες)

Στην σχολική αίθουσα γίνεται αναφορά για την αξία των επιχειρήσεων στο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας και πιο συγκεκριμένα της ατομικής επιχείρησης. Ρωτούνται οι μαθητές αν έχουν εργαστεί ή εργάζονται σε κάποιου είδους ατομική επιχείρηση ή διαχειρίζονται κάποια οι γονείς τους. Γίνεται συζήτηση πάνω στις προσωπικές τους εμπειρίες, έτσι η συζήτηση προτείνεται να γίνει σε κυκλικό σχηματισμό και γενικότερα να υπάρξει μια αναδιαμόρφωση στην αίθουσα ή ακόμη και αλλαγή του χώρου. Ακολουθούν προτάσεις για τον τύπο της δικής τους επιχείρησης και αναφέρονται οι λόγοι που κάποια ιδέα θα έχει περισσότερες πιθανότητες να πετύχει ή όχι. Τον λόγο αναλαμβάνουν οι μαθητές όπου με καταιγισμό ιδεών αναφέρουν τα είδη που θα μπορούσαν να κατασκευάσουν και να πωλήσουν στην επιχείρησή τους. Αναφέρονται οι λογιστικές διαδικασίες ίδρυσης, οι τύποι των επιχειρήσεων, τα λογιστικά βιβλία, οι ασφαλιστικές διαδικασίες, τα έξοδα, τα έσοδα. Για οτιδήποτε γίνεται αναζήτηση στα σχολικά εγχειρίδια ή το διαδίκτυο, σε παροντικό χρόνο. Αναφέρεται συνοπτικά ο τρόπος που λειτουργεί το λογιστικό κύκλωμα, το ελληνικό λογιστικό σχέδιο, οι διάφορες δημόσιες υπηρεσίες που έχουν σχέση με την επιχείρησή μας. Έπειτα γίνεται εισαγωγή στην Εθνική Ονοματολογία Οικονομικών Δραστηριοτήτων για εύρεση του κωδικού της επιχείρησης που πρόκειται να ανοίξουν προκειμένου να γίνει η εισαγωγή στο project. Τονίζεται ότι το σημαντικότερο είναι ο από πριν σχεδιασμός του εκπαιδευτικού προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του εγχειρήματος και να συμβάλει στη διατήρηση του ενδιαφέροντος του μαθητή. Ο εκπαιδευτικός καλείται να διαμορφώσει ένα περιβάλλον όπου το ομαδικό πνεύμα συνεργασίας θα άρχει. Προτείνεται η συνεργασία του με άλλους εκπαιδευτικούς.

Η εκκίνηση γίνεται με ασκήσεις που άπτονται της πραγματικότητας. Παρουσιάζονται τα βήματα έναρξης της επιχείρησης, το καταστατικό, οι αρχές λογιστικής, οι λογαριασμοί, ο ισολογισμός, οι αρχές διοίκησης επιχειρήσεων.

Για όλα τα παραπάνω αξιοποιείται έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό του εκπαιδευτικού καθώς και Φύλλα Εργασίας που θα έχουν κατασκευαστεί ειδικά για την πρώτη αυτή φάση. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο ιστότοπος του εκπαιδευτικού μέσω της πλατφόρμας του Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου ή η ηλεκτρονική πλατφόρμα των μαθημάτων του. Προτείνονται εργαλεία όπως Moodle, hot potatoes, sch.gr.

Οι ασκήσεις μπορούν να είναι αντιστοίχισης, σωστού – λάθους, συμπλήρωσης κενών, πολλαπλών επιλογών, σε ένα διαδραστικό και καλαίσθητο περιβάλλον.

Φάση 2: Business plan, προμήθεια, κοστολόγηση, εργατικά

(χώρος διεξαγωγής: σχολική αίθουσα, ελάχιστος χρόνος: 20 ώρες)

Αφού γνωρίσουν πως λειτουργεί μια ατομική επιχείρηση, συντάσσεται το επιχειρηματικό σχέδιο (Business Plan) της επιχείρησης και ορίζεται το Καταστατικό της. Η εκκίνηση γίνεται με ασκήσεις που άπτονται της πραγματικότητας. Έχουν προετοιμαστεί τα κατάλληλα Φύλλα Εργασίας και έχει γίνει μάθημα σε αίθουσα υπολογιστών για την ανεύρεση των απαιτούμενων πληροφοριών. Παρουσιάζονται τα βήματα σύνταξης του επιχειρηματικού σχεδίου, γίνεται SWOT analysis για τα δυνατά σημεία, τις αδυναμίες, τις ευκαιρίες και απειλές του εγχειρήματος (Strength, Weaknesses, Opportunities, Threats). Οι μαθητές γνωρίζουν ότι οι ατομικές επιχειρήσεις δεν συντάσσουν καταστατικό αλλά αυτό αποτελεί σημείο αναφοράς για τις υποχρεώσεις τους απέναντι στο Κράτος και στους εργαζομένους τις επιχείρησης. Επίσης, συναποφασίζονται οι Ρόλοι, συντάσσεται το Έγγραφο Βαρδιών, ενημερώνεται το Βιβλίο Παγίων με τα είδη που διατίθεται κάθε μαθητής να παραχωρήσει στην επιχείρηση, ενημερώνεται το Βιβλίο Εμπορευμάτων ώστε να γνωρίζουν όλοι τις α’ ύλες που υπάρχουν στην αποθήκη, γίνεται η κοστολόγηση των εμπορευμάτων σε ειδικό έντυπο με τις απαιτούμενες διαδικασίες εύρεσης κόστους των ειδών και ορίζεται το ποσοστό κέρδους. 

Ο εκπαιδευτικός αφού έχει συζητήσει και ενημερώσει από πριν τον διευθυντή της σχολικής μονάδας (όπου παίρνει και την κατάλληλη άδεια), τους εκπαιδευτικούς και τον νόμιμο κυλικειάρχη, αναζητά με ορισμένους μαθητές κατάλληλο χώρο καθώς και έπιπλα και λοιπό εξοπλισμό.

Δημιουργείται ομάδα στο Facebook όπου οι μαθητές συζητούν μόνο για το project, ανταλλάσσουν ιδέες, εμπειρίες, γνώμες, πληροφορίες. Ενημερώνουν τους τυχόν απόντες και αναλαμβάνουν ενεργητικό ρόλο. Συντάσσουν την διαφημιστική τους καμπάνια (ηλεκτρονική και μη) και προετοιμάζονται για την έναρξη. 

Για την κατάρτιση του Επιχειρηματικού Σχεδίου παρακολουθούν εκπαιδευτικά βίντεο στο διαδίκτυο και μελετώνται έτοιμα σχέδια πετυχημένων επιχειρήσεων. Συμπληρώνονται τα Φύλλα Εργασίας του εκπαιδευτικού και δημιουργούνται τα απαραίτητα λογιστικά βιβλία και έντυπα από τους μαθητές με την επίβλεψη του εκπαιδευτικού. Μπορεί να γίνει αναζήτηση για εύρεση ταμειακής μηχανής και εκμάθηση αυτής από εξωτερική εταιρεία. Διαφορετικά ακολουθείται η έκδοση λιανικών αποδείξεων από χειρόγραφο μπλοκ.

Φάση 3: Λειτουργία, διορθώσεις

(χώρος διεξαγωγής: έδρα επιχείρησης, ελάχιστος χρόνος: προτείνεται η λειτουργία του κυλικείου σε όλα τα διαλείμματα, όλες τις μέρες, για τουλάχιστον ένα μήνα)

Οι μαθητές λειτουργούν το κυλικείο. Το αρχικό κεφάλαιο δίνεται από τον εκπαιδευτικό και του επιστρέφεται στη λύση της επιχείρησης, με την εκκαθάριση. Κεφάλαιο μπορεί να βρεθεί και από τους μαθητές-μετόχους ή άλλους σχολικούς πόρους. Συντάσσουν το Φύλλο Βάρδιας ώστε να γνωρίζουν όλοι τη θέση και τις αρμοδιότητές τους. Κατασκευάζουν τα προϊόντα και τα πωλούν. Εκδίδουν χειρόγραφα τα παραστατικά. Τηρούν Βιβλίο Ταμείου, Βιβλίο Αποθήκης, Βιβλίο Εσόδων και Εξόδων. Ενημερώνεται το Βιβλίο Εμπορευμάτων για να γνωρίζουν πότε να ανανεώσουν τις α’ ύλες τους. Προμηθεύονται εκτός σχολείου τα προϊόντα και τις πρώτες ύλες. Πλέον, ελέγχουν τιμές, αναζητούν συμφέροντες προμηθευτές, αναζητούν πόρους, συγκρίνουν, φυλάσσουν αποδείξεις, τις μελετούν. Συγκεντρώνονται θέματα για την Γενική Συνέλευση και το Διοικητικό Συμβούλιο. Η εμπορική, επιχειρηματική και πελατειακή καθημερινότητα γίνεται πεδίο μελέτης.

Ο εκπαιδευτικός παροτρύνει, ενθαρρύνει, διορθώνει, συμμετέχει αρχικά και υποστηρίζει στην συνέχεια ώσπου ο ρόλος του να μεταβεί σε καθαρά ρόλο επίβλεψης. Αναλαμβάνει επίσης τον ρόλο του Κράτους (απόδοση ΦΠΑ) ή της Υγειονομικής Υπηρεσίας (επίδοση ποινών) ή του ΣΔΟΕ (ελέγχου περί Λογιστικών Βιβλίων) ή άλλων Δημόσιων Υπηρεσιών (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, Επιμελητήρια). Περί ποινών προτείνονται η χρηματική ποινή ή παύση λειτουργίας της επιχείρησης για ορισμένο διάστημα (μιας ή δύο συνεχόμενων ημερών). 

Συγκεντρώνονται φωτογραφίες και βίντεο από τα πρώτα στάδια οργάνωσης του κυλικείου (καθαρισμός χώρου, τοποθέτηση προϊόντων), κατά την διαδικασία λειτουργίας του, έως το κλείσιμο της επιχείρησης για την παρουσίαση του Project.

Φάση 4: Ανάπτυξη επιχείρησης

(χώρος διεξαγωγής: σχολική αίθουσα, χρόνος 20ώρες)

Ομάδα μαθητών μελετά το αρχείο των Συγκεντρωτικών λογιστικών βιβλίων, εντοπίζει τα προϊόντα που έχουν μεγάλη ή μικρή κατανάλωση και αναπροσαρμόζει τιμές ή δημιουργεί νέα προϊόντα ή αφαιρεί τα μη κερδοφόρα. Αναζητά τις καινοτομίες εκείνες που θα ανεβάσουν τον τζίρο της. Διαφημίζεται στην σχολική εφημερίδα. Μοιράζει δωρεάν δείγματα προϊόντων στα διαλείμματα για προσέλκυση νέων πελατών. Γενικά γίνεται χρήση των γνώσεων που έχουν αποκτηθεί από τις προηγούμενες φάσεις αλλά και από τις εκπαιδευτικές ενότητες.

Πραγματοποιούνται Διοικητικά Συμβούλια και Γενικές Συνελεύσεις προκειμένου να μελετηθούν θέματα όπως απολύσεις και προσλήψεις προσωπικού, ποινές, λειτουργικά προβλήματα, μισθοδοσία. Ειδικά στο κομμάτι της μισθοδοσίας γίνεται ιδιαίτερη μνεία και παρουσίαση, επιβραβεύονται οι καλές πρακτικές και τονίζεται το στοιχείο της εργατικότητας, προθυμίας, ζήλου, αφοσίωσης.

Φάση 5: Λύση επιχείρησης, απολογισμός έργου

(χώρος διεξαγωγής: σχολική αίθουσα, χρόνος 40 ώρες)

Στο τελευταίο στάδιο του Project ξεπουλιούνται τυχόν μένοντα εμπορεύματα, επιστρέφονται τα πάγια στοιχεία και το αρχικό κεφάλαιο στους μετόχους και λύεται η επιχείρηση και οι παντός τύπου επιχειρηματικές σχέσεις.

Γίνεται ανατροφοδότηση για το όλο εγχείρημα. Ο λόγος ανήκει στους μαθητές και τέλος ο εκπαιδευτικός καταθέτει τις δικές του εμπειρίες και σχόλια. Οι μαθητές διερωτούνται τι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα και με ποιό τρόπο. 

Ακολουθεί κατασκευή της παρουσίασης του Project στη σχολική κοινότητα.

Εικόνα 1: Δημιουργία παρουσίασης project

Εξετάζονται εκ νέου και μελετώνται τα σχολικά εγχειρίδια που άπτονται των φύσεων του project και καλύπτεται τυχόν ύλη που δεν διεκπεραιώθηκε στο πλαίσιο άσκησης των δραστηριοτήτων.

Α8: Σχετική βιβλιογραφία

Dewey, J. (1938). Experience and Education. Νέα Υόρκη: Collier Books.

Griffin, C. (1987). Adult Education and Social Policy. Λονδίνο: Croom Helm.

Rogers, A. (2002).Η Εκπαίδευση Ενηλίκων. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Rogers, A. (1996). Teaching Adults. Φιλαδέλφεια: Open University Press.

Αρχοντάκη, Ζ. & Φιλίππου, Δ. (2003). 205 Βιωµατικές ασκήσεις για εµψύχωση ομάδων, ψυχοθεραπείας, κοινωνικής εργασίας, εκπαίδευσης. Αθήνα: Καστανιώτη.

Βαλάκας, Ι. (2006). Εκπαιδευτικά Μέσα και Εκπαιδευτικός Χώρος, Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Εκπαιδευτών. Τόμος ΙΙI, Αθήνα: ΕΚΕΠΙΣ.

Μπουραντάς Ε. (2015). Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Αθήνα: Μπένου Ναούμ Χ. (1994). Εισαγωγή στη Χρηματοοικονομική Λογιστική. Αθήνα: Μαυρομάτης

Πολέμη – Τοδούλου Μ. (2005). Η αξιοποίηση της ομάδας στην εκπαίδευση Ενηλίκων. ΕΑΠ, Πάτρα

 

Τσικολάτας Α. (2016) Διδακτικό σενάριο: Διδασκαλία των Αρχών Οικονομικής Θεωρίας με τη βιωματική μέθοδο. Αθήνα

Διδακτικό σενάριο: Διδασκαλία των Αρχών Οικονομικής Θεωρίας με τη βιωματική μέθοδο

Περίληψη

Αποτελεί γεγονός πως η σύνδεση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και κατόπιν (για όσους μαθητές των ΕΠΑΛ έχουν την ευκαιρία και την δυνατότητα) της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, είναι ένα δύσκολο εγχείρημα. Με το συγκεκριμένο project, οι μαθητές καταφέρουν να γνωρίσουν τις βασικές δομές λειτουργίας μιας ατομικής επιχείρησης καθώς και τα εργαλεία ανάπτυξης αυτής. Η ερευνητική εργασία αποτελεί σπουδαίο κίνητρο για τον μαθητή καθότι έρχεται να του επιφέρει έπειτα από προσωπική εργασία στο σχολικό περιβάλλον εισόδημα, να του δώσει την ευκαιρία να είναι ο ίδιος εργοδότης – καθώς και υπάλληλος ή στέλεχος – αλλά και βιωματικά να ανακαλύψει τις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις των επιχειρηματιών. Παράλληλα έρχεται να καλύψει και να συμπληρώσει τα βασικά μαθήματα του τομέα, όπως είναι οι Αρχές Λογιστικής, οι Αρχές Οικονομικής Θεωρίας, οι Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, οι Εργασίες Σύγχρονου Γραφείου, η Επιχειρηματικότητα και Ανάπτυξη της Α’ και Β’ Λυκείου, με την δημιουργία και διαχείριση σχολικού κυλικείου, όπου η θεωρία συνδέεται άριστα με την πράξη (όπου η τελευταία πολλές φορές αντικαθιστά την πρώτη).

Λέξεις – κλειδιά: επιχείρηση, λογιστική, κυλικείο, διοίκηση, οργάνωση

Εισαγωγή

Αποτελεί γεγονός ότι οι ατομικές επιχειρήσεις αποτελούν το ζωτικό κύτταρο της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας. Ως ατομική επιχείρηση νοείται η οικονομική μονάδα που ξεκινά να λειτουργεί από ένα άτομο που συνδυάζει του παραγωγικούς συντελεστές με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφέρει το μέγιστο κέρδος. Οι έμψυχοι πόροι της επιχείρησης είναι το ανθρώπινο δυναμικό της, δηλαδή το σύνολο των εργαζομένων σ’ αυτή (εργάτες, υπάλληλοι και στελέχη).

Το διδακτικό σενάριο

Τίτλος διδακτικού σεναρίου

Διδασκαλία των Αρχών Οικονομικής Θεωρίας με τη βιωματική μέθοδο 

Εκτιμώμενη διάρκεια διδακτικού σεναρίου       

Το διδακτικό σενάριο προβλέπεται να διαρκέσει περίπου 20 διδακτικές ώρες

Ένταξη του διδακτικού σεναρίου στο πρόγραμμα σπουδών/προαπαιτούμενες γνώσεις              

Σύμφωνα με τα ισχύοντα ΑΠΣ και Δ.Ε.Π.Π.Σ στα οικονομικά μαθήματα (ΔΕΠΠΣ, 2003) το διδακτικό σενάριο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε για το μάθημα επιλογής με τίτλο «Αρχές Οικονομικής Θεωρίας» της Γ’ τάξης του Γενικού Λυκείου. Ωστόσο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στα πλαίσια διδασκαλίας του μαθήματος «Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων» της Γ΄ τάξης Γενικού Λυκείου Θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί και στο πλαίσιο του μαθήματος Επιχειρηματικότητα της Γ’ Λυκείου. Ως προς τις προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών θεωρούμε ότι οι μαθητές έχουν ήδη διδαχθεί τις βασικές αρχές λογιστικής.

Σκοποί και στόχοι του διδακτικού σεναρίου     

Ο Γενικός Σκοπός της ερευνητικής εργασίας είναι οι μαθητές να έρθουν σε επαφή με τον κόσμο των επιχειρήσεων και να δουν από τη σκοπιά του επιχειρηματία την λειτουργία της. Ειδικότεροι διδακτικοί στόχοι είναι να κατανοήσουν τις διαδικασίες έναρξης της επιχείρησης, τα εργαλεία ανάπτυξής της, τις εσωτερικές υποχρεώσεις (προμήθεια, αποθήκευση, μάρκετινγκ, μάνατζμεντ, διαχείριση ταμείου) τις εξωτερικές υποχρεώσεις (έκδοση αποδείξεων, απόδοση ΦΠΑ, κατάρτιση οικονομικών καταστάσεων). Το Εκπαιδευτικό Πρόβλημα που τίθεται είναι να γνωρίσουν οι μαθητές τις λογιστικές διαδικασίες για την έναρξη μιας ατομικής επιχείρησης καθώς και όλες τις εμπορικές και λογιστικές διαδικασίες και εγγραφές που απαιτούνται για την καθημερινή λειτουργία της. Να κατανοήσουν το νόημα των αποδείξεων και της απόδοσης ΦΠΑ. Να γίνουν ορθότεροι καταναλωτές και υπεύθυνα άτομα. Να διατηρήσουν μια επιχείρηση και να προσπαθούν να επιτύχουν από την ομαδική εργασία το μέγιστο όφελος. Επίσης το επίπεδο της διαδραστικότητας κρίνεται ως πολύ υψηλό.

Οι διδακτικοί στόχοι επικεντρώνονται στο:

  1. Να γνωρίζουν τις λογιστικές διαδικασίες για την έναρξη και διατήρηση μιας επιχείρησης
  2. Να μπορούν να κοστολογούν προϊόντα και να υπολογίζουν το κέρδος τους
  3. Να διαχειρίζονται το ταμείο, να προμηθεύονται α’ ύλες, να διαχειρίζονται αποθήκη
  4. Να είναι ικανοί να τηρούν τις υποχρεώσεις τους, να τηρούν τον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων
  5. Να αξιοποιήσουν κανόνες Marketing και αρχές Management

Περιγραφή του διδακτικού σεναρίου   

Η ομάδα εργασίας μπορεί να αποτελείται από 15 – 25 μαθητές χωρισμένους σε 5 υποομάδες.  Οι υποομάδες είναι οι Λογιστές, Ταμίες, Υπάλληλοι, Υπεύθυνοι, Εργοδότες. Ένα μέλος από κάθε υποομάδα έχει βάρδια για μια μόνο μέρα της εβδομάδας εκτός από τους υπαλλήλους που πρέπει να είναι περισσότεροι. Έτσι μια τυπική μέρα στο κυλικείο αποτελείται από έναν Εργοδότη όπου έχει κάθε αρμοδιότητα και ευθύνη, δίνει εντολές, παρακολουθεί και συντονίζει. Έναν Λογιστή, όπου συγκεντρώνει αποδείξεις εσόδων και εξόδων, καταγράφει την ημερήσια κίνηση και ενημερώνει τον Εργοδότη. Έναν Ταμία, όπου λαμβάνει παραγγελίες από το παράθυρο του κυλικείου, είναι το μόνο άτομο που εκδίδει αποδείξεις λιανικής πώλησης, συγκεντρώνει τα έσοδα, παρέχει το κατάλληλο ποσό για τα έξοδα της ημέρας και απευθύνεται στον Λογιστή. Τουλάχιστον πέντε Υπαλλήλους όπου είναι τα άτομα που λαμβάνουν και εκτελούν παραγγελίες από τον Ταμία, συνεργάζονται μεταξύ τους για το μέγιστο θετικό αποτέλεσμα. Έναν Υπεύθυνο, όπου συνεργάζεται και συντονίζεται με όλους και έχει επίβλεψη όλων.

Επιστημολογική προσέγγιση και εννοιολογική ανάλυση – θέματα θεωρίας του διδακτικού σεναρίου  

Η Ερευνητική Εργασία αποτελεί ένα σύνολο που έχει αρχή, μέση και τέλος. Ξεκινά από την θεωρητική κατάρτιση και την κατάστρωση του Business Plan, συνεχίζει με την λειτουργία του κυλικείου, την διόρθωση των αποκλίσεων και την ανάπτυξή του και τελειώνει με την λύση της επιχείρησης και τον απολογισμό του έργου συνολικά και ξεχωριστά από τον κάθε μαθητή που καταθέτει τις δικές τους εμπειρίες. Κάθε μέρος είναι συνέχεια του προηγούμενου και δεν μπορεί να παρουσιαστεί αποκομμένα το ένα από το άλλο. Όταν σχεδιάζεται μια ερευνητική εργασία, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι παρακάτω φάσεις εφαρμογής του Project:

  • Γενικός προγραμματισμός στην ολομέλεια του τμήματος (κυκλικά οι καρέκλες, καταιγισμός ιδεών). Έτσι ο μαθητής ανακαλεί προϋπάρχουσες γνώσεις και αντιλήψεις
  • Προγραμματισμός και προετοιμασία της ερευνητικής ομάδας (ανάληψη ρόλων). Το θέμα προσεγγίζεται σε όλες του τις διαστάσεις αυτοτελώς από όλες τις ομάδες.
  • Υλοποίηση δράσεων από υποομάδες για συλλογή δεδομένων (Business Plan)
  • Επεξεργασία δεδομένων από ομάδα εντός τάξης (Προμήθεια υλικών, εύρεση προμηθευτών). Το κάθε ζήτημα πραγματεύεται και γίνεται αναζήτηση του τι, πότε, πόσο, ποιός, πού, γιατί.
  • Επιλογή από ομάδα τρόπων αναπαράστασης των νέων γνώσεων (role play, εξομοίωση)
  • Προκαταρκτική παρουσίαση εργασιών στην ολομέλεια τμήματος 
  • Διαμόρφωση κοινού φακέλου της ερευνητικής εργασίας (Φάκελος Ομαδικής Εργασίας, Προσωπικό Ημερολόγιο Μαθητή, Προσωπικός Φάκελος Μαθητή)
  • Συνοπτική παρουσίαση εργασίας σε ειδική ημερίδα στα ελληνικά/ή και στα αγγλικά
  • Αξιολόγηση ομαδικής εργασίας και ατομικής συμβολής μελών. (Παρουσίαση 2 ωρών βάση νόμου, αξιολόγηση αλλά και εκπαίδευση μαθητή)

 Αναμενόμενα αποτελέσματα είναι η υλοποίηση των στόχων που τέθηκαν. Κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του project έγιναν αρκετές Γενικές Συνελεύσεις προκειμένου να λυθούν προβλήματα όπως η πρωινή καθυστέρηση για την εκτέλεση των πρωινών παραγγελιών και η ανάθεση καταλληλότερων ρόλων σε διάφορους μαθητές, γεγονότα που είχαν προβλεφθεί. Κάθε ομάδα ετοιμάζει μια έκθεση με το τι έχει πετύχει, καθώς και τι έχει προγραμματίσει να κάνει. Με αυτόν τον τρόπο διορθώνονται όποια λάθη προκύπτουν και εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη συνέχιση της εργασίας. Έτσι επιτυγχάνεται ανατροφοδότηση όλης της ομάδας και προετοιμάζονται τα επόμενα βήματα. 

Ενδεικτική Διεπιστημονική/διαθεματική προσέγγιση του project:

  • Αρχές Λογιστικής: Ασκούν δραστηριότητες αγοράς και πώλησης με έκδοση και καταγραφή παραστατικών
  • Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων: Λειτουργία επιχείρησης, περιβάλλον επιχείρησης, οργάνωση, διοικητικές λειτουργίες
  • Επιχειρηματικότητα και Ανάπτυξη: άσκηση marketing, management, διόρθωση αποκλίσεων
  • Εργασίες Σύγχρονου Γραφείου: Αρμοδιότητες υπαλλήλου
  • Αρχές Οικονομικής Θεωρίας: Παραγωγή προϊόντων, προσφορά, ζήτηση, προσδιορισμός τιμής
  • Πληροφορική: Αξιοποιούν λογιστικά προγράμματα, συντάσσουν καταστάσεις
  • Μαθηματικά: Συγκέντρωση στοιχείων, απονομή μισθών βάση ποσοστού, εξαγωγή οικονομικού αποτελέσματος (κέρδος/ζημία)

Χρήση Η.Υ. και γενικά ψηφιακών μέσων για το διδακτικό σενάριο      

Οι πέντε (5) φάσεις υλοποίησης του Project

Φάση 1: Εισαγωγή στη Λογιστική και στις επιχειρήσεις

(χώρος διεξαγωγής: σχολική αίθουσα, ελάχιστος χρόνος 20 ώρες)

Στην σχολική αίθουσα γίνεται αναφορά για την αξία των επιχειρήσεων στο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας και πιο συγκεκριμένα της ατομικής επιχείρησης. Ρωτούνται οι μαθητές αν έχουν εργαστεί ή εργάζονται σε κάποιου είδους ατομική επιχείρηση ή διαχειρίζονται κάποια οι γονείς τους. Γίνεται συζήτηση πάνω στις προσωπικές τους εμπειρίες, έτσι η συζήτηση προτείνεται να γίνει σε κυκλικό σχηματισμό και γενικότερα να υπάρξει μια αναδιαμόρφωση στην αίθουσα ή ακόμη και αλλαγή του χώρου. Ακολουθούν προτάσεις για τον τύπο της δικής τους επιχείρησης και αναφέρονται οι λόγοι που κάποια ιδέα θα έχει περισσότερες πιθανότητες να πετύχει ή όχι. Τον λόγο αναλαμβάνουν οι μαθητές όπου με καταιγισμό ιδεών αναφέρουν τα είδη που θα μπορούσαν να κατασκευάσουν και να πωλήσουν στην επιχείρησή τους. Αναφέρονται οι λογιστικές διαδικασίες ίδρυσης, οι τύποι των επιχειρήσεων, τα λογιστικά βιβλία, οι ασφαλιστικές διαδικασίες, τα έξοδα, τα έσοδα. Για οτιδήποτε γίνεται αναζήτηση στα σχολικά εγχειρίδια ή το διαδίκτυο, σε παροντικό χρόνο. Αναφέρεται συνοπτικά ο τρόπος που λειτουργεί το λογιστικό κύκλωμα, το ελληνικό λογιστικό σχέδιο, οι διάφορες δημόσιες υπηρεσίες που έχουν σχέση με την επιχείρησή μας. Έπειτα γίνεται εισαγωγή στην Εθνική Ονοματολογία Οικονομικών Δραστηριοτήτων για εύρεση του κωδικού της επιχείρησης που πρόκειται να ανοίξουν προκειμένου να γίνει η εισαγωγή στο project. Τονίζεται ότι το σημαντικότερο είναι ο από πριν σχεδιασμός του εκπαιδευτικού προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του εγχειρήματος και να συμβάλει στη διατήρηση του ενδιαφέροντος του μαθητή. Ο εκπαιδευτικός καλείται να διαμορφώσει ένα περιβάλλον όπου το ομαδικό πνεύμα συνεργασίας θα άρχει. Προτείνεται η συνεργασία του με άλλους εκπαιδευτικούς.

Η εκκίνηση γίνεται με ασκήσεις που άπτονται της πραγματικότητας. Παρουσιάζονται τα βήματα έναρξης της επιχείρησης, το καταστατικό, οι αρχές λογιστικής, οι λογαριασμοί, ο ισολογισμός, οι αρχές διοίκησης επιχειρήσεων.

Για όλα τα παραπάνω αξιοποιείται έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό του εκπαιδευτικού καθώς και Φύλλα Εργασίας που θα έχουν κατασκευαστεί ειδικά για την πρώτη αυτή φάση. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο ιστότοπος του εκπαιδευτικού μέσω της πλατφόρμας του Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου ή η ηλεκτρονική πλατφόρμα των μαθημάτων του. Προτείνονται εργαλεία όπως Moodle, hot potatoes, sch.gr.

Οι ασκήσεις μπορούν να είναι αντιστοίχισης, σωστού – λάθους, συμπλήρωσης κενών, πολλαπλών επιλογών, σε ένα διαδραστικό και καλαίσθητο περιβάλλον.

Φάση 2: Business plan, προμήθεια, κοστολόγηση, εργατικά

(χώρος διεξαγωγής: σχολική αίθουσα, ελάχιστος χρόνος: 20 ώρες)

Αφού γνωρίσουν πως λειτουργεί μια ατομική επιχείρηση, συντάσσεται το επιχειρηματικό σχέδιο (Business Plan) της επιχείρησης και ορίζεται το Καταστατικό της. Η εκκίνηση γίνεται με ασκήσεις που άπτονται της πραγματικότητας. Έχουν προετοιμαστεί τα κατάλληλα Φύλλα Εργασίας και έχει γίνει μάθημα σε αίθουσα υπολογιστών για την ανεύρεση των απαιτούμενων πληροφοριών. Παρουσιάζονται τα βήματα σύνταξης του επιχειρηματικού σχεδίου, γίνεται SWOT analysis για τα δυνατά σημεία, τις αδυναμίες, τις ευκαιρίες και απειλές του εγχειρήματος (Strength, Weaknesses, Opportunities, Threats). Οι μαθητές γνωρίζουν ότι οι ατομικές επιχειρήσεις δεν συντάσσουν καταστατικό αλλά αυτό αποτελεί σημείο αναφοράς για τις υποχρεώσεις τους απέναντι στο Κράτος και στους εργαζομένους τις επιχείρησης. Επίσης, συναποφασίζονται οι Ρόλοι, συντάσσεται το Έγγραφο Βαρδιών, ενημερώνεται το Βιβλίο Παγίων με τα είδη που διατίθεται κάθε μαθητής να παραχωρήσει στην επιχείρηση, ενημερώνεται το Βιβλίο Εμπορευμάτων ώστε να γνωρίζουν όλοι τις α’ ύλες που υπάρχουν στην αποθήκη, γίνεται η κοστολόγηση των εμπορευμάτων σε ειδικό έντυπο με τις απαιτούμενες διαδικασίες εύρεσης κόστους των ειδών και ορίζεται το ποσοστό κέρδους. 

Ο εκπαιδευτικός αφού έχει συζητήσει και ενημερώσει από πριν τον διευθυντή της σχολικής μονάδας (όπου παίρνει και την κατάλληλη άδεια), τους εκπαιδευτικούς και τον νόμιμο κυλικειάρχη, αναζητά με ορισμένους μαθητές κατάλληλο χώρο καθώς και έπιπλα και λοιπό εξοπλισμό.

Δημιουργείται ομάδα στο Facebook όπου οι μαθητές συζητούν μόνο για το project, ανταλλάσσουν ιδέες, εμπειρίες, γνώμες, πληροφορίες. Ενημερώνουν τους τυχόν απόντες και αναλαμβάνουν ενεργητικό ρόλο. Συντάσσουν την διαφημιστική τους καμπάνια (ηλεκτρονική και μη) και προετοιμάζονται για την έναρξη. 

Για την κατάρτιση του Επιχειρηματικού Σχεδίου παρακολουθούν εκπαιδευτικά βίντεο στο διαδίκτυο και μελετώνται έτοιμα σχέδια πετυχημένων επιχειρήσεων. Συμπληρώνονται τα Φύλλα Εργασίας του εκπαιδευτικού και δημιουργούνται τα απαραίτητα λογιστικά βιβλία και έντυπα από τους μαθητές με την επίβλεψη του εκπαιδευτικού. Μπορεί να γίνει αναζήτηση για εύρεση ταμειακής μηχανής και εκμάθηση αυτής από εξωτερική εταιρεία. Διαφορετικά ακολουθείται η έκδοση λιανικών αποδείξεων από χειρόγραφο μπλοκ.

Φάση 3: Λειτουργία, διορθώσεις

(χώρος διεξαγωγής: έδρα επιχείρησης, ελάχιστος χρόνος: προτείνεται η λειτουργία του κυλικείου σε όλα τα διαλείμματα, όλες τις μέρες, για τουλάχιστον ένα μήνα)

Οι μαθητές λειτουργούν το κυλικείο. Το αρχικό κεφάλαιο δίνεται από τον εκπαιδευτικό και του επιστρέφεται στη λύση της επιχείρησης, με την εκκαθάριση. Κεφάλαιο μπορεί να βρεθεί και από τους μαθητές-μετόχους ή άλλους σχολικούς πόρους. Συντάσσουν το Φύλλο Βάρδιας ώστε να γνωρίζουν όλοι τη θέση και τις αρμοδιότητές τους. Κατασκευάζουν τα προϊόντα και τα πωλούν. Εκδίδουν χειρόγραφα τα παραστατικά. Τηρούν Βιβλίο Ταμείου, Βιβλίο Αποθήκης, Βιβλίο Εσόδων και Εξόδων. Ενημερώνεται το Βιβλίο Εμπορευμάτων για να γνωρίζουν πότε να ανανεώσουν τις α’ ύλες τους. Προμηθεύονται εκτός σχολείου τα προϊόντα και τις πρώτες ύλες. Πλέον, ελέγχουν τιμές, αναζητούν συμφέροντες προμηθευτές, αναζητούν πόρους, συγκρίνουν, φυλάσσουν αποδείξεις, τις μελετούν. Συγκεντρώνονται θέματα για την Γενική Συνέλευση και το Διοικητικό Συμβούλιο. Η εμπορική, επιχειρηματική και πελατειακή καθημερινότητα γίνεται πεδίο μελέτης.

Ο εκπαιδευτικός παροτρύνει, ενθαρρύνει, διορθώνει, συμμετέχει αρχικά και υποστηρίζει στην συνέχεια ώσπου ο ρόλος του να μεταβεί σε καθαρά ρόλο επίβλεψης. Αναλαμβάνει επίσης τον ρόλο του Κράτους (απόδοση ΦΠΑ) ή της Υγειονομικής Υπηρεσίας (επίδοση ποινών) ή του ΣΔΟΕ (ελέγχου περί Λογιστικών Βιβλίων) ή άλλων Δημόσιων Υπηρεσιών (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, Επιμελητήρια). Περί ποινών προτείνονται η χρηματική ποινή ή παύση λειτουργίας της επιχείρησης για ορισμένο διάστημα (μιας ή δύο συνεχόμενων ημερών). 

Συγκεντρώνονται φωτογραφίες και βίντεο από τα πρώτα στάδια οργάνωσης του κυλικείου (καθαρισμός χώρου, τοποθέτηση προϊόντων), κατά την διαδικασία λειτουργίας του, έως το κλείσιμο της επιχείρησης για την παρουσίαση του Project.

Φάση 4: Ανάπτυξη επιχείρησης

(χώρος διεξαγωγής: σχολική αίθουσα, χρόνος 20ώρες)

Ομάδα μαθητών μελετά το αρχείο των Συγκεντρωτικών λογιστικών βιβλίων, εντοπίζει τα προϊόντα που έχουν μεγάλη ή μικρή κατανάλωση και αναπροσαρμόζει τιμές ή δημιουργεί νέα προϊόντα ή αφαιρεί τα μη κερδοφόρα. Αναζητά τις καινοτομίες εκείνες που θα ανεβάσουν τον τζίρο της. Διαφημίζεται στην σχολική εφημερίδα. Μοιράζει δωρεάν δείγματα προϊόντων στα διαλείμματα για προσέλκυση νέων πελατών. Γενικά γίνεται χρήση των γνώσεων που έχουν αποκτηθεί από τις προηγούμενες φάσεις αλλά και από τις εκπαιδευτικές ενότητες.

Πραγματοποιούνται Διοικητικά Συμβούλια και Γενικές Συνελεύσεις προκειμένου να μελετηθούν θέματα όπως απολύσεις και προσλήψεις προσωπικού, ποινές, λειτουργικά προβλήματα, μισθοδοσία. Ειδικά στο κομμάτι της μισθοδοσίας γίνεται ιδιαίτερη μνεία και παρουσίαση, επιβραβεύονται οι καλές πρακτικές και τονίζεται το στοιχείο της εργατικότητας, προθυμίας, ζήλου, αφοσίωσης.

Φάση 5: Λύση επιχείρησης, απολογισμός έργου

(χώρος διεξαγωγής: σχολική αίθουσα, χρόνος 40 ώρες)

Στο τελευταίο στάδιο του Project ξεπουλιούνται τυχόν μένοντα εμπορεύματα, επιστρέφονται τα πάγια στοιχεία και το αρχικό κεφάλαιο στους μετόχους και λύεται η επιχείρηση και οι παντός τύπου επιχειρηματικές σχέσεις.

Γίνεται ανατροφοδότηση για το όλο εγχείρημα. Ο λόγος ανήκει στους μαθητές και τέλος ο εκπαιδευτικός καταθέτει τις δικές του εμπειρίες και σχόλια. Οι μαθητές διερωτούνται τι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα και με ποιό τρόπο. 

Ακολουθεί κατασκευή της παρουσίασης του Project στη σχολική κοινότητα.

Εικόνα 1: Δημιουργία παρουσίασης project

Εξετάζονται εκ νέου και μελετώνται τα σχολικά εγχειρίδια που άπτονται των φύσεων του project και καλύπτεται τυχόν ύλη που δεν διεκπεραιώθηκε στο πλαίσιο άσκησης των δραστηριοτήτων.

Αναπαραστάσεις των μαθητών/πρόβλεψη δυσκολιών στο διδακτικό σενάριο 

Ο εκπαιδευτικός ακολουθεί την προσέγγιση της φθίνουσας καθοδήγησης, με την οποία διδάσκει, παρωθεί και εμψυχώνει. Μπορεί να βρίσκεται μέσα στο κυλικείο ή σε έξω από αυτόν χώρο. Μπορεί να απομονώσει κάποιον μαθητή προκειμένου να του παρέχει εξατομικευμένη συμβουλευτική στήριξη στο έργο που έχει κάθε φορά ή να καλέσει Διοικητικό Συμβούλιο ή Γενική Συνέλευση. Αποτελεί την βοηθητική δύναμη και σκοπός του είναι να φτάσει τους μαθητές στο σημείο όπου θα εργάζονται μόνοι τους και θα λαμβάνουν οι ίδιοι τις αποφάσεις για την λειτουργία του κυλικείου.

Διδακτικό συμβόλαιο    

Αναφέρεται στο καταστατικό της εταιρείας ότι η έναρξη της ατομικής επιχείρησης έχει αρχή, μέση και τέλος, χρονική διάρκεια και συγκεκριμένο σκοπό. Για οτιδήποτε θα καλείται Διοικητικό Συμβούλιο για την συνέχιση ή παύση της ερευνητικής διαδικασίας.

Υποκείμενη θεωρία μάθησης    

Συγκεκριμένα, στην ερευνητική εργασία τέθηκαν οι παρακάτω στόχοι:

Επίπεδο γνώσεων

  • Να κατανοήσουν την Λογιστική και την Διοίκηση Επιχειρήσεων
  • Να ορίσουν το marketing, management, business plan
  • Να εκτελούν λογιστικές εγγραφές
  • Να περιγράψουν την κλίμακα ιεραρχίας μιας εμπορικής επιχείρησης
  • Να γνωρίσουν το λογιστικό κύκλωμα έκδοσης αποδείξεων και απόδοσης ΦΠΑ

Επίπεδο ικανοτήτων

  • Να αναζητούν το μέγιστο κέρδος με το χαμηλότερο κόστος
  • Να συντονίζουν τις κινήσεις τους και να προγραμματίζουν τον χρόνο τους
  • Να οργανώνουν μια παρουσίαση στο σχολείο τους
  • Να συντάσσουν κείμενα και να λαμβάνουν μέρος σε μια Γενική Συνέλευση ή ένα Διοικητικό Συμβούλιο

Επίπεδο στάσεων

  • Να συνεργαστούν για το καλύτερο αποτέλεσμα
  • Να επιδιώκουν την κατάκτηση ανώτερων εργασιακών θέσεων και στόχων

 Διδακτικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν

  • Καταιγισμός ιδεών
  • Χάρτης εννοιών 
  • Μελέτη περίπτωσης
  • Παιχνίδι ρόλων

Οργάνωση της τάξης – εφικτότητα σχεδίασης 

Τα στοιχεία περιλαμβανόνται στην εφαρμογή των πέντε (5) φάσεων υλοποίησης.

Αξιολόγηση       

Αναφορικά για την αξιολόγηση, ως βάση εκκίνησης για τον μαθητή είναι ο βαθμός της ομάδας. Για τον κάθε μαθητή όμως δεν πρέπει να αποκλίνει πολύ (+-3 μονάδες από βαθμό ομάδας).

Σημεία ΑξιολόγησηςΣυντελεστήςΒαθμός ΟμάδαςΓινόμενο
Διαδικασία έρευνας30%175,1
Περιεχόμενο ερευνητικής έκθεσης30%154,5
Γλώσσα και δομή ερευνητικής έκθεσης20%153,0
Δημόσια παρουσίαση ερευνητικής εργασίας20%102,0
(άρα βαθμός εκκίνησης βαθμολόγησης μαθητή)  14,6

Ο εκπαιδευτικός συντάσσει έντυπο Αυτοαξιολόγησης για τον κάθε μαθητή (περιλαμβάνει συγκρούσεις, συμμετοχή, βοήθεια, ομαδικό πνεύμα, κλίμα) καθώς και έντυπο Ετεροαξιολόγησης. Μπορεί να βρεθεί με τους μαθητές (σε ώρα εντός ή εκτός σχολείου) σε παρόμοια επιχείρηση (μελέτη πεδίου) και να παρατηρήσουν “το πώς και το γιατί” των άλλων επιχειρήσεων και να αποκτήσουν έτσι το know-how. Οι μαθητές παρατηρούν τον τρόπο εξυπηρέτησης, την έκδοση αποδείξεων, την παραγωγή των προϊόντων, την άσκηση επιχειρηματικότητας. 

Φύλλα εργασίας             

Εικόνα 2: Βιβλίο Εσόδων – Εξόδων

Εικόνα 2: Έγγραφο Γενικής Συνέλευσης

Εικόνα 3: Συγκεντρωτικό Λογιστικό Βιβλίο

Προτάσεις για περαιτέρω δραστηριότητες – προτεινόμενες εργασίες   

Η παρούσα ερευνητική διαδικασία θα μπορούσε να διαρκέσει για όλη τη σχολική χρονιά.

Συμπεράσματα

Στην παρούσα εργασία παρουσιάστηκε μια διδακτική πρόταση αξιοποίησης του ΑΙΑ ως μια επαναληπτική δραστηριότητα στον αντικειμενοστραφή προγραμματισμό. Η σημαντικότερη παρατήρησή μας ως διδάσκοντες είναι ότι οι μαθητές βρήκαν το περιβάλλον εργασίας του ΑΙΑ πολύ ενδιαφέρον. Η άμεση οπτική ανατροφοδότηση που παρείχε το ΑΙΑ στην κινητή τους συσκευή ή στον προσομοιωτή ήταν το πρώτο στοιχείο που έκανε θετική εντύπωση στους μαθητές κορυφώνοντας την αισθητηριακή περιέργεια και το ενδιαφέρον τους. Σημαντικά πλεονεκτήματα του AI φάνηκαν να είναι: η ευχρηστία του (ίσως το βασικότερο όλων), το ευχάριστο και παιγνιώδες περιβάλλον, η οπτικοποίηση των δομών και των εντολών, αλλά και η άμεση μεταγλώττιση και εκτέλεση των προγραμμάτων. Το σχήμα των πλακιδίων σε μορφή πάζλ, ο χρωματικός διαχωρισμός τους και η ευκολία στη σύνταξη, με κύριο χαρακτηριστικό το γεγονός ότι δεν ήταν δυνατόν να γίνουν συντακτικά λάθη, (δίχως ωστόσο να αποκλείονται τα λογικά) επέτρεψαν στους μαθητές να τοποθετήσουν ταχύτατα τις εντολές στη σωστή σειρά. Ο χρόνος που διέθεσαν ήταν πιο παραγωγικός όσον αφορά στην επικέντρωση της προσοχής τους στη μαθησιακή διαδικασία σε σχέση με ένα συμβατικό περιβάλλον, όπου θα υπήρχε σπατάλη χρόνου με προβλήματα σύνταξης και μεταγλώττισης. Έτσι, μπορούσαν να εστιάσουν περισσότερο στη μάθηση της διαδικαστικής γνώσης των διαφόρων δομών, παρά στη δηλωτική γνώση της σύνταξής τους. Ως αποτέλεσμα, οι μαθητές κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν στα έργα που υλοποίησαν όλες τις προγραμματιστικές έννοιες που διδάχθησαν. Το κίνητρο των μαθητών για επιτυχή ολοκλήρωση των παραδειγμάτων έδειξε σημαντικά ενισχυμένο, όταν χρησιμοποιήθηκε το ΑΙΑ, όπως επίσης και η μεταξύ τους συνεργασία. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι μαθητές έδειξαν να επιζητούν όχι μόνο τη σωστή διεκπεραίωση των δραστηριοτήτων, αλλά και την «εξερεύνηση» του περιβάλλοντος, δοκιμάζοντας ακόμα και να τροποποιήσουν τα παραδείγματα, στο πλαίσιο του πειραματισμού τους με το ΑΙΑ. Το κλίμα που επικράτησε στην τάξη ήταν κατάλληλο για ενεργή και συνεργατική μάθηση.

Αναφορές

Dewey, J. (1938). Experience and Education. Νέα Υόρκη: Collier Books.

Griffin, C. (1987). Adult Education and Social Policy. Λονδίνο: Croom Helm.

Rogers, A. (2002).Η Εκπαίδευση Ενηλίκων. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Rogers, A. (1996). Teaching Adults. Φιλαδέλφεια: Open University Press.

Αρχοντάκη, Ζ. & Φιλίππου, Δ. (2003). 205 Βιωµατικές ασκήσεις για εµψύχωση ομάδων, ψυχοθεραπείας, κοινωνικής εργασίας, εκπαίδευσης. Αθήνα: Καστανιώτη.

Βαλάκας, Ι. (2006). Εκπαιδευτικά Μέσα και Εκπαιδευτικός Χώρος, Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Εκπαιδευτών. Τόμος ΙΙI, Αθήνα: ΕΚΕΠΙΣ.

Μπουραντάς Ε. (2015). Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Αθήνα: Μπένου Ναούμ Χ. (1994). Εισαγωγή στη Χρηματοοικονομική Λογιστική. Αθήνα: Μαυρομάτης

Πολέμη – Τοδούλου Μ. (2005). Η αξιοποίηση της ομάδας στην εκπαίδευση Ενηλίκων. ΕΑΠ, Πάτρα

 

Τσικολάτας Α. (2015) Μικροδιδασκαλία – Σπόνδυλος. Αθήνα

Ερευνητικό Πρόγραμμα: Υποστήριξη Ανάπτυξης Δεξιοτήτων και Πιστοποίησης Ανθρώπινου Δυναμικού Δια Βίου Μάθησης. «Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλικών».

ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Επιμορφούμενος: Τσικολάτας Αλέξανδρος

Αθήνα, Ιούνιος 2015

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Στην εργασία αυτή καλείστε να σχεδιάσετε μια 20λεπτη Μικροδιδασκαλία, η οποία υλοποιείται σε οργανισμό εκπαίδευσης ενηλίκων. Η Μικροδιδασκαλία αυτή ασφαλώς εντάσσεται  σε μια ευρύτερη Διδακτική Ενότητα (ορισμένων ωρών), η οποία με τη σειρά της εντάσσεται σε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης ενηλίκων με συγκεκριμένη συνολική διάρκεια.

Παρακαλούμε, απαντήσετε πρώτα στις παρακάτω ερωτήσεις, που δίνουν πληροφορίες για το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η Μικροδιδασκαλία σας.

  1. Τύπος οργανισμού στον οποίο υλοποιείται η Διδακτική Ενότητα, τίτλος προγράμματος και συνολική του διάρκεια σε διδακτικές ώρες.

Η Μικροδιδασκαλία λαμβάνει χώρα στην «Ελληνική Εταιρεία Διοίκησης Επιχειρήσεων» (ε.ε.δ.ε) υπεύθυνη για τη διοργάνωση προγραμμάτων, όπου κάποια από αυτά είναι τα προγράμματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης.

Ο τίτλος του προγράμματος είναι «Ενδοεπιχειρησιακή Ανάπτυξη Στελεχών» και σκοπεύει στην ανάπτυξη ομαδικού πνεύματος συνεργασίας και επίλυσης προβλημάτων ή διεκπεραίωσης εργασιών.

Η συνολική διάρκεια του προγράμματος είναι 25 διδακτικές ώρες (45΄).

  • Σε ποιους απευθύνεται αυτό το πρόγραμμα; (συνοπτική περιγραφή των χαρακτηριστικών του πληθυσμού – στόχου).

Το πρόγραμμα απευθύνεται στα στελέχη συγκεκριμένης κάθε φορά εταιρείας ή επιχείρησης. Η επιχείρηση πρέπει να απασχολεί από 5 και πλέον άτομα. Η επιχείρηση μπορεί να ανήκει σε οποιαδήποτε κλάση παραγωγής (πρωτογενή, δευτερογενή, τριτογενή). Το υπαλληλικό προσωπικό μπορεί να ανήκει στο ίδιο ή σε διαφορετικά τμήματα. Να είναι υψηλόβαθμοι και μη ή οποιασδήποτε μορφωτικής κατάστασης, φύλου, ηλικίας ή άλλων δημογραφικών χαρακτηριστικών.

  • Ποιος είναι ο τίτλος της δικής σας Διδακτικής Ενότητας μέσα σε αυτό το πρόγραμμα και πόσες ώρες διαρκεί συνολικά;

Ο τίτλος της επιλεγόμενης ενότητας είναι «Teamwork» (ομαδική συνεργασία) και έχει διάρκεια 3 ώρες και πραγματοποιείται την ίδια μέρα.

  • Ποιες πληροφορίες θα αξιοποιήσετε και πώς θα τις επεξεργαστείτε προκειμένου να σχεδιάσετε το περιεχόμενο αυτής της Διδακτικής Ενότητας;  Με ποιους θα συνεργαστείτε για αυτό το σκοπό; (100-200 λέξεις)

Πριν την συνάντηση, θα γίνει έρευνα μέσω των βιογραφικών των υποψηφίων για να διαπιστωθεί το επιμορφωτικό υπόβαθρό τους και η παροντική θέση που κατέχουν στο τμήμα καθώς και σε ποια επιχείρηση ανήκουν.

Παράλληλα θα τους έχει αποσταλεί σε ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ειδικά σχεδιασμένο ερωτηματολόγιο, όπου από τις απαντήσεις θα προκύπτει κατά πόσο έχουν την τάση σαν προσωπικότητες να συνεργάζονται προκειμένου να επιτευχθεί κάποιος στόχος και κατά πόσο είναι ατομικοί χαρακτήρες.

Τέλος θα διερευνηθεί ο βαθμός συνεργασίας ή που ήδη έχουν μεταξύ τους όσοι εργάζονται στην ίδια εταιρεία και για το σκοπό αυτό θα υπάρξει επικοινωνία με τον προϊστάμενό τους. Επίσης από την ίδια πηγή θα αναζητηθούν τα άτομα που δεν έχουν την τάση να συνεργάζονται ή οι δυικές ομάδες στις οποίες υπάρχει αδυναμία ικανοποιητικής συνεργασίας.

  • Ποιοι είναι οι στόχοι αυτής της Διδακτικής Ενότητας (σε επίπεδο γνώσεων -δεξιοτήτων -στάσεων); (100-150 λέξεις)

Σε επίπεδο γνώσεων:

Οι επιμορφούμενοι θα είναι σε θέση να γνωρίζουν τις αρχές τις καλής συνεργασίας, των αιτιών ρήξης αυτής καθώς και τρόπους δημιουργίας καλού εργασιακού περιβάλλοντος και αντιμετώπισης των εργασιακών συγκρούσεων.

Σε επίπεδο δεξιοτήτων:

      Οι επιμορφούμενοι θα είναι σε θέση να αναπτύξουν ικανότητες για την ανάπτυξη υγιούς σχέσεων στον εργασιακό χώρο και στην αυτοβελτίωση.

Σε επίπεδο στάσεων:

Οι επιμορφούμενοι αναμένεται να αναπτύξουν μια πιο συνεργατική στάση μέσα στον εργασιακό χώρο. Προσδοκάται η ανάπτυξη της ευαισθησίας για τις ανάγκες και τα συναισθήματα του άλλου. Η ανάπτυξη της αυτογνωσίας, του αυτοσεβασμού και της εμπιστοσύνης στον εαυτό.

  • Ποια είναι τα βασικά θέματα (υποενότητες) αυτής της Διδακτικής Ενότητας;
Θέματα (υποενότητες)Διδακτικές ώρες (κατά προσέγγιση)
1. Εργατικό Δίκαιο5
2.Προφορική και Γραπτή Επικοινωνία2
3.Θέματα συμπεριφοράς προσωπικού2
4.Διαχείριση Συγκρούσεων3
5.Διοίκηση Ανθρώπινου Προσωπικού2
6.Teamworking3
7.Νέα Επιχειρηματική Δομή3

(μπορείτε να συνεχίσετε, εάν χρειάζεται)

  • Η 20λεπτη Μικροδιδασκαλία σας σε ποια από τις παραπάνω υποενότητες (της ερώτησης 6) εντάσσεται;

Η 20λεπτη Μικροδιδασκαλία εντάσσεται στην έκτη (6η) υποενότητα με τίτλο TeamWorking.

  • Περιγράψτε σύντομα το περιεχόμενο και τις εκπαιδευτικές τεχνικές που χαρακτηρίζουν τη διδακτική ώρα (45΄) που προηγείται της Μικροδιδασκαλίας σας εφόσον εκπαιδευτής/τρια σε αυτήν ήσασταν πάλι εσείς (στην περίπτωση που αυτή είναι η πρώτη ενότητα του προγράμματος δεν χρειάζεται να απαντήσετε).

Στην προηγούμενη ενότητα έγινε αναφορά στο τμήμα διοίκησης προσωπικού, αρμόδιο για την στελέχωση των τμημάτων μιας επιχείρησης. Αναφέρθηκαν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μελετά μια επιχείρηση προτού προβεί σε πρόσληψη. Έγινε παιχνίδι ρόλων και παρουσιάστηκαν βίντεο προσομοίωσης. 

  • Περιγράψτε σύντομα το περιεχόμενο και τις εκπαιδευτικές τεχνικές που ακολουθούν στα 25 λεπτά που έπονται της Μικροδιδασκαλίας σας, μέχρι να ολοκληρωθεί η 45λεπτη διδακτική ώρα στην οποία αυτή εντάσσεται.

Ακολουθεί συζήτηση για τους λόγους που δεν έφτασαν όλοι στο τέρμα της διαδικασίας ή που δεν πέτυχαν τους επιθυμητούς στόχους από τον εργοδότη. Γίνεται διάλογος μεταξύ των μελών της ομάδας με συντονιστή τον εκπαιδευτικό για τη διαδρομή που ακολουθήθηκε προκειμένου να ολοκληρωθεί το πρότζεκτ.  Ακολουθεί προετοιμασία για την επόμενη ενότητα.

Στη συνέχεια, απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις που αφορούν στον αναλυτικό σχεδιασμό της Μικροδιδασκαλίας, συμπληρώνοντας και τον πίνακα των υποενοτήτων που ακολουθεί.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Τίτλος  Μικροδιδασκαλίας: Teamworking

Εκπαιδευτικοί στόχοι Μικροδιδασκαλιας: Ανάπτυξη ομαδοσυνεργατικού πνεύματος

Γνώσεις: συνεργασία, καλό εργασιακό περιβάλλον

Δεξιότητες: διαχείριση συγκρούσεων, ανάπτυξη συνεργασίας

Στάσεις: συνεργασία, αυτογνωσία, σεβασμό

Θέματα (Υποενότητες) Μικροδιδασκαλίας 20΄

Θέματα (Υποενότητες)Διάρκεια κάθε θέματος (σε λεπτά)Εκπαιδευτικές Τεχνικές για κάθε θέμαΕκπαιδευτικά Μέσα για κάθε θέμα
1. αξία και οφέλη συνεργασίας – χωρισμός σε ομάδες2Καταιγισμός ιδεώνΜικρόφωνο
2. διατύπωση οδηγιών  2διάλεξηΛαπτοπ, προβολέας
3. γνωριμία υλικών-πόρων – 1 ερώτηση από κάθε ομάδα1Διάλεξη, διάλογοςΜακαρόνια, κλωστή, σελοτέιπ, ζαχαρωτό
4. εφαρμογή προτζεκτ  9Παιχνίδι ρόλων, καταιγισμός ιδεών, συζήτηση, διάλογοςΧρονόμετρο, μουσική, χαρτί, στυλό
5. συζήτηση – βίντεο  5συζήτησηΜέτρο, βραβείο, βίντεο
7.κλείσιμο – προετοιμασία για την επόμενη ενότητα  1συζήτησηΛάπτοπ, διαφάνεια

Σε αυτό το πρότζεκτ οι επιμορφούμενοι καλούνται να φτιάξουν με τα δομικά υλικά που τους δίνονται έναν πύργο. Η ομάδα με τον πιο ψηλό πύργο κερδίζει. Τους αναφέρεται ότι υπάρχει βραβείο το οποίο δεν τους γνωστοποιείται άμεσα. Τους δίνονται οι οδηγίες και η κάθε ομάδα έχει το δικαίωμα μιας ερώτησης για κατανόηση. Μετά την εκτέλεση του πρότζεκτ γίνεται συζήτηση αναφορικά με την διανομή των ρόλων μέσα στην ομάδα, την ποιότητα συνεργασίας, εάν προέκυψε ηγέτης, πως θα μπορούσε να γίνει καλύτερα, ποια τα αρνητικά της συνεργασίας.

  • Γιατί επιλέξατε τις συγκεκριμένες εκπαιδευτικές τεχνικές για κάθε θέμα;
Εκπαιδευτικές Τεχνικές για κάθε θέμα
Καταιγισμός ιδεών
διάλεξη
Διάλεξη, διάλογος
Παιχνίδι ρόλων, καταιγισμός ιδεών, συζήτηση, διάλογος
συζήτηση
συζήτηση

 Ένας στόχος της επιλογής των συγκεκριμένων τεχνικών ήταν οι εκπαιδευόμενοι να εμπλακούν σε μια ενεργητική-συμμετοχική δραστηριότητα χωρίς όμως να νιώσουν «άβολα» ή αρνητικά προς τη διαδικασία. Οι ενεργητικές μέθοδοι στηρίζονται γενικά στην αρχή ότι συγκρατεί κανείς καλύτερα αυτό που μαθαίνει, συνδυάζοντας την πράξη με το λόγο (Courau S., 2000). Ένας άλλος στόχος ήταν ο κάθε εκπαιδευόμενος να αυτοπροσδιοριστεί σε σχέση με τα μέλη της ομάδας. Σε μια διαδικασία αυτοπροσδιορισμού, το άτομο έχει την τάση να θεωρεί τον εαυτό του ως ένα στοιχείο διαφοροποίησης και ως ένα κέντρο ομοιότητας (Blanchet A. και Trognon, 2002). Ένας τρίτος στόχος είναι, οι εκπαιδευόμενοι να μην αποπροσανατολιστούν στο νέο και άγνωστο περιβάλλον για να θεμελιωθεί ένα κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης στην ομάδα. Τα άτομα όταν βρεθούν σε νέο περιβάλλον, δείχνουν γενικά την τάση να οριοθετούν το χώρο σε περιοχές του γνωστού και δεκτού και σε περιοχές του άγνωστου και απορριπτέου. (Salzberger-Wittenberg I., Henry G., Osborne E., 1996).

Από την αρχή λοιπόν, οι εκπαιδευόμενοι αντιμετωπίστηκαν ως μέλη μιας ομάδας που αλληλεπιδρούν. Σύμφωνα με τον Jaques D. (2001), η μελέτη της αλληλεπίδρασης μεταξύ των μελών της ομάδας, συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό στην κατανόηση της ομαδικής εργασίας. Η ανάλυση της αλληλεπίδρασης στηρίζεται στην αρχή ότι όλα όσα λέγονται ή συμβαίνουν στην ομάδα, συμπεριλαμβανομένων και των μη λεκτικών στοιχείων, υποκινούν την ομάδα να ασχοληθεί αρχικά με τις δομικές συνιστώσες της αλληλεπίδρασης και στη συνέχεια να εμπλακεί περισσότερο στη συναισθηματική πτυχή της διεργασίας. Οι εκπαιδευόμενοι πολύ συχνά διστάζουν να εμπλακούν σε μια συμμετοχική τεχνική, η οποία απαιτεί ανταλλαγή απόψεων και συναισθημάτων (Βαϊκούση Δ., κά, 1990). Τα μέλη μπορούν να υποβοηθηθούν σε πιο αυθεντική έκφραση του εαυτού μέσω μη λεκτικών σχημάτων. Εξάλλου, η ομαδική διεργασία ορίζεται τόσο από τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μελών της ομάδας όσο και από τις ατομικές αντιδράσεις των μελών, στο τρέχον θέμα της ομάδας (Walter D., 2001).

  • Γιατί επιλέξατε τα συγκεκριμένα εκπαιδευτικά μέσα για κάθε θέμα;
Εκπαιδευτικά Μέσα για κάθε θέμα
Μικρόφωνο
Λαπτοπ, προβολέας
Μακαρόνια, κλωστή, σελοτέιπ, ζαχαρωτό
Χρονόμετρο, μουσική, χαρτί, στυλό
Μέτρο, βραβείο, βίντεο
Λάπτοπ, διαφάνεια

Προτείνεται γενικά ο εκπαιδευτής ενηλίκων να χρησιμοποιεί όσο γίνεται πιο μεγάλη ποικιλία εκπαιδευτικών μέσων (Jarvis P., 2004). 

Το μικρόφωνο αξιοποιήθηκε προκειμένου να γίνεται αντιληπτός από όλους. Το λάπτοπ και ο προβολέας ως οπτικό ενισχυτικό των λεγομένων του.

Τα μακαρόνια, η κλωστή και το σελοτέιπ αποτελούν τα δομικά υλικά του προτζεκτ ή αλλιώς τους πόρους που έχει στην διάθεσή της κάθε επιχείρηση. Το ζαχαρωτό αποτελεί την τελευταία προσθήκη κάθε πρότζεκτ που πολλές φορές μπορεί να αποτελέσει λόγο για ανασχεδιασμό.

Το χρονόμετρο θα φαίνεται στον πίνακα μέσω προβολέα προκειμένου να γίνεται σωστή διαχείριση χρόνου από τα μέλη, ένα φαινόμενο που είναι κρίσιμο για τις επιχειρήσεις αλλά και συχνά οι εργαζόμενοι έχουν την τάση να μη το τηρούν. Η μουσική θα μεταφέρει τους επιμορφούμενους σε ένα διαφορετικό περιβάλλον, που μπορεί να αρέσει αλλά και όχι. Με χαρτί και στυλό θα σημειώνει ο εκπαιδευτικός τις παρατηρήσεις του.

Το μέτρο αποτελεί την κοινή μονάδα μέτρησης μήκους. Εδώ θα αξιοποιηθεί για την αξιολόγηση του πρότζεκτ. Το βραβείο αποτελεί την αμοιβή ως μιας θετική έκβαση μιας επιθυμητής συμπεριφοράς από κάποια επιχείρηση. Θα ακολουθήσει βίντεο όπου θα παρουσιάζεται το ίδιο εγχείρημα και από διαφορετικές ομάδες.

Τέλος με κάποια διαφάνεια και το λάπτοπ θα γίνει το κλείσιμο αυτής της ενότητας και η προετοιμασία για την επόμενη.

 

Τσικολάτας Α. (2014) Μικροδιδασκαλία στη Συμβουλευτική Γονέων. Αθήνα

Εκπαίδευση Εκπαιδευτών για τα Κέντρα Διά Βίου Μάθησης

Υπεύθυνος: Καρέλης Δημήτριος

Επιμορφούμενος: Τσικολάτας Αλέξανδρος

Αθήνα, Μάρτιος 2014

Πίνακας περιεχομένων

Περιγραφή διδακτικής ενότητας 25 διδακτικών ωρών. 3

Αναλυτικός σχεδιασμός της Μικροδιδασκαλίας. 4

Η εξέλιξη της δραστηριότητας κατά φάση. 5

1η φάση της δραστηριότητας: 5

2η φάση της δραστηριότητας: 7

3η φάση της δραστηριότητας: 7

4η φάση της δραστηριότητας: 8

5η φάση της δραστηριότητας: 8

Γιατί επελέγησαν οι συγκεκριμένες εκπαιδευτικές τεχνικές σε κάθε φάση; 8

Γιατί επελέγησαν τα συγκεκριμένα εκπαιδευτικά μέσα σε κάθε φάση; 10

Συμπεράσματα. 10

Περιγραφή διδακτικής ενότητας 25 διδακτικών ωρών

Ο τίτλος του προγράμματος είναι «Συμβουλευτική Γονέων» και η συνολική διάρκεια του προγράμματος είναι 25 διδακτικές ώρες. Το Πρόγραμμα απευθύνεται σε ενήλικες που είναι υποψήφιοι γονείς και σε γονείς που τα τέκνα τους έχουν ηλικία μέχρι 20 ετών. Οι γονείς αυτοί μπορεί να είναι οποιασδήποτε εθνικής προέλευσης, ηλικίας και μόρφωσης.

Οι στόχοι αυτής της Διδακτικής Ενότητας είναι:

α. Στο επίπεδο των γνώσεων:

Η πληροφόρηση των εκπαιδευομένων γονέων για τα στάδια εξέλιξης της οικογένειας (το νέο άτομο φεύγει από το σπίτι, το νέο ζευγάρι, οικογένεια με παιδιά, οικογένεια με εφήβους,  τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι, η οικογένεια σε ώριμη ηλικία). Οι διαδικασίες μετάβασης από το ένα στάδιο ανάπτυξης στο επόμενο.  Η εκμάθηση εναλλακτικών τρόπων και μεθόδων για την αντιμετώπιση κρίσεων, την ανάπτυξη των ενδο-οικογενειακών σχέσεων και την επίλυση προβλημάτων.

β.  Στο επίπεδο των δεξιοτήτων:

Η ανάπτυξη των κοινωνικών διαπροσωπικών ικανοτήτων στην ανάπτυξη των ενδο-οικογενειακών σχέσεων και στην αντιμετώπιση των ενδο-οικογενειακών δυσκολιών.

γ.  Στο επίπεδο των στάσεων:

Η ενθάρρυνση να μπορεί το κάθε μέλος να αντιμετωπίζει όλα τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας με  ενδιαφέρον, με φροντίδα, με αμεσότητα. Η ανάπτυξη της ευαισθησίας για τις ανάγκες και τα συναισθήματα του άλλου. Η ανάπτυξη της αυτογνωσίας, του αυτοσεβασμού και της εμπιστοσύνης στον εαυτό.

Η προτεινόμενη μικροδιδασκαλία έχει χρονική διάρκεια 20 λεπτών και εντάσσεται σε υποενότητα του προγράμματος με τον τίτλο: Η εικόνα του «καλού» γονιού και του «καλού» παιδιού.

Αναλυτικός σχεδιασμός της Μικροδιδασκαλίας

α.      Ο τίτλος  της 20λεπτης Μικροδιδασκαλίας είναι:  Η εικόνα του «καλού» γονιού

β.      Οι εκπαιδευτικοί στόχοι της Μικροδιδασκαλίας είναι:

Στο επίπεδο των γνώσεων:  Οι  εκπαιδευόμενοι να γνωρίσουν ποια είναι η εικόνα του καλού γονιού σύμφωνα με την άποψη των υπολοίπων μελών της ομάδας

Στο επίπεδο των δεξιοτήτων: Οι  εκπαιδευόμενοι να υποβοηθηθούν και να ενθαρρυνθούν για να δηλώσουν στα άλλα μέλη της ομάδας στοιχεία του εαυτού τους (συγκεκριμένα να δηλώσουν την προσωπική τους θέση, στην κλίμακα της αυτοτοποθέτησης «καλού» και «κακού» γονιού)

Στο επίπεδο των στάσεων: Δίδεται η ευκαιρία στα μέλη της ομάδας, για στοχασμό της προσωπικής στάσης και για εσωτερική διεργασία για αλλαγή αυτής της στάσης ή για επιβεβαίωση αυτής της στάσης.

γ.      Η μικροδιασκαλία διακρίνεται στις παρακάτω πέντε υποενότητες (φάσεις):

ΘΕΜΑΤΑ (ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΕΣ)ΔΙΑΡΚΕΙΑ  ΘΕΜΑΤΟΣ (σε λεπτά)ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ  ΤΕΧΝΙΚΕΣΕΠΟΠΤΙΚΑ ΜΕΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Καλός γονιός3παίξιμο ρόλων, καταιγισμός ιδεώνχαρτόνια και μαρκαδόροι
Κακός γονιός4παίξιμο ρόλων, καταιγισμός ιδεώνχαρτόνια και μαρκαδόροι
Αυτοτοποθέτηση4Μη λεκτική έκφραση στοιχείων του εαυτούχαρτόνια, μαρκαδόροι και κίνηση στο χώρο
Αιτιολόγηση αυτοτοποθέτησης4Συζήτηση σε ζευγάρια 
Παρατηρητές5Συζήτηση 

1η και 2η φάσεις: Η έκφραση της γενικής εικόνας για τον «καλό» γονιό, με διάρκεια 7 λεπτά. Οι τεχνικές που εφαρμόζονται είναι: παίξιμο ρόλων, καταιγισμός ιδεών, έκφραση και καταγραφή απόψεων στην ομάδα. Τα απαιτούμενα μέσα είναι: χαρτόνια και μαρκαδόροι.

3η φάση: Αυτοτοποθέτηση: πόσο «καλός» γονιός θεωρώ ότι  είμαι σήμερα; με διάρκεια 4 λεπτά Οι τεχνικές που εφαρμόζονται είναι: Μη λεκτική έκφραση στοιχείων του εαυτού. Τα απαιτούμενα μέσα είναι: χαρτόνια, μαρκαδόροι και κίνηση στο χώρο

4η φάση : Αιτιολόγηση της αυτοτοποθέτησης, με διάρκεια 4 λεπτά. Οι τεχνικές που εφαρμόζονται είναι: Συζήτηση σε ζευγάρια. Λεκτική έκφραση στοιχείων του εαυτού.

5η φάση: Παρατηρήσεις των δύο επιτροπών αξιολόγησης, με διάρκεια 5 λεπτά. Οι τεχνικές που εφαρμόζονται είναι: Συζήτηση και έκφραση των αποτελεσμάτων

 

Η εξέλιξη της δραστηριότητας κατά φάση

1η φάση της δραστηριότητας:

Ο συντονιστής μετράει πόσοι είναι οι παρόντες. Υπολογίζει ότι 16 άτομα θα είναι τα μέλη της κύριας ομάδας. Οι υπόλοιποι θα αποτελέσουν δύο επιτροπές αξιολόγησης: Την επιτροπή αξιολόγησης της λεκτικής επικοινωνίας και την επιτροπή αξιολόγησης της μη λεκτικής επικοινωνίας. Ζητάει λοιπόν τόσους εθελοντές ώστε να απομείνουν για την κύρια ομάδα 16 μέλη. Σχηματίζει με τους εθελοντές τις δύο επιτροπές αξιολόγησης. Στα μέλη των δύο επιτροπών αξιολόγησης δίνει τις παρακάτω οδηγίες: (οι οδηγίες δίδονται σε όλα τα μέλη όλων των ομάδων γραπτά)

Επιτροπή αξιολόγησης της μη λεκτικής επικοινωνίας:

«Θα παρακολουθείτε και θα καταγράφετε χωρίς να παρεμβαίνετε στη δραστηριότητα, όσα βλέπετε και όχι όσα ακούτε (δηλαδή θα μετέχετε σαν να έχετε τα αυτιά σας βουλωμένα).

Να είστε έτοιμοι στο τέλος της δραστηριότητας να απαντήσετε στα ερωτήματα :

1.   Κινητοποιήθηκαν όλα τα μέλη της ομάδας ή μήπως κάποια μέλη παρέμειναν αδρανή στη διάρκεια της δραστηριότητας ;

2.   Οι εκφράσεις του προσώπου, η κίνηση του σώματος και οι χειρονομίες των  μελών της ομάδας έδειχναν ότι μετέχουν από ευχαρίστηση ή μήπως έδειχναν ότι μετέχουν από υποχρέωση ;

3.  Κατά πόσον οι εκφράσεις του προσώπου, η κίνηση του σώματος και οι  χειρονομίες του συντονιστή υποβοηθούσαν τη διαδικασία;

Επιτροπή αξιολόγησης της λεκτικής επικοινωνίας  των μελών της ομάδας:

Θα παρακολουθείτε και θα καταγράφετε χωρίς να παρεμβαίνετε στη δραστηριότητα όλα όσα ακούτε και όχι όσα βλέπετε (δηλαδή θα μετέχετε σαν να έχετε τα μάτια σας κλειστά).

Να είστε έτοιμοι στο τέλος της δραστηριότητας να απαντήσετε στα ερωτήματα :

1.   Κατά πόσο οι ήχοι, οι φωνές και οι ομιλίες ταίριαζαν στη δραστηριότητα;

2.   Υπήρξαν παύσεις στη διάρκεια της δραστηριότητας;  Αν ναι, τότε οι παύσεις αυτές ήταν προϊόν αμηχανίας και αρνητικότητας ή ήταν ενταγμένες στη δραστηριότητα ;

3.  Κατά πόσον η φωνή του συντονιστή είχε χαρακτηριστικά (ένταση, ύψος, διάρκεια κλπ) που υποβοηθούσαν τη διαδικασία;

Τα μέλη της κύριας ομάδας αποκτούν ρόλους γονέα:

Ο συντονιστής εξηγεί στα μέλη της κύριας ομάδας ότι θα ακολουθήσει ένα παιχνίδι ρόλων. Μοιράζει σε όλα τα μέλη από μια ταινία με τις οδηγίες για το ρόλο τους.

Οδηγίες για τα μέλη της κύριας ομάδας:

Έχεις το ρόλο ενός γονιού δύο παιδιών. Ενός κοριτσιού 16 ετών και ενός αγοριού 14 ετών. Μας ενδιαφέρει περισσότερο να νιώσεις εσύ αυτόν τον ρόλο παρά να τον εκφράσεις προς τους άλλους.

Πριν από πέντε λεπτά λοιπόν, ο γιος και η κόρη σου έστησαν ξαφνικά ένα άγριο καυγά μεταξύ τους. Δεν πρόλαβες να αρθρώσεις λέξη. Από τις αγριοφωνάρες τους κατάλαβες μέσες-άκρες την αιτία του καυγά. Ένα μυστικό της κόρης σου, έφτασε στα αυτιά της παρέας της και κατηγορούσε ως υπεύθυνο αυτής της διαρροής τον αδελφό της. Αυτός όμως αρνιόταν πεισματικά την κατηγορία. Μετά τον καυγά, βρόντηξαν και οι δυο τις πόρτες των δωματίων τους και κλειδώθηκαν μέσα. Αυτή είναι η στιγμή που αποφασίζεις να δράσεις.

Σκέψου αυθόρμητα, με κινηματογραφικό τρόπο, ποιες θα είναι οι ενέργειές σου και ποια η έκβαση της όλης κατάστασης.

2η φάση της δραστηριότητας:

Η ομάδα ορίζει τις δύο ακραίες θέσεις της κλίμακας αυτοτοποθέτησης ως εξής:

Ο συντονιστής επιδεικνύει στην ομάδα δύο μεγάλα χαρτόνια.

Στην κορυφή του ενός χαρτονιού γράφει ως επικεφαλίδα τη φράση: «ο πιο καλός γονιός» και στην κορυφή του άλλου τη φράση «ο πιο κακός γονιός».

Τοποθετεί τα δυο χαρτόνια σε δύο αντίθετα σημεία της αίθουσας και  ζητάει από τα μέλη της ομάδας να κυκλοφορούν μεταξύ των χαρτονιών και να γράφουν σε αυτά λέξεις και εκφράσεις που ταιριάζουν στην επικεφαλίδα τους.

Όταν τελειώσουν όλοι οι εκπαιδευόμενοι, ο συντονιστής αναρτά τα χαρτόνια στα δύο αντίθετα σημεία της αίθουσας, που είναι τελικά τα δύο άκρα της κλίμακας αυτοτοποθέτησης.

3η φάση της δραστηριότητας:

Τα μέλη της ομάδας δηλώνουν τη θέση τους στην κλίμακα αυτοτοποθέτησης.

Ο συντονιστής ζητάει από τα μέλη της κύριας ομάδας:

α.  Να κυκλοφορήσουν μεταξύ των δύο χαρτονιών και να διαβάσουν όλες τις λέξεις και τις εκφράσεις που είναι γραμμένες. Ταυτόχρονα να θυμηθούν το επεισόδιο με τον καυγά του γιου και της κόρης τους που περιγράφεται στο ρόλο τους και κυρίως να  θυμηθούν τις δικές τους ενέργειες.

β.  Όταν ο συντονιστής θεωρήσει ότι η ομάδα είναι έτοιμη, ζητάει από τα μέλη της ομάδας να ακινητοποιηθούν σε εκείνο το σημείο της αίθουσας που ταιριάζει με το πόσο καλός ή κακός γονιός ήταν σύμφωνα με το ρόλο τους.

4η φάση της δραστηριότητας:

Τα μέλη της ομάδας συζητούν τη θέση τους στην κλίμακα αυτοτοποθέτησης. Ο συντονιστής ζητάει από τα μέλη να σχηματίσουν ζευγάρια. Το κάθε μέλος εξηγεί στο ταίρι του γιατί πήρε τη συγκεκριμένη θέση στην αίθουσα, δηλαδή τη θέση του στην κλίμακα αυτοτοποθέτησης.

5η φάση της δραστηριότητας:

Οι επιτροπές αξιολόγησης εκφράζουν τις παρατηρήσεις τους. Τα μέλη των δύο επιτροπών εκφράζουν όσα έχουν καταγράψει σχετικά με τα ερωτήματα που τους είχαν δοθεί.

Σημείωση: Αν οι προηγούμενες τέσσερις φάσεις καλύψουν τον προβλεπόμενο χρόνο των 20΄, τότε δεν θα ακουστούν οι παρατηρήσεις των δυο επιτροπών αξιολόγησης τώρα. Σε αυτήν την περίπτωση, οι παρατηρήσεις των δύο επιτροπών θα ακουστούν στην αρχή του χρόνου της επόμενης θεματικής ενότητας.

Γιατί επελέγησαν οι συγκεκριμένες εκπαιδευτικές τεχνικές σε κάθε φάση;

Ένας στόχος της επιλογής των συγκεκριμένων τεχνικών ήταν οι εκπαιδευόμενοι να εμπλακούν σε μια ενεργητική-συμμετοχική δραστηριότητα χωρίς όμως να νιώσουν «άβολα» ή αρνητικά προς τη διαδικασία. Οι ενεργητικές μέθοδοι στηρίζονται γενικά στην αρχή ότι συγκρατεί κανείς καλύτερα αυτό που μαθαίνει, συνδυάζοντας την πράξη με το λόγο (Courau S., 2000). Ένας άλλος στόχος ήταν ο κάθε εκπαιδευόμενος να αυτοπροσδιοριστεί σε σχέση με τα μέλη της ομάδας. Σε μια διαδικασία αυτοπροσδιορισμού, το άτομο έχει την τάση να θεωρεί τον εαυτό του ως ένα στοιχείο διαφοροποίησης και ως ένα κέντρο ομοιότητας (Blanchet A. και Trognon, 2002). Ένας τρίτος στόχος είναι, οι εκπαιδευόμενοι να μην αποπροσανατολιστούν στο νέο και άγνωστο περιβάλλον για να θεμελιωθεί ένα κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης στην ομάδα. Τα άτομα όταν βρεθούν σε νέο περιβάλλον, δείχνουν γενικά την τάση να οριοθετούν το χώρο σε περιοχές του γνωστού και δεκτού και σε περιοχές του άγνωστου και απορριπτέου. (Salzberger-Wittenberg I., Henry G., Osborne E., 1996).

Από την αρχή λοιπόν, οι εκπαιδευόμενοι αντιμετωπίστηκαν ως μέλη μιας ομάδας που αλληλεπιδρούν. Σύμφωνα με τον Jaques D. (2001), η μελέτη της αλληλεπίδρασης μεταξύ των μελών της ομάδας, συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό στην κατανόηση της ομαδικής εργασίας. Η ανάλυση της αλληλεπίδρασης στηρίζεται στην αρχή ότι όλα όσα λέγονται ή συμβαίνουν στην ομάδα, συμπεριλαμβανομένων και των μη λεκτικών στοιχείων, υποκινούν την ομάδα να ασχοληθεί αρχικά με τις δομικές συνιστώσες της αλληλεπίδρασης και στη συνέχεια να εμπλακεί περισσότερο στη συναισθηματική πτυχή της διεργασίας. Παρόλα αυτά όμως, επειδή η ομάδα βρίσκεται μόνο στη δεύτερη συνάντησή της, τα μέλη της μπορεί να αντιστέκονται στη προσωπική  έκφραση. Είναι η περίοδος στριφογυρίσματος κατά τον Rogers C. (1999). Όταν μάλιστα η έκφραση αυτή είναι λεκτική, οι αντιδράσεις που εκφράζονται είναι συχνά διφορούμενες. Ο εαυτός που παρουσιάζεται στην ομάδα είναι πλαστός. Οι εκπαιδευόμενοι πολύ συχνά διστάζουν να εμπλακούν σε μια συμμετοχική τεχνική, η οποία απαιτεί ανταλλαγή απόψεων και συναισθημάτων (Βαϊκούση Δ., κά, 1990). Τα μέλη μπορούν να υποβοηθηθούν σε πιο αυθεντική έκφραση του εαυτού μέσω μη λεκτικών σχημάτων. Εξάλλου, η ομαδική διεργασία ορίζεται τόσο από τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μελών της ομάδας όσο και από τις ατομικές αντιδράσεις των μελών, στο τρέχον θέμα της ομάδας (Walter D., 2001). Για αυτό και στην 1η φάση της δραστηριότητας, τα μέλη της ομάδας καλούνται να εμπλακούν στην τεχνική παιχνιδιού ρόλων με μη λεκτικό τρόπο. Με μη λεκτικό τρόπο επίσης (κίνηση) εκφράζουν στην 3η φάση της δραστηριότητας την προσωπική δήλωσή τους στην κλίμακα αυτοτοποθέτησης. Στην 1η φάση επίσης, τα μέλη καλούνται να εκφράσουν γραπτά με την τεχνική του καταιγισμού ιδεών τις απόψεις τους για τα χαρακτηριστικά του «καλού» και «κακού» γονιού. Και η τεχνική αυτή υποβοηθάει στην αυθεντικότερη έκφραση του εαυτού.

Στην 4η φάση, προτείνεται η τεχνική της συζήτησης σε ζευγάρια, στην οποία τα δυο ταίρια αποκαλύπτουν γιατί πήραν τη συγκεκριμένη θέση στην κλίμακα αυτοτοποθέτησης. Η συζήτηση αποκαλύπτει στοιχεία του βαθύτερου εαυτού, για αυτό και δεν επεκτείνεται σα χιονοστιβάδα σε περισσότερα μέλη.

Στην 5η φάση παρουσιάζεται το προϊόν δύο ομάδων εργασίας, δηλαδή των δύο επιτροπών αξιολόγησης. Τα μέλη των επιτροπών αυτών, άκουσαν, κατέγραψαν, αξιολόγησαν, συζήτησαν, εξέφρασαν το προϊόν της εργασίας τους και έδωσαν το υλικό αλλά και την ευκαιρία για συζήτηση στην ολομέλεια, αυξάνοντας τον βαθμό επικοινωνίας στην ομάδα.

Γιατί επελέγησαν τα συγκεκριμένα εκπαιδευτικά μέσα σε κάθε φάση;

Προτείνεται γενικά ο εκπαιδευτής ενηλίκων να χρησιμοποιεί όσο γίνεται πιο μεγάλη ποικιλία εκπαιδευτικών μέσων (Jarvis P., 2004).  Το συγκεκριμένο όμως  εκπαιδευτικό πρόγραμμα, επειδή αποσκοπεί στην προσωπική ανάπτυξη του κάθε εκπαιδευόμενου γονέα καλεί τον κάθε εκπαιδευόμενο να εστιαστεί στο δικό του πρόσωπο και στο πρόσωπο των υπόλοιπων μελών και όχι στα μέσα. Έτσι, τα μέσα που προτείνονται (χαρτιά – χαρτόνια – μαρκαδόροι) είναι πολύ απλά, για να μην είναι θελκτικά από μόνα τους και αποσπούν την προσοχή των εκπαιδευομένων. Επιπλέον με τα απλά αυτά μέσα, η όλη διαδικασία εξελίσσεται ελεύθερα και χωρίς διακοπές και επιπλοκές μια και είναι ανεξάρτητη από παροχές ηλεκτρισμού, από φωτισμό, από πιθανές μηχανικές βλάβες και όλα όσα μπορεί να συμβούν ξαφνικά.

Συμπεράσματα

Η μικροδιδασκαλία είναι μία τεχνική που δίνει την ευκαιρία σε αυτόν που την παρουσιάζει αλλά και σε αυτούς που την παρατηρούν, να αναπτύξουν τις διδακτικές τους ικανότητες σχετικά με το σχεδιασμό της κύριας διδασκαλίας (επιλογή τεχνικών, μέσων και στρατηγικών), με την επικοινωνία στην ομάδα εκπαιδευομένων (λεκτική και μη λεκτική), με την αξιολόγηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας (αυτοπαρατήρηση, κριτική, ανατροφοδότηση), με την προσωπική ανάπτυξη και έκφραση των μελών της ομάδας των εκπαιδευομένων (γνωστικό και συναισθηματικό μέρος). Ο εκπαιδευτής δηλαδή εμπλέκεται σε μια διεργασία μεταβολής κάποιων συμπεριφορών του στη διάρκεια της μικροδιδασκαλίας. Εξάλλου, σύμφωνα και με τον Vygotsky (όπως αναφέρει ο Ματσαγγούρας Η. στο «Στρατηγικές Διδασκαλίας», Αθήνα 2003), η οικειοποίηση της γνώσης δε γίνεται με μια διαδικασία άμεσης αφομοίωσης αλλά μέσα από μια διαλεκτική διαδικασία μετασχηματισμών που πραγματοποιεί το άτομο (εκπαιδευτής) καθώς επιχειρεί να εντάξει τα νέα στοιχεία μέσα στα προϋπάρχοντα ατομικά σχήματα.

Η διδακτική συμπεριφορά ενός εκπαιδευτή εξαρτάται τόσο από τα στοιχεία της προσωπικότητάς του, (νοημοσύνη, αξίες, πρότυπα ζωής), όσο και από τις γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις και διαθέσεις που χρησιμοποιεί αυτός κατά τη διδασκαλία. Τα στοιχεία της προσωπικότητας δύσκολα μπορεί να επηρεαστούν άμεσα από κάποιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα εκπαιδευτών, ενώ οι γνώσεις, οι δεξιότητες, οι στάσεις και οι διαθέσεις επιδέχονται τροποποιήσεις. Επομένως, η εκπαιδευτική παρέμβαση με σκοπό τη βελτίωση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτή, θα πρέπει να λάβει υπόψη της και όλα εκείνα τα στοιχεία που συνιστούν την προσωπικότητα του εκπαιδευτή και τα οποία αποτελούν πολύ συχνά σταθερά και ανελαστικά σημεία αναφοράς του.

ΕΣΠΑ Επιδοτούμενα Προγράμματα για υφιστάμενες επιχειρήσεις ή για δημιουργία νέων επιχειρήσεων

ΕΣΠΑ Επιδοτούμενα Προγράμματα για υφιστάμενες επιχειρήσεις ή για δημιουργία νέων επιχειρήσεων

Τι είναι αυτά τα προγράμματα ΕΣΠΑ που ακούω συνέχεια;

Το ΕΣΠΑ (Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης) 2021-2027 αποτελεί το βασικό στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη της χώρας με τη συνδρομή σημαντικών πόρων που προέρχονται από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 29 Ιουλίου 2021 και σύμφωνα με αυτό πρόκειται να διατεθούν για την χώρα μας πόροι συνολικού ύψους 26,2 δισ. ευρώ για τα επόμενα 7 έτη, από τα οποία τα 20,9 δισ. ευρώ αφορούν στην Ενωσιακή Στήριξη και ποσό 5,3 δισ. ευρώ αφορά στην Εθνική Συνεισφορά.

Η Ελλάδα είναι το πρώτο Κράτος-Μέλος της ΕΕ που προχώρησε σε επίσημη υποβολή και της εγκρίθηκε το «Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης 2021-2027» για τη νέα Προγραμματική Περίοδο.

Δεν έχω επιχείρηση και θέλω να ανοίξω μια αλλά δεν έχω τα χρήματα.

OKALITEROS.GR σου έχει τη λύση. Κλείσε ραντεβού μαζί μας και παρουσίασέ μας την ιδέα σου. Αμέσως θα σου προτείνουμε το πρόγραμμα που σου ταιριάζει και το ύψος του κεφαλαίου που μπορείς να πάρεις ως επιδότηση.

Έχω επιχείρηση και θέλω να την αναβαθμίσω ή να εκσυγχρονιστώ. Τι υπάρχει;

Υπάρχουν πολλά επιδοτούμενα προγράμματα που η αίτησή τους γίνεται μέσα απο το Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων. Χρειάζονται εξειδικευμένες γνώσεις απο Πιστοποιημένους Οικονομολόγους και Συμβούλους Επιχειρήσεων για την ορθή σύνταξη της αίτησης, αποφυγή μελλοντικών ακυρωτικών και άλλων δυσμενών περιπτώσεων.

Πότε πληρώνω τον OKALITEROS.GR για τις υπηρεσίες του; 

Πληρώνεις μόνο όταν εγκριθεί η επιδότησή σου και τα χρήματα προέρχονται απο την επιδότηση. Δεν υπάρχουν κρυφές χρεώσεις. Αν υπάρξουν επιπλέον χρεώσεις θα είσαι ενήμερος απο πριν.

Ποια επιδοτούμενα προγράμματα αναλαμβάνει OKALITEROS.GR ;

Όλα! Συγκεκριμένα OKALITEROS.GR θα σε τοποθετήσει ανάλογα την επιχείρηση που έχεις ή θέλεις να δημιουργήσεις σε ένα απο τα ακόλουθα επιδοτούμενα προγράμματα:

  • ΕΣΠΑ 2021 – 2027: Επιδότηση υφιστάμενων επιχειρήσεων έως 400.000€
  • ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΝΟΜΟΣ: Επένδυση από 400.000€ και άνω
  • ΤΑΜΕΙΟ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ: Αφορά υφιστάμενες μεταποιητικές επιχειρήσεις για επιδότηση αγοράς μηχανημάτων απο 250.000€ και άνω με την επιδότηση να φτάνει το 35% στην Δυτική Αθήνα και να διαφοροποιείται σε περιοχές της υπόλοιπης Ελλάδας
Θέλω να μάθω περισσότερα για τις επιδοτήσεις γιατί δεν είμαι σίγουρος τι θέλω να κάνω. Τι έχει να μου προτείνει OKALITEROS.GR ; 

Κλείσε ραντεβού για να παρακολουθήσεις ζωντανά ή εξ αποστάσεως το Σεμινάριό μας και μάθε τα πάντα για τις επιδοτήσεις και πάρε την απόφασή σου. Δεν υπάρχει καμία δέσμευση.

Τι είναι το ΕΣΠΑ 2021 – 2027; 

Αφορά την ψηφιακή (digital) αναβάθμιση των υφιστάμενων επιχειρήσεων. Επιδοτείσαι με 50-70% σε hardware (αγορά μηχανημάτων) ή software (κατασκευή eshop) εξοπλισμό. Υπάρχουν 3 κατηγορίες επιδότησης:

  1. 18.000€ – 30.000€ (deminimis)
  2. έως 600.000€
  3. άνω των 600.000€
ΟΚ με ενδιαφέρει, τι κάνω τώρα;

Συμπλήρωσε την φόρμα παρακάτω και άμεσα OKALITEROS.GR θα σε καλέσει ώστε να σε ενημερώσει για την εξέλιξη της αίτησής σου και ότι άλλο σε ενδιαφέρει

Γρήγορη Εκμάθηση Ισπανικών για Ενήλικες

Γρήγορη Εκμάθηση Ισπανικών για Ενήλικες

Τα ισπανικά είναι μια από τις πιο δημοφιλείς γλώσσες στον κόσμο, με πάνω από 500 εκατομμύρια ομιλητές. Είναι η επίσημη γλώσσα 20 χωρών, μεταξύ των οποίων η Ισπανία, το Μεξικό, η Αργεντινή, η Κολομβία και η Χιλή. Η εκμάθηση ισπανικών μπορεί να ανοίξει πολλές ευκαιρίες σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο, καθώς σας επιτρέπει να επικοινωνήσετε με ανθρώπους από όλο τον κόσμο.

Η γρήγορη εκμάθηση ισπανικών είναι εφικτή, αλλά απαιτεί αφοσίωση και προσπάθεια.

Με τον σωστό σχεδιασμό και την εφαρμογή, μπορείτε να μάθετε τα βασικά της γλώσσας σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.

Στόχοι

Πριν ξεκινήσετε να μαθαίνετε ισπανικά, είναι σημαντικό να καθορίσετε τους στόχους σας. Θέλετε να μάθετε τα βασικά για να επικοινωνήσετε με απλά θέματα; Ή θέλετε να κατακτήσετε ένα υψηλότερο επίπεδο για να διαβάζετε βιβλία και άρθρα στα ισπανικά;

Η κατανόηση των στόχων σας θα σας βοηθήσει να επιλέξετε το σωστό πρόγραμμα εκμάθησης και να παραμείνετε συγκεντρωμένοι.

Μέθοδοι εκμάθησης

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μέθοδοι εκμάθησης ισπανικών. Μπορείτε να παρακολουθήσετε μαθήματα σε ένα φροντιστήριο, να μάθετε μόνοι σας με τη βοήθεια βιβλίων και online πόρων, ή να συνδυάσετε τις δύο μεθόδους.

Τα μαθήματα σε ένα φροντιστήριο είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να μάθετε τα βασικά της γλώσσας και να εξασκηθείτε στην ομιλία και την κατανόηση. Τα μαθήματα μπορούν να είναι είτε ομαδικά είτε ιδιαίτερα.

Η αυτοδιδασκαλία μπορεί να είναι μια οικονομική επιλογή, αλλά απαιτεί αυτοπειθαρχία και αφοσίωση. Υπάρχουν πολλά καλά βιβλία και online πόροι που μπορούν να σας βοηθήσουν να μάθετε ισπανικά μόνοι σας.

Ο συνδυασμός των δύο μεθόδων είναι ένας καλός τρόπος για να αξιοποιήσετε τα πλεονεκτήματα και των δύο. Μπορείτε να παρακολουθήσετε μαθήματα σε ένα φροντιστήριο για να μάθετε τα βασικά και στη συνέχεια να συνεχίσετε με την αυτοδιδασκαλία για να εξασκηθείτε και να εμβαθύνετε τις γνώσεις σας.

Προγραμματισμός

Για να μάθετε ισπανικά γρήγορα, είναι σημαντικό να δημιουργήσετε ένα πρόγραμμα σπουδών και να το ακολουθήσετε. Το πρόγραμμα σπουδών σας θα πρέπει να περιλαμβάνει χρόνο για μάθημα, εξάσκηση και επανάληψη.

Ξεκινήστε με τα βασικά, όπως το αλφάβητο, η γραμματική και το λεξιλόγιο. Στη συνέχεια, προχωρήστε σε πιο σύνθετα θέματα, όπως η ομιλία και η κατανόηση.

Είναι σημαντικό να αφιερώνετε χρόνο κάθε μέρα για το μάθημα των ισπανικών. Ακόμα και 30 λεπτά την ημέρα μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά.

Εξάσκηση

Η εξάσκηση είναι απαραίτητη για την εκμάθηση οποιασδήποτε γλώσσας. Μιλήστε ισπανικά όσο το δυνατόν περισσότερο, είτε με έναν φίλο ή έναν καθηγητή, είτε με έναν συνομιλητή από τη χώρα που ομιλείται η γλώσσα.

Μπορείτε επίσης να εξασκηθείτε διαβάζοντας ισπανικά βιβλία και άρθρα, και παρακολουθώντας ισπανικές ταινίες και τηλεοπτικές εκπομπές.

Επανάληψη

Η επανάληψη είναι επίσης σημαντική για να μην ξεχάσετε όσα έχετε μάθει. Βρείτε τρόπους για να επαναλαμβάνετε το λεξιλόγιο και τη γραμματική που έχετε μάθει.

Μπορείτε να δημιουργήσετε flashcards, να χρησιμοποιήσετε διαδικτυακά εργαλεία επανάληψης ή να γράψετε ένα ημερολόγιο στα ισπανικά.

Ενθάρρυνση

Η μάθηση μιας νέας γλώσσας μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά είναι επίσης πολύ ικανοποιητική. Μην αποθαρρύνεστε αν δεν καταλαβαίνετε τα πάντα αμέσως. Απλώς συνεχίστε να εξασκείτε και θα αρχίσετε να βλέπετε πρόοδο.

Γρήγορη εκμάθηση Αγγλικών για ενήλικες

Γρήγορη εκμάθηση Αγγλικών για ενήλικες

Η εκμάθηση Αγγλικών είναι μια πολύτιμη ικανότητα που μπορεί να ανοίξει πολλές ευκαιρίες στην προσωπική και επαγγελματική ζωή. Για τους ενήλικες, η εκμάθηση Αγγλικών μπορεί να είναι μια πρόκληση, καθώς έχουν ήδη μάθει μια γλώσσα και μπορεί να δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε μια νέα. Ωστόσο, με σωστό σχεδιασμό και αφοσίωση, είναι εφικτή η γρήγορη εκμάθηση Αγγλικών για ενήλικες.

Βήμα 1: Θέτετε τους στόχους σας

Το πρώτο βήμα για την γρήγορη εκμάθηση Αγγλικών είναι να θέσετε τους στόχους σας. Τι θέλετε να επιτύχετε με την εκμάθηση της γλώσσας; Θέλετε να μπορείτε να μιλήσετε άνετα με native speakers; Θέλετε να παρακολουθήσετε μαθήματα στο εξωτερικό; Θέλετε να πάρετε ένα πτυχίο Αγγλικών; Μόλις κατανοήσετε τους στόχους σας, μπορείτε να δημιουργήσετε ένα σχέδιο μελέτης που θα σας βοηθήσει να τους πετύχετε.

Βήμα 2: Επιλέξτε τη μέθοδο εκμάθησης που σας ταιριάζει

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μέθοδοι εκμάθησης Αγγλικών διαθέσιμες. Μπορείτε να παρακολουθήσετε μαθήματα σε ένα φροντιστήριο, να σπουδάσετε online, να χρησιμοποιήσετε βιβλία και λογισμικό ή να μάθετε μόνοι σας. Η καλύτερη μέθοδος για εσάς θα εξαρτηθεί από το μαθησιακό σας στυλ και τις προτιμήσεις σας.

Βήμα 3: Βρείτε έναν καλό δάσκαλο ή μια ομάδα μελέτης

Εάν παρακολουθείτε μαθήματα σε ένα φροντιστήριο ή online, είναι σημαντικό να βρείτε έναν καλό δάσκαλο ή μια ομάδα μελέτης που θα σας βοηθήσει να επιτύχετε τους στόχους σας. Ένας καλός δάσκαλός θα σας παρέχει την καθοδήγηση και την υποστήριξη που χρειάζεστε για να μάθετε αποτελεσματικά. Μια ομάδα μελέτης μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε την παραγωγικότητά σας και να μάθετε από τους άλλους.

Βήμα 4: Αφιερώστε χρόνο για μελέτη

Η εκμάθηση Αγγλικών απαιτεί χρόνο και προσπάθεια. Για να επιτύχετε γρήγορη πρόοδο, είναι σημαντικό να αφιερώνετε αρκετό χρόνο για μελέτη κάθε μέρα. Εάν μπορείτε, προσπαθήστε να μελετήσετε τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα.

Βήμα 5: Βρείτε ευκαιρίες για πρακτική

Η καλύτερη μέθοδος για να μάθετε Αγγλικά είναι να μιλήσετε και να ακούτε τη γλώσσα όσο το δυνατόν περισσότερο. Βρείτε ευκαιρίες για να μιλήσετε με native speakers, να παρακολουθήσετε ταινίες και τηλεοπτικές εκπομπές στα Αγγλικά και να ακούτε μουσική στα Αγγλικά.

Βήμα 6: Μην τα παρατάτε

Η εκμάθηση μιας νέας γλώσσας μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά είναι σημαντικό να μην τα παρατάτε. Μείνετε συγκεντρωμένοι στους στόχους σας και συνεχίστε να εργάζεστε σκληρά. Με την αφοσίωση και την επιμονή, θα μπορέσετε να μάθετε Αγγλικά γρήγορα και αποτελεσματικά.

Επιπλέον συμβουλές για γρήγορη εκμάθηση Αγγλικών για ενήλικες:

  • Ξεκινήστε με τα βασικά. Μάθετε το αλφάβητο, τους αριθμούς και τις βασικές φράσεις και λέξεις.
  • Μάθετε τακτικά. Αφιερώστε λίγο χρόνο κάθε μέρα για μελέτη.
  • Βρείτε έναν τρόπο να κάνετε τη μάθηση διασκεδαστική. Δοκιμάστε διαφορετικούς τρόπους εκμάθησης και βρείτε κάτι που σας αρέσει.
  • Μην φοβάστε να κάνετε λάθη. Όλοι κάνουν λάθη όταν μαθαίνουν μια νέα γλώσσα.

Με τον σωστό σχεδιασμό και την αφοσίωση, μπορείτε να μάθετε Αγγλικά γρήγορα και αποτελεσματικά.

Πως να μάθω το παιδί μου να διαβάζει μόνο του

Πως να μάθω το παιδί μου να διαβάζει μόνο του

Το να μάθει το παιδί σας να διαβάζει μόνο του είναι ένα αναπτυξιακό ορόσημο. Το διάβασμα είναι μια βασική δεξιότητα που θα χρειαστεί το παιδί σας για να πετύχει στο σχολείο και στη ζωή. Μπορεί να φαίνεται μια δύσκολη υπόθεση, αλλά με τη σωστή καθοδήγηση και υποστήριξη, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να μάθει να διαβάζει μόνο του.

1. Δημιουργήστε ένα θετικό περιβάλλον για το διάβασμα

Το πρώτο βήμα είναι να δημιουργήσετε ένα θετικό περιβάλλον για το διάβασμα στο σπίτι σας. Αυτό σημαίνει να κάνετε το διάβασμα ευχάριστο και ελκυστικό για το παιδί σας. Μπορούν να βοηθήσουν τα ακόλουθα:

  • Διαβάστε μαζί με το παιδί σας. Αυτό θα το βοηθήσει να αναπτύξει την αγάπη για το διάβασμα και να μάθει τις βασικές δεξιότητες ανάγνωσης.
  • Φροντίστε να υπάρχει πάντα ένα καλό βιβλίο στο σπίτι. Αφήστε το παιδί σας να επιλέξει τα βιβλία που θέλει να διαβάσει. Ειδικ΄ότερα σε ξένες γλώσσες όπως σε ένα πτυχίο Αγγλικών είναι σημαντικό να είναι συγκεκτρωμένο.
  • Δημιουργήστε ένα χώρο στο σπίτι που είναι αφιερωμένο στο διάβασμα. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί σας να συνδέσει το διάβασμα με ένα συγκεκριμένο μέρος και να το θεωρήσει ως μια καθημερινή συνήθεια.

2. Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει τις βασικές δεξιότητες ανάγνωσης

Πριν το παιδί σας αρχίσει να διαβάζει μόνο του, είναι σημαντικό να αναπτύξει τις βασικές δεξιότητες ανάγνωσης. Αυτές περιλαμβάνουν:

  • Γνώση των γραμμάτων και των ήχων τους.
  • Διαμόρφωση λέξεων από γράμματα και ήχους.
  • Εντοπισμός των λέξεων στις γραμμές.
  • Κατανοώντας την έννοια των λέξεων και των φράσεων.

Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να αναπτύξει αυτές τις δεξιότητες με διάφορους τρόπους, όπως:

  • Παίξτε παιχνίδια με γράμματα και ήχους.
  • Δώστε στο παιδί σας βιβλία με απλές εικόνες και σύντομες προτάσεις.
  • Διαβάστε μαζί με το παιδί σας και δώστε του την ευκαιρία να σας ακολουθήσει.

3. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να διαβάζει μόνο του

Μόλις το παιδί σας έχει αναπτύξει τις βασικές δεξιότητες ανάγνωσης, είναι σημαντικό να το ενθαρρύνετε να διαβάζει μόνο του. Αυτό μπορείτε να το κάνετε με διάφορους τρόπους, όπως:

  • Δώστε στο παιδί σας χρόνο και χώρο για να διαβάσει.
  • Δημιουργήστε ένα πρόγραμμα ανάγνωσης για το παιδί σας.
  • Δώστε στο παιδί σας θετικά σχόλια για την ανάγνωσή του.

4. Βοηθήστε το παιδί σας να ξεπεράσει τις δυσκολίες

Είναι φυσιολογικό για τα παιδιά να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ανάγνωση. Μην αποθαρρύνεστε αν το παιδί σας δυσκολεύεται να διαβάσει ένα συγκεκριμένο βιβλίο ή να κατανοήσει μια συγκεκριμένη έννοια. Απλώς προσφέρετε τη βοήθειά σας και φροντίστε να διατηρήσετε θετική στάση.

5. Μην βιαστείτε

Μην βιαστείτε να κάνετε το παιδί σας να διαβάζει μόνο του. Αφήστε το να αναπτύξει τις δεξιότητες του με τον δικό του ρυθμό. Αν το πιέσετε, μπορεί να αποθαρρυνθεί και να χάσει την αγάπη του για το διάβασμα.

Επιπλέον tips που μπορεί να σας βοηθήσουν:

  • Προσφέρετε στο παιδί σας μια ποικιλία βιβλίων από διαφορετικά είδη και επίπεδα δυσκολίας.
  • Βοηθήστε το παιδί σας να βρει βιβλία που του αρέσουν και τον ενδιαφέρουν.
  • Διαβάστε μαζί με το παιδί σας κάθε μέρα, ακόμα κι αν είναι μόνο για λίγα λεπτά.
  • Προμηθευτείτε στο παιδί σας ένα ημερολόγιο ανάγνωσης για να σημειώνει τα βιβλία που διαβάζει.

Με υπομονή και υποστήριξη, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να μάθει να διαβάζει μόνο του.

Πως να μάθω το παιδί μου ανάγνωση

Πως να μάθω το παιδί μου ανάγνωση

Η διδασκαλία της ανάγνωσης στο παιδί είναι μια σημαντική διαδικασία που απαιτεί χρόνο, υπομονή και ενθάρρυνση. Οι γονείς μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη μάθηση του παιδιού τους, παρέχοντάς του ένα θετικό περιβάλλον για ανάγνωση και βοηθώντας το να αναπτύξει τις απαραίτητες δεξιότητες.

Πως να μάθω το παιδί μου ανάγνωση – Προετοιμασία του παιδιού

Πριν ξεκινήσετε να διδάσκετε στο παιδί σας ανάγνωση, είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι είναι έτοιμο για αυτό. Τα παιδιά συνήθως ξεκινούν να μαθαίνουν ανάγνωση στην ηλικία των 5-6 ετών. Ωστόσο, ορισμένα παιδιά μπορεί να είναι έτοιμα νωρίτερα ή αργότερα.

Υπάρχουν ορισμένα σημάδια που δείχνουν ότι το παιδί σας είναι έτοιμο να μάθει ανάγνωση:

  • Μπορεί να αναγνωρίζει τα γράμματα και τους αριθμούς.
  • Μπορεί να συλλαβίζει απλές λέξεις.
  • Έχει καλή ακουστική ενημερότητα, δηλαδή μπορεί να ακούσει και να διακρίνει τους ήχους των λέξεων.
  • Έχει καλή οπτική ενημερότητα, δηλαδή μπορεί να παρατηρήσει και να διακρίνει τα σχήματα και τα μοτίβα.
  • Έχει καλή προσοχή και συγκέντρωση.

Εάν δεν είστε σίγουροι αν το παιδί σας είναι έτοιμο να μάθει ανάγνωση, μιλήστε με τον δάσκαλό του ή με έναν ειδικό στην πρώιμη παιδική ηλικία.

Επιλογή βιβλίων

Η επιλογή των βιβλίων είναι σημαντική για τη μάθηση της ανάγνωσης. Τα βιβλία πρέπει να είναι κατάλληλα για την ηλικία και το επίπεδο ανάγνωσης του παιδιού. Τα βιβλία πρέπει να είναι ενδιαφέροντα και ελκυστικά για το παιδί, ώστε να το παρακινήσουν να διαβάζει.

Εδώ είναι μερικά πράγματα που πρέπει να προσέξετε όταν επιλέγετε βιβλία για το παιδί σας:

  • Το επίπεδο δυσκολίας του βιβλίου πρέπει να είναι ανάλογο με το επίπεδο ανάγνωσης του παιδιού.
  • Οι λέξεις και οι φράσεις πρέπει να είναι γνωστές στο παιδί.
  • Το θέμα του βιβλίου πρέπει να είναι ενδιαφέρον για το παιδί.
  • Το βιβλίο πρέπει να έχει καλή ποιότητα εκτύπωσης και εικόνες.
  • Διδασκαλία της ανάγνωσης

Η διδασκαλία της ανάγνωσης μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε βιβλία, παιχνίδια, τραγούδια και άλλες δραστηριότητες.

Εδώ είναι μερικές ιδέες για δραστηριότητες που μπορείτε να κάνετε με το παιδί σας για να το βοηθήσετε να μάθει ανάγνωση:

  • Διαβάστε μαζί του κάθε μέρα. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί σας να αναπτύξει την αγάπη για το διάβασμα και να μάθει νέες λέξεις και φράσεις.
  • Μάθετε στο παιδί σας τα γράμματα και τους ήχους τους. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε flashcards, βιβλία με γράμματα και άλλα υλικά.
  • Διδάξτε στο παιδί σας να συλλαβίζει λέξεις. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε βιβλία με συλλαβές ή να δημιουργήσετε τις δικές σας flashcards.
  • Διδάξτε στο παιδί σας να εντοπίζει τις λέξεις μέσα στις προτάσεις.
  • Διδάξτε στο παιδί σας να κατανοεί το νόημα των λέξεων και των προτάσεων.

Ενθάρρυνση

Η ενθάρρυνση είναι σημαντική για τη μάθηση της ανάγνωσης. Εάν το παιδί σας νιώσει ότι δεν μπορεί να μάθει ανάγνωση, μπορεί να αποθαρρυνθεί και να εγκαταλείψει την προσπάθεια.

Εδώ είναι μερικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να ενθαρρύνετε το παιδί σας να μάθει ανάγνωση:

  • Εκφράστε την αγάπη και την υποστήριξη σας για το παιδί σας.
  • Φροντίστε να δημιουργήσετε ένα θετικό περιβάλλον για ανάγνωση.
  • Επαινείτε το παιδί σας για τις προσπάθειές του.
  • Μην ασκείτε πιέσεις στο παιδί σας.

Εάν το παιδί σας δυσκολεύεται

Εάν το παιδί σας δυσκολεύεται να μάθει ανάγνωση, μην ανησυχείτε. Υπάρχουν πολλές πηγές βοήθειας που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε.

Μπορείτε να μιλήσετε με τον δάσκαλο του παιδιού σας ή με έναν ειδικό στην πρώιμη παιδική ηλικία. Υπάρχουν επίσης διαθέσιμα βιβλία, προγράμματα και διαδικτυακά μαθήματα που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά που δυσκολεύονται να μάθουν ανάγνωση. ;Όταν θα έρθει η στιγμή να δώσει εξετάσεις για πτυχίο Αγγλικών θα βρίσκεται ήδη σε ένα υψηλό επίπεδο.


Η μάθηση της ανάγνωσης είναι μια συνεχής διαδικασία.
Τα παιδιά μαθαίνουν και εξελίσσονται με τον καιρό, και οι δεξιότητες ανάγνωσης τους βελτιώνονται συνεχώς.

Είναι σημαντικό να συνεχίσετε να διαβάζετε μαζί με το παιδί σας καθώς μεγαλώνει. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί σας να αναπτύξει την αγάπη για το διάβασμα και να βελτιώσει τις δεξιότητες ανάγνωσης του.

Πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε το παιδί σας να συνεχίσει να μαθαίνει ανάγνωση:

  • Διαβάστε μαζί του διαφορετικά είδη βιβλίων, όπως μυθιστορήματα, ιστορίες, βιβλία πληροφοριών και ποιήματα.
  • Συζητήστε μαζί του για τα βιβλία που διαβάζετε.
  • Βοηθήστε το παιδί σας να βρει βιβλία που του αρέσουν.
  • Ενθαρρύνετε το παιδί σας να διαβάζει μόνο του.

Η μάθηση της ανάγνωσης είναι μια σημαντική δεξιότητα που θα βοηθήσει το παιδί σας να πετύχει στη ζωή του. Με την υπομονή, την ενθάρρυνση και την υποστήριξη σας, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να γίνει ένας καλός αναγνώστης.

Επιπλέον tips για να βοηθήσετε το παιδί σας να μάθει ανάγνωση:

  • Δημιουργήστε ένα θετικό περιβάλλον για ανάγνωση στο σπίτι. Φροντίστε να υπάρχει ένα ήσυχο μέρος όπου το παιδί σας μπορεί να διαβάζει χωρίς διακοπές.
  • Μάθετε στο παιδί σας ότι η ανάγνωση είναι διασκέδαση. Διαβάστε μαζί του βιβλία που του αρέσουν και συζητήστε μαζί του για αυτά.
  • Μην ασκείτε πιέσεις στο παιδί σας. Η μάθηση της ανάγνωσης πρέπει να είναι ευχάριστη εμπειρία.

Εάν είστε ανήσυχοι για την πρόοδο του παιδιού σας στην ανάγνωση, μιλήστε με τον δάσκαλό του ή με έναν ειδικό στην πρώιμη παιδική ηλικία.

Πως να θυμηθώ τα αγγλικά – Βελτίωση Ικανότητας

Πως να θυμηθώ τα αγγλικά - Βελτίωση Ικαν΄ότητας

Τα αγγλικά είναι η πιο διαδεδομένη γλώσσα στον κόσμο, και η γνώση τους αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα σε πολλούς τομείς. Ωστόσο, όσα άτομα έχουν μάθει αγγλικά στο παρελθόν, μπορεί να δυσκολεύονται να τα θυμηθούν μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως η έλλειψη εξάσκησης, η ελλιπής κατανόηση της γραμματικής ή το γεγονός ότι η γλώσσα έχει εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου.

Εάν θέλετε να βελτιώσετε την ικανότητά σας στα αγγλικά, υπάρχουν ορισμένα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να θυμηθείτε όσα έχετε μάθει. Ακολουθούν μερικές χρήσιμες συμβουλές:

Εξασκηθείτε και ασχοληθείτε τακτικά

Η εξάσκηση είναι το κλειδί για τη διατήρηση της γνώσης σας στα αγγλικά. Αφιερώστε λίγο χρόνο κάθε μέρα για να διαβάσετε, να ακούσετε ή να μιλήσετε την γλώσσα. Μπορείτε να παρακολουθήσετε ταινίες ή τηλεοπτικές εκπομπές στα αγγλικά, να διαβάσετε βιβλία ή άρθρα και να μιλήσετε με φίλους ή συγγενείς που μιλούν καλά αγγλικά.

Εστιάστε στις αδυναμίες σας

Αν γνωρίζετε ότι έχετε κάποια αδυναμία στα αγγλικά, όπως η γραμματική ή ο προφορικός λόγος, αφιερώστε χρόνο για να την βελτιώσετε. Υπάρχουν πολλά διαθέσιμα μαθήματα και πόροι που μπορούν να σας βοηθήσουν.

Κάντε το ευχάριστο

Εάν βρείτε τον τρόπο να κάνετε την εκμάθηση των αγγλικών ευχάριστη, θα είναι πιο πιθανό να συνεχίσετε να εξασκείστε. Βρείτε δραστηριότητες που σας ενδιαφέρουν και που θα σας βοηθούν να μάθετε.
Για παράδειγμα, μπορείτε να ακούσετε μουσική στα αγγλικά, να παρακολουθήσετε ταινίες με υπότιτλους ή να παίξετε παιχνίδια στα αγγλικά.

Μην φοβάστε να κάνετε λάθη

Όλοι κάνουν λάθη όταν μαθαίνουν μια νέα γλώσσα. Μην φοβάστε να κάνετε λάθη, καθώς αυτό είναι μέρος της διαδικασίας μάθησης. Μάθετε από τα λάθη σας και συνεχίστε να εξασκείστε.

Συγκεκριμένες δραστηριότητες που μπορείτε να κάνετε για να βελτιώσετε την ικανότητά σας στα αγγλικά:

Διαβάστε βιβλία, άρθρα ή blogs στη συγκεκριμένη γλώσσα. Επιλέξτε θέματα που σας ενδιαφέρουν και διαβάστε για λίγο κάθε μέρα. Μπορείτε να ξεκινήσετε με βιβλία ή άρθρα για παιδιά ή εφήβους, καθώς αυτά είναι συνήθως πιο απλά και πιο εύκολα κατανοητά.
Ακούστε τραγούδια στα αγγλικά. Μάθετε τα λόγια των τραγουδιών που σας αρέσουν και τραγουδήστε μαζί τους. Αυτό είναι ένας διασκεδαστικός τρόπος για να μάθετε νέες λέξεις και εκφράσεις.
Δείτε ταινίες ή τηλεοπτικές εκπομπές στα αγγλικά με υπότιτλους. Αυτό θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα την προφορά και τη χρήση της γλώσσας.
Προσπαθήστε να μιλήσετε με άλλους που μιλούν αγγλικά. Αυτό είναι ο καλύτερος τρόπος για να εξασκήσετε τις επικοινωνιακές σας δεξιότητες. Μπορείτε να βρείτε ένα γλωσσικό σχολείο ή να βρείτε φίλους και συγγενείς που να μιλούν αγγλικά.
Με λίγη προσπάθεια και αφοσίωση, μπορείτε να θυμηθείτε τα αγγλικά και να βελτιώσετε την ικανότητά σας στην γλώσσα.